شرایط سلب حضانت فرزند از مادر

در حضانت فرزندان، فارغ از جنسیت آن ها، تا سن 7 سالگی، مادر، اولویت دارد و پس از آن نیز همچنان، از حق ملاقات برخوردار خواهد بود. در مواردی، به علت عدم صلاحیت مادر، دعوای سلب حضانت، برای پس گرفتن فرزند، مطرح می شود. شرایط سلب حضانت فرزند از مادر، ازدواج مجدد وی، جنون یا هر موضوع دیگری است که مصلحت فرزند را تهدید کند.

به دنبال طلاق والدین و یا فوت یکی از آن ها، مسئله حضانت فرزندان، به موضوع مهمی تبدیل می شود؛ چرا که کودکان، نیازمند مراقبت و حمایت جسمانی و عاطفی هستند. به همین دلیل، قانونگذار نیز در راستای حمایت از کودکان و مصلحت آنان، قواعدی را در خصوص حضانت فرزندان قبل از طلاق، حضانت فرزندان بعد از طلاق و حضانت فرزندان بعد از فوت والدین، مقرر داشته است.

گاه، والدی که حضانت با او است، از شرایط لازم و مناسبی، برخوردار نبوده و زندگی با او، برای طفل، آسیب زا خواهد بود. در این موارد، قانون گذار، نهاد حقوقی سلب حضانت را پیش بینی کرده که قواعد مخصوص به خود را دارد. قانون مدنی، موارد و شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و پدر را پیش بینی نموده و اینگونه نیست که به علت نیاز ضروری فرزند به مادر، نتوان از او سلب حضانت کرد. 

از این رو، در این مقاله، قصد داریم در خصوص حضانت مادر در قانون مدنی صحبت کنیم، شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و پس گرفتن فرزند از او را بگوییم و نحوه طرح دعوای سلب حضانت به علت عدم صلاحیت مادر را توضیح دهیم. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

حضانت مادر

در قانون مدنی، در حضانت فرزند دختر و حضانت فرزند پسر، تا سن هفت سالگی، اولویت با مادر می باشد. در واقع، قانون مدنی، به دلیل اینکه کودک در این سن، نیازمند عاطفه مادر و مهر و محبت از جانب او بوده و بسیاری از نیازهایش در این سن، توسط مادر تامین می شود، در حضانت فرزندان تا هفت سالگی، مادر را در اولویت قرار داده است.

ماده 1169 قانون مدنی، در این خصوص، مقرر می دارد: "برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا سن هفت سالگی، اولویت دارد و پس از آن، با پدر است." بر اساس این ماده، از آنجا که در صدر ماده، کلمه اولویت به کار برده شده، می توان گفت، اینگونه نیست که نتوان در این بازه سنی، حضانت را به غیر از مادر، به شخص دیگری داد؛ بلکه، در صورت عدم صلاحیت مادر یا وجود شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و پس گرفتن فرزند، می توان، علی رغم اینکه فرزندان زیر 7 سال هستند، حضانت را به پدر یا سایر اقربای طفل واگذار کرد.

پس از توضیح در خصوص حضانت مادر، در ادامه، قصد داریم، درباره شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و پس گرفتن فرزند و موارد عدم صلاحیت او صحبت کنیم.

شرایط سلب حضانت فرزند از مادر

در قسمت قبل، در خصوص حضانت مادر صحبت کردیم و گفتیم که در اولویت قرار دادن مادر، برای حضانت فرزند تا سن هفت سالگی، به دلیل لزوم رعایت مصلحت طفل می باشد. همچنین، اشاره کردیم، در صورت عدم صلاحیت مادر و وجود شرایط سلب حضانت فرزند از مادر، می توان، اقدام به پس گرفتن فرزندان نمود و حضانت فرزندان را به پدر یا شخص دیگری واگذار کرد. لذا، در این قسمت، قصد داریم، درباره شرایط سلب حضانت فرزند از مادر که در مواد 1170، 1173 قانون مدنی و 41 قانون حمایت از خانواده، به آن، اشاره شده است، صحبت کنیم که عبارتند از:

ابتلا به جنون یا دیوانگی: یکی از شرایط سلب حضانت از مادر و پس گرفتن فرزند از او، این است که او قوای عقلانی خود را از دست داده و دچار جنون و دیوانگی شود.

ازدواج با شخصی دیگر: از دیگر موارد و شرایط سلب حضانت از مادر، این است که او پس از جدایی و طلاق، با شخص دیگری ازدواج کند. 

عدم مواظبت از طفل: چنانچه مادر، به درستی از طفل، مراقبت نکند و سلامت جسمانی و روانی طفل به خطر افتد، این امر می تواند از موارد و شرایط سلب حضانت از مادر و پس گرفتن فرزند از او باشد.

انحطاط اخلاقی: چنانچه مادر، درگیر مسائل غیر اخلاقی باشد، این امر می تواند از موارد عدم صلاحیت مادر و شرایط سلب حضانت از او باشد.
شایان ذکر است، شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و موارد عدم صلاحیت او انحصاری نیستند، بلکه در هر مورد که مصلحت کودک به خطر بیفتد، می توان حضانت را از دارنده آن، سلب کرد.

دعوای سلب حضانت از مادر

در قسمت قبل، درباره موانع اجرای حق حضانت، در خصوص مادر صحبت کردیم و گفتیم که موارد عدم صلاحیت مادر در حضانت فرزند، حصری نبوده و هر امری که خلاف مصلحت طفل باشد، می تواند از موارد و شرایط سلب حضانت فرزند از مادر و پس گرفتن فرزند از او باشد. در این قسمت، قصد داریم، درباره دعوای سلب حضانت از مادر، در صورت وجود شرایط سلب حضانت، توضیح دهیم.

مطرح کردن دعوای سلب حضانت در دادگاه

برای سلب حضانت از مادر، نخست بایستی دعوای سلب حضانت از مادر را در دادگاه اقامه کرد. به این منظور، بایستی به دادگاه، دادخواست سلب حضانت از مادر را ارائه داد. 

ثبت دادخواست سلب حضانت از مادر

ارائه دادخواست سلب حضانت از مادر به دادگاه، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست سلب حضانت، ممکن است. همچنین، در صورت مراجعه به آدرس remission.adliran.ir/PetitionEdit.aspx، متقاضی می تواند، به صورت اینترنتی، اقدام به ثبت دادخواست نماید.

شایان ذکر است، هر کسی که مدعی وجود یکی از دلایل سلب حضانت می باشد، باید، شرح موارد عدم صلاحیت و ادله اثبات خود را در دادخواست، ذکر کند و قادر باشد آن دلایل را به دادگاه، ارائه دهد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شرایط سلب حضانت فرزند از مادر​ در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط سلب حضانت فرزند از مادر پاسخ دهند.