قرارداد شفاهی

قرارداد شفاهی در قانون مدنی، یعنی قراردادی و عقدی که به صورت مکتوب درنیامده و صرفا، با الفاظ رد و بدل شده میان طرفین قرارداد، منعقد شده است. چنین قراردادی، از منظر قانون، دارای اعتبار بوده و با ادله اثبات دعوا، نظیر شهادت شهود، قابل اثبات در دادگاه است و می توان به موجب ثبت دادخواست الزام به ایفای تعهد و پس از اثبات قرارداد شفاهی، حکم به الزام متعهد، به ایفای تعهدش به موجب قرارداد شفاهی را از دادگاه خواست.

از دیرباز تا کنون، افراد، به موجب انعقاد قراردادها و عقود، بسیاری از نیازهای خود را مرتفع کرده و اقدام به داد و ستد با یکدیگر می نمایند. با توجه به کاربرد قراردادها، قانون گذار نیز در قانون مدنی، انواع عقود معین و نامعین و قواعد آن ها را پیش بینی نموده، آن ها را به رسمیت شناخته و منشا ایجاد آثار حقوقی و قانونی می داند.

قراردادها، می توانند، هم به صورت کتبی و هم به صورت شفاهی، منعقد شده و منشا ایجاد آثار حقوقی گردند، اما، اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی و الزام متعهد، به ایفای تعهداتش، به موجب قرارداد شفاهی، تنها در صورتی ممکن خواهد بود که قواعد و شرایط قانونی لازم، در انعقاد این قرارداد، از سوی طرفین عقد، رعایت شده باشد؛ در غیر این صورت، چنین قراردادی، فاقد اثر خواهد بود.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم تا درباره عقد و اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی، صحبت کرده و در خصوص اثبات چنین قراردادی، همچنین، الزام متعهد این قرارداد به ایفای تعهدش، توضیح داده و یک نمونه دادخواست اثبات قرارداد شفاهی و فایل دانلود آن را ارائه کنیم.

عقد شفاهی در قانون مدنی

قرارداد شفاهی در قانون مدنی، یعنی عقدی که مکتوب نبوده و صرفا، با الفاظ رد و بدل شده میان طرفین قرارداد، منعقد گردیده است. برای بررسی عقد یا قرارداد شفاهی در قانون مدنی و وضعیت اعتبار آن باید، به ماده 10 قانون مدنی، مراجعه کرد. این ماده از مواد قانون مدنی، مقرر می دارد: "قراردادهای خصوصی، نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده‌اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است."

با توجه به این ماده و عدم تاکید قانون گذار، بر شیوه انعقاد قراردادها و عقود، به صورت کتبی، می توان گفت که عقد شفاهی یا قرارداد شفاهی در قانون مدنی، پذیرفته شده است و صرف وجود شرایط صحت معامله و همچنین، عدم مخالفت با قانون و شرع، قرارداد ها و عقود، اعم از کتبی و شفاهی، محترم و لازم الاتباع، برای منعقد کنندگان آن، خواهند بود.

با توجه به اینکه، هر قرارداد، اعم از کتبی و شفاهی، تنها در صورتی، دارای اثر می باشد که از شرایط اعتبار در قانون مدنی برخوردار بوده، در ادامه مقاله، در خصوص شرایط اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی، صحبت خواهیم کرد.

اعتبار قرارداد شفاهی

در قسمت قبل، در خصوص عقد شفاهی در قانون مدنی، صحبت کردیم و گفتیم که قانون گذار، چنین عقدی را به رسمیت می شناسد. در این بخش از مقاله قصد داریم، درباره اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی و شرایط آن، صحبت کنیم. شرایط اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی، عبارتند از:

شرایط صحت معامله و قراردادها، در قرارداد شفاهی منعقد شده، وجود داشته باشد. یعنی، جهت و هدف قرارداد، مشروع و قانونی بوده و موضوع قرارداد، معین و مشخص باشد. در غیر این صورت، عقد صورت گرفته، باطل و فاقد هر گونه اثر حقوقی، خواهد بود و نمی توان، به موجب دادخواست، الزام طرف دیگر را به ایفای تعهدش، خواستار شد.

طرفین منعقد کننده قرارداد شفاهی، از اهلیت قانونی، برای انعقاد قرارداد برخوردار بوده باشند. یعنی، عاقل، بالغ و رشید (در صورت مالی بودن قرارداد) بوده باشند.

طرفین منعقد کننده قرارداد شفاهی، هنگام انعقاد آن، از قصد (قصد ایجاد قرارداد) و از اختیار کامل و رضایت، برخوردار بوده باشند و با اکراه و از روی اجبار، اقدام به انعقاد قرارداد نکرده باشند. در ادامه، در خصوص اثبات قرارداد شفاهی، با کمک نمونه دادخواست اثبات این امر و با استفاده از ادله اثبات دعوا، توضیح خواهیم داد.

اثبات قرارداد شفاهی در دادگاه

همانطور که گفتیم، قانون گذار، الزامی بر کتبی بودن عقود و قراردادها، ندانسته و قراردادهای شفاهی را نیز دارای اعتبار می داند. اما، بار اثبات قرارداد شفاهی واقع شده، میان طرفین، برعهده مدعی است که باید این کار را با استفاده از ادله اثبات دعوا، انجام دهد. لذا در این قسمت، در خصوص نحوه اثبات قرارداد شفاهی در دادگاه، صحبت خواهیم کرد که به شرح زیر می باشد:

اثبات قرارداد شفاهی با اقرار: در این شیوه، پس از ثبت دادخواست اثبات قرارداد شفاهی توسط خواهان، طرف دیگر قرارداد، یعنی خوانده، در دادگاه، حاضر شده و به نحوی، اقرار بر وقوع و وجود قرارداد شفاهی، فی مابین خود و خواهان می نماید که این ادله، بالاترین دلیل است و در صورت وجود آن، نیاز به سایر ادله اثبات دعوا، نخواهد بود.

اثبات قرارداد شفاهی با شهادت شهود: در این شیوه، شهودی که هنگام انعقاد قرارداد شفاهی حضور داشته اند، در محکمه حاضر شده و بر وجود قرارداد شفاهی، شهادت می دهند.

اثبات قرارداد شفاهی با سوگند: در صورتی که مدعی، فاقد هر گونه ادله اثباتی باشد و طرف دیگر دعوا نیز منکر وجود قرارداد، خواهان می تواند، از دادگاه، تقاضای سوگند نموده و بدین ترتیب، خوانده، بر عدم ذی حقی خواهان، سوگند یاد خواهد کرد و در صورت استنکاف از این امر، حکم بر بر حق بودن خواهان و اثبات قرارداد شفاهی، داده خواهد شد. 

اثبات قرارداد شفاهی با علم قاضی: علم قاضی، بالاتر از هر دلیلی است و در صورتی که قاضی پرونده، با استفاده از امارات و ادله ارائه شده و اوضاع و احوال پرونده، علم بر وقوع قرارداد شفاهی، فی مابین خواهان و خوانده دعوی پیدا کند، حکم بر اثبات قرارداد شفاهی خواهد داد.

الزام به انجام تعهد شفاهی

یکی از سوالات رایجی که در موقع انعقاد قرارداد به صورت شفاهی، مطرح می گردد، این است که آیا امکان الزام به انجام تعهد شفاهی، وجود دارد یا خیر و در صورت امکان، نحوه انجام این امر، به چه شکل خواهد بود؟ لذا در این قسمت، قصد داریم، در خصوص امکان و نحوه الزام به انجام تعهد شفاهی صحبت کنیم.

در پاسخ به پرسش فوق الذکر باید گفت، با توجه به اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی، چنانچه شخصی، به موجب یک قراردا شفاهی، تعهدی را به طرف دیگر بدهد، ملزم به ایفای تعهد داده شده خواهد بود؛ چراکه قراردادهای منعقد شده، ولو به صورت شفاهی، محترم بوده و افراد، ملزم به ایفای تعهدات خود، در تمامی عقود معین یا قراردادهای منعقد شده به موجب ماده 10 قانون مدنی می باشند.

نحوه الزام به ایفای تعهد داده شده به موجب قرارداد شفاهی، بدین صورت خواهد بود که متعهد له می تواند، با ثبت یک اظهارنامه قضایی، از متعهد، تقاضا کند که به تعهد خود، به موجب قرارداد، عمل نماید و در صورت عدم تاثیر درخواست به موجب اظهارنامه، متعهد له، می تواند، با کمک نمونه دادخواست های موجود، دادخواست اثبات قرارداد شفاهی و الزام متعهد به ایفای تعد اش را تنظیم و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، ثبت نماید تا دادگاه در این خصوص، پس از بررسی ادله، حکم صادر کند.

نمونه دادخواست اثبات قرارداد شفاهی

پس از صحبت در خصوص اعتبار قرارداد شفاهی در قانون مدنی و توضیح در این باره که می توان با کمک ادله اثبات دعوا، نظیر شهادت شهود یا اقرار، اقدام به اثبات قرارداد شفاهی نمود، در این بخش از مقاله، قصد داریم تا متن و فایل دانلود یک نمونه دادخواست اثبات قرارداد شفاهی را در اختیار خوانندگاه محترم قرار دهیم تا در صورت نیاز، با اندکی تغییر در متن آن به تناسب موضوع قرارداد خود، بتوانند از آن، استفاده نمایند.

علاقمندان به دانلود فایل نمونه دادخواست اثبات قرارداد شفاهی، می توانند از طریق لینک زیر و با کلیک بر روی دکمه دانلود، نسبت به این امر، اقدام کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص اعتبار قرارداد شفاهی و نحوه اثبات آن در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اعتبار قرارداد شفاهی و نحوه اثبات آن پاسخ دهند.