قصاص زن باردار

قانون گذار، امکان قصاص زن باردار را تنها در محکومیت زن حامله به قصاص عضو، جایز دانسته، نه قصاص نفس، آن هم در صورتی که شرایط قصاص زن حامله، یعنی عدم آسیب رسیدن به حمل او، در صورت اعمال قصاص عضو، وجود داشته باشد. نحوه قصاص زن باردار در محکومیت او به قصاص نفس، به این صورت خواهد بود که حداقل باید تا 6 ماه، بعد از وضع حمل، برای اعمال و اجرای مجازات قصاص نفس بر وی، صبر کرد و بعد از این مدت نیز تنها در شرایطی، مجازات قصاص نفس، بر او اعمال می گردد که بیم تلف نوزاد در نبود مادر، وجود نداشته باشد.

با توجه به حرمت و اهمیتی که جسم و جان افراد، در منظر شرع و قانون دارد، قانون گذار، هرگونه آسیب عمدی یا غیر عمدی بر جسم و جان دیگری را جرم دانسته و برای آن، مجازات مخصوص، پیش بینی کرده است. چنانچه شخصی به عمد، بر جسم و جان دیگری، آسیب وارد آورد و بدین ترتیب، سبب مرگ یا از دست رفتن اعضا و منافع اعضای بدن دیگری گردد، قصاص خواهد شد؛ مگر اینکه اولیای دم یا مجنی علیه، رضایت دهند یا در جرایم نسبت به اعضا و و منافع، امکان قصاص، وجود نداشته باشد که در این صورت، مرتکب، به پرداخت دیه، محکوم خواهد شد.

از طرفی، علی رغم اینکه مرتکب جرایم عمدی بر نفس و اعضا و منافع، باید، به سزای عمل خود برسد، اما گاهی، شرایطی مانند بارداری وجود دارد که اجرای مجازات قصاص را تحت تاثیر قرار می دهد و تنها، در صورتی، امکان قصاص زن باردار، وجود خواهد داشت که شرایط پیش بینی شده در خصوص قصاص زن حامله که در آیین‌ نامه ( نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو، قصاص نفس و عضو و جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفی بلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محل‌ های معین)، آمده است، وجود داشته باشد.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم، امکان و شرایط قصاص زن حامله را از منظر آیین نامه مذکور، مورد بررسی قرار داده و پس از توضیح قواعد و نحوه قصاص زن باردار، نکات مربوط به انجام قصاص نفس و عضو را در شرایطی که محکوم علیه، حامل جنین است، ذکر کنیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، در ادامه مقاله، با ما همراه باشید.

آیا زن باردار قصاص می شود

قصاص، یکی از مجازات هایی است که در قانون مجازات اسلامی، برای جرایم عمدی بر جان، اعضا و منافع اعضا، مورد پیش بینی قرار گرفته و تنها، در حالتی که در قصاص نفس، اولیای دم و در قصاص بر اعضا و منافع، مجنی علیه یا زیان دیده از جرم، رضایت دهند یا بر دیه مصالحه کنند، همچنین، در مواردی که امکان اعمال قصاص، بر اعضا و منافع، وجود ندارد، اجرا نخواهد شد. در غیر این شرایط، قصاص، مطابق قواعد و ضوابطی که برای اجرای آن، وجود دارد، نسبت به مرتکب، اجرایی می گردد.

از آنجا که گاهی، ممکن است، محکوم علیه به مجازات قصاص نفس یا قصاص اعضا و منافع، زن باردار باشد و با توجه به اینکه اعمال مجازات قصاص بر زن حامله، زندگی جنین و حملی که در شکم او هست را نیز با خطر مواجه می کند، این پرسش مطرح می گردد که آیا زن باردار، قصاص می شود یا خیر و در صورت مثبت بودن پاسخ، نحوه قصاص زن باردار، به چه شکل و تحت چه شرایطی خواهد بود؟ لذا در این بخش از مقاله، قصد داریم، از منظر مواد قانون مجازات اسلامی، به این پرسش که آیا زن حامله، قصاص می شود یا خیر؟ پاسخ دهیم. 

شرایط قصاص زن باردار

پس از بررسی امکان قصاص زن باردار، در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره شرایط قصاص زن حامله، صحبت کنیم و توضیح دهیم که تحت چه شرایطی، قانون گذار، قصاص عضو یا نفس زن باردار را جایز دانسته و تحت چه شرایطی، این امر را جایز نمی داند.

شرایط عمومی محکومیت به قصاص نفس یا عضو، عبارتند از اینکه، فرد، مرتکب یکی از جنایت های عمدی شده و بدین واسطه، سبب از دست رفتن جان دیگری یا آسیب بر منافع و اعضای او، شده باشد. در چنین شرایطی، قانون گذار، مرتکب جرم عمدی بر جان و اعضای دیگری را به قصاص، محکوم خواهد کرد.

شرایط عمومی اجرای حکم قصاص در خصوص محکوم علیه، این است که صاحب حق قصاص، یعنی اولیای دم، در جنایاتی نظیر قتل یا جنایاتی که سبب از دست رفتن جان دیگری شده و مجنی علیه، یعنی کسی که جنایت بر او وارد شده، در جنایات عمدی سبب آسیب بر اعضا و منافع، خواستار اعمال و جاری شدن حکم قصاص، نسبت به مرتکب گردند.

شرایط قصاص زن باردار نیز، مستثنی از این امر نیست، اما، استثنایی، در خصوص اعمال قصاص نفس و حتی عضو، بر زن باردار، وجود دارد، بدین شرح که اجرای قصاص نفس در دوران بارداری، به هیچ وجه، وجود نخواهد داشت و در قصاص عضو نیز، منوط بر عدم آسیب بر حمل خواهد بود؛ در غیر این صورت، یعنی در صورت بیم آسیب، مجازات، اعمال نمی گردد تا بیم آسیب، رفع شود یا زن، وضع حمل کند.

نحوه قصاص زن باردار

برای بررسی نحوه قصاص زن باردار، در دوران بارداری و پس از زایمان، باید ماده 437 و 443 قانون مجازات اسلامی، همچنین، بند ب، پ و ت ماده 10 آیین نامه ( نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو، قصاص نفس و عضو و جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفی بلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محل‌ های معین ) را مورد بررسی قرار داد و بین قصاص نفس و قصاص اعضای مجرم حامله، تفکیک قائل شد. در زیر، شرایط هر یک از قصاص نفس و قصاص اعضای زن باردار را به صورت جداگانه، توضیح خواهیم داد:

ماده 437 قانون مجازات اسلامی، در خصوص نحوه قصاص زن باردار، در مواردی که مجرم باردار، به قصاص نفس، محکوم شده، تعیین تکلیف، می نماید. این ماده، مقرر می دارد: "زن حامله، که محکوم به قصاص نفس است، نباید پیش از وضع حمل، قصاص شود؛ اگر پس از وضع حمل نیز، بیم تلف طفل باشد، تا زمانی که حیات طفل محفوظ بماند، قصاص به تاخیر می افتد."

بر اساس این ماده، در پاسخ به این پرسش که نحوه قصاص زن باردار، در قصاص نفس، نسبت به او چگونه است؟ باید گفت، امکان انجام قصاص نفس زن باردار، به هیچ وجه، قبل از وضع حمل و دنیا آمدن طفل، وجود نخواهد داشت و بعد از دنیا آمدن طفل نیز قصاص نفس زنی که وضع حمل کرده، تنها زمانی، اجرا خواهد شد که بیم تلف شدن طفل، وجود نداشته باشد و حیات و زندگی نوزاد، حفظ شود. پس از وضع حمل، در شرایطی که زندگی نوزاد، حفاظت شده و در امنیت باشد، زن بارداری که در دروه حاملگی، محکوم به قصاص نفس شده بود، قصاص خواهد شد.

ماده 443 قانون مجازات اسلامی، در خصوص نحوه قصاص زن باردار، در مواردی که او، محکوم به قصاص عضو، شده است، بیان می دارد: " اگر زن حامله، محکوم به قصاص عضو باشد و در اجرای قصاص، پیش یا پس از وضع حمل، بیم تلف یا آسیب بر طفل باشد، قصاص تا زمانی که بیم مذکور بر طرف شود، به تاخیر می افتد."

با توجه به ماده فوق، قصاص زن باردار، در مواردی که او، محکوم به قصاص عضو شده است، مشروط به این شرط بوده که بیم خطر و آسیب، برای حمل یا همان جنین، وجود نداشته باشد؛ در این صورت، یعنی در صورت وجود بیم خطر برای حمل، قصاص، تا مادامی که این بیم، برطرف گردد، به تاخیر خواهد افتاد و حتی پس از وضع حمل نیز، تلف یا آسیب نوزاد متولد شده، در اجرای مجازات قصاص عضو، نسبت به زن حامله، در نظر گرفته می شود و چنانچه امکان تلف و یا آسیب نوزاد، به واسطه قصاص، وجود داشته باشد، مجازات قصاص عضو، نسبت به مادر طفل، اعمال نخواهد شد.

ماده 10 آیین نامه ( نحوه اجرای احکام حدود، سلب حیات، قطع عضو، قصاص نفس و عضو و جرح، دیات، شلاق، تبعید، نفی بلد، اقامت اجباری و منع از اقامت در محل یا محل‌ های معین ) و بند های ب، پ و ت آن، در خصوص نحوه قصاص زن باردار، بعد از وضع حمل، مقرر می دارد:

در صورت حادث شدن هر یک از این موانع قانونی که در ادامه می آید،" قاضی اجرای احکام کیفری، با تنظیم صورت‌ مجلس و ذکر علت، انجام تشریفات قانونی و حسب مورد، پس از اخذ نظر پزشکی قانونی و تایید این نظر،‌ دستور تعویق اجرای مجازات را تا رفع مانع یا سپری شدن مدت، صادر می‌ کند: الف ـ دوران بارداری. ب ـ پس از زایمان حداکثر تا شش ماه و صرف نظر از زنده یا مرده بودن مولود. پ ـ پس از زایمان و بیم تلف طفل، در صورت اجرای مجازات­ قصاص نفس و یا بیم تلف و یا آسیب بر وی در صورت اجرای مجازات قصاص عضو مادر. ت ـ دوران شیردهی، توسط مادر، حداکثر تا رسیدن طفل، به سن دو سالگی"

بر اساس ماده فوق، می توان گفت، زن باردار، بعد از وضع حمل نیز، حداکثر تا دو سالگی طفل، یعنی پایان دوران شیردهی، قصاص نفس نخواهد شد و قصاص عضو نیز، مستفاد از ماده 443، در صورتی بعد از وضع حمل، بر وی اجرا و اعمال می گردد که بیم خطر و تلف نوزاد، به واسطه اعمال مجازات قصاص عضو بر مادر، بر او نرود.

قصاص نفس زن باردار

پس از توضیح در خصوص نحوه قصاص زن حامله و شرایط قصاص زن باردار، در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره اعمال مجازات قصاص نفس زن حامله، از منظر قانون مجازات اسلامی، صحبت کنیم و بگوییم که آیا قانون گذار، اجازه قصاص نفس زن باردار را می دهد یا خیر؟

در پاسخ به این پرسش که آیا قانون گذار، اجازه قصاص نفس زن حامله را می دهد یا خیر؟ باید گفت، خیر، قانون گذار، در قانون مجازات، به هیچ وجه، اجازه و امکان قصاص نفس زن باردار را در ارتکاب جرایمی نظیر قتل عمد و مانند آن، پیش بینی نکرده و این امر را مجاز ندانسته و صراحتا، اعمال مجازات قصاص نفس بر زن حامله را موکول به بعد از وضع حمل او نموده است.

این امر، به دلیل این مهم بوده که قصاص نفس مادر باردار، جان جنین او را نیز خواهد گرفت و این امر، عادلانه نیست. حرمت جان نوزاد مادر باردار محکوم به قصاص نفس، به اندازه ای است که پس از وضع حمل نیز مادامی که بیم تلف نوزاد وجود داشته باشد که به طور معمول، پایان دوره شیردهی، یعنی دو سالگی طفل است، قصاص نفس، به تعویق خواهد افتاد.

قصاص عضو زن باردار

پس از توضیح درباره شرایط و نحوه قصاص زن حامله، در مواردی که او، محکوم به قصاص نفس شده، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص قصاص عضو زن باردار، صحبت کرده و بررسی کنیم که آیا پیش از وضع حمل، امکان قصاص عضو زن باردار، وجود خواهد داشت یا خیر؟

در پاسخ به این پرسش که آیا امکان اعمال مجازات قصاص عضو، نسبت به زن حامله که بر اثر ارتکاب جرم عمدی بر اعضا، به آن، محکوم شده، وجود دارد یا خیر؟ باید گفت، بله، قانون گذار، در ماده 443 قانون مجازات، این امر را جایز دانسته است، منوط بر اینکه، بیم تلف و آسیب به حمل، وجود نداشته باشد. 

در صورتی که بیم آسیب به حمل یا تلف او، بر اثر اعمال مجازات قصاص عضو، نسبت به مادر و زن باردار، وجود داشته باشد، اجرا و اعمال مجازات، موکول به بعد از وضع حمل و تا زمانی خواهد بود که بیم آسیب به نوزاد، از بین برود. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص اجرای مجازات قصاص عضو، می توانند، نسبت به مطالعه مقاله زیر، اقدام نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط و نحوه قصاص زن باردار در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط و نحوه قصاص زن باردار پاسخ دهند.