کم کردن و تغییر سن شناسنامه و مراحل قانونی آن

اصل بر آن است که امکان تغییر سن شناسنامه وجود ندارد، اما در برخی موارد این امکان برای افراد پیش بینی شده است. اگر اختلاف تغییر سن کمتر از 5 سال باشد، مرجع صالح، دادگستری و دادگاه حقوقی محل سکونت متقاضی می باشد؛ اما در اختلاف بیش از 5 سال، رسیدگی در صلاحیت کمیسیون تشخیص سن است. نحوه و مراحل قانونی کم کردن و تغییر سن شناسنامه با توجه به مرجع صالح برای رسیدگی، متفاوت خواهد بود.

طبق قانون، تاریخ تولد هر کس باید اعلام و ثبت رسمی شود. شناسنامه، یک سند رسمی است که همراه با تولد نوزاد، توسط سازمان ثبت احوال کشور صادر می گردد، تاریخ تولد یکی از مشخصات هویتی مهم افراد است که در شناسنامه درج می شود. برای حفظ اعتبار اسناد سجلی، امکان تغییر تاریخ تولد، در این اسناد وجود ندارد. 

اما ممکن است افرادی ادعا کنند که سن واقعی آنها در شناسنامه درج نشده است و باید تغییر کند. تغییر سن شناسنامه، یک اقدام استثنائی است که فقط در صورتی امکان پذیر است که مدعی، دلایل کافی و قابل قبولی برای اثبات ادعایش داشته باشد. برای مثال، اینکه بتواند ثابت کند، شناسنامه متعلق به برادر یا خواهر بزرگتر او است که قبل از به دنیا آمدن وی از دنیا رفته است.

از این رو، در این مقاله قصد داریم، امکان کم کردن و تغییر سن شناسنامه را بررسی کنیم و در ادامه، مرجع صالح برای اقدام به این امر را معرفی کنیم و در آخر، توضیح دهیم که نحوه و مراحل قانونی اقدام به این امر، به چه صورت می باشد. اگر در خصوص، تغییر سن شناسنامه سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.

امکان کم کردن و تغییر سن شناسنامه

به موجب ماده واحده " قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها " که در سال 1367، به تصویب شورای نگهبان رسید، " از تاریخ تصویب این قانون، تغییر تاریخ تولد اشخاص ممنوع است." بنابراین، اصل بر آن است که امکان تغییر سن شناسنامه افراد، وجود ندارد. 

اما برای برخی از افراد، در صورتی که بتوانند با ارائه دلایل کافی، تفاوت سن شناسنامه با سن واقعی شان را ثابت کنند، کم کردن سن شناسنامه یا زیاد کردن آن ممکن است . به موجب تبصره این قانون، هر فرد، تنها یک مرتبه، در طول عمر خود می تواند اقدام به تغییر سن شناسنامه اش کند. تعیین مرجع صالح، برای تغییر سن شناسنامه، بستگی به این موضوع دارد که میزان تفاوت سن واقعی و سن شناسنامه، چه قدر است.

مرجع صالح برای کم کردن و تغییر سن شناسنامه

تغییر سن که شامل کم کردن و یا افزایش آن است، در دو مرجع، رسیدگی می شود. تعیین مرجع صالح برای کم کردن و تغییر سن شناسنامه، با توجه به میزان تفاوت سن شناسنامه و سن واقعی فرد متقاضی، متفاوت بوده که طبق توضیحات زیر می باشد:

تغییر سن شناسنامه، در صورتی که تفاوت سن شناسنامه و سن واقعی، بیش از 5 سال باشد :

در این حالت، به موجب تبصره قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها، رسیدگی به این پرونده، در صلاحیت کمیسیونی تحت عنوان "کمیسیون تشخیص سن "است. این کمیسیون، از فرماندار یا بخشدار، رییس اداره ثبت احوال محل ، پزشک منتخب ، مدیر عامل سازمان بهداری استان و رییس شورای اسلامی شهر یا بخش تشکیل شده است. . ریاست این کمیسیون با قاضی محل است . 

تقاضای فرد، در این کمیسیون بررسی می شود و در صورتی که دلایل او مثل استشهاد نامه، برگه ولادت و غیره، مورد قبول قرار گیرد و پزشک کمیسیون نیز تفاوت سنی را تایید کند ، فرد می تواند برای تغییر سن در شناسنامه اقدام نماید . بررسی اعتراض به رایی که در این کمیسیون صادر می شود، در صلاحیت دیوان عدالت اداری است.

تغییر سن شناسنامه در صورتی که تفاوت سن شناسنامه و سن واقعی، کمتر از 5 سال باشد :

در این حالت، فرد باید به دادگستری رجوع کند. رسیدگی به این موضوع، در صلاحیت دادگاه حقوقی محل سکونت متقاضی است . فرد متقاضی، باید با ارائه دادخواستی، خواسته خود مبنی بر تغییر سن شناسنامه، را مطرح کند. ثبت و تنظیم دادخواست، باید توسط یکی از دفاتر خدمات قضایی، صورت بگیرد.

نکته مهم در این مورد، این است که قانون، اجازه اقامه دعوی در محل اقامت متقاضی را داده است و نه محل صدور شناسنامه را. اعتراض به رایی که در این دادگاه صادر می شود، در دادگاه تجدیدنظر مورد بررسی، قرار می گیرد. در هر دو حالت گفته شده در بالا ، فرد می تواند، هم تقاضای افزایش سن شناسنامه و هم تقاضای کم کردن سن شناسنامه را مطرح نماید.

نحوه و مراحل قانونی کم کردن و تغییر سن شناسنامه

همان طور که در بخش قبل توضیح دادیم، مرجع صالح برای رسیدگی به موضوع تغییر سن شناسنامه، با توجه به میزان تغییر سن متفاوت است. اگر میزان تغییر سن کمتر از 5 سال باشد، مرجع صالح، دادگستری و دادگاه حقوقی محل سکونت متقاضی می باشد. فرد متقاضی تغییر سن در این شرایط، باید به یکی از دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را مبنی بر تغییر سن، تنظیم کرده و به ثبت برساند. برای طرح دادخواست به چهار مدرک اصلی شناسنامه، کارت ملی متقاضی، استشهادیه و گواهی ولادت ( اگر موجود باشد) نیاز است.

اما اگر فرد متقاضی، مدعی باشد که اختلاف واقعی سن او با شناسنامه اش بیش از 5 سال است، باید با ارائه مدارک لازم، به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه مراجعه کند. در این حالت، بایدچهار مدرک، دال بر اختلاف سنی مذکور، به اداره ثبت احوال ارائه شود؛ این چهار مدرک، شامل شناسنامه و کارت ملی فرد متقاضی، استشهادیه، برگه ولادت و یا مدرکی مبنی بر اشتباه کارمند ثبت احوال باشد.

پس از انجام مراحل اداری، تاریخ تشکیل و بررسی پرونده تغییر سن، به متقاضی اعلام می‌ شود. بر اساس ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها، یک کمیسیون برای رسیدگی به این پرونده تشکیل می شود. حضور در این کمیسیون، برای فرد متقاضی، الزامی نیست. اما ممکن است، برای بررسی بیشتر پرونده به کمیسیون پزشکی نیاز باشد.

باید به این نکته اشاره شود که رای صادره از دادگاه در خصوص تغییر سن کمتر از 5 سال، قابل اعتراض بوده و بررسی این اعتراض، در دادگاه تجدید نظر انجام می گیرد. اما بررسی اعتراض متقاضی پرونده ای که خواستار تغییر سن بیش از 5 سال است، در صلاحیت دیوان عدالت اداری می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد کم کردن و تغییر سن شناسنامه و مراحل قانونی آن در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون کم کردن و تغییر سن شناسنامه و مراحل قانونی آن پاسخ دهند .