وجه التزام عدم تنظیم سند

وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، جریمه ای است که طرفین قرارداد عقود تملیکی، نظیر بیع ملک یا خودرو، با توافق یکدیگر، به عنوان خسارت در عدم انجام یا تاخیر در انجام تعهد، مبنی بر انتقال سند رسمی از نام فروشنده به نام خریدار، برای فروشنده، در نظر می گیرند که میزان آن، کاملا، بسته به نظر طرفین می باشد. نحوه و شرایط مطالبه این خسارت نیز با ثبت دادخواست مطالبه وجه التزام، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ارائه مدارک لازم، نظیر قرارداد و گواهی عدم حضور دفترخانه خواهد بود.

قانون مدنی، تمامی عقود معین و همچنین، تمامی قراردادهایی که در قالب ماده 10 قانون مدنی و با رعایت قواعد شرعی و قانونی و رعایت شروط صحت معاملات و قراردادها، منعقد شده اند را محترم دانسته و به رسمیت می شناسد. این قانون، به هیچ یک از طرفین عقد، جز در مواردی که خیارات قانونی یا شرط فسخ وجود دارد، اجازه برهم زدن یک طرفه و عدم پایبندی به عقود منعقد شده را نمی دهد و از همین رو، امکان اقدام حقوقی، علیه متخلف از رعایت مفاد عقود و قراردادها را برای طرف دیگر عقد، پیش بینی نموده است.

از جمله نهادهای قانونی ای که به جهت اهمیت پایبندی طرفین عقد، به عقود و قراردادهایشان، به ویژه، تعهد به انتقال سند رسمی، در عقود تملیکی ای نظیر عقد بیع ملک یا خودرو، توسط قانون مدنی، پیش بینی شده است، وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی ملک یا خودرو بوده تا خریدار، بتواند، از پایبندی فروشنده به انتقال سند رسمی، به نام خود، مطمئن بوده و از اهرم فشار، در این راستا، برخوردار باشد که البته، تعیین وجه التزام برای عدم تنظیم سند رسمی، شرایط بخصوصی داشته که باید از آن، مطلع بود. 

از این رو، با توجه به اهمیت این مساله، در مقاله حاضر، قصد داریم که در خصوص چیستی، شرایط و نحوه مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی ملک یا خودرو، صحبت کرده و در خصوص تعیین میزان و مبلغ آن، نکاتی را ذکر کنیم. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع می توانند، در ادامه مقاله، همراه ما باشند.

وجه التزام عدم تنظیم سند چیست

قبل از توضیح در این باره که وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی چیست؟ لازم است تا اندکی در خصوص مفهوم و چیستی وجه التزام، به طور کلی، از منظر قانون مدنی و نظام حقوقی ایران، صحبت کرده و پس از آن، با کمک مقدمات ذکر شده، بگوییم که وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی چه می باشد.

عقود، از حرمت و احترام بسیار زیادی نزد قانون گذار، برخوردار هستند و طرفین تمامی عقود و قراردادها، ملزم به پایبندی به مفاد قرارداد و ایفای تعهدات خود در آن می باشند. اهمیت و حرمت عقود، در نزد قانون گذار، به اندازه ای است که نهاد های حقوقی ای نظیر وجه التزام را برای طرفین قراردادها، پیش بینی نموده تا با کمک آن بتوانند، حقوق خود در قراردادها و پایبندی طرف مقابل به تعهداتش را تضمین کنند.

مقصود از وجه التزام، خسارتی است که طرفین عقد، می توانند، آن را با توافق یکدیگر، به عنوان جریمه عدم انجام تعهد یا تاخیر در انجام تعهد، توسط طرف دیگر عقد، پیش بینی کنند تا بدین ترتیب، تضمین و اهرم فشاری، برای الزام دیگری، در قرارداد فی مابین، به انجام و پایبندی به تعهداتش، داشته باشند و بتوانند، در صورت استنکاف یا تاخیر متعهد، در انجام تعهداتش، خسارات ناشی از این عدم انجام یا تاخیر در انجام تعهد را جبران کنند.

این خسارت یا همان وجه التزام، می تواند، به عنوان شرط ضمن عقد یا در یک قرارداد تکمیلی، شرط شود و حتما باید، پیش از وقوع خسارت، بر آن، توافق شده باشد و مبلغ و میزان آن، با موافقت و رضایت دو طرف، تعیین گردیده باشد. شایان ذکر است، وجه التزام، در تمامی عقود، قابل تعیین است ولیکن، بیشترین کاربرد آن، در عقود تملیکی، نظیر بیع ملک یا خودرو، آن هم زمانی که بحث تحویل یا موضوع الزام به تنظیم سند رسمی مطرح است، می باشد.

شرایط مطالبه و دریافت وجه التزام عدم تنظیم سند

در قسمت قبل، توضیح دادیم که مقصود از وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی چیست و گفتیم که در چه عقودی، قابل تعیین است. در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص شرایط مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، توسط متعهد، صحبت کنیم و در قسمت بعد، نحوه مطالبه آن را بگوییم. شرایط مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، به شرح زیر است:

قرارداد واقع شده میان طرفین، از شرایط صحت معامله، یعنی، مشروعیت جهت، مشخص و معیین بودن موضوع و مورد معامله، وجود قصد و رضا، همچنین، وجود اهلیت در طرفین عقد، برخوردار باشد؛ چرا که در صورت عدم وجود حتی یکی از شرایط اصلی صحت قراردادها، عقد واقع شده، باطل بوده و به تبع، شروط و تعهدات مندرج در آن نیز باطل می باشد.

داشتن قرارداد و مدرک مثبت تعیین وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی.

تعیین وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، حین انعقاد قرارداد یا بعد از آن و قبل از بروز خسارت. 

عدم ایفای تعهد یا تاخیر در انجام تعهد مبنی بر انتقال سند رسمی، از جانب متعهد این امر.

مالکیت رسمی فروشنده، در خصوص ملک یا خودرو فروخته شده و عدم فروش ملک یا خودروی دیگری، به موجب یک سند عادی.

آماده بودن بخشی از ثمن معامله که خریدار، پرداخت آن را هنگام انتقال و تنظیم سند رسمی، تعهد کرده است.

وجود مدارک مثبت عدم انتقال سند رسمی از جانب متعهد که شامل گواهی عدم حضور در محضر و اظهارنامه ارسالی، مبنی بر درخواست حضور، برای انتقال سند رسمی می باشد. همچنین، داشتن مدارک لازم، از جمله حساب کاربری ثنا و دادخواست تنظیم شده، برای مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی. در ادامه، در خصوص نحوه مطالبه این وجه التزام، توضیح خواهیم داد.

نحوه مطالبه و دریافت وجه التزام عدم تنظیم سند

پس از صحبت از شرایط مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، در این بخش از مقاله، قصد داریم در این باره صحبت کنیم که چنانچه شخصی، از تمامی شرایط مطالبه وجه التزام تعیین شده، برخوردار بود، چگونه و با طی کردن چه مراحلی باید، اقدام به دریافت خسارت تعیین شده، برای عدم انجام تعهد، مبنی بر انتقال سند رسمی نماید. بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، مراحل و نحوه مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، به شرح زیر است:

در ابتدا و در اولین مرحله از مراحل نحوه مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، خواهان وجه التزام، باید، حساب کاربری سامانه ثنا خود را تشکیل دهد. برای این کار، خواهان می تواند، به صورت حضوری، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کند یا از طریق مراجعه به آدرس اینترنتی sana.adliran.ir و پس از احراز هویت در سامانه احراز هویت ثنا، حساب کاربری خود را تشکیل دهد.

سپس، در دومین مرحله از مراحل نحوه مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، خواهان باید، به تنهایی یا با کمک یک وکیل پایه یک دادگستری، دادخواست خود در خصوص این موضوع را تنظیم نموده و فایل دادخواست را بر روی تلفن همراه خود، یک حافظه یا رم یا سی دی ذخیره کند.

در آخرین مرحله از مراحل نحوه مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، خواهان باید، به نزدیک ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کرده و اقدام به ثبت و ارسال دادخواست تنظیمی، به دادگاه صالح نماید تا دادگاه، با بررسی ادله موجود، حکم به پرداخت وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی دهد. در ادامه، در خصوص میزان و نحوه تعیین میزان وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، همچنین، امکان یا عدم امکان مداخله دادگاه در تعیین و تغییر میزان آن، توضیح خواهیم داد.

میزان وجه التزام عدم تنظیم سند

یکی از پرسش های رایج در خصوص وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، مربوط به مبحث میزان این وجه التزام است و این پرسش بوده که آیا دادگاه، می تواند، میزان وجه التزام تعیین شده توسط طرفین قرارداد را تغییر دهد یا خیر؟ از این رو، در این بخش از مقاله، قصد داریم پیرامون این سوالات و نحوه تعیین میزان وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی، صحبت کنیم.

در پاسخ به این پرسش که میزان وجه التزام سند رسمی چقدر است؟ باید گفت، این امر، مبلغ مشخصی نداشته و میزان آن، کاملا بسته به نظر طرفین عقد و قرارداد خواهد بود و طرفین می توانند، هر مبلغی که بخواهند را به عنوان خسارت عدم انجام تعهد یا تاخیر در انجام تعهد انتقال سند رسمی از نام فروشنده به نام خریدار یا از نام مالک قدیم به نام مالک جدید، تعیین کنند.

در پاسخ به پرسش دوم، مبنی بر اینکه آیا دادگاه می تواند، میزان وجه التزام تعیین شده توسط طرفین قرارداد، برای عدم تنظیم سند رسمی را تغییر دهد یا خیر؟ باید به مواد قانون مدنی، مراجعه کرد. ماده 230 قانون مدنی، در این خصوص مقرر می دارد:

"اگر در ضمن معامله، شرط شده باشد که در صورت تخلف، متخلف، مبلغی به عنوان خسارت، تادیه نماید، حاکم نمی‌ تواند او را به بیشتر یا‌ کمتر از آن چه که ملزم شده است، محکوم کند." بر اساس این ماده از مواد قانون مدنی، دادگاه، به هیچ وجه نمی تواند، میزان وجه التزام عدم تنظیم سند رسمی شرط شده در قرارداد فی مابین طرفین دعوا را به کمتر یا بیشتر، تغییر دهد.

البته، در مواردی که وجه التزام تعیین شده، سفیهانه و به شدت نامعقول و غیر عادله باشد؛ در این شرایط، با استناد به این اصل که هیچ کس نمی تواند، محقق کردن حق خود را وسیله ضرر رساندن به دیگری قرار دهد، قضات این اختیار را دارند که مبلغ آن را تعدیل کنند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند در کانال تلگرام عقود و قراردادها عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه مطالبه وجه التزام عدم تنظیم سند پاسخ دهند.