دعاوی علامت تجاری

دعاوی علامت تجاری ، شامل دعاوی استفاده غیر مجاز از علامت تجاری دیگری ، دعوای ابطال برند یا اعتراض به ثبت برند می باشد . طرح دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری علامت تجاری ، توسط خود شخص یا وکیل ، حسب مورد در دادگاه های حقوقی ، دادسرا و دادگاه های کیفری و نیز اداره ثبت ، قابل طرح بوده و نیازمند پرداخت هزینه دادرسی می باشد .

بر اساس قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، انتخاب برند یا علائم تجاری که قبلا ، توسط یک شخص حقیقی یا حقوقی انتخاب شده است ، ممنوع بوده و دیگران ، صرفا می توان با داشتن اجازه رسمی از دارنده یا صاحب علایم تجاری یا برند ، از آن استفاده نمایند . همین موضوع ، سبب می شود که قبل از ثبت برند یا علامت تجاری و یا حتی پس از آن ، دعاوی ای میان افراد ، شکل گیرد که نیازمند رسیدگی و صدور حکم توسط دادگاه ، به شیوه های حقوقی و کیفری خاصی است .

البته ، از آن جهت که دعاوی علامت تجاری ، بسیار تخصصی می باشند ، در اکثر موارد ، اشخاص حقیقی یا حقوقی ، ترجیح می دهند که از وکیل دعاوی ثبت برند ، استفاده کنند تا بتوانند حقوق خود را به نحو بهتری ، در دادگاه اثبات نمایند . به همین دلیل ، آشنایی با انواع دعاوی علامت تجاری یا برند و نحوه رسیدگی به آنها ، اهمیت فراوانی دارد .

به همین مناسبت ، در این مقاله ، قصد داریم دعاوی حقوقی و کیفری ناشی از علامت تجاری و برند را مورد بررسی قرار داده و پس از توضیح مراجع حقوقی و کیفری رسیدگی کننده به آن ، آیین دادرسی و نحوه رسیدگی به دعوای علائم تجاری را بررسی نماییم . در ادامه ، هزینه دادرسی این دعاوی و وکیل گرفتن را شرح داده و دعاوی ثبت برند را نیز ، مختصرا بررسی خواهیم کرد .

دعاوی حقوقی علامت تجاری

امروزه ، ثبت علامت تجاری ، در کنار ثبت اختراع ، اهمیت ویژه ای یافته است و به همین منظور ، قوانین مهمی به تصویب رسیده است تا به این طریق ، مالکیت معنوی ثبت کنندگان اختراعات ، طرح های صنعتی و علامت های تجاری ، محفوظ بماند . اما باز هم ، ممکن است که اختلافاتی در این زمینه میان افراد ، ایجاد شده و دعاوی حقوقی یا کیفری مربوط به علایم تجاری ، در مراجع مربوطه ، مطرح شود . لذا در این قسمت ، قصد داریم انواع دعاوی حقوقی علامت تجاری را مورد بررسی قرار دهیم .

قبل از هر توضیحی ، ابتدا باید در خصوص دعاوی حقوقی و تفاوتی که با دعاوی کیفری دارد ، توضیح دهیم . به طور کلی ، زمانی که دو نفر ، در خصوص موضوعی اعم از مالی یا غیر مالی ، از قبیل مسائل خانوادگی ، به اختلاف بر می خورند که این اختلاف ، جنبه مجرمانه نداشته و صرفا مربوط به نقض حق مالی یا غیر مالی دیگری است ، یک اختلاف یا دعوی حقوقی به وجود آمده است . حال سوال اینجاست که بر اساس قانون ، دعاوی حقوقی ناشی از علایم تجاری ، ناظر بر چه مواردی است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس ماده 31 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، شخصی که علامت تجاری را طبق مقررات قانونی به ثبت رسانده است ، حق استفاده انحصاری از آن را خواهد داشت و دیگران ، نمی توانند بدون اجازه وی ، از علامت تجاری ثبت شده ، استفاده نموده یا علامت تجاری مشابه با آن را به ثبت برسانند . به همین منظور ، اداره مالکیت صنعتی ، اظهارنامه ثبت علامت صنعتی را بررسی و در صورتی که آن را قابل ثبت بداند ، اجازه انتشار آگهی مربوط به آن را صادر می کند .

با این وجود ، هر شخصی که در خصوص علامت تجاری ، خود را ذی نفع بداند ، می تواند تا سی روز از تاریخ انتشار آگهی ثبت علامت تجاری ، اقدام به طرح دعوی نماید و علاوه بر این ، پس از اینکه علامت تجاری به ثبت رسید ، هر شخص ذی نفع ، می تواند از دادگاه ، تقاضای ابطال ثبت علامت را داشته باشد که ضمن طرح دعوای حقوقی ابطال ثبت علایم تجاری ، باید ثابت کند که مفاد قانون مزبور در خصوص ثبت علامت تجاری ، رعایت نشده است .

در هر حالت ، پس از ثبت علامت ، مالک ، می تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت وی ، از علامت ثبت شده ، استفاده ای کرده و یا اینکه مرتکب اعمالی شود که منجر به نقض حقوق مالک علامت تجاری شده ، طرح دعوی نماید و این دعوی ، از آن رو که نوعی اختلاف مالی است ، یک دعوای حقوقی محسوب می شود .

دعاوی کیفری علامت تجاری

دعاوی حقوقی علامت تجاری ، عمدتا در مواردی کاربرد دارد که شخصی ، بدون اجازه مالک ، اقدام به استفاده از علامت تجاری ثبت شده نموده و یا موجب گمراهی عموم شود . چنین امری ، به مالک اجازه می دهد تا شخصا یا از طریق وکیل دعاوی ثبت برند ، در مراجع حقوقی ، اقامه دعوی نماید . با این وجود ، در شرایط خاصی ، امکان طرح دعاوی کیفری علامت تجاری نیز ، وجود دارد .

به طور کلی ، دعاوی کیفری ، به دعاوی گفته می شود که پس از ارتکاب یکی از جرایم مذکور در قانون ، طرح شده و بر خلاف دعاوی حقوقی ، ناشی از اختلافات میان افراد نیست ؛ بلکه پس از جرم انگاری عملی در قانون ، بزه دیده ، می تواند اقدام به طرح دعوای کیفری علیه بزهکار نماید . دعاوی کیفری در خصوص علایم تجاری نیز ، قابل طرح می باشند .

چرا که بر اساس ماده 61 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، اگر شخصی با علم و عمد ، اعمالی را انجام دهد ؛ به نحوی که استفاده غیر مجاز از علامت تجاری بدون رضایت مالک ، منجر به نقض حقوق وی شود ، مجرم بوده و علاوه بر پرداخت خسارت ، به پرداخت جزای نقدی از ده تا پنجاه میلیون ریال و یا مجازات حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه و یا هر دو مجازات ذکر شده ، محکوم می شود .

بنابراین ، ذی نفع ، علاوه بر اینکه می تواند از طریق وکیل دعاوی ثبت برند ، طرح دعوای حقوقی ثبت برند نماید ، در صورت اثبات علم و عمد مرتکب ، خواهد توانست با ارائه شکواییه و پرداخت هزینه های مربوطه ، از متهم ، در دادگاه صالح ، شکایت کیفری نموده تا پس از اثبات جرم ، مورد مجازات قرار گیرد .

علاوه بر اینها ، در ماده 529 قانون مجازات اسلامی نیز ، جرم جعل علامت تجاری ، مورد پیش بینی قرار گرفته که بر اساس آن ، اگر فردی ، علامت یکی از شرکت های تجاری را جعل نموده یا با علم به جعلی بودن ، مورد استفاده قرار دهد ، علاوه بر جبران خسارت وارده ، به مجازات حبس از سه ماه تا دو سال ، محکوم خواهد شد .

بر اساس ماده 530 این قانون نیز ، مقرر شده است که اگر کسی بدون داشتن مجوز ، علامت تجاری تجارتخانه یا شرکت تجاری را به دست آورده و از آن استفاده کند یا سبب استفاده سایرین شود ، علاوه بر جبران خسارت صاحب علامت تجاری ، به مجازات حبس از دو ماه تا دو سال ، محکوم خواهد شد . لذا در پی ارتکاب این جرایم نیز ، دعوای کیفری علامت تجاری ، قابل طرح خواهد بود .

مراجع حقوقی و کیفری رسیدگی به دعاوی علامت تجاری

در قسمت قبل ، در خصوص دعاوی علامت تجاری و دعاوی ثبت برند حقوقی و کیفری ، توضیحاتی مطرح و اشاره شد که نقض حقوق دارنده علامت تجاری ثبت شده ، می تواند منجر به طرح دعاوی حقوقی و کیفری شود . اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که مراجع حقوقی و کیفری رسیدگی به دعاوی علامت تجاری کدامند ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که مراجع رسیدگی به دعاوی علامت تجاری و ثبت برند ، شامل دادگاه های حقوقی و دادگاه های کیفری می شود که بر اساس ماده 59 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، رسیدگی به اختلافات ناشی از اجرای این قانون ، در صلاحیت شعب خاصی از دادگاه های عمومی تهران است .

بنابراین ، افرادی که شخصا یا توسط وکیل ، قصد ثبت دعوای حقوقی و کیفری مربوط به علامت تجاری و یا برند را دارند ، صرفا می توانند از طریق شعب خاص دادگاه های عمومی تهران ، اقدام به پیگیری دعوی نمایند . لذا اگر دعوای حقوقی و کیفری علامت تجاری یا برند ، در شهرهای دیگر نیز اقامه شود ، پرونده جهت صدور رای ، به دادگاه های حقوقی و کیفری تهران ارجاع می شود .

دادگاه کیفری صلاحیت دار جهت رسیدگی به دعاوی کیفری علائم تجاری ، دادگاه کیفری 2 تهران می باشد ؛ چه در تهران ارتکاب یافته و چه در خارج از تهران . البته ، دعاوی کیفری مذکور ، ابتدا در دادسرا مورد رسیدگی مقدماتی قرار گرفته و در صورتی که اسناد و مدارک موجود در پرونده ، مبنی بر وقوع جرم باشد ، مقامات دادسرا ، آن را با صدور کیفرخواست ، به دادگاه ارجاع می دهند تا قاضی ، رای نهایی را صادر نماید .

باید افزود که بر اساس قانون ، طرح دعوای ابطال علامت تجاری یا اعتراض به ثبت علامت تجاری نیز ، حسب مورد ، قابل طرح می باشد ؛ لکن مرجع رسیدگی به اعتراضات مذکور ، اداره ثبت شرکت ها و اداره ثبت مالکیت صنعتی خواهد بود .

آیین دادرسی و نحوه رسیدگی به دعاوی علامت تجاری

ثبت علایم تجاری ، همچون ثبت طرح صنعتی و یا ثبت اختراع ، حقوقی را به شخص می دهد که از جمله آنها ، می توان به استفاده انحصاری از علامت تجاری اشاره نمود . در صورت سوء استفاده از علامت تجاری دیگری و یا جعل آن ، دارنده حق ، می تواند حسب مورد ، یکی از دعاوی حقوقی یا کیفری علامت تجاری را در دادگاه ، مطرح نماید .

اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که آیین دادرسی و نحوه رسیدگی به دعاوی علامت تجاری و برند ، به چه صورت است ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که دعاوی ثبت علامت تجاری ، دعاوی خاصی هستند که نیازمند تخصص قضات در زمینه حقوق مالکیت معنوی می باشند و به همین دلیل است که طبق قانون ، صرفا دادگاه عمومی تهران ، صلاحیت رسیدگی و صدور رای دارد .

نحوه رسیدگی به دعاوی مذکور ، به این صورت است که متقاضی ، ابتدا باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه و حسب مورد ، دادخواست حقوقی و یا شکواییه کیفری خود را به ثبت رسانده و هزینه های دعوای علامت تجاری را نیز ، پرداخت نماید . در این مرحله ، لازم است که شاکی یا خواهان ، کلیه اسناد ، مدارک و شواهدی که دال بر اثبات ذی حق بودن وی هست را نیز ، ضمیمه شکایت یا دادخواست خود نموده و برای رسیدگی ، به دادگاه ارائه نماید .

در صورت طرح دعاوی حقوقی علایم تجاری ، موضوع ، ابتدا باید در اداره کل مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اقامه شده و سپس ، می توان نسبت به آرای صادره توسط این مرجع ، در دادگاه حقوقی ، اعتراض نمود . لازم به ذکر است که آیین دادرسی دعاوی حقوقی علایم تجاری ، همان قواعد آیین دادرسی مدنی خواهد بود .

اما اگر دعوای کیفری علائم تجاری یا برند مطرح باشد ، ابتدا پرونده ، به دادسرای ویژه رسیدگی به دعاوی علامت تجاری و برند ( دادسرای ناحیه 26 تهران ) ارجاع شده و پس از رسیدگی مقدماتی ، اگر متهم ، مجرم تشخیص داده شود ، علیه وی کیفرخواست صادر شده و پرونده وی ، جهت صدور حکم ، به دادگاه کیفری دو تهران ، ارسال می شود . آیین دادرسی دعاوی کیفری علائم تجاری ، همان قواعد آیین دادرسی کیفری است .

هزینه دادرسی دعاوی علامت تجاری

سوال مهم دیگری که در ارتباط با دعاوی علامت تجاری مطرح می شود ، آن است که هزینه دادرسی دعاوی علامت تجاری چقدر است ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت هزینه دادرسی دعاوی علامت تجاری ، شامل موارد مختلفی است که در این قسمت ، به اهم آنها اشاره می کنیم :

اولین مورد ، هزینه مربوط به ثبت نام در سامانه ثنا و ثبت شکواییه یا دادخواست از طریق دفاتر خدمات قضایی می باشد . این دفاتر ، حین ثبت دادخواست یا شکواییه ، هزینه های مربوط به اوراق قضایی ، برابر اصل نمودن مدارک و مواردی از این قبیل را نیز ، دریافت می کنند که حدود 50 الی 100 هزار تومان خواهد بود .

مورد بعد ، هزینه دادرسی دعاوی علامت تجاری در دادگاه است که مطابق تعرفه ، اخذ شده و متقاضی ، آن را از طریق دفاتر خدمات قضایی ، پرداخت می کند . هزینه دادرسی دعاوی علامت تجاری ، بسته به اینکه دعوی حقوقی یا کیفری ، در چه مرحله ای از رسیدگی باشد ، مبلغ متفاوتی دارد .

بر اساس نرخ تعرفه خدمات قضایی سال 1401 ، هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله بدوی ، تا مبلغ بیست میلیون تومان ، به میزان دو و نیم درصد ارزش خواسته و هزینه دادرسی دعاوی مالی در مرحله بدوی ، به مبلغ بیشتر از بیست میلیون تومان ، به میزان سه و نیم درصد ارزش خواسته است . همچنین ، هزینه دادرسی دعاوی علامت تجاری در مرحله تجدید نظر و واخواهی ، عبارت است از چهار و نیم درصد ارزش خواسته که خواهان یا شاکی ، می بایست آن را بپردازد .

در دعاوی کیفری علائم تجاری نیز ، بر اساس نرخ تعرفه خدمات قضایی سال 1401 ، هزینه ثبت شکایت کیفری ، ده هزار تومان و هزینه تجدید نظر خواهی از حکم بدوی ، به میزان 30 هزار تومان است . به علاوه اینکه ، هزینه های مربوط به ارائه خدمات دفاتر خدمات قضایی نیز ، می بایست پرداخت شود .

وکیل دعاوی علامت تجاری

دعاوی علائم تجاری ، دعاوی ثبت برند و نیز ، دعاوی مربوط به ثبت طرح های صنعتی ، از جمله دعاوی خاص و تخصصی شمرده می شوند که صرفا در دادگاه های تهران ، به آنها رسیدگی می شود . لذا این دعاوی ، پیچیدگی مخصوص خود را داشته و به همین دلیل ، بسیاری از افراد ، برای طرح دعاوی خود ، ترجیح می دهند که از وکیل دعاوی علامت تجاری کمک گیرند .

استفاده از وکیل دعاوی علامت تجاری ، همچون استفاده از وکیل برای وکالت دعاوی شرکت ، به صاحب حق ، این امکان را می دهد تا از راهنمایی های شخصی که با قوانین و مقررات مربوط به حقوق مالکیت معنوی آشنا است ، بهره گرفته و با اطلاع از آیین دادرسی خاص این دعاوی ، در دادگاه ، طرح دعوی نماید .

علاوه بر این ، وکیل دعاوی علامت تجاری ، می تواند به نیابت از صاحب حق و یا حتی طرف مقابل وی ، در جریان دادرسی ، شرکت کرده ، دفاعیات لازم را ارائه و در صورت لزوم ، با آگاهی از قوانین و مقررات این حوزه ، لایحه نوشته و یا با اطلاع از مواعد و مهلت های قانونی ، اقدام به اعتراض نسبت به حکم صادره نماید .

دعاوی ثبت برند

در قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنعتی و علایم تجاری ، فصل خاصی با عنوان علایم ، علایم جمعی و نام های تجاری ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس آن ، علامت ، یعنی هر نشانی که بتواند کالاها و خدمات اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم ، متمایز نماید . در حال حاضر ، علامت تجاری ، با عنوان برند نیز ، شناخته می شود و بسیاری از افراد ، به جای اصطلاح علامت تجاری ، از لفظ برند استفاده می کنند .

با این توضیح ، در خصوص اینکه دعاوی ثبت برند چیست ، باید گفت که منظور از دعاوی ثبت برند ، دعاوی حقوقی و کیفری است که به دلیل سوء استفاده از برند ثبت شده توسط دیگری ، در دادگاه ، مطرح می شود . به عبارت دیگر ، از آن جهت که پس از ثبت برند در سامانه ثبت برند ، شخص ثبت کننده ، حق استفاده انحصاری از آن را دارد ، می تواند علیه افرادی که به صورت غیر مجاز و بدون رضایت وی ، از برند ثبت شده ، استفاده می نمایند ، طرح دعوی نماید .

در قسمت های قبل ، مراجع رسیدگی کننده به دعاوی ثبت علامت تجاری را مورد بررسی قرار داده و نحوه رسیدگی به آن توسط مراجع حقوقی و کیفری را شرح داده که در خصوص دعاوی ثبت برند نیز ، مصداق داشته و برای جلوگیری از اطاله کلام ، از ذکر آنها در این قسمت ، خودداری می نماییم . با این حال ، باید دانست که علاوه بر موارد ذکر شده ، دعاوی ثبت برند ، شامل موارد زیر هم می شود :

دعاوی ابطال برند ؛ هر شخص حقیقی یا حقوقی می تواند دعوای ابطال ثبت برند را در دادگاه اقامه نماید ؛ مشروط به اینکه بتواند ثابت نماید مقررات قانون ، در خصوص برند ثبت شده ، رعایت نشده است . مثل موردی که برند ثبت شده ، خلاف موازین شرعی و نظم عمومی باشد ، عین یا مشابه برند ثبت شده دیگری بوده و یا اینکه مشابه و عین علامت های نظامی ، پرچم یا سایر نشان های مملکتی باشد .

اعتراض به تقاضای ثبت برند ؛ از آن جهت که ثبت برند ، می بایست به مدت سی روز در روزنامه رسمی آگهی شود ، اشخاص ، می توانند ظرف این مهلت ، نسبت به آن اعتراض کتبی نمایند . این اعتراض ، مستقیما به اداره ثبت شرکت ها و اداره مالکیت صنعتی ، تحویل و طبق قانون ، مورد رسیدگی قرار می گیرد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه رسیدگی به دعاوی علامت تجاری در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه رسیدگی به دعاوی علامت تجاری پاسخ دهند .