شهادت بر شهادت ، به این معنا است که شخصی به عنوان شاهد فرعی ، در دادگاه حاضر شده و بر ادای شهادت توسط شاهد اصلی پرونده ، شهادت بدهد . شهادت بر شهادت در امور حقوقی و کیفری ، مسموع است ؛ به شرط عدم امکان حضور شاهد اصلی و نیز ، اینکه شاهد اصلی و فرعی ، شرایط شاهد و شهادت دادن را داشته باشند .

وقتی که دعاوی حقوقی و یا کیفری ، در دادگاه مطرح می شود ، طبق قانون ، می بایست مدعی یا خواهان ، اقدام به اثبات ادعای خود نماید . به این منظور ، ادله اثبات دعوی در امور حقوقی و کیفری ، در قانون ، مشخص شده اند که یکی از مهم ترین آنها ، شهادت یا گواهی گواهان می باشد که به طور خلاصه ، به این معنا است که اشخاصی که نسبت به موضوع پرونده ، اطلاعاتی کسب کرده اند ، این موضوع را در دادگاه ، بیان کنند .

لکن گاهی ، بنا به دلایلی ، شاهد اصلی که در جریان موضوع قرار داشته ، نمی تواند در دادگاه حاضر شده و ادای شهادت نماید و به همین منظور ، تحت شرایط بخصوصی ، شهادت بر شهادت ، امکان پذیر شده است . شهادت بر شهادت ، هم در امور حقوقی و هم در امور کیفری ، کاربرد دارد که آشنایی با آن ، برای افرادی که قصد استفاده از این ادله اثبات دعوی را دارند ، الزامی به نظر می رسد .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که اولا شهادت بر شهادت یعنی چه و در چه صورتی مسموع است و پس از توضیح شرایط این نوع از ادله اثبات دعوا طبق قانون ، نکاتی را هم در خصوص شهادت بر شهادت در امور حقوقی و کیفری ، ذکر خواهیم کرد .

شرایط شهادت بر شهادت در قانون

هم در قانون آیین دادرسی مدنی و هم در قانون آیین دادرسی کیفری ، شهادت یا گواهی ، به عنوان ادله اثبات دعوی ، مورد شناسایی قرار گرفته است ؛ به این معنا که در دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری ، اصحاب دعوی ، می توانند با توسل به شهادت شهود ، اقدام به اثبات ادعای خود در دادگاه نموده و یا از خود ، دفاع کنند .

به طور کلی ، شهادت یا گواهی ، به این معنا است که شخصی که به هر طریقی ، نسبت به موضوع دعوی ، اطلاعاتی را به دست آورده است و به عبارتی ، شاهد ماوقع بوده است ، در نزد دادگاه حاضر شده و مطالبی را که دیده و یا شنیده ، بیان کند که در صورت وجود شرایط شهادت شرعی ، قاضی به اعتبار آن ، رای صادر می کند و در صورت عدم وجود شرایط لازم ، میزان اعتبار شهادت ، به نظر قاضی بستگی خواهد داشت .

اما گاهی ، بنا به دلایلی ، همچون فوت ، بیماری ، غیبت یا مسائلی از این قبیل ، شاهد اصلی که در جریان موضوع قرار گرفته ، نمی تواند در دادگاه حاضر شود و تشریفات استماع شهادت شهود در خصوص اظهارات وی ، انجام گیرد . به همین دلیل ، در قانون آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری ، به تبعیت از فقه ، نهادی تحت عنوان « شهادت بر شهادت » ، مورد پیش بینی قرار گرفته است .

اگر بخواهیم به این سوال که شهادت بر شهادت یعنی چه ، پاسخی بدهیم ، باید بگوییم که شهادت بر شهادت ، به این معنا است که شاهدی ، خودش به شخصه ، نسبت به موضوع شهادت ، اطلاعاتی ندارد ؛ بلکه شهادت می دهد که قبلا ، شاهدی بر آن موضوع ، شهادت داده است . به عبارت دیگر ، شهادت بر شهادت ، یعنی شخصی در نزد قاضی حاضر شده و شهادت می دهد که شخص دیگری ، در حضور وی ، نسبت به موضوعی ، شهادت داده است .

در شهادت بر شهادت ، شاهدی که در جریان ماوقع قرار داشته است را شاهد اصلی می گویند و شاهدی که بر شهادت شاهد اصلی ، گواهی می دهد را شاهد فرعی . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که آیا شهادت بر شهادت در امور حقوقی و کیفری ، دارای اعتبار است یا خیر . پاسخ به این سوال ، مثبت است ؛ اما تحت شرایط خاصی که در ادامه ، به بررسی آن خواهیم پرداخت .

شرایط شهادت بر شهادت در قانون

هم در قانون آیین دادرسی مدنی و هم در قانون آیین دادرسی کیفری ، شهادت یا گواهی ، به عنوان ادله اثبات دعوی ، مورد شناسایی قرار گرفته است ؛ به این معنا که در دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری ، اصحاب دعوی ، می توانند با توسل به شهادت شهود ، اقدام به اثبات ادعای خود در دادگاه نموده و یا از خود ، دفاع کنند .

به طور کلی ، شهادت یا گواهی ، به این معنا است که شخصی که به هر طریقی ، نسبت به موضوع دعوی ، اطلاعاتی را به دست آورده است و به عبارتی ، شاهد ماوقع بوده است ، در نزد دادگاه حاضر شده و مطالبی را که دیده و یا شنیده ، بیان کند که در صورت وجود شرایط شهادت شرعی ، قاضی به اعتبار آن ، رای صادر می کند و در صورت عدم وجود شرایط لازم ، میزان اعتبار شهادت ، به نظر قاضی بستگی خواهد داشت .

اما گاهی ، بنا به دلایلی ، همچون فوت ، بیماری ، غیبت یا مسائلی از این قبیل ، شاهد اصلی که در جریان موضوع قرار گرفته ، نمی تواند در دادگاه حاضر شود و تشریفات استماع شهادت شهود در خصوص اظهارات وی ، انجام گیرد . به همین دلیل ، در قانون آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری ، به تبعیت از فقه ، نهادی تحت عنوان « شهادت بر شهادت » ، مورد پیش بینی قرار گرفته است .

اگر بخواهیم به این سوال که شهادت بر شهادت یعنی چه ، پاسخی بدهیم ، باید بگوییم که شهادت بر شهادت ، به این معنا است که شاهدی ، خودش به شخصه ، نسبت به موضوع شهادت ، اطلاعاتی ندارد ؛ بلکه شهادت می دهد که قبلا ، شاهدی بر آن موضوع ، شهادت داده است . به عبارت دیگر ، شهادت بر شهادت ، یعنی شخصی در نزد قاضی حاضر شده و شهادت می دهد که شخص دیگری ، در حضور وی ، نسبت به موضوعی ، شهادت داده است .

در شهادت بر شهادت ، شاهدی که در جریان ماوقع قرار داشته است را شاهد اصلی می گویند و شاهدی که بر شهادت شاهد اصلی ، گواهی می دهد را شاهد فرعی . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که آیا شهادت بر شهادت در امور حقوقی و کیفری ، دارای اعتبار است یا خیر . پاسخ به این سوال ، مثبت است ؛ اما تحت شرایط خاصی که در ادامه ، به بررسی آن خواهیم پرداخت .

شرایط شهادت بر شهادت در قانون

هم در قانون آیین دادرسی مدنی و هم در قانون آیین دادرسی کیفری ، شهادت یا گواهی ، به عنوان ادله اثبات دعوی ، مورد شناسایی قرار گرفته است ؛ به این معنا که در دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری ، اصحاب دعوی ، می توانند با توسل به شهادت شهود ، اقدام به اثبات ادعای خود در دادگاه نموده و یا از خود ، دفاع کنند .

به طور کلی ، شهادت یا گواهی ، به این معنا است که شخصی که به هر طریقی ، نسبت به موضوع دعوی ، اطلاعاتی را به دست آورده است و به عبارتی ، شاهد ماوقع بوده است ، در نزد دادگاه حاضر شده و مطالبی را که دیده و یا شنیده ، بیان کند که در صورت وجود شرایط شهادت شرعی ، قاضی به اعتبار آن ، رای صادر می کند و در صورت عدم وجود شرایط لازم ، میزان اعتبار شهادت ، به نظر قاضی بستگی خواهد داشت .

اما گاهی ، بنا به دلایلی ، همچون فوت ، بیماری ، غیبت یا مسائلی از این قبیل ، شاهد اصلی که در جریان موضوع قرار گرفته ، نمی تواند در دادگاه حاضر شود و تشریفات استماع شهادت شهود در خصوص اظهارات وی ، انجام گیرد . به همین دلیل ، در قانون آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری ، به تبعیت از فقه ، نهادی تحت عنوان « شهادت بر شهادت » ، مورد پیش بینی قرار گرفته است .

اگر بخواهیم به این سوال که شهادت بر شهادت یعنی چه ، پاسخی بدهیم ، باید بگوییم که شهادت بر شهادت ، به این معنا است که شاهدی ، خودش به شخصه ، نسبت به موضوع شهادت ، اطلاعاتی ندارد ؛ بلکه شهادت می دهد که قبلا ، شاهدی بر آن موضوع ، شهادت داده است . به عبارت دیگر ، شهادت بر شهادت ، یعنی شخصی در نزد قاضی حاضر شده و شهادت می دهد که شخص دیگری ، در حضور وی ، نسبت به موضوعی ، شهادت داده است .

در شهادت بر شهادت ، شاهدی که در جریان ماوقع قرار داشته است را شاهد اصلی می گویند و شاهدی که بر شهادت شاهد اصلی ، گواهی می دهد را شاهد فرعی . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که آیا شهادت بر شهادت در امور حقوقی و کیفری ، دارای اعتبار است یا خیر . پاسخ به این سوال ، مثبت است ؛ اما تحت شرایط خاصی که در ادامه ، به بررسی آن خواهیم پرداخت .

شهادت بر شهادت در امور کیفری

شهادت بر شهادت در امور کیفری ، بر اساس ماده 188 و 189 قانون مجازات اسلامی ، مورد پیش بینی قرار گرفته و شرایط آن ، ذکر شده است . بر اساس این قانون ، شهادت بر شهادت در امور کیفری ، مختص مواردی است که شاهد اصلی فوت کرده یا بنا به دلایلی ، نتواند در دادگاه حاضر شده و ادای شهادت نماید ؛ لذا در غیر این حالات ، شهادت بر شهادت در امور کیفری ، مسموع نخواهد بود .

همچنین ، گفتیم که شهادت بر شهادت در امور کیفری ، نیازمند آن است که شاهد اصلی و فرعی ، شرایط شاهد در دادگاه و شرایط شهادت را داشته باشند و نیز ، شهادت بر شهادت شاهد فرعی ، مورد پذیرش دادگاه قرار نمی گیرد . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که شهادت بر شهادت در امور کیفری ، در چه دعاوی قابل پذیرش است ؟

پاسخ به این سوال ، در ماده 189 قانون مجازات ، بیان شده است که بر اساس آن ، جرایمی که منجر به اعمال مجازات های حد و تعزیر مرتکب خواهند شد را ، نمی توان از طریق شهادت بر شهادت ، اثبات نمود . اما در دعاوی ای که در صورت اثبات موضوع ، مرتکب به مجازات های قصاص ، پرداخت دیه و یا ضمان مالی محکوم می شود ، می توان از طریق شهادت بر شهادت ، موضوع را اثبات نمود .

لذا شهادت بر شهادت در امور کیفری ، صرفا مختص مواردی است که مجازات ، از نوع قصاص و دیه و ضمان مالی است . همچنین ، باید دانست که شاهد اصلی ، صرفا تا قبل از صدور رای ، می تواند اقدام به رجوع از شهادت نماید و پس از صدور حکم ، انکار شهادت توسط شاهد اصلی ، اثری نداشته و حکم ، اجرا خواهد شد .

شهادت بر شهادت در امور حقوقی

شهادت بر شهادت ، علاوه بر دعاوی کیفری ، در دعاوی حقوقی نیز ، معتبر می باشد . این شهادت ، یکی از مهم ترین ادله اثبات دعوی محسوب می شود که در صورت وجود شرایط شهادت شرعی ، قاضی می بایست با ملاحظه آن ، رای صادر نماید . اما سوال این است که در خصوص شهادت بر شهادت در امور حقوقی ، قانون چه حکمی مقرر داشته است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی ، شهادت بر شهادت ، در کلیه دعاوی حقوقی ، اعم از اینکه دعاوی مالی و یا غیر مالی باشد ، مورد پذیرش قاضی ، قرار خواهد گرفت . البته ، شهادت بر شهادت در امور حقوقی ، مربوط به مواردی است که خود شاهد اصلی ، بنا به عللی همچون بیماری ، سفر ، حبس بودن و امثال آن ، نتواند در دادگاه ، ادای شهادت نماید .

همچنین ، شاهد فرعی که ادای شهادت بر شهادت را نزد قاضی به عهده دارد ، می بایست شرایط شاهد و شرایط شهادت را نیز ، داشته باشد و صرفا ، در صورتی به شهادت بر شهادت ، اعتبار داده می شود که هم شاهد اصلی و هم شاهد فرعی ، این شرایط را دارا باشند . شرایط شاهد بر اساس قانون را در قسمت های قبل ذکر کردیم .

اما شرایط شهادت در قانون مدنی ، عبارت است از اینکه شهادت ، از روی قطع و یقین مطرح شود ، شهادت مطرح شده با موضوع دعوی مطابقت داشته باشد و نیز ، شهادت شاهدان با هم منطبق باشد . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط شهادت بر شهادت در امور حقوقی و کیفری در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط شهادت بر شهادت در امور حقوقی و کیفری پاسخ دهند .