جرائم علیه امنیت ملی

جرائم علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در کتاب پنجم قانون مجازات، بخش تعزیرات، تعیین و پیش بینی شده اند که جاسوسی یا تبلیغ علیه نظام، از جمله مصادیق آن بوده و مرتکب، به تناسب جرم ارتکابی، به مجازات آن جرم، به عنوان مجازات اقدام علیه امنیت ملی محکوم خواهد شد. نحوه شکایت از این جرم، توسط شاکی خصوصی، با تنظیم و ثبت شکواییه آن، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا شکایت دادستان بوده و رسیدگی به آن، در دادگاه انقلاب، صورت خواهد گرفت.

یکی از مهم ترین اهداف قانون، از جرم انگاری و تعیین مجازات برای جرایم پیش بینی شده، تامین و تضمین نظم و امنیت جامعه است تا افراد، با آگاهی از نتیجه اعمال خود، تمایل به ارتکاب جرم را از دست داده یا در صورت ارتکاب، پس از مجازات، اصلاح شده و دیگر در پی برهم زدن نظم و امنیت کشور و افراد جامعه نباشند.

اهمیت امنیت جامعه، خصوصا در سطح ملی و بین المللی، در حدی است که قانون گذار، در کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، فصل اول آن، جرائم علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی را پیش بینی نموده و برای آن ها، مجازات های بسیار سنگینی در نظر گرفته است که گاهی، ناظر بر گرفتن جان مرتکبین است. با توجه به اینکه، این جرایم، مصادیق مختلفی داشته، ضروری است تا برای تعیین مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرائم امنیتی و سیاسی، از مصادیق این جرایم، مطلع بود.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم، یه این پرسش که جرائم علیه امنیت ملی چیست، پاسخ داده و بگوییم که مجازات اقدام علیه امنیت ملی چه می باشد؛ سپس، نحوه شکایت و نحوه رسیدگی به این دسته از جرایم را توضیح دهیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، می توانند، در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

جرائم علیه امنیت ملی چیست

اهمیت نظم و امنیت جامعه، در نظر قانون گذار، به حدی است که در قانون مجازات اسلامی، جرایمی را تحت عنوان جرائم علیه امنیت ملی یا اقدام علیه امنیت ملی، پیش بینی نموده و برای آن ها، مجازات در نظر گرفته است. مقصود از جرائم علیه امنیت ملی یا جرایم سیاسی و امنیتی، آن دسته از جرم هایی هستند که رکن معنوی خاص آن ها، برهم زدن نظم و امنیت جامعه و ایجاد هرج و مرج و اغتشاش است.

قانون گذار، در قانون مجازات اسلامی، مصادیق مختلفی را برای جرائم علیه امنیت ملی، در نظر گرفته است و همین امر، باعث تفاوت در مجازات مصادیق اقدام علیه امنیت ملی شده است. در این بخش از مقاله، قصد داریم تا بر اساس قانون مجازات، مصادیق این جرایم را گفته و در بخش بعد، مجازات آن ها را بگوییم. قانون گذار، در فصل اول کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، جرائم علیه امنیت ملی را پیش بینی کرده است که عبارتند از:

 تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته یا جمعیت بیش از دو نفر، در داخل یا خارج کشور ایران، با قصد بر هم زدن امنیت کشور. مستفاد از ماده 498 و 499 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

توهین به قومیت های ایرانی یا ادیان الهی یا مذاهب اسلامی مصرح در قانون اساسی، با هدف ایجاد خشونت یا تنش در جامعه و یا با علم به وقوع چنین امری. مستفاد از ماده 499 مکرر قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

تبلیغ و فعالیت به هر نحو، علیه نظام جمهوری اسلامی یا به نفع گروه ها و سازمان های مخالف نظام جمهوری اسلامی. مستفاد از ماده 500 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

استفاده از شیوه‌ های کنترل ذهن و القائات روانی در فضای واقعی یا مجازی، در قالب جمعیت، گروه یا فرقه یا هر چیز دیگری که سبب تسلط روانی یا جسمی، بر دیگری شده و او را مورد بهره‌ کشی و سوء استفاده جنسی، جسمی یا مالی قرار دهد یا قدرت تصمیم گیری او را تحت تاثیر قرار داده و او را به ارتکاب اعمالی نظیر اعمال منفی عفت سوق دهد یا انجام هر عمل و مصداق دیگری که از راه استفاده از این شیوه ها، در ماده 500 مکرر کتاب پنجم قانون مجازات و تبصره های آن، آمده است. مستفاد از ماده 500 مکرر قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات و تبصره های آن.

قرار دادن عمدی یا اطلاع رسانی عمدی محتوای نقشه‌ها یا اسرار یا اسناد و تصمیمات راجع به سیاست داخلی یا خارجی کشور، در اختیار افرادی که صلاحیت ‌دسترسی به آن ها را ندارند، به نحوی که در بردارنده نوعی جاسوسی باشد. مستفاد از ماده 501 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

ارتکاب یکی از جرایم جاسوسی در خاک ایران، به نفع یک دولت بیگانه و علیه یک دولت بیگانه دیگر، به گونه ای که امنیت ملی کشور ایران را به خطر بیاندازد. مستفاد از ماده 502 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

نقشه‌ برداری یا گرفتن فیلم یا عکسبرداری از استحکامات نظامی یا اماکن ممنوعه و داخل شدن غیر قانونی یا قانونی، در اماکن مربوط به اسرار سیاسی یا نظامی یا امنیتی، با هدف سرقت آن ها. مستفاد از ماده 503 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

تحریک موثر نیروهای رزمنده یا اشخاصی که به نحوی در خدمت نیروهای مسلح هستند، به عصیان، فرار، تسلیم یا عدم اجرای ‌وظایف نظامی، با قصد براندازی حکومت یا شکست نیروهای خودی در مقابل دشمن، در شرایطی که این عمل، محاربه شناخته نشود. مستفاد از ماده 504 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

جمع آوری اطلاعات طبقه‌بندی شده، با پوشش مسوولین نظام یا مامورین دولت یا به نحو دیگر، با هدف بر هم زدن امنیت کشور و قرار دادن آن، در اختیار دیگران، اعم از اینکه مرتکب، موفق شود یا نشود. مستفاد از ماده 505 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات و تبصره آن.

 تخلیه اطلاعاتی شدن مامورین دولتی ای که مسئول امور حفاظتی و اطلاعاتی طبقه‌بندی شده بوده اند و به آن ها در این زمینه، آموزش لازم داده شده است، توسط دشمنان، به علت بی‌ مبالاتی و عدم رعایت اصول حفاظتی، توسط خود این ماموران. مستفاد از ماده 506 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

همکاری با دول خارجی متخاصم، به هر نحو، علیه جمهوری اسلامی ایران، در صورتی که عمل مرتکب، محاربه شناخته نشود. مستفاد از ماده 508 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

شناختن و مخفی کردن یا سبب مخفی شدن جاسوسانی که مامور تفتیش یا وارد کردن هر گونه لطمه به کشور بوده‌اند، با هدف برهم زدن امنیت ملی یا کمک به دشمن. مستفاد از ماده 510 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

شناسایی و جذب و معرفی افراد، جهت جاسوسی علیه امنیت کشور، به دولت خصم یا کشورهای بیگانه. مستفاد از تبصره ماده 510 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات. 

تهدید به بمب‌ گذاری هواپیما، کشتی و وسایل نقلیه عمومی یا ادعای آن، به قصد برهم‌ زدن امنیت کشور و تشویق اذهان عمومی. مستفاد از ماده 511 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

اغوا و تحریک مردم به جنگ و کشتار با یکدیگر، به قصد برهم‌ زدن امنیت کشور، مستفاد از ماده 512 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات.

شایان ذکر است، قانون گذار، جرایمی نظیر محاربه، بغی و فساد فی الارض را نیز، از مصادیق جرایم علیه امنیت ملی می داند و برای آن ها، مجازات بسیار سنگینی، در نظر می گیرد که در ادامه، در خصوص این مجازات ها، در تمامی مصادیق جرایم اقدام علیه امنیت ملی، صحبت خواهیم کرد.

مجازات جرائم علیه امنیت ملی

در قسمت قبل، مصادیق جرایم علیه امنیت ملی را از منظر قانون مجازات اسلامی، توضیح دادیم و ماده قانونی مربوط به هر جرم را نیز، ذکر کردیم. در این بخش از مقاله، قصد داریم درباره مجازات اقدام علیه امنیت ملی، صحبت کنیم و برای جلوگیری از اطناب و گرفتن وقت خوانندگان عزیز، دیگر، نوع جرم را ذکر نکرده و صرفا، به شماره ماده قانونی هر جرم، در بیان مجازات جرم مصداق اقدام علیه امنیت ملی، اشاره خواهیم کرد. مجازات اقدام علیه امنیت ملی، در خصوص انواع مصادیق آن، به شرح زیر است:

مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 498 و 499 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس از دو تا ده سال، برای تشکیل دهنده یا گرداننده گروه و حبس از سه ماه تا پنج سال، برای اعضایی که با اطلاع از اهداف گروه، به عضویت آن در آمده اند، خواهد بود.

مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 499 مکرر قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس و جزای نقدی درجه پنج یا شش، یا یکی از آن دو خواهد بود.

مجازات جرایم علیه امنیت ملی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 500 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس از سه ماه تا ‌یکسال می باشد.

مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 500 مکرر قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس و جزای نقدی درجه پنج یا یکی از این دو مجازات و محرومیت از حقوق اجتماعی درجه پنج، خواهد بود.

مجازات جرایم علیه امنیت ملی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 501 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس از یک سال تا ‌ده سال می باشد.

مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 502 مکرر قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس از یک سال تا ‌پنج سال می باشد.

مجازات جرایم علیه امنیت ملی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 503 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس از شش ماه تا سه سال می باشد.

مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 504 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، در صورتی که مرتکب، محارب شناخته نشود و عمل وی نیز موثر باشد، حبس از دو تا ده سال و در غیر این صورت، یعنی در صورت موثر نبودن، حبس از شش ماه تا سه سال خواهد بود.

مجازات جرایم علیه امنیت ملی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 505 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، در صورت موفقیت آمیز بودن عمل مرتکب، حبس از دو تا ده سال و در غیر این صورت، حبس از یک تا پنج سال خواهد بود.

مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 506 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس از یک تا شش ماه می باشد.

مجازات جرایم علیه امنیت ملی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 508 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، در صورتی که مرتکب، محارب شناخته نشود، ‌حبس از یک تا ده سال خواهد بود.

مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 510 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، برای مخفی کننده جاسوسان کشورهای دیگر علیه ایران، حبس از شش ماه تا سه سال و برای مرتکب معرفی کننده جاسوس به دول متخاصم، برای فعالیت علیه ایران، حبس از شش ماه تا دو سال خواهد بود.

مجازات جرائم علیه امنیت ملی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 511 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات،  پیرامون تهدید به بمب گذاری یا ادعای آن، حبس از شش ماه تا دو سال می باشد.

مجازات اقدام علیه امنیت ملی و جرایم سیاسی و امنیتی، در خصوص جرم پیش بینی شده در ماده 512 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، حبس از یک سال تا پنج سال خواهد بود، مگر اینکه محرز شود، مرتکب، قبل از دست یابی نظام، توبه کرده است.

مجازات اقدام علیه امنیت ملی، در مواردی که جرم رخ داده، فساد فی الارض شناخته شود، اعدام و در محاربه، اعدام، سلب، قطع دست راست و پای چپ و نفی بلد و در بغی، در صورت دست به سلاح بردن اعضا، اعدام خواهد بود.

نحوه شکایت و رسیدگی به جرائم علیه امنیت ملی

پس از صحبت از چیستی و مصادیق جرایم علیه امنیت ملی و مجازات این مصادیق، در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره نحوه شکایت و نحوه رسیدگی به این جرم، صحبت کنیم و توضیح دهیم که شکایت از این جرم، توسط شاکی خصوصی، چگونه است. نحوه شکایت و رسیدگی به جرایم علیه امنیت ملی، به شرح زیر می باشد:

در اولین مرحله، شاکی باید، حساب کاربری سامانه ثنای خود را یا با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات قضایی یا با مراجعه به آدرس اینترنتی sana.adliran.ir و سپس، احراز هویت در سامانه احراز هویت ثنا، تشکیل دهد.

سپس، شاکی باید، شکواییه خود را تنظیم کرده و آن را با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، ثبت و به دادگاه و دادسرای انقلاب، ارسال کند. شایان ذکر است، در صورت اطلاع دادستان از وقوع جرایم علیه امنیت ملی، مراتب توسط دادستان، مستقیما به دادسرای انقلاباطلاع داد می شود.

پس از ارسال شکواییه، دادسرا، پرونده جرم اقدام علیه امنیت ملی را تشکیل داده و تحقیقات مقدماتی، در خصوص جرم واقع شده را آغاز می نماید و ادله و دفاعیات اصحاب دعوا را بررسی می کند.

 پس از بررسی ادله ارائه شده و بررسی دفاعیات متهم در دادسرا، در صورت کافی بودن ادله برای اثبات جرم، قرار جلب به دادرسی، صادر خواهد شد و پس از صدور کیفرخواست، توسط دادستان، پرونده برای رسیدگی و صدور حکم مجازات، به دادگاه انقلاب، ارسال می گردد و در غیر این صورت، یعنی در صورت کافی نبودن ادله، دادسرا، اقدام به صدور قرار منع تعقیب می نماید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص جرائم علیه امنیت ملی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرائم علیه امنیت ملی پاسخ دهند.