مجازات نبش قبر

جرم نبش قبر ، با جرم تخریب قبر متفاوت است و به این معنا است که با شکافتن و از بین بردن قبر ، جسد میت ، آشکار شود . بر اساس قانون مجازات اسلامی ، برای جرم نبش قبر ، مجازات حبس تعزیری از سه ماه و یک روز تا یک سال ، پیش بینی شده است که پس از شکایت شاکی و رسیدگی توسط دادگاه ، بر مرتکب ، قابل اعمال است .

پس از اینکه شخصی فوت کرد ، جسم یا بدن وی را ، همراه با تشریفات خاصی کفن و سپس ، در زمین ، دفن می کنند . این امر ، نزد افراد مسلمان ، از اهمیت خاصی برخوردار است و به همین دلیل ، بر اساس قواعد فقهی اسلام ، زمانی که شخصی فوت کرده و دفن گردید ، نمی توان بدون مجوز شرعی و قانونی ، قبر وی را از بین برد ؛ چرا که این امر سبب هتک حرمت میت خواهد شد .

در قانون مجازات اسلامی ، نبش قبر یا شکافتن قبر به صورتی که منجر به آشکار شدن جسد میت شود ، نوعی جرم محسوب شده و مرتکب ، با احراز شرایط خاصی ، به مجازات نبش قبر محکوم خواهد شد . در کنار آن ، گاهی بدون نبش قبر ، شخصی اقدام به تخریب قبر می کند . لذا از آن جهت که گاهی شخصی ، بدون اطلاع اقدام به تخریب یا نبش قبر می نماید ، ممکن است این سوال مطرح شود که این عمل چه مجازاتی دارد و تحت چه شرایطی این مجازات بر مرتکب قابل اعمال خواهد بود .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که جرم نبش قبر چیست و در قانون مجازات اسلامی ، برای این جرم چه مجازاتی در نظر گرفته شده است . در ادامه نیز ، نحوه شکایت و رسیدگی به جرم نبش قبر توضیح داده شده است .

جرم نبش قبر چیست

بر اساس قواعد فقهی ، نبش قبر ، در حالت کلی ، عملی حرام می باشد . به همین دلیل ، برای ارتکاب جرم نبش قبر ، مجازات تعزیری پیش بینی شده است . همچنین ، در قانون مجازات اسلامی نیز ، برای ارتکاب این جرم ، به تبعیت از فقه ، مجازات پیش بینی شده است . اما قبل از اینکه به بررسی مجازات جرم نبش قبر و تخریب قبر بپردازیم ، می بایست به این سوال پاسخ دهیم که جرم نبش قبر چیست و اصلا نبش قبر یعنی چه ؟

به طور کلی ، نبش قبر ، به معنای شکافتن قبر است ؛ به این معنا که می بایست قبری که بر روی جسد میت قرار گرفته است ، شکافته و به نحوی از بین رفته باشد و در پی انجام این امر ، جسد میت ، آشکار و نمایان شود . به همین دلیل ، در صورتی که قبری شکافته شده و جسدی در آن وجود نداشته باشد و یا اینکه به عنوان مثال ، جسد میت در درون حرزی همچون تابوت و غیر آن قرار گرفته باشد و پس انجام نبش قبر ، جسد نمایان نشود ، نبش قبر نیز محقق نخواهد شد و عمل انجام شده ، جرم نخواهد بود .

علاوه بر این ، گاهی بنا به دلایلی شرعی ، شکافتن و یا تخریب قبر میت ، بلا اشکال می باشد که در این حالت ، جرم نبش قبر تحقق نخواهد یافت . دلایل شرعی نبش قبر ، در قواعد فقهی مشخص شده است ؛ همچون حالتی که میت ، با کفن غصبی دیگری ، به خاک سپرده شده و یا محل دفن وی غصبی بوده است ، یا زمانی که مال با ارزشی همراه با میت ، به صورت اشتباهی در قبر افتاده باشد که برداشتن آن جایز باشد .

در هر حال ، نبش قبر یا تخریب قبر به نحوی که خاک روی قبر میت برداشته شده و منجر به آشکار شدن میت و هتک حرمت وی شود ، اگر بدون مجوز شرعی و یا قانونی باشد ، نوعی جرم محسوب می شود و قابل مجازات خواهد بود که مجازات این جرم ، در ماده 634 قانون مجازات اسلامی بیان شده است و در قسمت بعد ، به توضیح آن خواهیم پرداخت .

مجازات جرم نبش قبر

جرم نبش قبر ، با جرم تخریب قبر متفاوت است ؛ جرم نبش قبر به این معنا است که جسد میت دفن شده ، به موجب انجام عمل فردی ، از زیر خاک بیرون آمده و آشکار شود ؛ در حالی که جرم تخریب قبر ، به این معنا است که نسبت به قبر میت ، اقداماتی انجام شود که صرفا مستلزم تخریب آن بوده و جنازه میت ، هویدا نشود .

در هر حال ، به موجب ماده 634 قانون مجازات اسلامی ، برای نبش قبر میت ، مجازات پیش بینی شده است که بر اساس آن ، هر کس که بدون داشتن مجوز شرعی و یا قانونی مانند اجازه دادگاه ، اقدام به نبش قبر یا شکافتن قبر دیگری نماید ، به مجازات حبس تعزیری ، به مدت سه ماه و یک روز تا یک سال ، محکوم خواهد شد .

البته ، در صورتی که همراه با جرم نبش قبر ، جرم دیگری هم ارتکاب یافته باشد ، فرد به مجازات آن جرم نیز محکوم می گردد ؛ مانند زمانی که فردی اقدام به نبش قبر میت نموده و وسیله ای را سرقت نماید که در این حالت ، علاوه بر مجازات جرم نبش قبر ، به مجازات جرم سرقت نیز محکوم خواهد شد .

علاوه بر این ، نکته مهمی که در خصوص اعمال مجازات نبش قبر وجود دارد ، آن است که مجازات جرم نبش قبر ، صرفا در شرایطی محقق می شود که عنصر مادی و عنصر روانی جرم ، توسط دادگاه احراز گردد . عنصر مادی جرم نبش قبر ، عبارت است از انجام اقداماتی که منجر به باز شدن قبر و آشکار شدن میت گردد ؛ اعم از اینکه جنازه خارج شود یا خیر .

در این حالت ، به لحاظ شرعی واجب است که میت ، دوباره دفن شود . البته ، اگر گمان رود که مدت زیادی مثلا سی سال از تدفین میت گذشته و میت عملا تبدیل به خاک شده ، نبش قبر اشکالی ندارد . همچنین ، همانطور که اشاره شد ، در مواردی ، ممکن است که به لحاظ شرعی و یا قانونی ، نبش قبر مجاز باشد که در این حالات ، جرم نبش قبر محقق نخواهد شد .

عنصر معنوی جرم نبش قبر نیز ، طبق قانون مجازات اسلامی ، به این معنا است که مرتکب جرم ، می بایست قصد باز کردن قبر و آشکار کردن جسد میت را داشته باشد که صرفا در صورت وجود قصد و عمد ، مرتکب قابل مجازات است و بدون وجود قصد ارتکاب جرم ، نمی توان وی را مجازات نمود .

باید افزود که در قانون مجازات اسلامی ، جرم مشخصی تحت عنوان جرم تخریب قبر میت مورد پیش بینی قرار نگرفته است . اما می توان به استناد ماده 677 قانون مجازات اسلامی در خصوص جرم تخریب ، گفت که ورثه متوفی ، می توانند علیه شخصی که اقدام به تخریب و آسیب رساندن به قبر متوفی شده است ، در دادگاه ، اقامه دعوی نمایند که در این صورت ، مرتکب جرم تخریب قبر ، علاوه بر مجازات حبس تعزیری ، به مجازات جزای نقدی نیز محکوم خواهد شد .

نحوه شکایت و رسیدگی به جرم نبش قبر

نبش قبر میت ، در قانون مجازات اسلامی ، جرم انگاری شده و برای آن ، مجازات در نظر گرفته شده است . بنابراین ، اگر اثبات شود که فردی ، اقدام به نبش قبر نموده و یا حتی جرم تخریب قبر را انجام داده است ، حسب مورد ، قابل مجازات خواهد بود . لکن این مجازات ، منوط به شکایت از مرتکب و رسیدگی به آن توسط دادگاه است . به همین مناسبت ، در این قسمت ، قصد داریم نحوه شکایت و رسیدگی به جرم نبش قبر و تخریب قبر را بررسی نماییم .

به طور کلی ، نحوه شکایت از هر یک از جرایم پیش بینی شده در قانون ، مانند جرم نبش قبر و تخریب قبر ، به این صورت است که شاکی ( که در این مورد ، معمولا ورثه متوفی است ) می بایست شکواییه تنظیم نماید که این امر ، از طریق مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ، امکان پذیر است . به موجب این شکواییه ، شاکی با تهیه مدارک و مستندات لازم ، از مرتکب این جرم ، به صورت رسمی و قانونی ، شکایت کیفری می نماید .

پس از ثبت شکواییه توسط دفاتر خدمات قضایی ، شکایت نامه شاکی ، به دادسرا ارجاع می شود و مقامات دادسرا از قبیل دادیار ، تحقیقات مقدماتی در خصوص ارتکاب جرم نبش قبر یا تخریب قبر را انجام خواهند داد . در صورتی که اسناد ، مدارک ، شواهد و قرائن موجود در پرونده ، دلالت بر ارتکاب جرم توسط متهم را داشته باشند ، با صدور کیفرخواست ، پرونده به دادگاه کیفری ارسال می شود .

در دادگاه کیفری ، قاضی اقدام به رسیدگی مستقل نسبت به جرم نبش قبر نموده و در صورت احراز رکن مادی و رکن معنوی جرم نبش قبر توسط مرتکب ، وی را به مجازات قانونی ، محکوم خواهد نمود که این حکم ، قابلیت اعتراض هم خواهد داشت . در غیر این صورت ، مجازات مذکور در قانون یعنی حبس تعزیری ، بر مرتکب ، اعمال خواهد گردید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص جرم نبش قبر و مجازات آن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرم نبش قبر و مجازات آن پاسخ دهند .