مزایا و معایب ورشکستگی

ورشکستگی که عبارت است از عدم توان پرداخت دیون، در موعد مقرر، توسط تاجر یا شرکت تجارتی، مزایا و معایبی دارد. بهره مندی از فرصت انعقاد قرارداد ارفاقی با طلبکاران و محرومیت از انعقاد قرارداد و مداخله در اموال و دعاوی، به ترتیب، از جمله مزایا و معایب ورشکستگی در قانون تجارت هستند.

قانون تجارت، قانونی است که قواعد حاکم بر امور مربوط به تجارت را مشخص می کند و قاضی، در مقام رسیدگی به مسائل و پرونده های مربوط به تجار و شرکت های تجاری، باید بر اساس قواعد و مواد این قانون، اقدام به صدور حکم نماید. از جمله مسائل مطروحه در قانون تجارت، ورشکستگی است که حالتی می باشد که در آن، تاجر یا شرکت تجارتی، از عهده تادیه دیون حال خود، بر نمی آیند و بدین ترتیب، در حالت توقف قرار می گیرند.

با توجه به اینکه، اعلام ورشکستگی، از منظر قانون تجارت، مزایا و معایبی دارد، اغلب تجار، به جهت نا آگاهی از مزایای این امر، از اعلام ورشکستگی خود، طفره می روند و در پی این هستند که نسبت به این امر، اقدام نکرده یا در دیرترین و آخرین زمان ممکن، اقدام کنند. اما، از آنجا که این مساله می تواند، آثار حقوقی بخصوصی را به دنبال داشته باشد، ضروری است که هر تاجر یا شرکت تجاری از مزایا و معایب ورشکستگی در قانون تجارت، مطلع باشد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بگوییم که ورشکستگی یعنی چه و پس از آن، به تفصیل، در خصوص مزایا و معایب ورشکستگی در قانون تجارت، توضیح دهیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، می توانند در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

ورشکستگی چیست

قبل از پاسخ به این پرسش که مزایا و معایب ورشکستگی در قانون تجارت چیست؟ لازم است تا در خصوص مفهوم ورشکستگی، انواع و شرایط آن، توضیح داده و بگوییم که چه کسانی ممکن است در معرض ورشکستگی، قرار گیرند؛ سپس، بر اساس مقدمات ارائه شده، بگوییم که مزایا و معایب ورشکستگی در قانون تجارت چه می باشد.

برای تعریف ورشکستگی، باید به قانون تجارت، مراجعه کرد؛ ماده 412 این قانون، در تعریف ورشکستگی، مقرر می دارد: "ورشکستگی تاجر یا شرکت تجارتی، در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که بر عهده او است، حاصل می‌ شود. ‌حکم ورشکستگی تاجری را که حین‌ الفوت در حال توقیف بوده، تا یک سال بعد از مرگ او نیز، می‌ توان صادر نمود."

قانون گذار، انواع ورشکستگی را تعیین نموده که به ورشکستگی به تقلب، ورشکستگی به تقصیر و ورشکستگی عادی، تقسیم می شود و هر کدام از این انواع، مزایا و معایبی را برای تاجر یا شرکت ورشکسته، به دنبال خواهند داشت.

شایان ذکر است که تاریخ ورشکستگی، از تاریخ اعلام توقف، توسط تاجر یا مدیر تصفیه او و در صورت معلوم نبودن تاریخ توقف، از تاریخی که در حکم دادگاه در این خصوص، مشخص شده، می باشد. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص تعریف قانونی ورشکستگی و انواع آن می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر که در قسمت حتما بخوانید آمده است، اقدام کنند.در ادامه مقاله، قصد داریم به طور جداگانه، در خصوص مزایا و معایب ورشکستگی در قانون تجارت، توضیح دهیم. 

مزایای ورشکستگی در قانون تجارت

 با توجه به آرای وحدت رویه صادر شده در سال های اخیر و برخی مواد قانون تجارت، چنانچه تاجر و نماینده حقوقی شرکت تجارتی یا مدیر تصفیه، در موعد مقرر، یعنی تا حداکثر سه روز پس از توقف در تادیه دیون، اعلام ورشکستگی کرده و تقاضای صدور حکم در این خصوص را داشته باشند یا چنانچه تاجر یا یک شرکت تجارتی، به موجب اعلام و پیگیری حقوقی طلبکاران، ورشکسته اعلام شود، از مزایای این امر، برخوردار خواهند شد. مزایای ورشکستگی در قانون تجارت و بر اساس آرای وحدت رویه صادره، عبارتند از :

اولین و مهم ترین مزیت اعلام ورشکستگی توسط خود تاجر یا شرکت تجارتی و یا مدیر تصفیه آن ها، این است که تاریخ توقف آن ها، مشخص است و این امر، در محاسبه تاریخ تعلق خسارات تاخیر تادیه یا دیر کرد اقساط وام، تاثیر مستقیم دارد.

دومین مزیت از مزایای اعلام ورشکستگی یا ورشکسته شناخته شدن، رهایی از پرداخت خسارت تاخیر تادیه دیون طلبکاران یا بانک ها، از تاریخ توقف است.

سومین مزیت از مزایای علام ورشکستگی شرکت یا تاجر توسط خود آن ها یا ورشکسته شناخته شدن آن ها، به واسطه شکایت طلبکاران، رهایی ضامنین آن ها، از پرداخت خسارت تاخیر تادیه است.

چهارمین مزیت اعلام ورشکستگی یا ورشکسته شناخته شدن، فرصت بهره مندی از انعقاد قرارداد ارفاقی، با طلبکاران و امکان بازگشتن به حالت عادی فعالیت تجاری، پس از انعقاد این قرارداد است. بدین ترتیب که پس از اینکه مدیر تصفیه، میزان طلب ها و تعداد طلبکاران را به دادگاه اعلام نمود و دادگاه آن را بررسی کرد، می تواند، با طلبکاران، جلسه ای تشکیل دهد.

در صورت قبول تاجر و قبول لااقل نصف به علاوه یک نفر از طلبکارها با داشتن لااقل سه چهارم از کلیه مطالبات، قرارداد ارفاقی، منعقد شده و تاجر می تواند، با پرداخت اندکی از مبلغ بدهی آن ها یا تعهد به پرداخت مبالغی در موعد های مقرر، به فعالیت تجارتی خود، بازگردد.

پنجمین مزیت از مزایای اعلام ورشکستگی تاجر یا شرکت تجارتی، از طرف طلبکاران این است که از انتقال اموال، توسط ورشکسته، جلوگیری می نماید، چرا که کلیه معاملات تاجر که به ضرر طلبکاران باشد، باطل خواهد بود.

ششمین مزیت از مزایای اعلام ورشکستگی نیز می تواند این نکته باشد که درگیری و تنش تاجر با طلبکاران، به طور مستقیم، از بین می رود یا کاهش می یابد و طلبکاران، با مدیر تصفیه، طرف هستند. چراکه بعد از اعلام ورشکستگی یا ورشکسته شناخته شدن تاجر، مدیر تصفیه، مسئول رسیدگی به امور تاجر خواهد بود.

معایب ورشکستگی در قانون تجارت

در قسمت قبل، توضیح دادیم که مزایای ورشکستگی در قانون تجارت چیست، در این بخش از مقاله، قصد داریم در خصوص معایب این امر، صحبت کرده و بگوییم که در انواع ورشکستگی، نظیر ورشکستگی به تقصیر یا ورشکستگی عادی، معایب ورشکستگی در قانون تجارت، چه می باشد. معایب ورشکستگی در قانون تجارت، عبارتند از:

اولین و مهم ترین عیب از معایب ورشکستگی در قانون تجارت، محرومیت تاجر یا شرکت تجارتی، از مداخله در اموال و انعقاد عقود و معاملات می باشد و تنها، مدیر تصفیه، حق دارد، در راستای امور مالی تاجر و مدیریت اموال او، اقدام کند.

از دیگر معایب ورشکستگی در قانون تجارت، مستفاد از ماده 419 این قانون، می توان به محرومیت تاجر یا نماینده حقوقی شرکت تجاری، از مداخله در دعاوی مربوط به اموال منقول یا غیر منقول، اشاره کرد. 

حال شدن دیون مدت دار تاجر، به محض اعلام ورشکستگی، از دیگر معایب ورشکستگی در قانون تجارت بوده که در ماده 421 این قانون، به آن، اشاره شده است.

از دست دادن اعتبار تاجر یا شرکت تجارتی ورشکسته، نزد بانک و در بازار، از دیگر معایب ورشکستگی می باشد؛ چراکه پس از این، در صورت بازگشت تاجر به فعالیت، تجار دیگر، در مبادلات تجاری، با احتیاط، با او، رفتار خواهند کرد و ممکن است، تاجر یا شرکت تجارتی، تا اعاده اعتبار خود و اثبات آن به مشتریان و طرف حساب های سابق، به سختی بتواند، نسبت به انعقاد قرارداد اقدام کند.

یکی دیگر از معایب ورشکستگی در قانون تجارت، می تواند، محدودیت در دسترسی به اموال باشد، چراکه دادگاه، تنها اموال مربوط به رفع نیازهای اولیه و اساسی، نظیر مسکن را در اختیار تاجر، قرار خواهد داد و مابقی، برای تعیین تکلیف در خصوص پرداخت بدهی طلبکاران، مهر و موم و پلمپ می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مزایا و معایب ورشکستگی در قانون تجارت در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مزایا و معایب ورشکستگی در قانون تجارت پاسخ دهند.