تفاوت بازار اول، دوم و پایه

تفاوت و مقایسه بازار اول، دوم و پایه فرابورس، آن است که بازار اول، بازاری است که شرکت ها برای اولین بار، در آن، ثبت نام می کنند و سهامشان را به فروش می گذارند. بازار دوم، بازاری است که سهام شرکت های ثبت شده در بورس، در آن، معامله می شود و بازار پایه به بازاری گفته می شود که در آن، شرکت هایی حضور دارند که نتوانسته اند با شرایط بازار بورس و فرابورس، خود را وفق دهند.

بازار فرابورس به دو قسمت بازار اول و دوم طبقه بندی می گردد. در بازار اول، سرمایه گذاران، سهام را مستقیم از یک ناشر خریداری می کنند و به تامین سرمایه شرکت کمک می نمایند، لذا سرمایه شرکت از فروش سهام در بازار اول شکل می گیرد. در بازار ثانویه، همان دارایی هایی که در بازار اول معامله شدند، مورد معامله قرار می گیرند. در بازار دوم شرکت جدیدی ایجاد نمی شود و فقط سرمایه گذاران همانطور که در بازار اول ثبت شده اند، سهام خودشان را بدون واسطه معامله می کنند.

دانستن اینکه ویژگی های بازار اول و دوم چیست و آنها چه فرق و تفاوتی باهم دارند و مقایسه این بازارها با یکدیگر و همچنین، آشنایی با نحوه انجام معاملات در این بازارها، برای یک سهام دار و سرمایه گذار مهم است و از آنجا که می توان از این بازارها سود زیادی به دست آورد، نمی توان از یادگیری این مطلب تخصصی، چشم پوشی نمود،

لذا، با توجه به اهمیت این مساله، در مقاله حاضر، پس از پاسخ به این سوال که بازار فرابورس چیست، به تعریف بازار اول، دوم و پایه در فرابورس، پرداخته و در انتها نیز به بررسی مساله  فرق و تفاوت بازار اول، دوم و پایه و مقایسه آن ها خواهیم پرداخت.

بازار فرابورس چیست؟

بازار فرابورس همانند بورس، بازاری برای معامله اوراق بهادار یا سهام است که قوانین ساده تری برای پذیرش شرکت ها و معامله سهام و بورس دارد. اصلی ترین وظیفه بازار فرابورس، سازماندهی شرکت هایی است که به حضور در بازار سرمایه، تمایل نشان می دهند و تاکنون شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته اند. همچنین، نظارت و قوانین سخت گیرانه در فرابورس، کمتر از بازار بورس است. 

از نظر گزارش گیری در طول یک سال مالی، شرکت های بورسی تعداد گزارش های بیشتری را انتشار می دهند و شفافیت بیشتری نسبت به بازار فرابورسی دارند، لذا ریسک سرمایه گذاری در فرابورس بیشتر از بورس است. در مقابل، سود سهام، قیمت سهام، تنوع، معافیت از مالیات و غیره، از جذابیت های بازار فرابورس می باشد. همچنین، بازارهای فرابورسی از پرداخت 10% مالیات معاف هستند و این مزیت قابل توجه برای سهامداران می باشد.

ساختار جدید فرابورس در ایران، از چهار بازار تشکیل شده است که عبارتند از: بازار اول، بازار دوم، بازار پایه (زرد، نارنجی و قرمز) و بازار سوم؛ در بازار اول، شرکت ها برای اولین بار ثبت نام می کنند و سهامشان را به فروش می گذارند. دامنه نوسان قیمت در این بازار، ۵ درصد است و آخرین سرمایه ثبت شده شرکت‌ های پذیرفته شده در این بازار، حداقل ۱۰ میلیارد ریال می باشد، همچنین، دو سال از زمان بهره‌ برداری آن‌ ها باید بگذرد و نباید زیان انباشته داشته باشند.

در بازار دوم، شرکت جدیدی ایجاد نمی گردد و همان شرکت هایی که در بازار اول ثبت شدند، مجددا سهام خودشان را مورد معامله قرار می دهند. آخرین سرمایه ثبت شده در شرکت‌ های بازار دوم، حداقل یک میلیارد ریال است، که اگر این شرکت ها نتوانند با این شرایط خودشان را وفق دهند وارد بازار پایه می شوند. بازار پایه، یکی از بازارهای فرابورس است که شرایط پذیرش آسان تری نسبت به بازار اول و دوم دارد و به سه دسته تقسیم می‌ شوند:

شرکت ‌هایی که درخواست پذیرش ندارند و به دلیل الزام قانونی باید در بازار پایه درج شوند.

شرکت ‌هایی که در بازار بورس ثبت شده‌ اند، اما شرایط پذیرش ندارند.

شرکت‌ هایی که به دلیل از دست دادن شرایط بازارهای بورس یا فرابورس، لغو پذیرش می‌ شوند. مقررات ارائه اطلاعات در بازار پایه، به مراتب آسان ‌تر از بازار اول و دوم است، ولی ریسک بیشتری نیز در این بازار وجود دارد.

طبق قوانین جدید، شرکت ‌های این بازار در سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز طبقه بندی می شوند. همچنین، بازار سوم یا بازار عرضه، محلی شفاف و امن برای انجام معاملات عمده آن دسته از اوراق بهاداری است که شرایط یا امکان پذیرش در فرابورس را ندارند.

بازار اول در فرابورس

در مقایسه بازار اول در فرابورس، بازاری است که شرکت ها برای اولین بار، نام تجاری خود را ثبت نموده و در آن به فعالیت مشغول می گردند، شرکت ها برای بار اول، سهام جدیدشان را برای سرمایه گذاران به فروش می رسانند که نماد بازار اولیه در ایران، بانک است. عرضه اولیه، زمانی ایجاد می گردد که یک شرکت خصوصی، سهام عمومی خود را برای بار اول انتشار می دهد.

این معاملات برای سرمایه گذاران، فرصتی می شود تا سهام شرکت را از بانک خریداری نمایند که این خود می تواند کمکی باشد برای شرکت هایی که قصد تامین سرمایه اولیه خود را دارند. بازار اول، شرایط و نحوه پذیرش سخت تری از دیگر بازارهای فرابورسی و در عین حال، ریسک سرمایه گذاری کمتری نسبت به بازارهای دیگر دارد.

دامنه نوسان قیمت سهام در آن حداکثر 10 درصد، بدون حجم مبنا است و در این بازار، تنها آن دسته از شرکت ‌های سهامی عام، پذیرفته شده و سهام آنها مورد معامله قرار می ‌گیرد که شرایط زیر را داشته باشند:

حداقل ۱۰ درصد از سهام ثبت شده آن، سهام شناور باشد.

تعداد سهام داران آن، حداقل ۲۰۰ نفر باشد.

حداقل ،دو سال از زمان بهره برداری شرکت گذشته باشد.

آخرین سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل ده میلیارد ریال باشد.

شرکت، زیان انباشته‌ نداشته باشد.

گزارش حسابرس برای آخرین دوره یا سال مالی منتهی، عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود نباشد.

مطابق اظهار نظر حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در فرابورس جهت افشاء مناسب اطلاعات برخوردار باشد.

در دوره یا سال مالی منتهی به پذیرش، سودآور باشد.

چشم انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت و صنعت مربوطه داشته باشد.

بر اساس آخرین صورت ‌های مالی سالانه حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی ‌های آن، حداقل ۱۵ درصد باشد.

آخرین صورت ‌های مالی آن، باید مطابق مقررات قانونی، استانداردهای ترازنامه حسابداری و گزارشگری مالی و آیین ‌نامه‌ ها و دستورالعمل ‌های اجرایی ابلاغ شده توسط سازمان تهیه شده باشد.

در زمان ارائه درخواست پذیرش و آخرین دوره یا سال مالی قبل از ارائه درخواست، حسابرس شرکت باید از میان حساب رسان معتمد سازمان انتخاب شده باشد.

اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل شرکتی که برای ثبت نام در بازار اول اقدام می کند، دارای سابقه محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار یا سو شهرت حرفه‌ای نباشند.

علاقه مندان به شرکت در بازارهای فرابورس و بورس ایران، در صورت تمایل می توانند بورس بین الملل و معامله و سرمایه گذاری در آن را نیز تجربه کنند و با راه ها و روش های چالش برانگیزتری مواجه شوند. از این رو، مقاله زیر کمک زیادی به متقاضیان بورس خارجی خواهد کرد.

بازار دوم در فرابورس

در بازار دوم همانند بازار اول، سهام شرکت ‌های سهامی عام خرید و فروش می ‌شوند، اما بازار دوم دارای شرایط سخت ‌گیرانه کمتری است و شرکت‌ های تجاری که شرایط کافی برای عضو شدن در بازار اول را نداشته باشند، در بازار دوم پذیرفته می ‌شوند، این عضوها ممکن است شرکت ‌های کوچک یا شرکت ‌هایی باشند که قصد تبدیل‌ شدن به سهامی عام از سهامی خاص به‌ منظور افزایش سرمایه را دارند. این شرکت‌ ها باید شرایط زیر را برای پذیرش در بازار دوم داشته باشند:

حداقل ۱۲ ماه از تاسیس این شرکت گذشته باشد.

هیچ‌ گونه پرونده یا شکایت مالی در ارتباط با شرکت وجود نداشته باشد.

میزان سهام شناور شرکت، حداقل ۵ درصد از سهام ثبت‌ شده را شامل شود.

میزان آخرین سرمایه ثبت‌ شده در شرکت به ۱۰۰ میلیون تومان رسیده باشد.

اعضای هیئت‌ مدیره و مدیر عامل شرکت، فاقد هرگونه سابقه محکومیت قطعی کیفری باشند.

برای افرادی که از دانش و آگاهی کافی در حوزه خاصی برخوردار هستند و سرمایه کافی برای راه اندازی یک کسب و کار را دارند، تاسیس شرکت می تواند یکی از راه های درآمدزایی برای آنها تلقی شود. تاسیس شرکت مانند دیگر موارد حقوقی و قانونی شامل شرایطی می باشد که در مقاله زیر می توان به این شرایط دسترسی داشت.

بازار پایه در فرابورس

بازار پایه، زیر مجموعه بازار فرابورس است، اگر شرکتی شرایط پذیرش در بازار اول و دوم را نداشته باشد در بازار پایه پذیرش می گردد. بازار پایه فرابورس به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز طبقه بندی می گردد،. اصلی ترین فرق و تفاوت بین  معاملات نمادهای بورسی و تابلوهای بازار پایه، در دامنه نوسان آنها است. دامنه نوسان نمادهای تابلوی پایه زرد، ۳ درصد، تابلو پایه نارنجی، ۲ درصد و تابلو پایه قرمز، ۱ درصد است.

در صورت وجود صف خرید و فروش به مدت سه روز متوالی، دامنه نوسان برای تابلو های زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب به پنج، چهار و دو درصد افزایش می‌ یابد، شرکت های سهامی عام که در بورس یا فرابورس پذیرفته نشده اند قابل انتقال به بازار پایه می باشند. نحوه پذیرش در بازار پایه، به این صورت است که بعد از ثبت شرکت، مدارک ارائه شده در کمیته عرضه فرابورسی بررسی می گردد و سپس در فهرست قیمت های بازار پایه فرابورسی درج می گردند.

تفاوت بازار اول، دوم و پایه

از فرق و تفاوت های میان بازار اول، دوم و پایه می توان به شرایط پذیرش شرکت ها، میزان سرمایه آن شرکت و دامنه نوسان در این بازارها اشاره کرد، هر شرکتی که بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه ثبت شده داشته باشد، می‌ تواند درخواست حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس را بدهد، در غیر این صورت باید در تابلوی فرعی یا بازار دوم پذیرش شود.

در بازار پایه، شرکت ها به منظور معامله اوراق بهادار، بدون طی کردن فرآیند پذیرش وارد فرابورس می شوند، در صورتی که در بازار اول و دوم بورس، این طور نیست، لذا بازار پایه، شرایط آسان تری نسبت به بازار اول و دوم دارد و در نتیجه ریسک بیشتری نسبت به دو بازار گفته شده را دارا می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تفاوت بازار اول، دوم و پایه در کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تفاوت بازار اول، دوم و پایه پاسخ دهند.