در قانون مجازات اسلامی ، انواع ضمانت اجرا ، برای جلوگیری از ارتکاب جرایم مختلف ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که در یک تقسیم بندی کلی ، می توان آن را شامل چهار دسته حدود ، قصاص ، دیات و تعزیرات ، دانست .

یکی از خصوصیات مجازات های تعزیری به ویژه ، حبس تعزیری ، آن است که تعیین میزان آن ، به اختیار قاضی دادگاه وابسته است و قاضی ، با توجه به شرایط و اوضاع و احوال پرونده ، این مجازات را تعیین می نماید . در هر حال ، این مجازات ها نیز ، مانند سایر مجازات ها ، قابلیت اعتراض را داشته و می توان به رای دادگاه ، معترض شد . به همین دلیل ، اطلاع از روش های اعتراض به حکم حبس تعزیری ، برای محکومین به این مجازات ، الزامی به نظر می رسد .

به همین مناسبت ، در این مقاله ، قصد داریم به بررسی روش ها و شرایط اعتراض به حکم حبس تعزیری دادگاه پرداخته و مراحل و نحوه اعتراض به این حکم از طریق سامانه مربوطه را ذکر نماییم . در ادامه ، اعتراض به رای حبس تعزیری صادره از دادگاه تجدید نظر و اعتراض به حکم تعزیری غیابی را بررسی و اعتراض به حکم تعزیری صادره در پرونده های مواد مخدر را توضیح خواهیم داد .

روش های اعتراض به حکم حبس تعزیری دادگاه

در قانون مجازات اسلامی ، مجازات هایی برای ارتکاب جرم ، پیش بینی شده است که عبارتند از مجازات حدی ، مجازات پرداخت دیه ، مجازات قصاص و تعزیرات ، که نوع اخیر الذکر ، به مجازات هایی گفته می شود که تعیین میزان آن ، در اختیار قاضی دادگاه بوده و در شرع ، مشخص نشده است . در هر حال ، دادگاه ، با بررسی جرم ارتکابی ، بر اساس قانون ، حکم پرونده را صادر خواهد نمود .

علی الاصول ، حکم صادره ، قابلیت اعتراض توسط محکوم را خواهد داشت ؛ اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که روش های اعتراض به حکم حبس تعزیری دادگاه چیست و در صورتی که شخصی ، به مجازات تعزیری محکوم شود ، با چه روشی می تواند به حکم صادره ، اعتراض نماید ؟ در پاسخ به این سوال ، نکات زیر قابل توجه است :

یکی از روش های اعتراض به حکم حبس تعزیری دادگاه ، این است که مرتکب ، شرایط تبدیل حبس تعزیری به حبس تعلیقی را داشته باشد که به موجب آن ، مرجع صادر کننده رای و یا خود محکوم ، می تواند تقاضا نماید تا مجازات حبس تعزیری ، برای مدتی ، اجرا نشده و به حال تعلیق درآِید .

علاوه بر این ، اعتراض به حکم حبس تعزیری دادگاه ، از طریق تبدیل مجازات حبس تعزیری به مجازات های جایگزین از جمله جزای نقدی امکان پذیر می باشد . بر این اساس ، در صورتی که جهات تخفیف مجازات وجود داشته باشد ، دادگاه می تواند مجازات تعزیری را به نحوی که به حال متهم مناسب تر باشد ، تقلیل داده و یا آن را به مجازات دیگری تبدیل نماید .

در کنار اینها ، بر اساس قانون ، این امکان نیز وجود دارد که مرتکب ، پس از صدور حکم توسط دادگاه ، اقدام به تجدید نظر خواهی از حکم در دادگاه تجدیدنظر نموده و در صورتی هم که حکم تعزیری در دادگاه تجدید نظر یا بدوی ، به صورت رای غیابی صادر شده باشد ، نسبت به آن ، درخواست واخواهی نماید . همچنین ، علاوه بر فرجام خواهی نسبت به حکم حبس تعزیری ، پس از قطعی شدن حکم حبس تعزیری نیز ، می توان تحت شرایط بخصوصی درخواست اعاده دادرسی نمود که در ادامه ، شرایط آن را توضیح خواهیم داد .

حتما بخوانید: حبس تعزیری چیست

شرایط اعتراض به حکم حبس تعزیری

اعتراض به حکم حبس تعزیری ، از روش های مختلفی میسر است که محکوم به این مجازات ، می تواند با دارا بودن شرایط مربوط به آن ، پیش از قطعی شدن حکم ، پس از صدور حکم قطعی و نیز ، پس از اجرا شدن بخشی از آن مجازات ، اقدام به طرح اعتراض نماید . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، این است که شرایط اعتراض به حکم حبس تعزیری چیست ؟

یکی از روش های اعتراض به این حکم ، درخواست تعلیق اجرای مجازات حبس تعزیری می باشد . بر اساس مواد 46 تا 54 قانون مجازات اسلامی ، شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی ، آن است که مجازات حبس تعزیری ، از نوع مجازات درجه هشت تا سه ، یعنی حبس یا زندان تا 15 سال بوده و نیز ، جهات تخفیف در مجازات وجود داشته و علاوه بر این ، شرایط دیگری از جمله اصلاح مرتکب ، جبران ضرر و زیان بزه دیده و فقدان سابقه کیفری موثر نیز ، وجود داشته باشد .

اعتراض به حکم حبس تعزیری ، از طریق خرید حبس نیز ، امکان پذیر است که طبق ماده 37 قانون مجازات اسلامی ، در صورت وجود جهات تخفیف ، دادگاه می تواند به شرح زیر ، اقدام به تقلیل یا تبدیل مجازات حبس تعزیری نماید :

در مجازات های حبس تعزیری درجه چهار و بالاتر ، دادگاه مجازات حبس را به میزان یک تا سه درجه تقلیل می دهد ؛

در مجازات های حبس تعزیری درجه پنج و شش ، دادگاه مجازات را به میزان یک یا دو درجه تقلیل می دهد ؛

در مجازات های حبس تعزیری درجه پنج و شش و هفت ، حسب مورد ، اقدام به تبدیل مجازات ، به مجازات جزای نقدی با همان درجه می تماید ؛

از دیگر روش های اعتراض به حکم حبس تعزیری ، آن است که مرتکب ، پس از صدور حکم توسط دادگاه ، با استفاده از یکی از روش های اعتراض به حکم دادگاه ، طرح اعتراض نماید . از جمله این روش های اعتراض ، می توان به طرح اعتراض تجدید نظر خواهی از حکم در دادگاه تجدیدنظر ، تقاضای واخواهی ار رای غیابی ، فرجام خواهی و نیز ، درخواست اعاده دادرسی اشاره نمود :

شرایط اعتراض تجدیدنظر به حکم حبس تعزیری ، آن است که بر اساس ماده 431 قانون آیین دادرسی کیفری ، مرتکب ، ظرف مهلت بیست روز پس از صدور حکم توسط دادگاه بدوی ، به یکی از جهات تجدید نظر خواهی کیفری استناد کرده و از دادگاه تجدیدنظر ، درخواست رسیدگی مجدد نماید . در ادامه ، اعتراض به رای حبس تعزیری در دادگاه تجدیدنظر را به تفصیل ، توضیح خواهیم داد .

همچنین ، در شرایطی که حکم حبس تعزیری مرتکب ، به صورت رای غیابی صادر شده باشد ، شخص محکوم ، بر اساس ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری ، می تواند ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ رای غیابی ، اقدام به طرح اعتراض واخواهی نماید تا همان شعبه صادر کننده حکم ، مجددا به رای غیابی رسیدگی و حکم صادر نماید که در ادامه ، شرایط اعتراض به حکم حبس تعزیری غیابی را نیز ، توضیح خواهیم داد .

در صورتی که رای دادگاه ، مبنی بر حبس تعزیری درجه چهار و بالاتر باشد ، بر اساس ماده 428 قانون آیین دادرسی کیفری ، قابلیت فرجام خواهی کیفری را نیز داشته و مرتکب ، می تواند از طریق دیوان عالی کشور ، اعتراض فرجام خواهی را نسبت به آن ، انجام دهد . در این مرحله ، دیوان ، رسیدگی شکلی نسبت به پرونده به عمل آورده و در صورتی که یکی از جهات فرجام خواهی کیفری را احراز نماید ، پرونده را برای صدور رای ، به شعبه هم عرض ارجاع می دهد .

علاوه بر این ، اعتراض به حبس تعزیری ، از طریق اعاده دادرسی نیز ، میسر است . اعاده دادرسی از حبس تعزیری ، در شرایطی است که دادگاه تجدید نظر ، حکم قطعی را صادر کرده ، اما مرتکب ، با استناد به یکی از جهات اعاده دادرسی مذکور در ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری ، از دیوان عالی کشور ، تقاضا نماید که در صورت احراز یکی از جهات مذکور ، پرونده را به شعبه هم عرض ارجاع دهد تا حکم دیگری صادر شود .

بیشتر بخوانید: خرید حکم حبس

 

سامانه اعتراض به حکم حبس تعزیری

در قسمت های قبل ، انواع روش های اعتراض به حبس تعزیری در دادگاه را مورد بررسی قرار داده و شرایط اختصاصی مربوط به آنها را نیز ، مختصرا ذکر نمودیم . اما افرادی که قصد دارند به استناد هر یک از روش های پیش گفته ، اقدام به طرح اعتراض نسبت به مجازات تعزیری خود یعنی حبس تعزیری نمایند ، ممکن است این سوال را مطرح کنند که این امر ، چگونه قابل انجام است ؟

در پاسخ به این سوال که نحوه اعتراض به حکم حبس تعزیری چگونه است ، باید به این نکته اشاره کرد که در حال حاضر ، سامانه ای تحت عنوان سامانه ثنا راه اندازی شده است که به موجب آن ، برخی از اقدامات حقوقی مربوط به دعاوی کیفری یا حقوقی ، همچون پیگیری پرونده ها را می توان به صورت الکترونیک انجام داد .

با این وجود ، افراد برای ثبت اعتراض نسبت به حکم حبس تعزیری ، می بایست ابتدا به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و پس از ثبت درخواست اعتراض نسبت به حکم ، صرفا از طریق این سامانه ، اقدام به پیگیری پرونده خود نمایند . لازم به ذکر است که استفاده از سامانه عدل ایران ، جهت پیگیری پرونده اعتراض به حکم حبس تعزیری ، نیازمند آن است که ابتدا ، فرد ، در سامانه ثنا ، ثبت نام کرده و احراز هویت شود  .

بیشتر بخوانید: اجرای مجازات حبس

 

مراحل و نحوه اعتراض به حکم حبس تعزیری

زمانی که دادگاه کیفری ، پس از رسیدگی به پرونده ، حکمی مبنی بر حبس تعزیری صادر می نماید ، مرتکب ، با دارا بودن شرایط خاص ، می تواند اقدام به اعتراض نسبت به حکم صادره نموده و یا اینکه از دادگاه ، تقاضای تخفیف ، تعلیق یا تبدیل مجازات را نماید . اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که مراحل و نحوه اعتراض به حکم حبس تعزیری چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که مراحل و نحوه اعتراض به حکم حبس تعزیری از طریق روش هایی همچون تجدیدنظر خواهی ، واخواهی ، فرجام خواهی و اعاده دادرسی ، نیازمند آن است که محکوم ، پس از ابلاغ حکم ، اسناد و مدارک لازم را تهیه نموده و به استناد شرایط خاص مربوط به هر کدام از روش ها ، ظرف مهلت قانونی ، درخواست اعتراض خود را به ثبت رساند که این امر ، از طریق مراجعه به دفاتر خدمات قضایی ، امکان پذیر است .

به عنوان نمونه ، اعتراض تجدید نظر از حبس تعزیری ، به این صورت است که مرتکب ، می بایست ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ رای بدوی ، به استناد یکی از جهات تجدید نظر خواهی کیفری همچون بی اعتباری ادله و مستندات صدور رای یا عدم صلاحیت دادگاه ، درخواست تجدیدنظر خواهی نموده و یا در صورتی که حکم حبس تعزیری ، به صورت غیابی صادر شده است ، ظرف مهلت بیست روز ، تقاضای واخواهی نماید .

پس از آن ، محکوم علیه بدوی ، می بایست جریان رسیدگی به اعتراض حبس تعزیری را ، از طریق دادگاه تجدید نظر ، پیگیری نموده و با مراجعه به سامانه ثنا ، از جزئیات مربوط به روند رسیدگی به اعتراض خود ، مطلع و در صورت لزوم ، اقدامات بعدی را انجام دهد . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر ، مقاله زیر نیز ، مطالعه شود .

بیشتر بخوانید: حبس تعلیقی چیست

 

اعتراض به رای حبس تعزیری دادگاه تجدیدنظر

حبس تعزیری بدوی ، از جمله احکامی است که همچون حکم شلاق تعزیری ، قابلیت تجدید نظر خواهی کیفری را خواهد داشت . افرادی که حکم بدوی ایشان ، مبنی بر مجازات حبس تعزیری بوده است ، تحت شرایط خاصی می توانند اقدام به تجدیدنظر خواهی از آن حکم در دادگاه تجدیدنظر نمایند . با این حال ، ممکن است که حکم حبس تعزیری ، توسط دادگاه تجدید نظر نیز ، تایید شود . در این شرایط ، این سوال مطرح می شود که اعتراض به حکم حبس تعزیری صادره از دادگاه تجدیدنظر چگونه است ؟

بر اساس ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری ، در شرایط خاصی ، می توان از حکم حبس تعزیری دادگاه تجدید نظر که قطعیت یافته است ، درخواست اعاده دادرسی نمود . مثل زمانی که پس از صدور حکم حبس تعزیری دادگاه تجدید نظر ، ادله جدیدی کشف شود که بی گناهی محکوم را نشان داده و یا مشخص شود اسناد و مدارک لازم برای محکوم نمودن متهم ، جعلی بوده است .

بیشتر بخوانید: تجدید نظر خواهی از رای دادگاه کیفری

 

اعتراض به حکم حبس تعزیری غیابی

گاهی ، حکم صادره از دادگاه کیفری در خصوص حبس تعزیری ، حکم غیابی است . حکم غیابی ، به حکمی گفته می شود که در طی فرایند دادرسی آن ، مشتکی عنه یا وکیل وی ، حضور نداشته و به صورت کتبی نیز ، لایحه ارسال نکرده باشند و ابلاغیه ها نیز به صورت قانونی به متهم ابلاغ شده باشد . سوال این است که اگر حکم حبس تعزیری دادگاه ، به صورت رای غیابی صادر شود ، به چه صورت می توان نسبت به این رای غیابی دادگاه تجدید نظر یا بدوی ، اعتراض نمود ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری ، حکم غیابی صادره در تمامی جرایم ، به استثنای جرایمی که فقط جنبه حق اللهی دارند ، علاوه بر اینکه قابلیت تجدیدنظر خواهی را دارد ، می توان نسبت به آن ، درخواست واخواهی نیز نمود . واخواهی ، یکی از روش های اعتراض به رای غیابی صادره از دادگاه ها است که تحت شرایط فوق ، قابل طرح می باشد . لذا اگر حکم حبس تعزیری ، به صورت رای غیابی صادر شود ، می توان ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ حکم ، نسبت به آن واخواهی نمود .

لازم به ذکر است که در صورت وجود یکی از موارد عذر موجه ، محکوم می تواند پس از این بیست روز نیز ، درخواست واخواهی از رای غیابی نماید . در هر حال ، دادگاه صادر کننده رای غیابی اعم از دادگاه بدوی یا دادگاه تجدید نظر ، مجددا به موضوع پرونده رسیدگی خواهد نمود . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر ، مقاله زیر را نیز ، مطالعه نمایید .

بیشتر بخوانید: واخواهی از دادنامه کیفری

 

اعتراض به حکم حبس تعزیری مواد مخدر

بر اساس قانون مبارزه با مواد مخدر ، حمل و نگهداری مواد مخدر ، جرم بوده و بسته به وزن مواد حمل یا نگهداری شده ، مرتکب ، به مجازات های قانونی از قبیل جزای نقدی ، شلاق ، حبس تعزیری و یا اعدام ، محکوم خواهد شد . اما سوالی که مطرح می شود ، این است که آیا حکم حبس تعزیری مواد مخدر قابلیت اعتراض دارد یا خیر ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس قانون ، از جمله راه های اعتراض به حکم حبس تعزیری مواد مخدر ، آن است که مرتکب ، پس از صدور حکم ، طبق ماده 442 قانون آیین دادرسی کیفری ، حق تجدیدنظر خواهی خود را ساقط کرده و از دادگاه ، تخفیف بگیرد . همچنین ، می توان ظرف مهلت های مشخص ، اقدام به طرح اعتراض تجدید نظر خواهی در دادگاه تجدید نظر ، واخواهی از رای غیابی ، فرجام خواهی و نیز ، اعاده دادرسی کیفری نمود .

لازم به ذکر است که در ماده 38 قانون مبارزه با مواد مخدر ، تخفیف مجازات حبس تعزیری مواد مخدر ذکر شده است که بر اساس آن ، دادگاه ، می تواند در صورت وجود یکی از جهات تخفیف در مجازات ، حبس تعزیری را تا نصف حداقل مجازات آن جرم ، کاهش بدهد و در صورتی که مجازات ، حداقلی نداشته باشد ، همان را تا نصف ، تخفیف بدهد .

البته ، کلیه افرادی که پس از صدور حکم حبس تعزیری مواد مخدر ، با نیروی انتظامی همکاری کرده و اقدام آنها منجر به شناسایی شبکه ها شود ، دادگاه می تواند با تقاضای نیروی انتظامی ، مجازات حبس تعزیری را به میزان نصف مجازات تعیین شده ، تخفیف دهد .

در ادامه بخوانید: مجازات جایگزین حبس چیست

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اعتراض به حکم حبس تعزیری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اعتراض به حکم حبس تعزیری پاسخ دهند .

 

 

سوالات متداول

1- اعتراض به حبس تعزیری چگونه است ؟

2- اعتراض به حکم حبس تعزیری در دادگاه تجدید نظر چگونه است ؟

3- اعتراض به رای غیابی حبس تعزیری به چه صورت می باشد ؟

---

نظرات کاربران