در صورتی که شرایط قصاص همسر قاتل، من جمله، وجود عنصر مادی، معنوی و قانونی جرم قتل عمد و درخواست اولیای دم، وجود داشته باشد و موانع اجرای مجازات، مانند جنون مرتکب نیز مفقود باشد، اجرای مجازات قصاص در مورد زن یا شوهر قاتل، امکان پذیر است. به طور کلی، قصاص همسر قاتل، در مورد زن و مرد، قواعد یکسانی داشته، مگر در مورد فرضی که مرد، همسر خود را در حال زنا با مرد غریبه به قتل برساند که در این صورت، با وجود شرایط قانونی، قصاص نخواهد شد.

یکی از انواع قتل، قتل های خانوادگی بوده و در این نوع از قتل، یکی از زیر مجموعه ها، قتل همسر است که به دلایل مختلفی، مانند مسائل ناموسی، اختلاف بر سر مسائل مالی، مانند مهریه و مسائلی از این دست، اتفاق می افتد.

از آنجا که در برخی از انواع قتل های خانوادگی، مانند قتل فرزند توسط پدر، بحث قصاص، منتفی بوده، یکی از مسائل مهمی که در رابطه با قتل همسر، توسط زن یا شوهر، نیز مطرح می گردد، مساله مجازات قاتل و امکان قصاص وی می باشد. از آنجا که مطابق مقررات قانون مجازات و قانون آیین دادرسی کیفری، قصاص همسر قاتل در برخی از فروض، منتفی بوده و در بقیه موارد نیز منوط به رعایت شرایط ویژه ای می باشد، لذا، لازم است تا این مساله، مورد بررسی دقیق قرار گیرد.

با توجه به اهمیت این موضوع، در مقاله حاضر، ابتدا به این سوال پاسخ داده که آیا قصاص همسر قاتل امکان پذیر است یا خیر؛ سپس در ادامه، شرایط، مراحل و نحوه اجرای این مجازات را بررسی کرده و در پایان، تفاوت قصاص زن و شوهر را توضیح خواهیم داد.

مراحل و نحوه قصاص همسر قاتل

قتل، یکی از جرایم مندرج در قانون مجازات اسلامی بوده که در مواردی، مجازات آن، قصاص و در مواردی، دیه و حبس می باشد. اما، یکی از مهم ترین مسائلی که در رابطه با بحث قصاص و در مبحث قتل های خانوادگی مطرح می گردد، مساله قصاص زن یا شوهری است که مرتکب قتل همسر خود شده و شرایط و نحوه این قصاص است. به همین دلیل، در این قسمت، قصد داریم تا به این سوال پاسخ دهیم که آیا قصاص همسر قاتل امکان پذیر است؟ 

برای پاسخ به این سوال، باید به توضیح چند مقدمه، در ارتباط با قتل و قصاص و شرایط و موانع اعمال آن پرداخته و سپس، با جمع بندی این مقدمات، به این پرسش جواب دهیم که همسر قاتل، از باب کشتن زن یا شوهر خود، قصاص می شود یا خیر؟ به عنوان اصلی ترین نکته، باید به این مساله توجه نمود که از جمله شرایط تعیین حکم قصاص، این است که قصاص، مجازات قانونی قتل عمد بوده و بنابراین، قصاص همسر قاتل، در فرض قتل شبه عمد و خطای محض، منتفی می باشد.

در صورتی که زن یا شوهر، همسر خود را به صورت عمدی، به قتل رسانده و تمام شرایط قصاص نیز وجود داشته باشد و مانعی نیز بر سر راه وقوع جرم یا اجرای مجازات، وجود نداشته باشد، علی الاصول، همسر قاتل، قصاص می گردد.

در حالتی که یکی از موانع مسئولیت کیفری در جرم قتل وجود داشته باشد، همسر قاتل قصاص نمی گردد. این موانع عبارتند از: صغیر بودن(داشتن 15 سال تمام قمری و کمتر)، مجنون بودن، مستی(مشروط بر اینکه قاتل، به کلی، مسلوب الاراده بوده و خود را برای قتل، مست نکرده باشد ) مهدورالدم بودن(مقتول، مرتکب یک جرم مستلزم سلب حیات، مانند محاربه شده است)، دفاع مشروع، کشتن زن در حال زنا با مرد غریبه توسط شوهر.

همچنین، در حالتی که پس از ارتکاب قتل عمد، اولیای دم همسر کشته شده، بدون دریافت دیه یا به شرط دریافت دیه، رضایت خود را اعلام نمایند، از آنجا که شرایط قصاص همسر قاتل، فراهم نبوده، اجرای مجازات قصاص منتفی خواهد شد.

بنابراین، با توجه به توضیحات فوق، در یک جمع بندی کلی، در پاسخ به این سوال که آیا قصاص همسر قاتل امکان پذیر است؟ باید گفت، در صورتی که قتل همسر، به صورت عمدی انجام گرفته و شرایط قصاص همسر قاتل نیز فراهم بوده و موانع آن نیز وجود نداشته باشد، زن یا شوهر قاتل، قصاص خواهد شد، مگر اینکه مطابق مقررات نحوه اجرای حکم قصاص، اولیای دم مقتول، با دریافت دیه یا بدون دریافت دیه، رضایت خود را برای عدم اجرای قصاص، اعلام نمایند.

مراحل و نحوه قصاص همسر قاتل

قتل، یکی از جرایم مندرج در قانون مجازات اسلامی بوده که در مواردی، مجازات آن، قصاص و در مواردی، دیه و حبس می باشد. اما، یکی از مهم ترین مسائلی که در رابطه با بحث قصاص و در مبحث قتل های خانوادگی مطرح می گردد، مساله قصاص زن یا شوهری است که مرتکب قتل همسر خود شده و شرایط و نحوه این قصاص است. به همین دلیل، در این قسمت، قصد داریم تا به این سوال پاسخ دهیم که آیا قصاص همسر قاتل امکان پذیر است؟ 

برای پاسخ به این سوال، باید به توضیح چند مقدمه، در ارتباط با قتل و قصاص و شرایط و موانع اعمال آن پرداخته و سپس، با جمع بندی این مقدمات، به این پرسش جواب دهیم که همسر قاتل، از باب کشتن زن یا شوهر خود، قصاص می شود یا خیر؟ به عنوان اصلی ترین نکته، باید به این مساله توجه نمود که از جمله شرایط تعیین حکم قصاص، این است که قصاص، مجازات قانونی قتل عمد بوده و بنابراین، قصاص همسر قاتل، در فرض قتل شبه عمد و خطای محض، منتفی می باشد.

در صورتی که زن یا شوهر، همسر خود را به صورت عمدی، به قتل رسانده و تمام شرایط قصاص نیز وجود داشته باشد و مانعی نیز بر سر راه وقوع جرم یا اجرای مجازات، وجود نداشته باشد، علی الاصول، همسر قاتل، قصاص می گردد.

در حالتی که یکی از موانع مسئولیت کیفری در جرم قتل وجود داشته باشد، همسر قاتل قصاص نمی گردد. این موانع عبارتند از: صغیر بودن(داشتن 15 سال تمام قمری و کمتر)، مجنون بودن، مستی(مشروط بر اینکه قاتل، به کلی، مسلوب الاراده بوده و خود را برای قتل، مست نکرده باشد ) مهدورالدم بودن(مقتول، مرتکب یک جرم مستلزم سلب حیات، مانند محاربه شده است)، دفاع مشروع، کشتن زن در حال زنا با مرد غریبه توسط شوهر.

همچنین، در حالتی که پس از ارتکاب قتل عمد، اولیای دم همسر کشته شده، بدون دریافت دیه یا به شرط دریافت دیه، رضایت خود را اعلام نمایند، از آنجا که شرایط قصاص همسر قاتل، فراهم نبوده، اجرای مجازات قصاص منتفی خواهد شد.

بنابراین، با توجه به توضیحات فوق، در یک جمع بندی کلی، در پاسخ به این سوال که آیا قصاص همسر قاتل امکان پذیر است؟ باید گفت، در صورتی که قتل همسر، به صورت عمدی انجام گرفته و شرایط قصاص همسر قاتل نیز فراهم بوده و موانع آن نیز وجود نداشته باشد، زن یا شوهر قاتل، قصاص خواهد شد، مگر اینکه مطابق مقررات نحوه اجرای حکم قصاص، اولیای دم مقتول، با دریافت دیه یا بدون دریافت دیه، رضایت خود را برای عدم اجرای قصاص، اعلام نمایند.

مراحل و نحوه قصاص همسر قاتل

قتل، یکی از جرایم مندرج در قانون مجازات اسلامی بوده که در مواردی، مجازات آن، قصاص و در مواردی، دیه و حبس می باشد. اما، یکی از مهم ترین مسائلی که در رابطه با بحث قصاص و در مبحث قتل های خانوادگی مطرح می گردد، مساله قصاص زن یا شوهری است که مرتکب قتل همسر خود شده و شرایط و نحوه این قصاص است. به همین دلیل، در این قسمت، قصد داریم تا به این سوال پاسخ دهیم که آیا قصاص همسر قاتل امکان پذیر است؟ 

برای پاسخ به این سوال، باید به توضیح چند مقدمه، در ارتباط با قتل و قصاص و شرایط و موانع اعمال آن پرداخته و سپس، با جمع بندی این مقدمات، به این پرسش جواب دهیم که همسر قاتل، از باب کشتن زن یا شوهر خود، قصاص می شود یا خیر؟ به عنوان اصلی ترین نکته، باید به این مساله توجه نمود که از جمله شرایط تعیین حکم قصاص، این است که قصاص، مجازات قانونی قتل عمد بوده و بنابراین، قصاص همسر قاتل، در فرض قتل شبه عمد و خطای محض، منتفی می باشد.

در صورتی که زن یا شوهر، همسر خود را به صورت عمدی، به قتل رسانده و تمام شرایط قصاص نیز وجود داشته باشد و مانعی نیز بر سر راه وقوع جرم یا اجرای مجازات، وجود نداشته باشد، علی الاصول، همسر قاتل، قصاص می گردد.

در حالتی که یکی از موانع مسئولیت کیفری در جرم قتل وجود داشته باشد، همسر قاتل قصاص نمی گردد. این موانع عبارتند از: صغیر بودن(داشتن 15 سال تمام قمری و کمتر)، مجنون بودن، مستی(مشروط بر اینکه قاتل، به کلی، مسلوب الاراده بوده و خود را برای قتل، مست نکرده باشد ) مهدورالدم بودن(مقتول، مرتکب یک جرم مستلزم سلب حیات، مانند محاربه شده است)، دفاع مشروع، کشتن زن در حال زنا با مرد غریبه توسط شوهر.

همچنین، در حالتی که پس از ارتکاب قتل عمد، اولیای دم همسر کشته شده، بدون دریافت دیه یا به شرط دریافت دیه، رضایت خود را اعلام نمایند، از آنجا که شرایط قصاص همسر قاتل، فراهم نبوده، اجرای مجازات قصاص منتفی خواهد شد.

بنابراین، با توجه به توضیحات فوق، در یک جمع بندی کلی، در پاسخ به این سوال که آیا قصاص همسر قاتل امکان پذیر است؟ باید گفت، در صورتی که قتل همسر، به صورت عمدی انجام گرفته و شرایط قصاص همسر قاتل نیز فراهم بوده و موانع آن نیز وجود نداشته باشد، زن یا شوهر قاتل، قصاص خواهد شد، مگر اینکه مطابق مقررات نحوه اجرای حکم قصاص، اولیای دم مقتول، با دریافت دیه یا بدون دریافت دیه، رضایت خود را برای عدم اجرای قصاص، اعلام نمایند.

تفاوت قصاص زن و شوهر

همانطور که در بخش های قبل، در مورد شرایط قصاص همسر قاتل و نحوه اجرای آن، صحبت کردیم، علی الاصول، در بحث قصاص زن یا شوهر قاتل، تفاوتی، میان آنها نمی باشد؛ جز یک مورد استثنایی که در این بخش، قصد داریم تا به توضیح آن بپردازیم.

به موجب ماده 630 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات که به دستگیری زن و مرد در حال رابطه نامشروع و اقدام شوهر در این خصوص، پرداخته : « هرگاه، مردی، همسر خود را در حال زنا با مرد اجنبی مشاهده کند و علم به تمکین زن داشته باشد، می ‌تواند در همان حال، آنان را به قتل‌ برساند و در صورتی که زن، مکره باشد، فقط مرد را می ‌تواند به قتل برساند. حکم ضرب و جرح در این مورد نیز مانند قتل است. »

با توجه به این ماده، در صورتی شوهر، همسر خود را در حال زنا با یک مرد غریبه، دیده و علم به تمکین زن خود داشته، یعنی بداند که زن مکره و مجبور به زنا نشده، می تواند علاوه بر آن مرد، همسر خود را بکشد و در این صورت، قصاص نخواهد شد. لازم به ذکر است که برای عدم اجرای قصاص شوهر، در این مورد خاص، لازم است که اولا، فعل کشتن در همان زمان زنا باشد و ثانیا، عمل زنا میان زن و مرد غریبه اتفاق افتاده باشد که زنا به معنی دخول آلت تناسلی مرد در آلت تناسلی زن تا میزان ختنه گاه می باشد.

لازم به ذکر است که تا پیش از برابر کردن دیه زن و مرد، یکی از تفاوت های قصاص زن و مرد، این مساله بود که به دلیل نصف بودن دیه زن نسبت به دیه مرد، در صورتی که اولیای دم زن، قصد قصاص شوهر قاتل را داشتند، باید نیمی از دیه را به وی می پرداختند که در حال حاضر، با برابری دیه زن و مرد، مازاد دیه شوهر قاتل، از صندوق تامین خسارات بدنی ، پرداخت شده و اولیای دم زن، وظیفه ای برای پرداخت آن ندارند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قصاص همسر قاتل در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قصاص همسر قاتل پاسخ دهند.