استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف

نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، بدین صورت است که خواهان، یعنی زوجه باید نمونه دادخواست خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی، تنظیم و ثبت کرده و خواسته خود را ضمن دادخواست، مقوم بر 100 میلیون تومان نماید. ضمنا، هزینه دادرسی این دعوی، 2.5 درصد خواسته می باشد. 

به طور معمول، پس از ایجاد اختلافات جدی، میان زنان و شوهران، در صورتی که این اختلافات به آشتی مجدد، ختم نشود، دو طرف، شخصا یا با انتخاب وکیل، اقدامات قانونی را آغاز کرده که یکی از این اقدامات، استرداد جهیزیه توسط زن می باشد. 

نکته مهمی که باید در رابطه با استرداد جهیزیه، مورد توجه زنان قرار گیرد، این مساله بوده که آنها می توانند با تقویم و قیمت گذاری خواسته تا 100 میلیون تومان، دادخواست خود را به شورای حل اختلاف، فرستاده تا هم هزینه دادرسی کمتری را پرداخته و هم به دعوای آنها، با سرعت بیشتری، رسیدگی شود که البته این اقدام، نیازمند آشنایی با مقررات نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف می باشد. 

با توجه به اهمیت موضوع استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، در این مقاله، ابتدا به این پرسش که اصلا استرداد جهیزیه در صلاحیت کجاست پاسخ داده شده و شرایط این اقدام قانونی در قبل و بعد طلاق، مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف بدون سیاهه و با سیاهه، مدارک، هزینه، مدت زمان این دعوی و یک نمونه دادخواست استرداد جهیزیه در دادگاه صلح نیز بررسی شده است.

استرداد جهیزیه در صلاحیت کجاست

استرداد جهیزیه، یکی از دعاوی است که در شرایط متفاوت و تعیین شده در قانون، قابل رسیدگی در دو مرجع قضایی می باشد. شورای حل اختلاف یا همان دادگاه صلح و دادگاه خانواده، دو مرجع قضایی هستند که مطابق با قانون و با توجه به شرایط تعیین شده، صلاحیت رسیدگی به امر استرداد جهیزیه را دارند.

اما در این جا این سوال مطرح می شود که استرداد جهیزیه در صلاحیت کجاست و کدام دادگاه و تحت چه شرایطی می تواند به این دعوا رسیدگی کرده و جهت حل و فصل آن، رای صادر نماید؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت، قانونگذار شرایط خاصی را در قانون جهت رسیدگی به این دعوا مشخص کرده است. 

دادگاه خانواده یکی از مراجع صالح، برای رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه می باشد. این دادگاه به دعاوی استرداد جهیزیه ای که، بهای خواسته آن بالغ بر 100 میلیون تومان باشد، رسیدگی می کند. همچنین اگر استرداد جهیزیه در بازه رسیدگی به دعوای طلاق، مطالبه شده باشد؛ رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد. 

شورای حل اختلاف یا همان دادگاه صلح، یکی دیگر از مراجعی است که صلاحیت رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه را، داراست. شورای حل اختلاف به دعاوی استرداد جهیزیه مادامی که بهای خواسته از 100 میلیون تومان کمتر باشد؛ رسیدگی می کند. یعنی زوجه درصورتی که بهای مهریه اش 100 میلیون یا کمتر از 100 میلیون تومان باشد، می تواند با تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه برای شورای حل اختلاف، با توجه به وجود شرایط و مدارک مورد تایید قانون جهت استرداد، جهیزیه را پس بگیرد.

با  توجه به آنچه گفته شد، می توان به پرسش استرداد جهیزیه در صلاحیت کجاست، چنین پاسخ داد؛ استرداد جهیزیه مطابق با قانون، بهای خواسته، قبل یا بعد از طلاق بودن امر استرداد جهیزیه و ... می تواند در صلاحیت دو مرجع قضایی یعنی، شورای حل اختلاف و دادگاه خانواده قرار گیرد.

نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف بدون سیاهه و با سیاهه

یکی دیگر از مسائلی که در رابطه با استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، لازم است تا مورد بررسی قرار گیرد، بحث مراحل و نحوه انجام این اقدام قانونی می باشد. البته، با توجه به اینکه داشتن سیاهه و نداشتن آن، نقش مهمی در اثبات این دعوا و پیروزی زن در آن داشته، لازم است تا به این موضوع نیز پرداخته شود. به همین دلیل، در ادامه، نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف بدون سیاهه و با سیاهه، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

در مرحله اول، زوجه باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا با ورود به آدرس اینترنتی sana.adliran.ir برای ثبت نام و احراز هویت ثنا، اقدام نماید. چرا که بدون داشتن نام کاربری و کلمه عبور ثنا، امکان ثبت دادخواست برای وی وجود نخواهد داشت.

در مرحله بعد از مراحل نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، زن باید متن دادخواست خود را با مرجعه به یک وکیل دادگستری یا با کمک از نمونه دادخواست های موجود، آماده کرده و با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست خود را ثبت نماید.

در این مرحله، اگر مستند دعوای زوجه، سیاهه جهیزیه بوده، لازم است تا این سیاهه را نیز به دفتر خدمات برده تا اسکن شده و به عنوان ضمایم دادخواست، برای شورا ارسال شود. اما، در صورت نداشتن سیاهه، ضروری است تا علاوه بر تهیه لیست جهیزیه، یک استشهادیه نیز تنظیم و توسط آشنایان و اقوام، امضا گردیده و ضمیمه دادخواست شود. البته، در هر حال، در صورتی که زوجه، فاکتور خرید جهیزیه خود را داشته، این فاکتور نیز باید ارائه گردد.

در مرحله بعد از مراحل نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، این دادخواست به شورای حل اختلاف ارجاع گردیده و پس از ارجاع دادخواست به شعبه و تشکیل پرونده، وقت جلسه اول دادرسی، از طریق سامانه ثنا، به طرفین ابلاغ شده و طرفین یا وکلای آنها، باید در این جلسه، حاضر شوند.

حال، در صورتی که مستند زوجه، برای اثبات مالکیت خو د بر جهیزیه، سیاهه جهیزیه که توسط شوهر امضا شده، باشد و صحت این امضا، از سوی شوهر پذیرفته شده و نسبت به آن یا خود سند سیاهه، ادعای جعل یا انکار و تردید، نداشته باشد، شورای حل اختلاف، مستندا به سیاهه، حکم بر استرداد جهیزیه، صادر خواهد کرد.

اما، در صورتی که زن، فاقد دلیلی تحت عنوان سیاهه باشد، لازم است تا شهود وی در دادگاه، حاضر شده و بر مالکیت زن بر جهیزیه، شهادت دهند. همچنین، ارائه فاکتورهای خرید نیز می تواند دلیلی خوبی، در اثبات مالکیت زوجه بر جهیزیه باشد.

در نهایت، شورای حل اختلاف، با توجه به دلایل ابرازی طرفین و دفاعیات آنها، رای مقتضی را صادر کرده که این رای، ظرف 20 روز، قابل تجدیدنظر خواهی در دادگاه خانواده می باشد. پس از قطعی شدن رای محکومیت زوج، زن می تواند بعد از درخواست صدور اجراییه و پس از صدور آن، با مراجعه به قسمت اجرای احکام شورای حل اختلاف، رای را اجرا کرده و جهیزیه خود را مسترد نماید.

مدارک لازم برای استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف

در صورتی که شرایط لازم برای استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، فراهم بوده و زن، مطابق مقررات مربوط به نحوه طرح این دعوا و با تقدیم نمونه دادخواست تنظیم شده، اقدام به اقامه دعوی قانونی برای پس گرفتن جهیزیه خود کند، مطابق قانون استرداد جهیزیه، لازم است تا برای اثبات ادعای خود و پیروزی در این دعوا، مدارکی را نیز ضمیمه دادخواست خود نماید. مدارک لازم برای استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، شامل موارد زیر می باشند:

کارت ملی و شناسنامه زوجه و سند نکاحیه؛

سیاهه یا همان لیست جهیزیه که به امضای زوج رسیده باشد؛ البته، در صورتی که سیاهه، حتی به امضای زوج نیز نرسیده باشد، لازم است که زوجه، آن را ضمیمه دادخواست خود کرده و سپس، با استفاده از شهادت شهود، وجود اموال موجود در سیاهه را اثبات کند.

لیست جهیزیه؛ در شرایطی که در هنگام بردن جهیزیه به منزل مشترک، سیاهه تنظیم نشده و زن، اکنون قصد دارد تا جهیزیه خود را مسترد نماید، لازم است تا لیستی را تهیه کرده و در آن، تمام وسایل جهیزیه را با مارک و مشخصات دقیق، در این لیست، ذکر کند.

استشهادیه، مبنی بر مالکیت زن بر اموال مورد ادعا؛ در صورتی که زن، سیاهه جهیزیه که دارای امضای شوهر بوده را در اختیار نداشته باشد، لازم است تا ادعای خود را با شهادت شهود، اثبات کند. بدین منظور، استشهادیه ای باید ضمیمه دادخواست شده و شهود، در وقت تعیین شده توسط شورای حل اختلاف، جهت ادای شهادت شرعی، در شورا، حاضر شوند.

هزینه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف

ثبت و ارجاع هر دادخواست، من جمله دادخواست استرداد جهیزیه به شورای حل اختلاف، توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مستلزم آن است که خواهان، هزینه دادرسی آن دعوا را بپردازد. به علاوه، خدمات این دفتر نیز به رایگان، ارائه نشده و خواهان باید هزینه این دفتر را نیز مطابق نرخ تعرفه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی بپردازد. با توجه به اهمیت این مساله، در ادامه، به این سوال پاسخ می دهیم که هزینه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف چقدر است؟ 

اولین و مهم ترین هزینه ای که باید توسط زوجه، به عنوان خواهان دعوای استرداد جهیزیه پرداخت شود، هزینه دادرسی دعوی بوده که در حال حاضر 2.5 درصد ارزش خواسته، تعیین می گردد. بنابراین، اگر به عنوان مثال، در دادخواست، جهیزیه، مقوم به 100میلیون تومان گردد، مبلغ 2میلیون 500 هزار تومان باید به عنوان هزینه دادرسی پرداخت گردد.

اما، هزینه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، محدود به هزینه دادرسی نبوده و زوجه باید مبالغ دیگری نیز برای ثبت و ارجاع دادخواست خود بپردازد. هزینه ثبت دادخواست، با توجه به صفحات پیوست و موارد درجه شده در دادخواست از مبلغ 45 هزار تومان به بالا و هزینه هر برگ دادخواست، به میزان 2 هزار تومان، مهم ترین هزینه های این بخش بوده که باید مورد توجه خواهان(زن) قرار گیرد.

مدت زمان استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف

از زمانی که دادخواست استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، ثبت و رسیدگی آن، آغاز می گردد، مدت زمانی طول کشیده تا پرونده به صدور حکم، منتهی گردد. به همین دلیل، یکی از دغدغه های زنان، این است که مدت زمان استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف چقدر است؟ چرا که در فاصله ثبت دادخواست تا اجرای رای، ممکن است که جهیزیه، توسط شوهر، از بین رفته یا در مکان نامعلومی، پنهان گردد. 

بنابراین، در این بخش، مدت زمان استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف مورد بررسی قرار گرفته است. اما، پیش از آن، لازم به ذکر است که زوجه می تواند با تقدیم دادخواست تامین خواسته جهیزیه، همزمان یا حتی قبل از دادخواست استرداد جهیزیه، اموال خود را از دسترس شوهر، خارج کرده و تا تعیین تکلیف نهایی پرونده، در جای امنی نگه دارد.

اما، در پاسخ به سوال ابتدایی این بخش، مبنی بر اینکه مطابق مقررات نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، مدت زمان این اقدام چقدر است، باید گفت، به طور معمول، از آنجا که حجم کار شوراهای حل اختلاف و حتی شعب یک شورا، با یکدیگر تفاوت داشته، نمی توان زمان دقیقی را به عنوان مدت زمان استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف تعیین کرد. با این وجود، در خوش بینانه ترین حالت، حداقل زمان این اقدام، 3 ماه خواهد بود.

 نمونه دادخواست استرداد جهیزیه در دادگاه صلح 

پیش از این گفتیم که نحوه استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف، در صورت داشتن جهیزیه و نداشتن آن، به چه صورت بوده و شرایط این اقدام قانونی چیست. همچنین، توصیح دادیم که جهت ثبت و ارجاع دادخواست، زوجه باید چه هزینه هایی را بپردازد. 

اما، از آنجا که پیروزی در این دعوی، منوط به تتظیم نمونه دادخواست آن، به شکل صحیح قانونی می باشد، در این بخش، یک نمونه دادخواست استرداد جهیزیه را ارائه کرده و فایل پی دی اف این نمونه را نیز جهت دانلود خوانندگان محترم، در انتهای همین بخش، قرار خواهیم داد. 

جهت دانلود نمونه دادخواست استرداد جهیزیه در دادگاه صلح، بر روی دکمه دانلود فایل، در باکس زیر، کلیک نمایید.

در این نمونه دادخواست استرداد جهیزیه در دادگاه صلح، نحوه نگارش متن دادخواست استرداد، مدارک لازم، درج اطلاعات هویتی خواهان و خوانده و ... به صورت صحیح و دقیق توضیح داده شده است. متقاضی می تواند با دانلود و بررسی نمونه دادخواست استرداد جهیزیه در دادگاه صلح، با نحوه تنظیم این دادخواست به صورت کامل آشنا شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون استرداد جهیزیه در شورای حل اختلاف پاسخ دهند.