امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه

هر چند، قانون گذار، اعتبار امضا مرد در لیست جهيزيه را به رسمیت شناخته و با امضای وی، لیست مزبور، تبدیل به یک سند عادی قابل استناد می گردد، اما، حتی، در صورت امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه، باز هم امکان پیروزی در دعوای استرداد جهیزیه، برای زوجه وجود داشته و وی می تواند با استناد به دلایلی مانند شهادت شهود، ادعای خود را در مرجع قضایی اثبات کرده و اموال مورد ادعا را مسترد نماید.

بعد از عقد ازدواج، به طور معمول، مرد، منزلی را برای شروع زندگی مشترک، تهیه کرده و زن نیز اموالی را تحت عنوان جهیزیه، به منزل مشترک می آورد؛ هر چند، آوردن این اموال، تکلیف قانونی زوجه نبوده و تامین آن ها نیز همچون منزل مشترک، بر عهده زوج می باشد.

در غالب موارد، در زمان بردن جهیزیه به منزل مشترک، لیست مربوط به اموال، توسط زوج، امضا گردیده و لذا، این لیست، به عنوان یک سند عادی، قابلیت استناد را خواهد داشت. اما، گاهی، بنابر دلایلی، شوهر از امضای لیست مزبور خودداری کرده که در این شرایط، ضرروی است تا زوجه، با راهکارهای حقوقی، جهت حفظ حقوق قانونی خود در دعوای استرداد جهیزیه، آشنایی داشته باشد تا در این دعوا پیروز گردد.

لذا، در این مقاله، به بررسی اعتبار امضا مرد در لیست جهيزيه پرداخته؛ سپس، آثار امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه را توضیح داده و در پایان، به این سوال پاسخ خواهیم داد که در صورت خودداری شوهر از امضا این لیست، باید چه کرد.

بررسی اعتبار امضا زوج در سیاهه جهيزيه

دعوای جهیزیه، یکی از دعاوی مطرح شده در دادگاه های خانواده بوده که در بسیاری از موارد، به دلیل امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه یا عدم تهیه این سیاهه، با پیچیدگی هایی مواجه شده و روند دادرسی آن، طولانی می گردد. لذا، لازم است به این مساله، پرداخته شود، که در فرض امتناع شوهر از امضا سیاه جهیزیه، زوجه و خانواده وی، باید چه تدبیری را اتخاذ نمایند؟ اما، پیش از پاسخ به این سوال، ابتدا به بررسی اعتبار امضا مرد در سیاهه جهيزيه می پردازیم.

در کشور ما، رسم بر این است که در زمان ازدواج، خانواده زوجه، وسایل لازم برای زندگی مشترک را تحت عنوان جهیزیه به دختر خود داده و وی نیز این اموال را به منزل مشترک آورده تا در شروع زندگی، مورد استفاده قرار گیرد. البته، این امر، تنها یک روند عرفی بوده و از نظر قانونی، تامین وسایل زندگی مشترک، ولو در آغاز ازدواج، بر عهده شوهر قرار داشته که در قانون مدنی، تحت عنوان تکلیف نفقه، شناسایی شده است.

به طور معمول، رسم بردن جهیزیه، بدین صورت بوده که در هنگام انتقال اموال به منزل مشترک، خانواده زوجه، یک لیست یا سیاهه از جهیزیه، تهیه کرده و زوج و دو نفر شاهد، ذیل را امضا می کنند تا از اعتبار قانونی برخوردار گردد.

لیستی که به این ترتیب، ولو بدون امضای شهود، توسط مرد، امضا می گردد، مطابق قانون استرداد جهیزیه، یک سند عادی بوده و در دادگاه های کشور، از اعتبار سند عادی نیز برخوردار می باشد. بنابراین، نسبت به این سند و امضای شوهر در ذیل آن، می توان اظهار انکار و تردید و ادعای جعل نمود.

با توجه به اهمیت و اعتبار امضا مرد، در صورتی که سیاهه یا لیست جهیزیه، توسط وی امضا نگردد، این سیاه، صرفا یک لیست بوده و سند عادی محسوب نشده و در نتیجه، در دعوای استرداد جهیزیه از توان اثباتی نیز برخوردار نمی باشد.

آثار امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه

در بخش قبل، به توضیح اعتبار امضا مرد، در ذیل لیست جهیزیه پرداخته و گفتیم که در صورت امضا شدن این لیست، توسط شوهر، سیاهه جهیزیه، تبدیل به یک سند عادی شده که با داشتن ارزش اثباتی این نوع از اسناد، قابل استناد در دادگاه می باشد.

اما، درصورتی که مرد، از امضای این لیست، خودداری کند، این عمل وی، دارای آثار و نتایجی، بر روابط زوجین، به ویژه در بحث دعوای استرداد جهیزیه و اثبات آن می باشد. بنابراین، در ادامه، به توضیح آثار امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه می پردازیم.

در صورتی که لیست جهیزیه، در هنگام بردن اموال به منزل مشترک یا بعد از آن، توسط مرد، امضا نشود، این برگه، فاقد اعتبار و ارزش اثباتی لازم خواهد بود که این مساله، مهم ترین اثر، در میان آثار امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه می باشد.

در وضعیتی که مرد، از امضا سیاهه جهیزیه امتناع کند، این امر به معنی عدم موفقیت زوجه در دعوای استرداد جهیزیه نبوده و صرفا، اثبات این دعوا را برای زوجه، کمی دشوارتر و در نتیجه، روند دادرسی آن را کمی طولانی تر می کند.

هر چند، اعتبار امضا مرد در ذیل لیست جهیزیه، از نظر قانون، به رسمیت شناخته شده، اما، در صورت امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه، بازهم زوجه می تواند از طریق استناد به سایر ادله ، مانند شهادت شهود و فاکتور خرید جهیزیه، ادعای خود در رابطه با مالکیت این اموال را اثبات کرده و برای استرداد آن ها اقدام نماید.

در صورت امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه باید چه کرد

اعتبار امضا مرد در ذیل لیست جهیزیه، از این نظر بوده که با درج امضای وی در لیست، این برگه، یک سند عادی محسوب شده و با توجه به قواعد و مقررات مربوط به اسناد عادی، امکان استناد به آن در دادگاه یا شورای حل اختلاف رسیدگی کننده به دعوای استرداد جهیزیه وجود خواهد داشت.
اما، در صورت امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه، هرچند، زوجه از اعتبار امضا مرد در ذیل سیاهه و اثبات دعوا با استناد به امضای سند عادی و محتوای آن، محروم گردیده، اما، این امر به معنای پایان راه و شکست زن در اثبات مالکیت خود بر جهیزیه و دعوای استرداد آن نبوده، بلکه وی می تواند با استناد به راه کارهایی، حقوق قانونی خود را تا حد امکان محفوظ دارد.
لذا، این سوال قابل طرح است که در صورت امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه باید چه کرد؟ در پاسخ به این پرسش، باید گفت، از آنجا که راه کارهای اتخاذ شده در رابطه با این مشکل، به دو گروه راه کارهای قبل و زمان دعوای استرداد جهیزیه، تقسیم می گردد، لذا، ما نیز در این بخش، در دو قسمت جداگانه، به سوال مزبور پاسخ خوایم داد.

اگر، در هنگام انتقال جهیزیه به منزل مشترک، زوج از بحث اعتبار امضا خود در ذیل لیست جهیزیه، سوء استفاده کرده و به این ترتیب، از امضا سیاهه جهیزیه، امتناع نماید، لازم است تا زوجه، این لیست را به امضای حداقل دو نفر از اقوام برساند.

در این صورت، چنانچه، در آینده، زوجه، قصد داشته باشد، تا از طریق طرح دعوای استرداد جهیزیه، اموال خود را مسترد کند، با استناد به شهادت اقوام و بستگان در دادگاه یا شورای حل اختلاف، می تواند مالکیت خود را بر جهیزیه اثبات کرده و حکم استرداد آن را از مرجع قضایی بگیرد.

در صورت امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه و در حالتی که اختلاف زوجین در ادامه زندگی مشترک، باعث شود تا زوجه برای استرداد جهیزیه خود از طریق قانون اقدام نماید، چند راهکار، برای موفقیت زن در دعوای استرداد وجود داشته که این راهکارها عبارتند از:

درخواست تامین خواسته: زوجه می تواند، پیش از ثبت دادخواست اصلی دعوای، درخواست تامین خواسته جهیزیه خود را به مرجع قضایی مربوطه داده و ضمن این دادخواست، تقاضا نماید تا اموال مورد ادعای وی، توقیف شده تا از آسیب رساندن به آن ها، توسط زوج یا مخفی کردن این اموال جلوگیری نماید.

استناد به شهادت شهود: حداقل دو نفر شاهد که شاهد بردن جهیزیه به منزل مشترک بوده و از لیست جهیزیه و اموال آن اطلاع داشته، می توانند با حضور در شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده، به نفع زن، شهادت داده و به این ترتیب، پیروزی در دعوا را برای وی امکان پذیر ساخته و مشکل اعتبار امضا مرد و نبود آن را جبران نمایند.

فاکتورهای خرید جهزیه: ضمیمه کردن فاکتورهای خرید جهیزیه نیز راهکار دیگری است که در صورت امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه، می تواند در راه اثبات مالکیت زن بر اموال موجود در منزل مشترک و پیروزی در دعوای استرداد، کمک قابل توجهی کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون امتناع زوج از امضا سیاهه جهیزیه پاسخ دهند.