پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر

مسئول پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر، در صورت بودن پدر و استطاعت مالی وی، همچنان، پدر فرزند بوده و در صورت عدم توانایی مالی پدر، در ابتدا، جد پدری و سپس، مادر و اجداد مادری و پس از آن ها اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب النفقه، باید، نفقه فرزند را بپردازند. بنابراین، مادر، تنها در صورتی، مسئول پرداخت نفقه فرزند خود خواهد بود که پدر، جد و اجداد پدری، از توان مالی کافی، برخوردار نبوده یا در قید حیات نباشند و مادر نیز از توان مالی کافی، برخوردار باشد.

قانون گذار، در قانون مدنی، علاوه بر نفقه زن، نفقه ای تحت عنوان نفقه اقارب را نیز پیش بینی کرده است و مقصود از اقارب، تمام خویشاوند نسبی (دارای پیوند خونی) در خط عمودی می باشند. با این احتساب، پدر، مادر و فرزند، جزو اقارب بوده و در صورت وجود برخی شرایط قانونی، نظیر توانایی مالی منفق و فقر نفقه گیرنده، به نحوی که با اشتغال به شغلی نیز نتواند، از عهده معیشت خود برآید، مستحق دریافت نفقه هستند.

فرزند، از جمله اقاربی است که سوالاتی بسیار، پیرامون نفقه او، وجود دارد، من جمله وقتی که مادر به هر علت، جدا از پدر زندگی می نماید و حضانت فرزند، به مادر، واگذار شده است. در چنین شرایط خاصی، یعنی، در صورت واگذاری حضانت به مادر، پرداخت نفقه فرزند، مسئول ویژه ای پیدا خواهد کرد و تحت شرایط استثنایی نیز با مادر خواهد بود. بنابراین، ضروری است تا از قواعد و شرایط پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر، مطلع بود.

از این رو، در مقاله حاضر، قصد داریم بررسی کنیم، مسئول پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر، چه کسی است؛ شرایط پرداخت، در این حالت، چگونه می باشد و بگوییم در صورت عدم توانایی مسئول پرداخت نفقه فرزند، زمانی که سرپرستی و حضانت او با مادر است، تکلیف چه بوده و در چه صورت، مادر، عهده دار پرداخت می گردد.

پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر با چه کسی است

قبل از توضیح در خصوص این امر که پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر، با چه کسی می باشد، لازم است تا درباره حضانت و مسئول پرداخت نفقه فرزند، به طور کلی، از منظر قانون مدنی، صحبت کرده و بعد از ذکر مقدماتی ضروری، به این پرسش که مسئولیت پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر، با چه کسی خواهد بود؟ پاسخ دهیم.

مقصود از حضانت، سرپرستی، نگهداری و ترتیب و تعلیم اخلاقی فرزند است و کسی که عهده دار حضانت بوده، در واقع، مسئولیت نگهداری و تربیت فرزند را برعهده دارد، نه پرداخت مخارج زندگی و احتیاجات او را که در قانون، از آن، تحت عنوان نفقه فرزند یاد می شود.

مسئول پرداخت نفقه فرزند، حتی در شرایطی که قانون گذار، اقدام به واگذاری حضانت به مادر کرده است، همچنان، پدر او خواهد بود، مگر اینکه پدر وی، در قید حیات نبوده یا از استطاعت مالی کافی، جهت انفاق فرزند خود، برخودار نباشد. ماده 1199 قانون مدنی، در خصوص مسئول پرداخت نفقه فرزند، در شرایط مختلف، صحبت کرده است، این ماده، مقرر می دارد: 

"نفقه اولاد، بر عهده پدر است [و] پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق، به عهده اجداد پدری است، با رعایت الاقرب‌ فالاقرب. در صورت ‌نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن ها، نفقه بر عهده مادر است. هر گاه مادر هم، زنده و یا قادر به انفاق نباشد، با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب‌ النفقه است و اگر چند نفر از ‌اجداد و جدات مزبور از حیث درجه اقربیت، مساوی باشند، نفقه را باید، به حصه متساوی، تادیه کنند."

شرایط پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر

پس از صحبت از مسئول پرداخت نفقه فرزند، در شرایطی که سرپرستی او، با مادرش می باشد، در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره شرایط پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر، توضیح دهیم و بگوییم که قانون گذار، چه شرایطی را در پرداخت نفقه فرزند، در چنین حالتی، پیش بینی کرده است.

برای توضیح در خصوص شرایط پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر، باید، به ماده 1197 و 1198 قانون مدنی، مراجعه کرد، این دو ماده، به ترتیب، در خصوص شرایط شخص مستحق دریافت نفقه و شخص ملزم به پرداخت نفقه، مقرر می دارند:

با توجه به دو ماده بالا از مواد قانون مدنی، در پاسخ به این پرسش که شرایط پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر چه می باشد؟ باید گفت، توان مالی کافی نفقه دهنده، به نحوی که با در نظر گرفتن تمام تعهدات مالی او و خرج زندگی خودش، پس از پرداخت نفقه به فرزند، دچار مضیقه و مشقت در زندگی خود نگردد، همچنین، عدم استطاعت مالی فرزند، به نحوی که با کار کردن نیز نتواند از عهده معیشت و مخارج خود برآید، از شرایط پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر هستند.

عدم توانایی پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر

یکی از رایج ترین سوالات مربوط به نفقه فرزند، پیرامون این مساله است که در صورت عدم توانایی مالی مسئول پرداخت نفقه فرزند، در شرایطی که مادر، سرپرستی فرزند مشترک را بر عهده دارد، تکلیف پرداخت نفقه فرزند، چه می شود و مسئول پرداخت بعدی، چگونه تعیین می گردد؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت، چنانچه مسئول پرداخت مبلغ نفقه فرزند، در شرایطی که حضانت او با مادر است، پدر وی باشد و پدر، به هر دلیلی، از استطاعت مالی کافی، برای پرداخت نفقه فرزند، برخوردار نباشد یا استطاعت مالی خود را از دست بدهد، مادر باید، با ثبت دادخواست مطالبه نفقه فرزند، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرداخت نفقه فرزند را از جد و اجداد پدری او، با رعایت دوری و نزدیکی، بخواهد؛ مگر اینکه جد و اجداد پدری، زنده نبوده یا از توان مالی کافی، برخوردار نباشند.

در این شرایط، یعنی، در شرایطی که پدر و اجداد پدری، زنده نبوده و یا از توان مالی کافی، برخوردار نباشند، مادر، مسئول پرداخت نفقه خواهد بود و در صورتی که او نیز از توان مالی کافی، برخوردار نباشد، اجداد و جدات مادری و جدات پدری، مسئولیت پرداخت نفقه فرزندی که حضانت او، به مادر، واگذر شده، را خواهند داشت.

در چه صورت نفقه فرزند بر عهده مادر است

پس از صحبت در خصوص شرایط پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر و مسئول پرداخت آن در چنین موقعیتی، در این بخش از مقاله، قصد داریم، به این پرسش پاسخ دهیم که در چه صورت، پرداخت نفقه فرزند برعهده مادر است؟ 

ماده 1199 قانون مدنی، در خصوص مسئولان پرداخت نفقه فرزند و شرایطی که منفق، باید داشته باشد تا ملزم به پرداخت نفقه گردد، تعیین تکلیف کرده است و شرایط پرداخت نفقه فرزند توسط مادر را نیز ذکر کرده که مستفاد از این ماده، در پاسخ به این پرسش که در چه صورت، پرداخت نفقه فرزند، با مادر است؟ می توان گفت،

تنها در شرایطی که پدر یا اجداد پدری، در قید حیات نبوده و یا از استطاعت مالی کافی، برای نفقه دادن فرزندی که حضانت او با مادر است، بر خوردار نباشند و در شرایطی که مادر از توان مالی کافی، برای نفقه دادن، برخوردار بوده، پرداخت نفقه فرزند، بر عهده او، یعنی مادر خواهد بود. شایان ذکر است، چنانچه مادر، خود شخصا، مسئولیت پرداخت نفقه فرزند را بپذیرد نیز، عهده دار دادن نفقه فرزند، می باشد. علاقمندان به کسب اطلاعات بیشتر در خصوص دادگاه صالح برای مطالبه نفقه فرزند، می توانند، مقاله زیر را مطالعه نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون پرداخت نفقه فرزند در صورت واگذاری حضانت به مادر پاسخ دهند.