ارث بردن محجور از قیم، تنها در صورت وجود شرایط این امر، نظیر داشتن پیوند نسبی و یا سببی محجور و قیم، با یکدیگر، همچنین، فوت زودتر قیم از محجور، امکان پذیر است. نحوه تقسیم ارث قیم نیز بر اساس کسر ها و سهم الارث های مشخص شده در قانون مدنی، برای افراد هر طبقه از طبقات سه گانه ارث بوده و پس از اخذ گواهی حصر وراثت و حکم تقسیم ترکه از شورای حل اختلاف، امکان پذیر می گردد.

یکی از مهم ترین نهادهای حقوقی موجود در قانون مدنی که کاملا، برگرفته از شرع مقدس می باشد، نهاد حقوقی و قانونی ارث است که تحقق آن، منوط بر فوت مورث بوده و مقصود از آن، این می باشد که دارایی های شخصی که فوت می کند، در غالب ترکه، به صورت قهری، به وراث شرعی و قانونی او، نظیر همسر، فرزند، پدر، مادر و در صورت وجود شرایط، به سایر افراد موجود در طبقات ارث پیش بینی شده در قانون مدنی، تعلق گیرد.

با توجه به اینکه، قانون گذار، در مواردی، نیاز به قیم را برای افراد محجور، ضروری دانسته است، یکی از سوالاتی که در صورت فوت قیم مطرح می گردد، این بوده آیا ارث بردن از قیم، برای محجور، امکان پذیر خواهد بود یا خیر؟یا آیا قیم ارث میبرد؟ که در پاسخ باید گفت، ارث بردن از قیم، تنها در صورت وجود برخی شرایط خاص، امکان پذیر می باشد و بدون اثبات وجود این شرایط، تعلق ارث قیم به محجور، امکان نخواهد داشت.

از این رو، با توجه به اهمیت این مساله، در مقاله حاضر، قصد داریم، ابتدا، امکان یا عدم امکان ارث بردن محجور از قیم خود را مورد بررسی قرار داده و پس از توضیح شرایط ارث بردن از قیم، نحوه تقسیم ارث او را بگوییم. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع و پاسخ به پرسش آیا قیم ارث میبرد، در ادامه مقاله، با ما همراه باشید.

نحوه تقسیم ارث قیم

برای اینکه بتوانیم، به پرسش هایی از قبیل آیا ارث بردن محجور از قیم خود امکان پذیر است یا خیر؟ یا آیا قیم ارث میبرد پاسخ دهیم، ابتدا باید، در خصوص قیم، شرایط تعیین قیم و افراد واجد صلاحیت برای قیم شدن، همچنین، موجبات ارث و کسانی که از یکدیگر، ارث می برند، توضیح داده و سپس، بر مبنای مقدمات توضیح داده شده، امکان ارث بردن و شرایط ارث بردن از قیم را در خصوص محجورین، بررسی کنیم. 

پیش از پاسخ به پرسش آیا قیم ارث میبرد باید بگوییم قانون گذار، در قانون مدنی، تعریف مشخصی از قیم، ارائه نکرده است اما، مستفاد از موادی که در خصوص افراد نیازمند قیم و یا وظایف قیم و شرایط عزل و نصب آن، صحبت می کنند، می توان گفت، قیم کسی است که به حکم دادگاه، برای محجوری که از پدر و جد پدری (ولی خاص)، برخوردار نیست، تعیین می گردد تا امور مالی و در صورت نیاز، بر خی امور غیر مالی فرد محجور را مورد رسیدگی قرار دهد و نباید، دارای فساد اخلاقی، محجوریت، ورشکستگی بوده و یا اینکه به کلاهبرداری، محکوم شده باشد.

ماده 1218 قانون مدنی، مقرر می دارد: " برای صغاری که ولی خاص ندارند، برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آن ها متصل به زمان صغر آن ها بوده و ولی خاص نداشته باشند و برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آن ها، متصل به زمان صغر آن ها نباشد،" قیم تعیین می گردد. 

بر اساس این ماده، می توان گفت، صغیر و مجنون یا رشیدی که مجنون شدن یا سفیه شدن آن ها، از زمان صغر بوده و به عبارتی، متصل به زمان صغیر بودنشان باشد، همچنین، مجنون یا غیر رشیدی که این حالت در آن ها، متصل به صغر نبوده، در شرایطی که ولی خاص (پدر و جد پدری)، نداشته باشند، نیاز به قیم خواهند داشت.

 این قیم، می تواند، هر شخص واجد شرایطی که دادگاه مدنی خاص، صالح و مناسب بداند، اعم از مادر، مادربزرگ، دایی، عمو، خواهر، بردار یا حتی، شخصی غریبه باشد. شایان ذکر است، در صورتی که مادر محجور، واجد شرایط بوده و در قید حیات باشد، چنانچه ازدواج نکرده باشد یا در صورت ازدواج، اذن همسر خود را کسب نماید، نسبت به سایرین، برای قیم شدن، اولویت خواهد داشت، مگر اینکه خودش، تمایلی به این امر، نداشته باشد.

از آنجا که برای بررسی امکان ارث بردن محجور از قیم خود، علاوه بررسی حقوقی قیم، نیاز به بررسی، موانع ارث، افراد واجد شرایط برای ارث بری و موجبات ارث نیز هست، باید گفت، با توجه به قانون مدنی، سبب و نسب، همچنین، فوت زودتر مورث، نسبت به وارث، از شرایط موجب ارث بردن هستند و تنها کسانی از یکدیگر، ارث خواهند برد که یا به واسطه ازدواج، با یکدیگر، رابطه سببی داشته باشند یا به واسطه خون و پیوند خونی، با یکدیگر، رابطه نسبی. 

بر اساس قانون مدنی، افراد طبقات ارث که به واسطه نسب از یکدیگر ارث خواهند برد، به ترتیب، پدر و مادر و فرزند و فرزند فرزندان آن ها؛ اجداد و برادر و خواهر و فرزندان آن ها و عمه و عمو و خاله و دایی و اولاد آن ها، می باشند و هر طبقه، خود دارای درجاتی نیز هست و افراد هر طبقه، تنها در صورتی ارث خواهند برد که هیچ فردی از طبقات قبل و درجات بالاتر از آن ها، وجود نداشته باشد و همچنین، هیچ مانعی نظیر قتل و لعان و کفر و... سایر موانع ارث نیز، مطرح نباشد.

با توجه به مقدمات فوق، در پاسخ به این پرسش که آیا ارث بردن محجور از قیم خود امکان پذیر است یا خیر؟ باید گفت، محجور، تنها در شرایطی از قیم خود، ارث خواهد برد که؛

اولا، قیم، با او رابطه نسبی یا سببی، داشته باشد و زودتر از فرد محجور، فوت نماید.

ثانیا، در صورت وجود رابطه نسبی محجور و قیم، محجور، در طبقه ای بوده که هیچ یک از افراد طبقات و درجات بالاتر، نسبت به او، وجود نداشته باشند.

 ثالثا، موانع ارث، وجود نداشته باشد. شایان ذکر است، چنانچه قیم، تا یک سوم اموال خود را نسبت به محجور، وصیت کند، این امر نیز بدون وجود رابطه سببی یا نسبی، می تواند، سبب ارث بردن از قیم، برای محجور شود. در ادامه، در خصوص شرایط و نحوه تقسیم ارث قیم، از منظر قانون، توضیح خواهیم داد.

نحوه تقسیم ارث قیم

برای اینکه بتوانیم، به پرسش هایی از قبیل آیا ارث بردن محجور از قیم خود امکان پذیر است یا خیر؟ یا آیا قیم ارث میبرد پاسخ دهیم، ابتدا باید، در خصوص قیم، شرایط تعیین قیم و افراد واجد صلاحیت برای قیم شدن، همچنین، موجبات ارث و کسانی که از یکدیگر، ارث می برند، توضیح داده و سپس، بر مبنای مقدمات توضیح داده شده، امکان ارث بردن و شرایط ارث بردن از قیم را در خصوص محجورین، بررسی کنیم. 

پیش از پاسخ به پرسش آیا قیم ارث میبرد باید بگوییم قانون گذار، در قانون مدنی، تعریف مشخصی از قیم، ارائه نکرده است اما، مستفاد از موادی که در خصوص افراد نیازمند قیم و یا وظایف قیم و شرایط عزل و نصب آن، صحبت می کنند، می توان گفت، قیم کسی است که به حکم دادگاه، برای محجوری که از پدر و جد پدری (ولی خاص)، برخوردار نیست، تعیین می گردد تا امور مالی و در صورت نیاز، بر خی امور غیر مالی فرد محجور را مورد رسیدگی قرار دهد و نباید، دارای فساد اخلاقی، محجوریت، ورشکستگی بوده و یا اینکه به کلاهبرداری، محکوم شده باشد.

ماده 1218 قانون مدنی، مقرر می دارد: " برای صغاری که ولی خاص ندارند، برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آن ها متصل به زمان صغر آن ها بوده و ولی خاص نداشته باشند و برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آن ها، متصل به زمان صغر آن ها نباشد،" قیم تعیین می گردد. 

بر اساس این ماده، می توان گفت، صغیر و مجنون یا رشیدی که مجنون شدن یا سفیه شدن آن ها، از زمان صغر بوده و به عبارتی، متصل به زمان صغیر بودنشان باشد، همچنین، مجنون یا غیر رشیدی که این حالت در آن ها، متصل به صغر نبوده، در شرایطی که ولی خاص (پدر و جد پدری)، نداشته باشند، نیاز به قیم خواهند داشت.

 این قیم، می تواند، هر شخص واجد شرایطی که دادگاه مدنی خاص، صالح و مناسب بداند، اعم از مادر، مادربزرگ، دایی، عمو، خواهر، بردار یا حتی، شخصی غریبه باشد. شایان ذکر است، در صورتی که مادر محجور، واجد شرایط بوده و در قید حیات باشد، چنانچه ازدواج نکرده باشد یا در صورت ازدواج، اذن همسر خود را کسب نماید، نسبت به سایرین، برای قیم شدن، اولویت خواهد داشت، مگر اینکه خودش، تمایلی به این امر، نداشته باشد.

از آنجا که برای بررسی امکان ارث بردن محجور از قیم خود، علاوه بررسی حقوقی قیم، نیاز به بررسی، موانع ارث، افراد واجد شرایط برای ارث بری و موجبات ارث نیز هست، باید گفت، با توجه به قانون مدنی، سبب و نسب، همچنین، فوت زودتر مورث، نسبت به وارث، از شرایط موجب ارث بردن هستند و تنها کسانی از یکدیگر، ارث خواهند برد که یا به واسطه ازدواج، با یکدیگر، رابطه سببی داشته باشند یا به واسطه خون و پیوند خونی، با یکدیگر، رابطه نسبی. 

بر اساس قانون مدنی، افراد طبقات ارث که به واسطه نسب از یکدیگر ارث خواهند برد، به ترتیب، پدر و مادر و فرزند و فرزند فرزندان آن ها؛ اجداد و برادر و خواهر و فرزندان آن ها و عمه و عمو و خاله و دایی و اولاد آن ها، می باشند و هر طبقه، خود دارای درجاتی نیز هست و افراد هر طبقه، تنها در صورتی ارث خواهند برد که هیچ فردی از طبقات قبل و درجات بالاتر از آن ها، وجود نداشته باشد و همچنین، هیچ مانعی نظیر قتل و لعان و کفر و... سایر موانع ارث نیز، مطرح نباشد.

با توجه به مقدمات فوق، در پاسخ به این پرسش که آیا ارث بردن محجور از قیم خود امکان پذیر است یا خیر؟ باید گفت، محجور، تنها در شرایطی از قیم خود، ارث خواهد برد که؛

اولا، قیم، با او رابطه نسبی یا سببی، داشته باشد و زودتر از فرد محجور، فوت نماید.

ثانیا، در صورت وجود رابطه نسبی محجور و قیم، محجور، در طبقه ای بوده که هیچ یک از افراد طبقات و درجات بالاتر، نسبت به او، وجود نداشته باشند.

 ثالثا، موانع ارث، وجود نداشته باشد. شایان ذکر است، چنانچه قیم، تا یک سوم اموال خود را نسبت به محجور، وصیت کند، این امر نیز بدون وجود رابطه سببی یا نسبی، می تواند، سبب ارث بردن از قیم، برای محجور شود. در ادامه، در خصوص شرایط و نحوه تقسیم ارث قیم، از منظر قانون، توضیح خواهیم داد.

نحوه تقسیم ارث قیم

برای اینکه بتوانیم، به پرسش هایی از قبیل آیا ارث بردن محجور از قیم خود امکان پذیر است یا خیر؟ یا آیا قیم ارث میبرد پاسخ دهیم، ابتدا باید، در خصوص قیم، شرایط تعیین قیم و افراد واجد صلاحیت برای قیم شدن، همچنین، موجبات ارث و کسانی که از یکدیگر، ارث می برند، توضیح داده و سپس، بر مبنای مقدمات توضیح داده شده، امکان ارث بردن و شرایط ارث بردن از قیم را در خصوص محجورین، بررسی کنیم. 

پیش از پاسخ به پرسش آیا قیم ارث میبرد باید بگوییم قانون گذار، در قانون مدنی، تعریف مشخصی از قیم، ارائه نکرده است اما، مستفاد از موادی که در خصوص افراد نیازمند قیم و یا وظایف قیم و شرایط عزل و نصب آن، صحبت می کنند، می توان گفت، قیم کسی است که به حکم دادگاه، برای محجوری که از پدر و جد پدری (ولی خاص)، برخوردار نیست، تعیین می گردد تا امور مالی و در صورت نیاز، بر خی امور غیر مالی فرد محجور را مورد رسیدگی قرار دهد و نباید، دارای فساد اخلاقی، محجوریت، ورشکستگی بوده و یا اینکه به کلاهبرداری، محکوم شده باشد.

ماده 1218 قانون مدنی، مقرر می دارد: " برای صغاری که ولی خاص ندارند، برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آن ها متصل به زمان صغر آن ها بوده و ولی خاص نداشته باشند و برای مجانین و اشخاص غیر رشید که جنون یا عدم رشد آن ها، متصل به زمان صغر آن ها نباشد،" قیم تعیین می گردد. 

بر اساس این ماده، می توان گفت، صغیر و مجنون یا رشیدی که مجنون شدن یا سفیه شدن آن ها، از زمان صغر بوده و به عبارتی، متصل به زمان صغیر بودنشان باشد، همچنین، مجنون یا غیر رشیدی که این حالت در آن ها، متصل به صغر نبوده، در شرایطی که ولی خاص (پدر و جد پدری)، نداشته باشند، نیاز به قیم خواهند داشت.

 این قیم، می تواند، هر شخص واجد شرایطی که دادگاه مدنی خاص، صالح و مناسب بداند، اعم از مادر، مادربزرگ، دایی، عمو، خواهر، بردار یا حتی، شخصی غریبه باشد. شایان ذکر است، در صورتی که مادر محجور، واجد شرایط بوده و در قید حیات باشد، چنانچه ازدواج نکرده باشد یا در صورت ازدواج، اذن همسر خود را کسب نماید، نسبت به سایرین، برای قیم شدن، اولویت خواهد داشت، مگر اینکه خودش، تمایلی به این امر، نداشته باشد.

از آنجا که برای بررسی امکان ارث بردن محجور از قیم خود، علاوه بررسی حقوقی قیم، نیاز به بررسی، موانع ارث، افراد واجد شرایط برای ارث بری و موجبات ارث نیز هست، باید گفت، با توجه به قانون مدنی، سبب و نسب، همچنین، فوت زودتر مورث، نسبت به وارث، از شرایط موجب ارث بردن هستند و تنها کسانی از یکدیگر، ارث خواهند برد که یا به واسطه ازدواج، با یکدیگر، رابطه سببی داشته باشند یا به واسطه خون و پیوند خونی، با یکدیگر، رابطه نسبی. 

بر اساس قانون مدنی، افراد طبقات ارث که به واسطه نسب از یکدیگر ارث خواهند برد، به ترتیب، پدر و مادر و فرزند و فرزند فرزندان آن ها؛ اجداد و برادر و خواهر و فرزندان آن ها و عمه و عمو و خاله و دایی و اولاد آن ها، می باشند و هر طبقه، خود دارای درجاتی نیز هست و افراد هر طبقه، تنها در صورتی ارث خواهند برد که هیچ فردی از طبقات قبل و درجات بالاتر از آن ها، وجود نداشته باشد و همچنین، هیچ مانعی نظیر قتل و لعان و کفر و... سایر موانع ارث نیز، مطرح نباشد.

با توجه به مقدمات فوق، در پاسخ به این پرسش که آیا ارث بردن محجور از قیم خود امکان پذیر است یا خیر؟ باید گفت، محجور، تنها در شرایطی از قیم خود، ارث خواهد برد که؛

اولا، قیم، با او رابطه نسبی یا سببی، داشته باشد و زودتر از فرد محجور، فوت نماید.

ثانیا، در صورت وجود رابطه نسبی محجور و قیم، محجور، در طبقه ای بوده که هیچ یک از افراد طبقات و درجات بالاتر، نسبت به او، وجود نداشته باشند.

 ثالثا، موانع ارث، وجود نداشته باشد. شایان ذکر است، چنانچه قیم، تا یک سوم اموال خود را نسبت به محجور، وصیت کند، این امر نیز بدون وجود رابطه سببی یا نسبی، می تواند، سبب ارث بردن از قیم، برای محجور شود. در ادامه، در خصوص شرایط و نحوه تقسیم ارث قیم، از منظر قانون، توضیح خواهیم داد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ارث بردن از قیم و نحوه تقسیم ترکه او در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ارث بردن از قیم و نحوه تقسیم ترکه او پاسخ دهند.