ازدواج مسلمان با غیر مسلمان

حکم ازدواج مسلمان با غیر مسلمان ، آن است که اگر فرد غیر مسلمان ، کافر ( غیر معتقد به خداوند ) باشد ، زن و مرد مسلمان ، نمی توانند با وی ، ازدواج کنند . نکاح زن مسلمان با مرد غیر مسلمان اهل کتاب اعم از مسیحی و یهودی و زدتشتی نیز ، مجاز نیست ؛ اما مرد مسلمان ، می تواند با زن غیر مسلمان اهل کتاب ، به صورت موقت ، ازدواج کند .

عقد نکاح یا ازدواج ، به قراردادی گفته می شود که زوجین را به یکدیگر محرم ساخته و سبب می شود تا حقوق و تکالیف ناشی از زوجیت ، بر رابطه ایشان بار شود . در قانون مدنی ، شرایط و احکام خاص عقد نکاح ، به تفصیل ، بیان شده که تا حد زیادی ، احکام آن ، بر مبنای فقه شیعه به تدوین رسیده است .

یکی از مسائل مهمی که پیرامون عقد نکاح به وجود می آید ، آن است که حکم نکاح و ازدواج مسلمان با غیر مسلمان چیست ؟ پاسخ به این سوال ، از آن جهت ضروری است که امروزه ، مهاجرت افراد ، به کشورهای دیگر ، گسترش فراوانی یافته و چه بسا ، ازدواج با غیرمسلمانان ، اجتناب ناپذیر باشد . لذا از آن جهت که نکاح با زن و مرد اهل کتاب یا کافر ، ممکن است به لحاظ شرعی و قانونی ، باطل باشد ، پرداختن به این موضوع ، اهمیت زیادی خواهد داشت .

لذا ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی حکم ازدواج مرد و زن مسلمان با زن و مرد غیر مسلمان پرداخته و شرایط آن را توضیح دهیم . در ادامه ، حکم نکاح زن مسلمان با مرد مسیحی را بررسی نموده و وضعیت حقوقی نکاح مسلمانان با اهل کتاب را نیز ، شرح خواهیم داد .

حکم ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان

امروزه ، بر خلاف گذشته ، مهاجرت نمودن افراد به سایر کشورها ، گسترش زیادی یافته است و گاهی ، اتباع کشورها ، از ملل و ادیان مختلف ، در کنار هم قرار می گیرند و این موضوع ، سبب به وجود آمدن مسائل مهمی ، در ارتباطات میان آنها می شود . یکی از این مسائل ، مسئله ازدواج مسلمان با غیر مسلمان است .

سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که حکم ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان چیست ؟ برای پاسخ دادن به این سوال ، ابتدا باید اشاره کرد که قانون مدنی ایران ، به عنوان قانون مادر در خصوص احوال شخصیه افراد ، اعم از ازدواج ، طلاق ، ارث و وصیت ، بر مبنای فقه شیعه تدوین شده است . بنابراین ، در خصوص حکم نکاح زن مسلمان با مرد غیر مسلمان ، علاوه بر قانون مدنی ، اطلاع از احکام فقهی نیز ، حایز اهمیت است .

در خصوص ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان ، ماده 1059 قانون مدنی ، حکمی کلی ، مبنی بر عدم جواز یا ممنوعیت این ازدواج مسلمان با غیر مسلمان را بیان داشته است . بر اساس این ماده ، نکاح زن مسلمان با مرد غیر مسلمان ، جایز نیست . عدم جواز ازدواج زن مسلمان با غیر مسلمان ، در قرآن کریم نیز ، بیان شده است که به نظر می رسد فلسفه چنین ممنوعیتی ، به دلیل جلوگیری از تاثیر این ازدواج بر فرزندان ، جلوگیری از اختلاط نسل و از بین رفتن تدریجی دین اسلام باشد .

در این بحث ، ذکر این نکته ضروری است که منظور از ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان ، آن است که شوهر ، دین اسلام را نپذیرفته باشد ؛ اعم از اینکه وی ، مشرک یا کافر به خداوند یگانه بوده و یا اینکه معتقد به سایر ادیان از جمله مسیحیت یا یهودیت باشد . در هر حال ، ازدواج زن مسلمان با چنین فردی ، محل اشکال است و در چنین شرایطی ، ازدواج مسلمان با غیر مسلمان ، باطل می باشد . در قسمت های بعد ، حکم ازدواج با مرد اهل کتاب را نیز ، شرح خواهیم داد .

حکم ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان

ازدواج کردن با افرادی از سایر ادیان ، از جمله نکاح با زن اهل کتاب و نکاح با مرد اهل کتاب ، احکام و شرایط خاصی دارد که در قانون مدنی ، بیان شده است . همانطور که اشاره شد ، ازدواج زن مسلمان با مرد غیر مسلمان ( چه کافر و چه معتقد به سایر ادیان ) ، بر اساس قانون مدنی ، ممنوع بوده و در واقع ، یکی از موانع نکاح ، ازدواج مسلمان با غیر مسلمان می باشد . در همین ارتباط ، ممکن است این سوال نیز مطرح شود که حکم ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان چیست ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، می بایست قایل به تفکیک شد ؛ چرا که بر اساس احکام فقهی ، ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان از نوع کافر ، به صورت کلی ، ممنوع می باشد . لکن در خصوص ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان از نوع اهل کتاب ( مسیحی ، یهودی و زرتشتی ) ، این ممنوعیت ، مطلق نیست . لذا حکم ازدواج مسلمان با غیر مسلمان در خصوص مردها ، با زن ها ، متفاوت است .

به عبارت دیگر ، مرد مسلمان ، نمی تواند با زنی که اعتقادی به خداوند یکتا نداشته و مشرک و کافر است ، ازدواج کند ؛ چه این ازدواج ، از نوع عقد دائم بوده و یا به صورت ازدواج موقت باشد . اما ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان اهل کتاب ، همیشه ممنوع نیست و فقها در خصوص آن ، قایل به تفکیک شده و نظرات مختلفی را مطرح کرده اند .

اما پر طرفدار ترین نظریه در خصوص ازدواج مسلمان با غیر مسلمان ، آن است که اگر زن غیر مسلمان ، اهل کتاب بوده و به عبارت دیگر ، مسیحی ، یهودی یا زرتشتی باشد ، مرد مسلمان ، صرفا می تواند به صورت موقت ، با وی ازدواج کند ؛ اما ازدواج دائم با چنین زنی ، همچنان محل اشکال است ؛ مگر اینکه شرایط خاص ازدواج مسلمان با غیر مسلمان ، وجود داشته باشد که در ادامه ، به توضیح آن خواهیم پرداخت .

شرایط ازدواج مسلمان با غیر مسلمان

ممنوعیت ازدواج زن و مرد مسلمان با مرد و زن کافر ، از جمله احکامی است که در قرآن کریم آمده و در قانون مدنی نیز ، تا حدودی مورد اشاره قرار گرفته است . در خصوص ازدواج مرد مسلمان با زن غیر مسلمان اهل کتاب نیز ، حکم موضوع را اشاره نمودیم . اما گاهی ، بنا به دلایلی خاص ، ممکن است که زن و مردی ، با وجود تفاوت در دین خود ، قصد انعقاد عقد نکاح داشته باشند . در این صورت ، این سوال مطرح می شود که شرایط ازدواج مسلمان با غیر مسلمان چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یکی از مهم ترین و اصلی ترین شرایط ازدواج مسلمان با غیر مسلمان ، آن است که فرد غیر مسلمان ، به دین اسلام مشرف شود . در این صورت ، دیگر ممنوعیتی برای ازدواج میان آن دو ، وجود نخواهد داشت ؛ چرا که دین آنها ، یکسان و برابر است .

علاوه بر این ، از آن جهت که فرد مسلمان ، ممکن است تابعیت کشور دیگری را داشته باشد ، در ماده 1060 قانون مدنی ، مقرر شده است که ازدواج کردن زنان ایرانی با تبعه خارجی ، حتی در مواردی که به عنوان مثال ، آن فرد ، به دین اسلام مشرف شده و ازدواج ایشان ، ممنوعیت شرعی و قانونی ندارد ، منوط به آن است که از دولت ، اجازه مخصوص گرفته شود تا اینکه مشکل تابعیت فرزندان مادران ایرانی نیز مرتفع شود .

همچنین ، بر اساس ماده 1061 همین قانون ، مقرر شده که گاهی ، ممکن است دولت ، ازدواج کردن مردان ایرانی مسلمان که مستخدم یا مامور رسمی دولت هستند ، با زنان تبعه خارج را ، موکول به داشتن اجازه مخصوص از دولت نماید تا به این ترتیب ، مصلحت عمومی کشور نیز ، دچار خدشه نگردد . در دو فرض پیش گفته ، علاوه بر اینکه فرد بیگانه باید به دین اسلام مشرف شود ، شرایط دیگر ، از جمله کسب اجازه از دولت نیز ضروری است .

حکم ازدواج زن مسلمان با مرد مسیحی

بر اساس قانون مدنی ، زنانی که مسلمان هستند ، اعم از مسلمان شیعه و مسلمانان اهل سنت ، نمی توانند با مردانی که غیر مسلمان هستند ، ازدواج کنند . این حکم ، در ماده 1059 قانون مدنی ، مورد اشاره قرار گرفته است . با این حال ، در کشور ایران ، برخی از افراد ، معتقد به دین مسیحیت هستند . در مواردی نیز ، زنان مسلمان ایرانی ، با مهاجرت به سایر کشورها ، ممکن است که قصد ازدواج با مردان مسیحی را داشته باشند .

سوالی که مطرح می شود ، این است که حکم ازدواج زن مسلمان با مرد مسیحی چیست ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که مردان مسیحی ، اصولا اهل کتاب قلمداد می شوند و هر چند غیر مسلمان می باشند ، اما کافر نیستند . با این حال ، باز هم به استناد قرآن کریم و نیز ، قانون مدنی ، ازدواج زنان مسلمان با چنین مردانی ، محل اشکال است ؛ چه به صورت ازدواج دائم و چه ازدواج موقت یا صیغه باشد .

اما اگر این سوال مطرح شود که ازدواج با مرد اهل کتاب مسیحی ، تحت چه شرایطی مجاز است ، باید اشاره نمود که ازدواج کردن زنان مسلمان با مردان مسیحی ، در شرایطی امکان پذیر است که مردان مسیحی ، به دین اسلام مشرف شوند و اسلام آوردن نیز ، در گروی ادای شهادتین می باشد . علاوه بر این ، کسب اجازه از دولت ، برای ازدواج زن مسلمان ایرانی با مرد مسیحی تبعه کشور خارجی ، الزامی است . در همین رابطه ، بحث توارث افراد مسلمان و غیر مسلمان نیز ، مطرح است که این موضوع ، در مقاله زیر ، تبیین شده است .

حکم نکاح مسلمان با اهل کتاب

اهل کتاب ، به افرادی گفته می شود که معتقد به دین مبین اسلام نیستند ؛ لکن کافر نیز نبوده و به یکی از ادیان آسمانی مسیحیت یا یهودیت ، معتقد بوده و یا اینکه زرتشتی می باشند . نکاح با زن اهل کتاب و نکاح با مرد اهل کتاب ، همواره یکی از موضوعات مهم پیرامون ازدواج بوده که در میان فقها ، بحث های مختلفی را نیز ، برانگیخته است .

در خصوص حکم ازدواج با مرد اهل کتاب ، در قسمت قبل ، توضیحاتی مطرح شد که به موجب آن ، زنان مسلمان ، مطلقا ، نمی توانند اقدام به انعقاد و ثبت ازدواج با مردان اهل کتاب ، اعم از مسیحی ، یهودی و یا زرتشتی ، نمایند ؛ چه ازدواج ، از نوع دائم بوده و یا به صورت عقد موقت یا متعه باشد . نکاح با مرد اهل کتاب ، صرفا در شرایطی مجاز است که مرد ، مسلمان بشود .

اما در خصوص ازدواج با زن اهل کتاب ، موضوع متفاوت است . به این معنا که فقها ، ازدواج مرد مسلمان با زن اهل کتاب را ، مشمول ممنوعیت مطلق ندانسته و آن را تحت شرایطی ، مجاز می دانند . همانطور که اشاره شد ، پیرامون این موضوع ، اقوال متعددی وجود دارد که مشهورترین آنها ، به این شرح است : نکاح دائم مرد مسلمان با زن اهل کتاب ، جایز نیست ؛ اما نکاح موقت مرد مسلمان با زن اهل کتاب ، جایز است ؛ مثل زمانی که صیغه 99 ساله ، منعقد می شود .

بنابراین ، نکاح مرد مسلمان با زن غیر مسلمان اهل کتاب ، صرفا در شرایطی امکانپذیر است که ازدواج ، از نوع موقت باشد نه دائم . مگر اینکه در طول ازدواج موقت ، زن ، به دین اسلام مشرف شود که در این صورت ، می توان عقد نکاح موقت را تبدیل به نکاح دائم نمود . همچنین ، در شرایط خاصی که زن اهل کتاب ، تبعه خارج باشد ، ممکن است که ازدواج ایشان ، منوط به کسب اجازه از دولت نیز ، باشد . یکی دیگر از موارد تفاوت در احکام مسلمانان و غیر مسلمانان ، در بحث قصاص می باشد که پیشنهاد می شود مقاله زیر را نیز ، مطالعه نمایید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص حکم ازدواج مسلمان با غیر مسلمان در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حکم ازدواج مسلمان با غیر مسلمان پاسخ دهند .