مالیات بر مهریه

در حال حاضر، مالیاتی تحت عنوان مالیات مهریه در نظام حقوقی کشور ما وجود نداشته؛ اما در صورت تصویب و اجرایی شدن قانون مالیات مهریه، از مهریه 15 تا 100 سکه، یک و یک دهم درصد، از مهریه 101 تا 200 سکه، 2 درصد و از مهریه 201 سکه به بالا، 15 درصد، به عنوان مالیات ثبت مهریه، مالیات اخذ می گردد. همچنین، در صورتی که میزان مهریه، تا 14 سکه تعیین گردد، مهر تعیین شود، معاف از مالیات خواهد بود.

مهریه های سنگین و زندانی شدن بسیاری از مردان، به دلیل عدم توانایی پرداخت این مهریه ها، از جمله مشکلاتی است که قوه قضاییه، در سال های اخیر، با آن مواجه بوده و راه حل های متعددی نیز برای حل این مشکل ارائه کرده که برقراری مالیات بر مهریه از آخرین و جدیدترین این راه حل های نو آورانه می باشد.

مطابق این طرح که برای اولین مرتبه، در قانون جدید مالیات مهریه مطرح گردیده، در صورتی که میزان مهریه تعیین شده، ازحد مشخص شده در قانون، بیشتر باشد، زوجین، موظف هستند تا درصدی از مهریه توافق شده را به عنوان مالیات بر عهده بگیرند و به دولت پرداخت نمایند که این درصد مالیات گاه، میزان بسیار سنگینی بوده که پرداخت آن، از عهده بسیاری از زوجین خارج می باشد. همچنین این قانون درصدد پاسخ به این پرسش که مالیات سکه مهریه بر عهده کیست بر آمده است.

لذا، با توجه به اهمیت بحث مالیات در تعیین مهر و توافق بر میزان آن و بر عهده گرفتن مالیات بر مهریه، در این مقاله، ابتدا به این سوال پاسخ خواهیم داد که آیا در حال حاضر، به مهریه، مالیات تعلق می‌ گیرد یا خیر؟ سپس به بررسی قانون مالیات بر مهریه ۱۴۰۳ و میزان و نحوه محاسبه مالیات ثبت مهریه پرداخته و به پرسش مالیات مهریه بر عهده کیست می پردازیم . در آخر، زمان پرداخت مالیات مهریه را توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.

آیا به مهریه ۱۴۰۳ مالیات تعلق می‌ گیرد

پس از ازدواج، یکی از مهم ترین حقوق مالی که برای زن برقرار می شود، حق مالکیت مهریه بوده که به موجب قانون مدنی، به مجرد عقد، زن مالک آن شده و می تواند هر تصرفی را که مایل باشد، در این حق مالی خود انجام دهد. 

اما، از آنجا که در بیشتر مواقع، مهریه ها به صورت سکه تعیین گردیده و یکی از انواع مالیات در نظام مالیاتی کشور ما، مالیات سکه است، ممکن است این سوال مطرح گردد که آیا به مهریه 1403 مالیات تعلق می‌ گیرد؟ البته، در فرضی که مهریه، وجه نقد نبوده و اموالی مانند خانه، ملک و یا خودرو می باشد نیز بحث مالیات مهریه در سال 1403 قابل طرح می باشد.

برای پاسخ به این سوال که آیا به مهریه ۱۴۰۳ مالیات تعلق می‌ گیرد، باید میان دو فرض، تمایز قائل شد: تا پیش از تصویب و اجرایی شدن قانون جدید مالیات مهریه و پس از تصویب و اجرایی شدن قانون جدید مالیات مهریه. در ادامه، به توضیح این دو فرض خواهیم پرداخت.

در حال حاضر، تا زمانی که قانون مالیات مهریه، که در قسمت بعد در مورد آن صحبت خواهیم کرد، در مجلس، تصویب و اجرایی نشده است، هیچ گونه مالیاتی به مهریه 1403 تعلق نمی گیرد. البته، این حکم، تا زمانی جاری است که زن، برای گرفتن مهریه و خرید و فروش سکه های مهریه اقدام نکرده یا زوجین، سند نقل و انتقال مهریه غیر پولی، مانند ملک و خودرو را امضا نکرده باشند. چرا که معاملات سکه و نقل و انتقال ملک و خودرو، به ترتیب، مشمول مالیات سکه و مالیات نقل و انتقال ملک و خودرو می گردند.

طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌ های مالی و مهریه، موسوم به قانون جدید مالیات مهریه، که در حال حاضر، در مجلس، در دست بررسی و مذاکره می باشد، تغییرات و تحولات گسترده ای را در رابطه با مهریه و پرداخت آن بر عهده کیست، را در بر دارد.

یکی از این تغییرات، وضع مالیات بر مهریه های سنگین است که در هنگام ثبت مهریه، از زوجین دریافت می گردد. به این ترتیب، مطابق قانون مالیات مهریه، زن و شوهری که اقدام به توافق بر میزان مشخصی از مهریه و درج آن در سند ازدواج می کنند، تنها در صورتی، قادر به دریافت سند ازدواج خود خواهند بود که درصد مشخصی از میزان مهریه تعیین شده را به عنوان مالیات ثبت مهریه، به حساب دولت واریز نمایند.

در غیر این صورت، امکان دریافت سند ازدواج یا رونوشت آن را نداشته و البته، تبعات منفی این امر، مانند عدم امکان دریافت مهریه و عدم امکان طرح دعاوی در دادگاه خانواده، مانند دعاوی طلاق، مهریه، نفقه و ... متوجه زوجین خواهد بود.

البته، مالیات ثبت مهریه، صرفا راه حلی برای کاهش مهریه های سنگین بوده و همانطور که در بخش های بعد خواهیم دید، به مهریه های با تعداد سکه پایین، یا مالیاتی تعلق نگرفته یا میزان مالیات تعلق گرفته، درصد کمی می باشد.

قانون مالیات مهریه 1403

با توجه به اینکه دعاوی مهریه در سال های اخیر، موجب زندانی شدن بسیاری از مردان شده و هزینه هایی سنگین را نیز بابت این گروه از زندانیان، به قوه قضاییه وارد کرده و همچنین، مشکلاتی که بر سر راه زنان، برای وصول مهریه، در نتیجه طولانی بودن روند دادرسی وجود داشته، در کنار قوانینی مانند قانون جدید به اجرا گذاشتن مهریه، از سال نود و نه و با مطرح شدن طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌ های مالی و مهریه، یا قانون جدید مالیات مهریه نیز نمایندگان مجلس، در صدد برآمدند تا با تصویب این قانون، به مشکلات مزبور پایان دهند.

به همین دلیل، در قانون مالیات مهریه سکه 1403، شاهد آن هستیم که از یک سو، روند دادرسی مهریه، بسیار کوتاه شده و زنان می توانند با مراجعه مستقیم به اجرای احکام دادگستری، مهریه خود را مطالبه و دریافت نمایند. بدین ترتیب، دیگر نیازی به طرح دعوا در مرحله بدوی و پیگیری آن در مراحل تجدیدنظر و گاه، فرجام نبوده و در نتیجه، روند دادرسی مهریه، بسیار کوتاه می گردد.

از سوی دیگر، به موجب این طرح، تعیین مهریه تا میزان مشخصی، از پرداخت مالیات معاف بوده، اما در صورتی که میزان مهریه، از سقف معینی بیشتر شده و به ویژه در مورد مهریه های سنگین، درصد مشخصی از مهریه توافق شده، تحت عنوان مالیات ثبت مهریه، از زن و شوهر دریافت می گردد.

هدف اصلی از تصویب قانون مالیات مهریه و وضع مالیات بر مهریه های سنگین، آنطور که طرفداران این طرح، عنوان داشته اند، جلوگیری از توافق و تعیین مالیات های سنگین، توسط زوجین می باشد. چرا که در صورتی که زوجین، ملزم به پرداخت مالیات مهریه، در هنگام ثبت آن باشند، از آنجا که میزان مالیات ثبت مهریه، یک مبلغ قابل توجه می باشد، زن و شوهر، به دلیل عدم توانایی یا تمایل بر پرداخت مالیات و پرداخت کننده آن کیست، به صورت خود به خود، از تعیین مهریه سنگین خودداری خواهند کرد.

در مقابل، مخالفان قانون مالیات مهریه 1403، بر این اعتقاد هستند که تصویب این قانون، مهم ترین ابزار زنان، برای گرفتن حق طلاق، یعنی مهریه را نیز از آنان خواهد گرفت و با محرومیت از این ابزار، در شرایطی که زنان، در کشور ما، اصولا از حق طلاق نیز برخوردار نمی باشند، این امر، مشکلات بسیاری را برای جدایی، از سوی آنها به همراه خواهد داشت.

میزان و نحوه محاسبه مالیات ثبت مهریه

مساله مالیات مهریه و مشخص کردن میزان آن در مهریه های سنگین، برای اولین مرتبه، در قانون مالیات مهریه ۱۴۰۳ مطرح شده است. هرچند، این قانون هنوز به طور قطعی تصویب نشده و به مرحله اجرا نرسیده است، اما، از آنجا که در صورت اجرای طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت‌ های مالی و مهریه، طرح اخذ مالیات مهریه از مهریه های سنگین، به طور رسمی آغاز خواهد شد، در این بخش، به این سوال پاسخ خواهیم داد که میزان و نحوه محاسبه مالیات ثبت مهریه، مطابق قانون مالیات مهریه 1403، به چه صورت می باشد؟

تا سقف 14 سکه مهریه، مهر تعیین شده، از مالیات ثبت مهریه، معاف می باشد.

از 15 تا 100 سکه، میزان مالیات مهریه، یک و یک دهم درصد مهر توافق شده است.

میزان مالیات ثبت مهریه مهرهای 101 تا 200 سکه، 2 درصد مهر تعیین شده می باشد.

برای مهرهای بیش از 200 سکه، نرخ مالیات 15 درصد، در قانون مشخص شده است.

پس از مشخص شدن میزان مالیات ثبت مهریه، مطابق قانون مالیات مهریه ۱۴۰۳، می توان با استفاده از فرمول زیر، میزان مالیات تعلق گرفته به هر مقدار مهر را محاسبه نمود که در ادامه، یک مثال نیز جهت روشن شدن نحوه محاسبه این نوع از مالیات، ارائه شده است:

در جریان مذاکرات پیش از عقد ازدواج، توافق می شود که میزان مهریه تعیین شده برای زوجه، تعداد 300 سکه باشد. در این صورت، بر اساس قانون مالیات مهریه 1403، میزان مالیات ثبت این تعداد سکه، 15 درصد ارزش سکه ها می باشد. حال، با توجه به نرخ سکه در بازار( با فرض 14 میلیون و 155 هزار تومان)، نحوه محاسبه مالیات مهریه برای تعداد 300 سکه، به شرح زیر می باشد:

تعداد سکه ها، یعنی عدد 300 را در ارزش روز هر سکه، یعنی 14 میلیون و 155 هزار تومان، ضرب کرده که عدد 4 میلیارد و 246 میلیون تومان می شود. حال، 15 درصد این مبلغ را محاسبه می کنیم که عدد 636 میلیون تومان خواهد شد. درنتیجه، مالیات ثبت مهریه 300 سکه، مبلغ 636 میلیون تومان می باشد.

مالیات مهریه بر عهده کیست

یکی از موضوعات مهم در مبحث مهریه، مالیات موجود در مهریه می باشد که پرداخت کننده آن چه کسی می باشد و اصلا مالیات مهریه بر عهده کیست، معمولا امر پرداخت مهریه در زمان جدایی اتفاق می افتد که در تصور مردم قرار گرفته است که به علت آنکه مهریه را زن دریافت می کند باید خود زوجه که دریافت کننده مهریه می باشد، پرداخت آن را بر عهده بگیرد.

و آن چه که مورد سوال قرار می گیرد این است که، مالیات مهریه بر عهده کیست؟در پاسخ باید بگوییم به علت فشار اقتصادی که مالیات دارد، هیچ یک از زوجین خواهان پرداخت و بر عهده گرفتن مالیات آن از سوی خود نیستند و همیشه در پرداخت مالیات مهریه، زوجین با مشکل مواجه شده اند. قانون نیز در این امر دخالت کرده و عدالت را در هردو طرف رعایت می کند و زوجین را باهم ملزم در بر عهده گرفتن و پرداخت مالیات مهریه بصورت مشترک می کند.

از طرف مجلس شواری اسلامی قانونی در ارتباط با مالیات بر مهریه در خصوص میزان پرداخت مالیات بر مهریه به تصویب رسیده است، به علت آن که پرونده های زیادی در ارتباط با آن در دادگاه های سراسر کشور از طرف زوجین تشکیل شده بود، که این قانون با ایجاد عدالت و مساوات در پرداخت مالیات بر مهریه تا حدی تنش در این رابطه را حل کرده است و طبق این قانون، مالیات پرداخت مهریه بر عهده دو طرف (زوجین) عقد نکاح می باشد. 

زمان پرداخت مالیات مهریه

مهریه عبارت است از مالی که به موجب عقد نکاح دائم یا موقت به ملکیت زن در آمده است و زن می تواند در آن دخل و تصرف کند. مهریه می تواند مهریه عندالمطالبه و یا حال باشد و هر زمان که زوجه اراده کند می تواند از زوج مطالبه کند و میزان و مقدار مهریه نیز طبق توافق طرفین و با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی و خانوادگی زوجین تعیین می شود.

سوالی که در ارتباط با پرداخت مالیات بر مهریه می شود، این است که، زمان پرداخت مالیات مهریه چه موقع می باشد؟ در پاسخ به این سوال، بهتر است بگوییم که، زمان پرداخت مالیات مهریه، زمانی می باشد، که زوجین برای انجام عقد نکاح و ثبت عقد نامه در محضر، حاضر می شوند، که در این زمان، مالیات تعداد مهریه ای که با هم توافق کرده و در سند ازدواجشان نیز ثبت شده است، از آنها دریافت می گردد. که باید مالیات مهریه را به حساب دولت واریز کنند، تا بتوانند سند ازدواج خودشان را دریافت نمایند. نکته ای که در اینجا مطرح می شود، و نیز مهریه زوجینی که، تا مقدار و تعداد 14 سکه باشد، طبق قانون مالیات بر مهریه، معاف از پرداخت مالیات می شوند.

مهریه ای هم که، طبق توافق طرفین و به موجب عقد نکاح در سند ازدواج درج می شود، دارای مالیات می باشد، که پرداخت کننده آن، هر دو طرف عقد هستند، و در زمان ثبت عقد نکاح و آن هم در محضر، به حساب دولت واریز می کنند و مقدار مالیات مهریه نیز به اندازه، تعداد مهریه مشخص شده در سند ازدواج، می باشد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مالیات مهریه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات مهریه پاسخ دهند.