اقامتگاه شخص حقوقی در قانون تجارت ، محل اداره شخص حقوقی است ؛ لکن بر اساس قانون مدنی ، اقامتگاه اشخاص حقوقی ، مرکز عملیات آنها است . به نظر می رسد که ملاک تعیین اقامتگاه شرکت تجاری ، قانون تجارت ( مرکز اداره ) بوده و موسسان ، موقع ثبت شرکت ، می بایست اقامتگاه مد نظر را در سامانه ثبت شرکت ها ، مشخص نمایند .
برای مشاوره تعیین اقامتگاه شخص حقوقی
برای مشاوره تعیین اقامتگاه شخص حقوقی
در علم حقوق ، انواع اشخاصی که دارای حق و تکلیف قلمداد شده اند را می توان به دو دسته اشخاص حقیقی ( افراد عادی ) و اشخاص حقوقی ( از قبیل شرکت ها ، موسسات و غیره ) ، تقسیم بندی نمود . در هر حال ، اشخاص حقوقی نیز ، پس از ثبت و تاسیس ، مانند اشخاص حقیقی ، فعالیت های خود را به صورت تخصصی انجام می دهند ؛ لذا این اشخاص نیز ، می بایست ضرورتا ، اقامتگاهی داشته باشند .
بر اساس قانون تجارت ، نحوه تعیین اقامتگاه اشخاص حقوقی ، با اقامتگاه اشخاص حقیقی و عادی ، متفاوت است . تعیین این اقامتگاه ، برای افرادی که با اشخاص حقوقی ، همچون شرکت های تجاری ، مبادلاتی دارند ، حایز اهمیت بوده و صرفا با اطلاع از آن ، می توان دعاوی قضایی علیه شخص حقوقی را به نحو مناسبی ، پیگیری نمود . لذا اطلاع از جزئیات مربوط به اقامتگاه اشخاص حقوقی همچون شرکت های تجاری ، اهمیت فراوانی دارد .
به همین دلیل ، در این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که اقامتگاه اشخاص حقوقی بر اساس قانون مدنی و نیز ، بر اساس قانون تجارت ، کجاست . در ادامه نیز ، نحوه تعیین اقامتگاه شرکت های تجاری را توضیح خواهیم داد .
قبل از اینکه در مورد اقامتگاه شخص حقوقی در قانون تجارت و مدنی را بحث نماییم ، باید در مورد شخص حقوقی و لزوم تعیین اقامتگاه در خصوص آن ، مقدماتی را ذکر کنیم . به طور کلی ، اشخاص ، به دو دسته اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی هستند . شخص حقوقی ، به شخصی گفته می شود که انسان ها ، به صورت فرضی و قراردادی ، آن را به منظور حصول اهدافی ، تشکیل می دهند .
از جمله اشخاص حقوقی ، می توان به مواردی همچون موسسات ، نهادهای دولتی ، شرکتها و مواردی از این قبیل ، اشاره نمود که جدای از تشکیل دهندگان خود ، صاحب حق و تکلیف شده و می توانند طبق اهداف تعیین شده ، اقدام نمایند . در هر حال ، از آن جهت که این قبیل اشخاص نیز ، مانند اشخاص حقیقی ، صاحب حق و تکلیف می باشند ، ممکن است طرف دعوا قرار گرفته و به همین دلیل ، لزوما می بایست اقامتگاه مخصوصی داشته باشند .
علاوه بر این ، تعیین اقامتگاه برای اشخاص حقوقی همچون شرکت های تجاری ، این اثر را دارد که تابعیت شرکت ، مشخص شده و دعاوی همچون ورشکستگی علیه شرکت ، می بایست در دادگاهی اقامه شود که اقامتگاه شرکت ، در آنجاست . لذا سوالی که مطرح می شود ، آن است که اقامتگاه شخص حقوقی در قانون تجارت کجاست و اگر افراد ، قصد داشته باشند دعاوی علیه شرکت مطرح نمایند ، در چه محلی باید این امر انجام گیرد ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس ماده 590 قانون تجارت ، اقامتگاه شخص حقوقی ، محلی است که اداره شخص حقوقی ، در آنجا صورت خواهد گرفت . لذا در این ماده ، محل اداره کردن اشخاص حقوقی ، به عنوان اقامتگاه آن شخص ، تعیین شده و اقامتگاه شخص حقوقی در قانون تجارت ، همان مرکز اداره شخص حقوقی است .
با این وجود که در قانون تجارت ، منظور از محل اداره شخص حقوقی ، بیان نشده است ، به نظر می رسد منظور از محل اداره اشخاص حقوقی ، جایی است که اداره شخص حقوقی ، از طریق برگزاری جلسات هیات مدیره ، مجامع عمومی شرکت ، هیات امنا و غیره ، انجام می گیرد و این امر ، لزوما با محلی که فعالیت های مادی و فیزیکی شخص حقوقی انجام می شود ، همخوانی ندارد .
اشخاص حقوقی ، انواع مختلفی دارند که از جمله آنها ، می توان به موسسات عمومی غیر دولتی ، شرکت ها و مواردی از این قبیل ، اشاره نمود . در بحث از اقامتگاه شخص حقوقی ، قانون تجارت ، محل اداره امور شخص را به عنوان اقامتگاه آن ، تعیین کرده است که موضوعاتی همچون ورشکستگی شرکت ، می بایست در آن محل ، اقامه و رسیدگی شود .
اما نکته اینجاست که نحوه تعیین اقامتگاه اشخاص حقوقی در قانون مدنی ، با محل اقامتگاه شخص حقوقی در قانون تجارت ، کاملا متفاوت می باشد . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم اقامتگاه شخص حقوقی در قانون مدنی را نیز ، مورد بررسی قرار دهیم که این موضوع ، در ماده 1002 قانون مدنی ، در کنار اقامتگاه اشخاص حقیقی ، ذکر شده است .
بر اساس این ماده از قانون مدنی ، اقامتگاه اشخاص حقوقی ، مرکز عملیات آنها می باشد . منظور از مرکز عملیات شخص حقوقی ، آن است که اقدامات مادی ، فیزیکی و عملی که در حیطه فعالیت شخص حقوقی می باشد ، در کجا انجام می گیرد . به عنوان نمونه ، در صورتی که یک شرکت تجاری در زمینه ساخت و ساز ، در تهران تاسیس شده باشد ؛ لکن اقدام به ساخت ساختمان در شهر بندرعباس نماید ، محل فعالیت وی یعنی بندرعباس را باید به عنوان اقامتگاه وی ، قلمداد نمود .
همانطور که ملاحظه می شود ، اقامتگاه شخص حقوقی در قانون مدنی ، با اقامتگاه اشخاص حقوقی در قانون تجارت ، متفاوت می باشد و از آن جهت که این تفاوت ، آثار حقوقی خاصی به دنبال دارد ، در میان حقوقدانان ، در خصوص اقامتگاه قابل اعمال برای این اشخاص ، اختلاف نظرهایی مشاهده می شود . به این معنا که برخی ، اقامتگاه مذکور در قانون مدنی ( مرکز عملیات ) را صحیح دانسته و دیگران ، اقامتگاه تعیین شده در قانون تجارت ( مرکز امور مهم شرکت ) را ملاک می دانند .
با توجه به تعارض میان قانون مدنی و قانون تجارت در زمینه تعیین اقامتگاه اشخاص حقوقی ، سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که بالاخره ، اقامتگاه شرکت های تجاری به عنوان یکی از انواع اشخاص حقوقی ، کجاست ؟ در خصوص نحوه تعیین اقامتگاه شرکت تجاری در متن اساسنامه شرکت ، با ملاحظه نظرات حقوقدانان ، به نظر می رسد که اقامتگاه شرکت تجاری ، همان اقامتگاه تعیین شده در قانون تجارت ، یعنی مرکز امور مهم شرکت می باشد .
چرا که اولا ، قانون تجارت ، به نسبت قانون مدنی ، یک قانون خاص محسوب می شود که طبق قاعده کلی ، قانون خاص ، قانون عام را نسخ می نماید . لذا برای تعیین اقامتگاه شرکت تجاری ، می بایست طبق قانون تجارت عمل کرد ؛
ثانیا ، قانونگذار ، در ماده 1 قانون ثبت شرکت ها ، از ملاک مرکز اصلی شرکت ، برای نحوه تعیین تابعیت شرکت ، استفاده نموده است ؛ لذا مرکز اصلی شرکت ، در خصوص تعیین اقامتگاه شرکت تجاری نیز ، مورد استفاده قرار می گیرد ؛
ثالثا ، قانون آیین دادرسی مدنی نیز ، در ماده 23 ، اقامتگاه شرکت را ، مرکز اصلی امور وی دانسته و مقرر نموده که اگر شرکت تجاری ، شعب مختلفی داشته باشد ، اشخاص ثالث ، باید دعاوی خود را در شعبه ای مطرح نمایند که شعبه متعهد ، در حوزه آن است و اگر آن شعبه ، منحل شده باشد ، دعاوی ، می بایست در مرکز اصلی شرکت - به عنوان اقامتگاه شرکت - اقامه شوند ؛
رابعا ، تعیین اقامتگاه شرکت تجاری در مرکز عملیات وی ، دشواری های متعددی دارد ؛ چه بسا مرکز عملیات شرکت ، خارج از کشور بوده و یا اینکه به صورت مداوم ، تغییر نماید . لذا برای حفظ مصلحت اشخاص ثالث ، می بایست مرکز اداره شرکت را به عنوان اقامتگاه شرکت تجاری ، محسوب نمود .
نکته مهمی که وجود دارد ، این است که طبق قانون مدنی ، افراد ، می توانند ضمن معاملات خود ، برای اجرای تعهدات ناشی از قرارداد ، محل دیگری غیر از اقامتگاه قانونی را ، مشخص نمایند تا دعاوی راجع به آن معامله ، در محل اقامتگاه انتخابی ایشان ، حل و فصل شده و در صورت لزوم ، ابلاغ اوراق قضایی نیز ، از طریق اقامتگاه انتخابی یا قراردادی ایشان ، انجام شود . لذا افرادی که با شرکت های تجاری ، مراوداتی دارند نیز ، می توانند از طریق انتخاب یک اقامتگاه دیگر غیر از اقامتگاه قانونی شرکت های تجاری ، دعاوی احتمالی را پیگیری نمایند .
علاوه بر این ، لازم به ذکر است که نحوه تعیین اقامتگاه شرکت تجاری ، به این صورت است که شرکا ، در زمان ثبت شرکت ، می بایست موقع تنظیم اساسنامه یا شرکت نامه ، محل اقامتگاه شرکت تجاری را در سامانه ثبت شرکت ها ، مشخص نمایند . البته ، در صورت لزوم ، پس از ثبت شرکت و تعیین اقامتگاه ، می توان با تغییر اساسنامه شرکت تجاری ، اقدام به تغییر اقامتگاه نیز ، نمود . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر ، مقاله زیر نیز ، مطالعه شود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص تعیین اقامتگاه شخص حقوقی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تعیین اقامتگاه شخص حقوقی پاسخ دهند .
برای مشاوره تعیین اقامتگاه شخص حقوقی
برای مشاوره تعیین اقامتگاه شخص حقوقی
عناوین اصلی این مقاله
مقالات مرتبط
ارتباط با ما
درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 290000 ریال ) در ارتباط باشید.
سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.
تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©
