دیوان عالی کشور

دیوان عالی کشور ، عالی ترین مرجع قضایی در نظام حقوقی ایران محسوب می شود که از جمله وظایف آن می توان به نظارت بر اجرای صحیح قانون در دادگاه ها ، حل اختلاف در صلاحیت ، صدور آرای وحدت رویه و رسیدگی به تخلفات رئیس جمهور اشاره نمود . در حال حاضر ، از طریق سایت دیوان عالی کشور به نشانی divanealee.eadl.ir می توان به برخی از خدمات دیوان از قبیل پیگیری پرونده ها ، دسترسی پیدا کرد .

ساختار قضایی در کشور ایران ، مانند سایر کشورها ، یک ساختار سلسله مراتبی است که بر اساس آن ، دادگاه های حقوقی و کیفری و دادسراها ، در مراحل ابتدایی ، رسیدگی به دعاوی حقوقی و کیفری را به عهده دارند ؛ لکن از آن جهت که امور قضایی ، نیازمند وجود مرجعی تنظیم کننده می باشد تا اختلاف در صلاحیت میان این مراجع را حل و فصل کند ، وجود مرجعی تحت عنوان دیوان عالی کشور پیش بینی شده است .

از جمله سایر وظایف دیوان عالی کشور می توان به صدور آرای وحدت رویه در امور قضایی اشاره نمود ؛ علاوه بر اینکه رسیدگی به تخلفات رئیس جمهور نیز به عنوان بالاترین مرجع قضایی نیز در صلاحیت دیوان می باشد . به همین دلیل ، از آن جهت که دیوانعالی کشور ، عالی ترین مرجع قضایی در کشور بوده و وظایف و اختیارات مهمی در خصوص مسائل حقوقی و قضایی به عهده دارد ، بررسی این مرجع ضروری به نظر می رسد .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که دیوان عالی کشور چیست و چه وظایفی به عهده دارد . در ادامه نیز ، به بررسی پیگیری پرونده در دیوان عالی کشور از طریق سایت مربوطه ، پرداخته و در پایان ، آدرس دیوانعالی کشور را ارائه خواهیم کرد .

دیوان عالی کشور چیست

سلسله مراتب قضایی ، ایجاب می کند که در راس دادگاه ها و دادسراهای موجود در کشور ، مرجعی نیز وجود داشته باشد که در صورت بروز نقص و اشتباه در کارکرد آنها ، اقدام به اصلاح و رفع آن نموده و همچنین ، در صورتی که اختلافی در خصوص دادگاه صالح ایجاد شود ، اقدام به رفع آن اختلاف نماید .

بر همین اساس ، دیوان عالی کشور ، به عنوان عالی ترین مرجع قضایی ، در ساختار قوه قضاییه تاسیس گردید که این دیوان ، پس از ریاست قوه قضاییه که عالی ترین مقام قضایی کشور است ، بالاترین مرجع یا نهاد قضایی موجود در کشور محسوب می شود و وظایف و تکالیف حقوقی پر اهمیتی را نیز ، بر عهده دارد .

لذا در پاسخ به این سوال که دیوان عالی کشور چیست ، باید گفت دیوان عالی کشور ، یک نهاد قضایی منبعث از قانون اساسی می باشد که والاترین و عالی ترین مرجع قضایی محسوب شده و در واقع ، هم طراز دیوان عدالت اداری به عنوان عالی ترین مرجع در رسیدگی به دعاوی اداری می باشد که آشنایی با وظایف و اختیارات آن ، نیازمند مراجعه به قوانین مربوطه است .

در خصوص ساختار دیوان عالی کشور ، باید به این نکته اشاره کرد که این دیوان ، دارای 45 شعبه در سه شهر تهران ، مشهد و قم بوده و رئیس دیوان عالی کشور نیز ، که مجتهد عادل و آگاه به امور قضایی است ، برای مدت 5 سال ، از طرف ریاست قوه قضاییه به این سمت منصوب می شود . علاوه بر رئیس ، دیوانعالی کشور ، دارای شعب حقوقی و کیفری و تشخیص بوده و دادسرا و هیات های عمومی نیز ، در ساختار دیوان عالی کشور ، مشغول فعالیت هستند .

وظایف دیوان عالی کشور

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداختیم که دیوان عالی کشور چیست . از آن جهت که دیوان عالی کشور ، نهاد تاسیس یافته از قانون اساسی است ، در خصوص وظایف دیوانعالی کشور ، می بایست به اصل یکصد و شصت و یکم قانون اساسی توجه کرد که بر اساس آن ، " دیوان عالی کشور ، به منظور نظارت بر اجرای صحیح قوانین در محاکم ، ایجاد وحدت رویه قضایی و انجام مسئولیت هایی که طبق قانون به آن محول می شود ، بر اساس ضوابطی که رئیس قوه قضاییه تعیین می کند ، تشکیل می گردد " .

اولین و مهم ترین وظیفه دیوان عالی کشور ، نظارت بر اجرای صحیح قانون در دادگاه ها می باشد . به این معنا که ممکن است رسیدگی اولیه به پرونده ها ، مورد رضایت طرفین قرار نگرفته و قصد داشته باشند اقدام به طرح اعتراض نسبت به آن رای نمایند . از جمله مهم ترین روش های نظارت بر آرای صادره از دادگاه ها توسط دیوان عالی کشور ، رسیدگی فرجام خواهی است که به معنای بررسی انطباق یا مغایرت آرای صادره با شرح و قانون است و در صورت وجود یکی از موارد نقض حکم در دیوان عالی کشور ، آن رای را نقض کرده و برای رسیدگی مجدد به دادگاه هم عرض ، ارجاع می دهد .

یکی دیگر از وظایف دیوان عالی کشور ، حل اختلاف در صلاحیت و تعیین مرجع صلاحیت دار برای رسیدگی به پرونده است . با این توضیح که ، دادگاه ها حین رسیدگی به دعوی باید صلاحیت ذاتی و محلی داشته باشند و از آن جهت که ممکن است در خصوص دادگاه صلاحیت دار ، اختلافی ایجاد شود ، پرونده به دیوان عالی کشور ارجاع می شود تا دیوان با رسیدگی به آن ، مرجع صالح را تعیین نماید .

همچنین ، صدور آرای وحدت رویه قضایی نیز ، از دیگر موارد صلاحیت و وظایف دیوان عالی کشور می باشد . با این توضیح که گاها در مورد پرونده های مشابه ، توسط دادگاه ها ، آرای متناقضی صادر می شود و به همین دلیل ، دیوان عالی کشور پس از اطلاع از موضوع ، می تواند اقدام به صدور رای وحدت رویه نموده و عملکرد دادگاه ها را هماهنگ سازد که آرای وحدت رویه صادره از دیوان ، در حکم قانون هستند .

رسیدگی به تخلفات رئیس جمهور ، از دیگر وظایف دیوانعالی کشور می باشد . بر اساس بند 10 از اصل 110 قانون اساسی ، رهبر ، پس از حکم دیوان عالی کشور مبنی بر تخلف وی از وظایف قانونی و یا رای مجلس شورای اسلامی مبنی بر عدم کفایت سیاسی وی ، اقدام به عزل رئیس جمهور می نماید ؛ لذا دیوان عالی کشور به عنوان عالی ترین مرجع قضایی ، به تخلفات قانونی رئیس جمهور نیز رسیدگی می کند .

سایت دیوان عالی کشور

در قسمت های قبل ، به این سوال پاسخ دادیم که دیوان عالی کشور چیست و چه وظایفی دارد . همانطور که گفتیم ، دیوان عالی کشور ، عالی ترین مرجع قضایی بوده و در خصوص برخی پرونده ها ، نقض رای در دیوان عالی کشور انجام می شود . لذا دیوان ، اقدام به راه اندازی سامانه و سایت مخصوصی نموده که با مراجعه به آن سایت ، علاوه بر بهره مندی از امکاناتی از قبیل پیگیری وضعیت پرونده ها ، می توان اخبار مربوط به آن را نیز پیگیری کرد .

به همین دلیل ، در این قسمت قصد داریم به بررسی سایت دیوان عالی کشور و امکانات آن بپردازیم . در حال حاضر ، سایت دیوان عالی کشور ، به نشانی divanealee.eadl.ir ، در دسترس شهروندان بوده و می توان با مراجعه به این سایت ، از خدمات آن استفاده کرد .

از جمله خدماتی که در سایت دیوان عالی کشور وجود دارد ، می توان به مواردی از قبیل ثبت تقاضای ملاقات مردمی ، تقاضای اعاده دادرسی در دیوان ، پیگیری پرونده و ملاحظه اخبار جدید اشاره نمود . همچنین ، آرای وحدت رویه صادره از دیوان عالی کشور ، به تفکیک سال های انتشار ، قابل ملاحظه و دانلود است .

پیگیری پرونده در دیوان عالی کشور

در قسمت های قبل ، با نقش مهم دیوان عالی کشور در خصوص رسیدگی های حقوقی و قضایی آشنا شدیم . همانطور که بیان شد ، دیوان عالی کشور ، وظایف متعددی در زمینه فرجام خواهی ، اعاده دادرسی ، حل اختلاف در صلاحیت و احاله پرونده را به عهده دارد . به همین دلیل ، افرادی که پرونده ای در دیوان عالی کشور دارند ، ممکن است در ارتباط با نحوه رسیدگی در دیوان عالی کشور ، این سوال را مطرح کنند که پیگیری پرونده در دیوان عالی کشور چگونه است ؟

در خصوص پیگیری پرونده در دیوان عالی کشور ، باید گفت که مشاهده خلاصه پرونده و تصمیمات دیوانعالی کشور ، از طریق سامانه ثنا قوه قضاییه ، امکان پذیر می باشد . به این منظور ، طرفین دعوی ، می بایست با در اختیار داشتن اطلاعاتی همچون شماره پرونده ، ردیف فرعی و رمز شخصی پرونده ، اقدام به پیگیری آن نمایند .

پیگیری پرونده دیوانعالی کشور ، از دو طریق امکان پذیر است ؛ در اولین روش ، متقاضی با ورود به سامانه عدل ایران قوه قضاییه به نشانی adliran.ir ، مطابق تصویر زیر ، بر روی گزینه سامانه اطلاع رسانی پرونده کلیک کرده و پس از ورود به حساب کاربری ، شماره و رمز پرونده را وارد نموده و خلاصه پرونده خود را مشاهده می کند .

در این بخش باید بر روی گزینه اطلاع رسانی پرونده با رمز پرونده کلیک نمایید.

در این مرحله ، به صفحه ای هدایت می شوید که باید کد ملی و رمز شخصی سامانه ثنا را وارد نموده تا  رمز موقت که به تلفن همراهتان پیامک شود.

در این قسمت رمز موقتی که به تلفن همراهتان ارسال شده را وارد می نمایید.

در این بخش ، کافیست تا با وارد کردن شماره پرونده 16 رقمی و ردیف فرعی و رمز پرونده 5 رقمی ، از قسمت پایین صفحه بر روی گزینه روند کار پرونده یا خلاصه پرونده کلیک کرده تا اطلاعات درج شده در خصوص پرونده را ملاحظه نمایید .

همچنین ، امکان پیگیری پرونده دیوانعالی کشور با کد ملی نیز وجود دارد . به این منظور ، متقاضی می بایست با ورود به سامانه عدل ایران ، مطابق تصویر زیر بر روی گزینه سامانه اطلاع رسانی پرونده کلیک کرده و پس از وارد شدن به حساب کاربری شخصی ، شماره پرونده 16 رقمی را درج نموده و اطلاعات پرونده را ملاحظه کند . پس از ورود به سامانه ثنا بر روی سامانه اطلاع رسانی پرونده کلیک نمایید.

در این قسمت بر روی گزینه اطلاع رسانی برای اشخاص حقیقی کلیک نمایید.

در مرحله بعد ، می بایست شماره ملی و رمز شخصی را که پس از ثبت نام در سامانه ابلاغ ثنا دریافت نموده را به صورت دقیق ، وارد کرده و همانگونه که در بخش قبل توضیح داده شد، رمز موقت پیامک شده به تلفن همراه را در کادر مربوطه ، درج نمایید .

در این مرحله ، کافیست تا اطلاعات مورد نیاز از قبیل شماره پرونده 16 رقمی را در کادر مربوط وارد نموده و با انتخاب گزینه بازیابی اطلاعات در ذیل صفحه ، پرونده دیوان عالی کشور را پیگیری نمود .

علاوه بر اینها ، در سایت دیوان عالی کشور نیز ، این امکان پیش بینی شده است که متقاضی ، اقدام به بررسی وضعیت پرونده خود نماید . به این صورت که با ورود به سایت پیگیری وضعیت پرونده دیوان عالی کشور به نشانی divanealee.eadl.ir ، مطابق تصویر زیر ، اطلاعات خواسته شده از قبیل نام و نام خانوادگی ، کد ملی ، شماره پرونده 16 رقمی ، عنوان اتهام و موضوع پرونده را درج کرده تا در اسرع وقت ، وضعیت پرونده به اطلاع متقاضی برسد .

همچنین ، باید اشاره نمود که پیگیری وضعیت پرونده دیوان عالی کشور ، از طریق سامانه پیامکی نیز امکان پذیر می باشد که به این منظور ، متقاضی با ارسال کد ( 1 مربع ، شماره پرونده مربع ، شماره فرعی پرونده مربع ، رمز شخصی ) ، اقدام به پیگیری پیامکی پرونده خود نماید که پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، مقاله زیر را نیز مطالعه نمایید .

آدرس دیوان عالی کشور

در قسمت های قبل ، مسائل مهم در خصوص دیوان عالی کشور از قبیل وظایف و صلاحیت ها و نحوه پیگیری پرونده دیوان ، مورد بررسی قرار گرفت . اما از آن جهت که ممکن است برخی از افراد یا وکلای آنها ، نیاز به مراجعه حضوری به شعبات دیوان عالی کشور داشته باشند ، در این قسمت ، آدرس دیوان عالی کشور را نیز ، ذکر می کنیم .

لازم به ذکر است که مقر و مرکز اصلی دیوان عالی کشور ، در شهر تهران می باشد و اکثریت شعب دیوان نیز ، در شهر تهران مستقر هستند ؛ اما دیوان عالی کشور در برخی از شهرهای دیگر از جمله قم و مشهد نیز ، دارای شعبی است که اعاده دادرسی کیفری در دیوان عالی کشور و نقض حکم در آنها نیز ، حسب مورد قابل انجام است .

در هر حال ، آدرس دیوان عالی کشور در شهر تهران ، خیابان خیام ، رو به روی پارک شهر ، کاخ دادگستری می باشد که اکثریت شعب دیوان ، در آن مستقر هستند . لکن آدرس شعبه قم دیوان عالی کشور ، میدان آزادگان ، بلوار شهید عابدی ، جنب دادگستری قم ، ساختمان دیوان عالی کشور بوده و در شهر مشهد نیز ، به نشانی بلوار ساجدی ، ساختمان اداره کل دادگستری می باشد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص دیوان عالی کشور در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دیوان عالی کشور پاسخ دهند .