قرارداد صلح بلاعوض

قرارداد صلح بلاعوض، عقدی است که ضمن آن، یکی از طرفین، مالی را به دیگری انتقال می دهد یا از حق خود در مورد اختلافی، چشم پوشی کرده، اما در مقابل انتقال این حقوق، مالی را از طرف مقابل خود، دریافت نمی کند. در تنظیم نمونه متن این قرارداد، لازم است تا مشخصات مصالح، متصالح و موضوع صلح، به نحو دقیقی، تعیین گردد.

عقد صلح که گاهی برای پایان دادن به اختلافات و گاهی، در مقام معاملات، میان افراد جامعه، منعقد می گردد، دارای انواع و اقسام متفاوتی، مانند صلح در مقام رفع منازعه یا صلح محاباتی و صلح در مقام عقد بیع و سایر عقود، می باشد.
یکی از انواع عقد صلح، قرارداد صلح بلاعوض بوده که اتفاقا، پرکاربردترین نوع عقد صلح است و در نحوه تنظیم آن، لازم است تا نکات حقوقی مربوطه، مورد توجه طرفین قرارداد، قرار گرفته تا در آینده، با مشکلات حقوقی مانند ابطال معامله، مواجه نشوند.
به همین دلیل، در مقاله حاضر، ابتدا به این سوال پاسخ داده که قرارداد صلح بلاعوض چیست؛ سپس، انواع، نحوه تنظیم و مدارک لازم برای انعقاد این قرارداد را توضیح داده و در پایان نیز یک نمونه متن صلحنامه بلاعوض را جهت دانلود، ارائه خواهیم کرد.

قرارداد صلح بلاعوض چیست

یکی از قراردادهایی که در قانون مدنی، مطرح گردیده، عقد صلح بوده که این عقد، خود دارای انواع مختلفی، نظیر صلح عمری می باشد. یکی از انواع عقد صلح، قرارداد صلح بلاعوض می باشد. از آنجا که این قرارداد، دارای شرایط و نحوه تنظیم مخصوص به خود بوده، در این مقاله، به بررسی آن، می پردازیم. بدین منظور، ابتدا، به این سوال پاسخ داده که قرارداد صلح بلاعوض چیست. سپس، انواع آن را توضیح داده و در انتها، یک نمونه متن صلحنامه بلاعوض را نیز جهت استفاده خوانندگان محترم، ارائه خواهیم کرد.

برای اینکه به این سوال پاسخ دهیم که قرارداد صلح بلاعوض چیست، لازم است تا ابتدا، تعریفی از عقد صلح داشته و معنی کلمه عوض را توضیح دهیم و پس از مشخص شدن معنی صلح و عوض، قرارداد صلح بلاعوض را نیز تعریف کرده و در مورد نحوه تنظیم این قرارداد، توضیح دهیم.

قانون مدنی، در ماده 752 خود، بی آنکه به تعریف قرارداد صلح بپردازد، انواع این عقد را این گونه، معرفی می کند: « صلح، ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی یا در مورد معامله و غیر آن واقع شود. »

با توجه به این ماده، در تعریف قرارداد صلح، می توان گفت، قرارداد صلح، به عقدی گفته می شود که ضمن آن، طرفین، با توافقات انجام گرفته، به اختلافات پیش آمده، پایان می دهند یا در مورد اختلافات احتمالی آینده، توافق می کنند و یا اینکه به جای منعقد کردن عقود دیگر، قرارداد خود را در قالب عقد صلح، منعقد می کنند.

از طرف دیگر، هنگامی که در مبحث عقد و قرارداد، از عوض، صحبت می کنیم، منظور، مابه ازای قراردادی است که یک طرف، در مقابل مال یا خدماتی که دریافت می کند، به طرف مقابل می پردازد. به عنوان مثال، شخص الف، خانه خود را به شخص ب می فروشد و شخص ب نیز مبلغ 500 میلیون تومان را به شخص الف می دهد. در اینجا، هر یک از خانه و پول پرداخت شده، عوض قراردادی بوده که به مجموعه آن ها، عوضین گفته می شود.

همچنین، هنگامی که کلمه بلاعوض، به کار می رود، بدین معنی است که شخص در مقابل مال یا خدماتی که در ضمن قرارداد، از طرف مقابل، دریافت کرده، پول یا مالی را به وی پرداخت نکرده و به عبارت دیگر، عقد، به صورت مجانی منعقد شده است. در همان مثال فوق، اگر شخص الف، خانه اش را به شخص ب، هبه کند و در مقابل، مال یا پولی را دریافت نکند، این هبه، یک قرارداد بلاعوض خواهد بود.

حال که با مفهوم عقد صلح و عوض آشنا شدیم، می توانیم به سوال ابتدای این بخش، مبنی بر اینکه قرارداد صلح بلاعوض چیست، پاسخ دهیم. قرارداد صلح بلاعوض، عقدی است که ضمن آن، یکی از طرفین، مالی را به دیگری انتقال می دهد یا از حق خود در مورد اختلافی در گذشته یا آینده، چشم پوشی کرده، اما، در مقابل انتقال این حقوق، مالی را از طرف مقابل خود، دریافت نمی کند. بنابراین، قرارداد صلح بلاعوض، یک عقد مجانی می باشد.

انواع قرارداد صلح بلاعوض

قرارداد صلح بلاعوض، به عنوان یکی از اقسام عقد صلح، خود، دارای انواع متعددی بوده، در هر یک از این انواع، احکام و مقررات متفاوت، جاری شده و نمونه متن تنظیم شده برای هر یک، متفاوت از دیگری می باشد. به همین دلیل، در این بخش، به این سوال پاسخ خواهیم داد که انواع قرارداد صلح بلاعوض چیست؟

اولین نوع از انواع قرارداد صلح بلاعوض، صلح بلاعوض راجع به اختلاف است. به طور معمول، هنگامی که اختلافات میان دو شخص، به صلح خاتمه می یابد، هر کدام از طرفین، منافعی را برای خود، جلب کرده و در نتیجه، قرارداد، به صورت معوض و نه بلاعوض، منعقد می گردد. با این وجود، فرض انعقاد قرارداد صلح بلاعوض، در مورد اختلافات، غیر ممکن نبوده و در ادامه، به بیان مثال این فرض می پردازیم.

فرض کنید،، شخصی، فرد دیگری را به قتل می رساند. حال، اگر اولیای دم مقتول، در قالب صلح، از حق قصاص خود صرف نظر کرده و در مقابل، دیه ای را نیز از قاتل متوفی خود دریافت نکنند، این صلح، یک صلح بلاعوض، خواهد بود.

نوع دیگری از انواع قرارداد صلح بلاعوض، عقد صلح در مقام معاملات می باشد. با این توضیح که اگر طرفین، به جای انعقاد سایر عقود مجانی، نظیر هبه، از صلح، برای انعقاد قرارداد استفاده نمایند، قرارداد صلح بلاعوض، محقق خواهد شد. اعم از اینکه بدین منظور، صلح نامه دستی، تنظیم کرده یا توافق خود را در دفتر اسناد رسمی، مکتوب نمایند.

برای درک بهتر این نوع صلح بلاعوض، به این مثال توجه نمایید: مادری، دارای خانه ای می باشد. او، این خانه را به تنها فرزند خود، صلح می کند و در نمونه متن قرارداد که در دفتر اسناد رسمی تنظیم می گردد نیز چنین مقرر می کنند که این انتقال، به رایگان، انجام گرفته و در نتیجه، فرزند، ملزم به پرداخت وجه یا مالی، به مادر خود نمی باشد.

نحوه تنظیم قرارداد صلح بلاعوض

یکی از سوالات مهمی که برای افرادی که قصد انعقاد قرارداد صلح بلاعوض را داشته، مطرح می گردد، بحث نحوه تنظیم این قرارداد و اصول حقوقی حاکم بر نوشتن آن، می باشد. لذا، در ادامه، به توضیح نحوه تنظیم قرارداد صلح بلاعوض، پرداخته و یک نمونه متن این قرارداد را نیز در بخش بعد، ارائه خواهیم کرد.

البته، پیش از آنکه به توضیح نحوه تنظیم قرارداد صلح بلاعوض بپردازیم، لازم به ذکر است که با توجه به ارکان چهارگانه عقد صلح، یعنی، مصالح(صلح کننده)، متصالح(صلح شونده)، مال الصلح یا مورد صلح(موضوع قرارداد) و وجه الصلح(عوض)، ما نیز در ادامه، نحوه تنظیم قرارداد صلح بلاعوض را در چهاربند اصلی، توضیح خواهیم داد.

اولین موردی که در نحوه تنظیم عقد صلح بلاعوض، باید مورد توجه قرار گیرد، مشخص کردن دقیق هویت مصالح، یعنی صلح کننده می باشد. با این توضیح که علاوه بر نام، نام خانوادگی، کد ملی، لازم است تا آدرس دقیق اقامتگاه قانونی وی نیز در قرارداد، ذکر گردد و ضمن تطبیق اصل مدارک با چهره، کپی مدارک هویتی وی نیز ضمیمه قرارداد گردد.

نکته مهمی که باید در این رابطه، مد نظر قرار گیرد، این مساله است که از آنجا که در قرارداد صلح بلاعوض، انتقال مال، به شکل رایگان انجام می گیرد، در مواردی که احتمال طرح دعوای حجر مصالح در آینده، از سوی افرادی مانند وراث وی و درخواست ابطال صلح وجود داشته (مانند اینکه مصالح، فردی با سن بالا است)، بهتر است که گواهی سلامت عقل وی، اخذ و ضمیمه قرارداد شود.

مساله دیگری که دررابطه با نحوه تنظیم عقد صلح بلاعوض، باید مورد توجه قرار گیرد، بحث تعیین دقیق متصالح می باشد. همانند آنچه در مورد مصالح گفته شد، در مورد متصالح نیز باید نام، نام خانوادگی، کد ملی و اقامتگاه دقیق وی، در قرارداد درج شده و پس از تطبیق اصل مدارک هویتی با چهره، کپی مدارک هویتی ضمیمه قرارداد شود.

مورد صلح، مساله دیگری است که باید در هنگام تنظیم و نوشتن هر یک از انواع قرارداد صلح بلاعوض، مورد توجه قرار گیرد. مورد یا موضوع صلح، همان مال یا اختلافی است که صلح در مورد آن، منعقد می گردد. این موضوع، باید با ذکر دقیق مشخصات، معلوم و معین شده و هیچ ابهامی در مورد آن، وجود نداشته باشد.

از آنجا که قرارداد صلح بلاعوض، یک عقد مجانی است، بنابراین، وجه الصلح، در مورد آن، تعیین نشده و لذا، در این بخش، لازم به نوشتن مطلب خاصی نبوده و کافی است تا به رایگان بودن قرارداد، تصریح شود. البته، گاهی، وجه الصلح، یک مال با ارزش بسیار پایین تعیین می گردد که در این صورت، به آن صلح، صلح محاباتی، گفته می شود.

در پایان قرارداد نیز لازم است تا مصالح و متصالح، قرراداد منعقده را امضا نموده و در صورتی که صلحنامه بلاعوض، به صورت سند عادی، تنظیم گردد، توصیه می شود که حداقل دو نفر شاهد نیز ذیل سند را امضا نمایند.

مدارک لازم برای قرارداد صلح بلاعوض

هر قرارداد مالی که تنظیم می شود، طرفین قرارداد، با توجه به نوع مال مورد انتقال و دارا بودن سند رسمی یا عادی، باید مدارکی را جهت انعقاد عقد، به طرف مقابل و به دفاتر اسناد رسمی، ارائه نمایند؛ مدارک که مثبت هویت طرفین و مالکیت آنها بر عوضین موضوع قرارداد می باشد.

قرارداد صلح بلاعوض، اعم از اینکه به صورت صلح خیاری یا غیر خیاری، منعقد گردد، نیز مستثنی از این قاعده نبوده و هر کدام از مصالح و متصالح، بسته به اینکه عقد واقع شده، کدام یک از انواع صلح بلاعوض بوده، لازم است تا مدارکی را ارائه نمایند. با توجه به اهمیت این مدارک، در ادامه، به این سوال پاسخ خواهیم داد که مدارک لازم برای قرارداد صلح بلاعوض چیست؟

مدارک هویتی مصالح و متصالح؛ مدارک دال بر مالکیت مال مورد صلح، مانند سند رسمی و مبایعه نامه های سابق(در موردی که مال، فاقد سند رسمی می باشد)؛ سایر مدارک لازم برای صدور مجوز انتقال مال، شامل مفاصا حساب مالیاتی و مفاصا حساب شهرداری، استعلام اداره ثبت محل ملک و در صورتی که مال موضوع قرارداد صلح بلاعوض، اعیانی باشد، گواهی پایان کار، از مهم ترین مدارک لازم برای قرارداد صلح بلاعوض می باشند.

نمونه متن صلحنامه بلاعوض

در بخش های قبل، به این سوال پاسخ دادیم که قرارداد صلح بلاعوض چیست و همچنین، انواع این قرارداد را نام برده و توضیح داده و گفتیم که برای انعقاد چنین عقدی، هر یک از طرفین قرارداد، باید چه مدارکی را ارائه نمایند. در این بخش، قصد داریم تا یک نمونه متن صلح نامه بلاعوض را جهت دانلود و استفاده خوانندگان محترم، ارائه کنیم.

جهت دانلود نمونه متن صلحنامه بلاعوض، بر روی دکمه دانلود فایل، در باکس زیر کلیک نمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قرارداد صلح بلاعوض و نحوه تنظیم آن در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قرارداد صلح بلاعوض و نحوه تنظیم آن پاسخ دهند.