صلح تامینی چیست

قرارداد صلح تامینی ، قراردادی است که ضمن عقد صلح ، یکی از طرفین ، متعهد شود مبلغی را همه ساله یا هر ماه ، به عنوان نفقه ، به طرف مقابل یا شخص ثالث ، پرداخت کند . شرایط عقد صلح تامینی در ماده 768 قانون مدنی ، شامل وجود قصد و رضایت ، اهلیت ، تعیین موضوع و مشروعیت داشتن آن است .

عقد صلح ، از جمله عقود معینی است که در قانون مدنی ، احکام و ضوابط خاص آن ، بیان شده است . عقد صلح ، ممکن است به منظور رفع تنازع موجود میان افراد و یا برای جلوگیری از آن ، واقع شده یا اینکه در مقام معامله ، منعقد گردد . در هر حال ، عقد صلح ، به روش های مختلفی منعقد می گردد .

یکی از انواع عقد صلح ، عقد صلح تامینی می باشد که شرایط آن ، در ماده 768 و 769 قانون مدنی ، ذکر شده است و به موجب آن ، ضمن قرارداد صلح ، پرداخت نفقه یا مستمری ، به نفع طرف مصالحه یا شخص ثالث مورد پیش بینی قرار می گیرد ؛ لذا افرادی که قصد انعقاد چنین قراردادی را دارند ، می بایست با اطلاع از شرایط این عقد طبق قانون مدنی ، اقدامات لازم را انجام دهند .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که صلح تامینی چیست و شرایط انعقاد آن بر اساس ماده 768 قانون مدنی چیست . سپس ، نحوه انعقاد این قرارداد و مدارک لازم برای آن را شرح داده و هزینه های مربوطه را نیز بررسی خواهیم نمود .

صلح تامینی چیست

قبل از اینکه به این سوال پاسخ دهیم که صلح تامینی چیست ، ابتدا باید عقد صلح را که به عنوان مادر عقود معروف است ، اندکی واکاوی نماییم . به طور کلی ، عقد صلح ، به عقدی گفته می شود که با هدف رفع اختلاف میان افراد یا جلوگیری از بروز آن در آینده ، میان دو طرف ، منعقد شده و یا در مقام انجام معامله ای همچون بیع . با این توضیح ، عقد صلح را می توان به دو شکل ، مورد توجه قرار داد : عقد صلح در مقام صلح دعاوی و عقد صلح در مقام انعقاد معامله .

در هر حال ، یکی از انواع صلح ، که در قانون مدنی ، به صورت مختصر مورد توجه قرار گرفته است ، عقد صلحی با عنوان صلح تامینی ماده 768 قانون مدنی می باشد که در کنار صلح عمری ، کاربرد فراوانی در انعقاد قراردادهای صلح دارد . به همین دلیل ، برای اطلاع از اینکه عقد صلح تامینی چیست ، می بایست به دو ماده 768 و 769 قانون مدنی ، توجه داشت .

به موجب ماده 768 قانون مدنی ، در قرارداد صلح میان دو فرد ، ممکن است که یکی از طرفین ، در مقابل مال الصلحی که از دیگری می گیرد ، متعهد شود که هر ساله و یا هر ماهه ، نفقه یا مستمری پرداخت نماید که این نفقه ، می تواند به نفع طرف مقابل تادیه شود و یا اینکه پرداخت آن به شخص ثالثی غیر از طرفین عقد صلح ، شرط گردد .

بنابراین ماده ، در پاسخ به این سوال که صلح تامینی چیست ، باید گفت که یکی از انواع روش های انعقاد قرارداد صلح ، آن است که بر اساس ماده 768 قانون مدنی ، حین انعقاد قرارداد ، پرداخت مستمری یا نفقه ، به نفع طرف مقابل و یا شخص ثالثی ، مورد پیش بینی قرار گرفته باشد .

شرایط انعقاد قرارداد صلح تامینی در ماده 768 قانون مدنی

بر اساس قانون مدنی ، قرارداد صلحی که در آن ، پرداخت مستمری به نفع طرف مصالح یا شخص ثالثی شرط شده باشد را صلح تامینی می نامند . علاوه بر این ، در ماده 769 قانون مدنی نیز ، حکمی در خصوص فوت منتفع این قرارداد ، پیش بینی شده است که اهمیت دارد . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم برای آشنایی بیشتر ، شرایط انعقاد قرارداد صلح تامینی در ماده 768 قانون مدنی را توضیح دهیم .

اما قبل از هر چیز ، باید اشاره کرد که تنظیم صلح نامه ، چه به صورت صلح عمری و یا به صورت صلح تامینی و یا غیر از اینها باشد ، نیازمند آن است که در ابتدای امر ، طرفین ، از شرایط اساسی صحت قراردادها ، مطلع بوده و با لحاظ آن ، قرارداد مد نظر خود را تنظیم نمایند .

بر اساس قانون مدنی ، از جمله شرایط انعقاد قراردادها ، از قبیل قرارداد صلح تامینی ماده 768 قانون مدنی ، آن است که هر دو طرف ، قصد و رضایت مبنی بر انجام معامله داشته و اهلیت داشته باشند ؛ یعنی اینکه صغیر و سفیه و مجنون نباشند . همچنین ، موضوع قرارداد ، یعنی عقد صلح تامینی ماده 768 قانون مدنی ، باید به صورت دقیق ، مشخص شده و هدف از آن نیز ، مشروع باشد . علاوه بر این ، برای صحت قرارداد صلح ، طرفین ، باید اهلیت معامله و تصرف کردن در مال مورد نظر را نیز داشته باشند .

در صورت دارا بودن شرایط فوق ، نوبت به شرایط اختصاصی انعقاد قرارداد صلح تامینی می رسد که در دو ماده 768 و 769 قانون مدنی ، بیان شده است . بر اساس مواد مذکور ، یکی از اصلی ترین شرایط انعقاد قرارداد صلح تامینی ، این است که یکی از طرفین ، متعهد شود که در ازای مال صلح شده ، همه ساله و یا همه ماهه ، تا مدت زمان مشخصی ، اقدام به پرداخت نفقه ، به نفع طرف مصالحه و یا به نفع شخص و یا اشخاص ثالث نماید .

مثلا ، فردی ، به جای انعقاد قرارداد صلح عمری برای فرزند ، صلح تامینی منعقد نموده و ملکی را به فرزند خود ، صلح می نماید ؛ به این شرط که فرزند ، به مدت بیست سال ، هر ماه ، مبلغ مشخصی نفقه ، به وی پرداخت نماید . در هر حال ، صلح تامینی ، بر خلاف قرارداد صلح بلاعوض ، نیازمند آن است که صلح گیرنده یا متصالح ، طبق قرارداد ، عمل نموده و نفقه یا مستمری مذکور را پرداخت نماید .

علاوه بر این ، ماده 769 قانون مدنی ، حکمی در خصوص فوت منتفع صلح ، مقرر نموده است . به موجب این ماده ، در شرایطی که صلح تامینی ، به صورت تعهد به پرداخت نفقه به طرف صلح و یا شخص ثالث منعقد شده است ، می توان شرط کرد که بعد از فوت منتفع نفقه ، که ضمن عقد صلح تامینی تعیین می شود ، این نفقه ، به ورثه او داده شود .

به عنوان نمونه ، در صورتی که فردی ، اقدام به صلح تامینی ملک خود می نماید ، می تواند شرط کند که در ازای عقد صلح ، به مدت سی سال ، نفقه ای به خود وی پرداخت شده و در صورتی که خودش فوت نماید ، این نفقه ، به ورثه وی ، پرداخت گردد . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر ، مقاله زیر نیز مطالعه شود.

نحوه انعقاد قرارداد صلح تامینی

صلح تامینی ، با اوصاف مذکور در ماده 768 و 769 قانون مدنی ، کاربرد زیادی دارد ؛ به ویژه ، افرادی که مسن تر هستند ، می توانند ضمن تنظیم صلح نامه زمین یا خانه به فرد دیگر ، پرداخت نفقه به فرزندان خود به عنوان شخص ثالث را شرط نمایند . اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که نحوه انعقاد قرارداد صلح تامینی ، به چه صورت است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا نحوه انعقاد قرارداد صلح تامینی نیز ، مانند انعقاد قرارداد صلح عمری برای فرزند و یا همسر می باشد ؛ به این معنا که برای تنظیم صلح نامه ، می توان به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه نموده و با تنظیم یک سند رسمی ، عقد صلح تامینی را منعقد کرده و ضمن آن ، شرط پرداخت نفقه به نفع مصالح یا شخص ثالث را درج نمود .

اما باید دانست که انعقاد قرارداد صلح تامینی ، محدود به روش پیش گفته ، نبوده و طرفین ، می توانند برای تنظیم قرارداد صلح تامینی ، صلح نامه دستی نیز ، تهیه نمایند ؛ به این صورت که مصالح و متصالح ، مفاد توافقات خود در خصوص قرارداد صلح را ، بر روی یک برگه عادی یا دستنویس ، درج کرده و ضمن آن ، صلح تامینی را شرط نمایند .

باید دانست که در صورت انعقاد قرارداد صلح تامینی به صورت دستنویس ، سند تنظیم شده ، اعتبار سند عادی را خواهد داشت که به نسبت اسناد رسمی ، از اعتبار پایین تری برخوردار است ؛ لکن در صورت بروز اختلاف ، می توان به آن استناد نمود . با این وجود ، به دلیل مشکلات ناشی از اثبات اسناد عادی ، افراد ، معمولا ترجیح می دهند که برای انعقاد صلح تامینی ، به محضر مراجعه و سند صلح نامه رسمی ، تنظیم نمایند که در ادامه ، مدارک و هزینه های آن را تشریح خواهیم نمود .

لازم به ذکر است که اگر متعهد در صلح تامینی ، به تعهدات خود مبنی بر پرداخت نفقه به مصالح و یا شخص ثالث ، عمل نکند، صلح کننده نیز ، می تواند به دفترخانه ای که سند صلح نامه تامینی را تنظیم کرده ، مراجعه و درخواست فسخ قرارداد صلح تامینی را داشته باشد . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر ، مقاله زیر نیز ، مطالعه شود .

مدارک لازم برای انعقاد قرارداد صلح تامینی

بر اساس قانون مدنی ، قرارداد صلح ماده 768 قانون مدنی را می توان به اشکال مختلفی منعقد نمود که در کنار صلح عمری ، می توان به عقد صلح تامینی نیز اشاره کرد . در هر حال ، شرایط و نحوه انعقاد این قرارداد ، به گونه ای است که هم می تواند به شکل صلحنامه عادی باشد و هم به شکل صلحنامه محضری ؛ هر چند که امروزه ، طرفین ، با مراجعه به دفترخانه ، این قرارداد را تنظیم می نمایند تا مشکلات ناشی از درج عقد صلح بر روی اسناد عادی ، به وجود نیاید .

اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که مدارک لازم برای انعقاد قرارداد صلح تامینی چیست و در صورتی که افراد ، قصد داشته باشند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی ، یک نمونه صلحنامه تامینی تنظیم نمایند ، چه مدارکی باید ارائه نمایند ؟ در پاسخ به این سوال ، مدارک مهم برای تنظیم این قرارداد را ذکر خواهیم نمود .

مدارک هویتی طرفین عقد صلح تامینی ؛ اعم از شناسنامه و کارت ملی طرفین و در صورت لزوم ، اوراق هویتی شخص ثالث ؛

در صورتی که مورد صلح تامینی ، ملک می باشد ، می بایست سند ملکی آن ، اعم از تک برگی یا دفترچه ای نیز ، به دفترخانه ارائه شود ؛

انجام استعلامات مربوط به انتقال ملک در دفترخانه ، از قبیل استعلام اداره دارایی و مالیات نیز ، در خصوص صلح تامینی ملک ، الزامی است .

در هر صورت ، طرفین ، قبل از انعقاد قرارداد صلح تامینی در دفترخانه ، می بایست اقدام به اخذ نوبت نموده و در روز مقرر ، به محضر مراجعه و ذیل سند قرارداد یا عقد صلح تامینی را امضا نمایند . پیشنهاد می شود در همین ارتباط ، مقاله زیر نیز ، مطالعه شود .

هزینه انعقاد عقد صلح تامینی

عقد صلح تامینی ماده 768 قانون مدنی ، مانند سایر اقسام صلح ، معمولا با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی ، تنظیم می شود ؛ اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که هزینه انعقاد قرارداد صلح تامینی چقدر است و در صورتی که طرفین ، قصد داشته باشند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی ، این قرارداد را تنظیم نمایند ، چه میزان هزینه باید پرداخت کنند ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که انعقاد عقد صلح تامینی در دفاتر اسناد رسمی نیز ، همچون صلح خیاری ، نیازمند پرداخت هزینه ، بر اساس نرخ تعرفه دفاتر اسناد رسمی می باشد . بر این اساس ، بسته به اینکه مال مورد صلح ، جزء اموال منقول و یا غیر منقول بوده و میزان ارزش آن ، چقدر باشد ، هزینه انعقاد قرارداد ، متفاوت خواهد بود . اگر عقد صلح تامینی در خصوص اموال غیر منقول ، از قبیل خانه ، زمین ، باغ ، آپارتمان و غیره باشد ، بر اساس ارزش معاملاتی ملک ، هزینه ای به شرح زیر ، قابل پرداخت است :

در صورتی هم که مال صلح شده ، جزء اموال منقول باشد ، هزینه انعقاد عقد صلح تامینی ، بر اساس جدول ذیل ، محاسبه می شود :