ابطال حق طلاق

ابطال حق طلاق، در صورتی که وکالت در طلاق، ضمن یک عقد لازم، مانند عقد نکاح، به زن داده نشده و همچنین، در حالتی که وکالت داده شده، از نوع وکالت بلاعزل نباشد، برای موکل(شوهر)، امکان پذیر می باشد. بدین منظور، شوهر باید عزل وکیل(زن) را در اسرع وقت، به وی اطلاع داده و جهت ابطال سند وکالت، به دفترخانه مربوطه مراجعه نماید.

در حقوق کشور ما، به تبعیت از شرع اسلام، طلاق از اختیارات شوهر می باشد. لذا، بعضی زنان، برای اطمینان از اینکه در شرایط اضطراری، بتوانند به راحتی طلاق بگیرند، اقدام به گرفتن حق طلاق از شوهران خود می نمایند.

حال، اگر بعد از اعطای حق طلاق، شوهر از این اقدام خود پشیمان شده و قصد باطل کردن حق طلاق را داشته باشد، لازم است از این مساله اطلاع داشته که این باطل کردن، در تمام حالت های اعطای حق طلاق، امکان پذیر نبوده و در فروضی نیز که امکان پذیر است، تابع شرایط و نحوه مخصوص به خود می باشد.

لذا، با توجه به اهمیت این مساله، در مقاله حاضر، پس از بررسی امکان و عدم امکان باطل کردن حق طلاق و شرایط انجام آن، با تحلیل نحوه باطل کردن وکالت در طلاق، به این سوال، پاسخ خواهیم داد که چگونه حق طلاق را باطل کنیم و سپس در انتها، مدارک این عمل حقوقی و امکان انجام آن در وکالت بلاعزل را توضیح خواهیم داد.

آیا ابطال حق طلاق امکان پذیر است

در نظام حقوقی کشور که طلاق از اختیارات شوهر بوده، برخی از زنان، برای اطمینان از اینکه در شرایط اضطراری، بتوانند به راحتی طلاق بگیرند، اقدام به گرفتن حق طلاق از شوهران خود می نمایند. 

اما، گاهی شوهر، پس از اعطای حق طلاق، به همسر خود، از این عمل پشیمان شده و درصدد ابطال این حق اعطا شده برمی آید؛ در این صورت، این سوال مطرح می گردد که آیا ابطال حق طلاق امکان پذیر است و اینکه، چگونه حق طلاق را باطل کنیم؟

پیش از آنکه به این سوال، پاسخ دهیم، لازم است تا کمی در مورد مفهوم حق طلاق، انواع آن و روش های ابطال وکالت، صحبت کرده و سپس، با بررسی این موارد، به این پرسش ها جواب دهیم که آیا می توان برای ابطال حق جدایی اقدام کرد و چگونه حق طلاق را باطل کنیم؟

دادن حق طلاق، مفهومی است که در عرف و در میان مردم عادی، مورد استفاده قرار گرفته و از نظر حقوقی، این عبارت، نادرست می باشد. دلیل این مساله، آن است که طبق قانون مدنی کشور ما که برگرفته از شرع بوده، حق طلاق، اختصاص به شوهر داشته و لذا، این حق، قابل انتقال به زن نمی باشد.

اما، منظور از دادن حق طلاق، در حقوق، در واقع اعطای وکالت در طلاق برای زن می باشد. با این توضیح که با تنظیم سند وکالت در طلاق، شوهر، زن را وکیل خود در طلاق کرده، بی آنکه این حق را به زوجه خود انتقال دهد. در حال حاضر، حق طلاق یا وکالت در طلاق، به طور کلی، به دو صورت، به زنان اعطا می شود:

حق طلاق یا وکالت در طلاق مشروط در سند ازدواج : در این روش که در واقع، همان درج شروط 12 گانه در سند ازدواج بوده، شوهر، ضمن سند ازدواج، به همسر خود، وکالت می دهد که تحت شرایط خاصی، مانند ازدواج بدون اجازه شوهر، برای اجرای وکالت و طلاق اقدام نماید.

حق طلاق یا وکالت در طلاق مطلق در سند رسمی : این شیوه اعطای حق طلاق، بدین صورت بوده که شوهر، با حضور، در دفتر اسناد رسمی، وکالت در طلاق برای زن را به صورت مطلق و بدون شرط داده تا هر زمان زوجه بخواهد، بتواند برای جدایی، با وکالت از شوهر اقدام کند.

همچنین، مطابق مقررات قانون مدنی، وکالت، به یکی از این روش ها، ابطال می گردد: عزل وکیل توسط موکل، استعفای وکیل و انجام موضوع وکالت توسط موکل یا شخص دیگر. لازم به ذکر است که با پایان مدت وکالت(در صورتی که وکالت، دارای مدت باشد) و با فوت، سفیه شدن یکی از طرفین(در وکالت مالی) یا جنون آنها، عقد وکالت، خود به خود، باطل می شود، که در این حالت ها، نمی توان از کلمه ابطال(یعنی باطل کردن) استفاده نمود.

حال که با معنای حقوقی حق طلاق و انواع آن آشنا شدیم، لازم است تا به بررسی امکان یا عدم امکان ابطال این حق پرداخته و به این سوالات پاسخ دهیم که آیا ابطال حق طلاق امکان پذیر است؟ لازم به ذکر است که در بخش های بعد، ضمن بررسی نحوه و مراحل ابطال این حق، به این سوال نیز پاسخ خواهیم داد که چگونه حق طلاق را باطل کنیم؟

پاسخ به سوال فوق، یک جواب واحد نبوده و با توجه به نوع وکالت در طلاقی که شوهر به زوجه خود اعطا کرده و شرایط مقرر در وکالت نامه طلاق، متفاوت می باشد. لذا، در ادامه، با توجه به فرض های مختلف مساله، به بررسی امکان یا عدم امکان ابطال حق طلاق می پردازیم. 

در حالتی که وکالت در طلاق، ضمن عقد ازدواج به زن داده شده، موضوع، مشمول ماده 679 قانون مدنی شده که مقرر می دارد: « موکل می تواند هر وقت بخواهد، وکیل راعزل کند، مگر اینکه وکالت وکیل با عدم عزل، درضمن عقد لازمی، شرط شده باشد.»

بنابراین، از آنجا که در این حالت، وکالت در طلاق، ضمن یک عقد لازم، یعنی عقد ازدواج، به زن داده شده، شوهر نمی تواند برای ابطال وکالت طلاق، با استفاده از عزل وکیل(همسر) خود اقدام نماید. البته، در این حالت، وکیل(زن) می تواند استعفا داده و به این ترتیب، حق طلاق را ابطال کند.

در حالتی که وکالت در طلاق، در یک سند رسمی جداگانه، به زن داده شده، اصولا از آنجا که عقد وکالت، یک عقد جایز است، شوهر می تواند هر زمان بخواهد، برای عزل وکیل (زن) که وکیلی متفاوت از وکیل طلاق بوده، اقدام کند. با این وجود، شرایط مندرج در عقد وکالت، در این مورد، تعیین کننده می باشند.

با این توضیح که، در صورتی که در قسمت شرایط وکالت طلاق، شرط عدم عزل وکیل، درج شده یا عقد وکالت، ضمن یک عقد لازم دیگر، مانند عقد بیع اعطا شده و به این امر، در شرایط تصریح گردد، موکل(شوهر) نمی تواند برای عزل وکیل(زن) و ابطال حق طلاق اقدام نماید. البته، در این فرض نیز همانند فرض قبلی، این امکان برای وکیل(زن) وجود داشته تا هر زمان بخواهد، استعفا داده و حق طلاق اعطا شده از سوی شوهر را باطل کند.

شرایط ابطال حق طلاق

ابطال حق طلاق و در واقع، ابطال وکالت طلاق اعطا شده به زن، یک عمل حقوقی بوده و مانند سایر اعمال حقوقی، واجد یک سری از آثار حقوقی می باشد. اما، بر اینکه، این آثار ایجاد شوند، لازم است تا عمل انجام گرفته، دارای شرایط لازم باشد. لذا، در این بخش، به بررسی شرایط ابطال حق طلاق می پردازیم. لازم به ذکر است که تحقق این شرایط، صرفا در حالت هایی که ابطال وکالت در طلاق، امکان پذیر بوده، منجر به باطل شدن حق طلاق خواهد شد.

از آنجا که ابطال حق طلاق، که غالبا در قالب عزل وکیل انجام گرفته، یک عمل حقوقی می باشد، لازم است تا شرایط صحت معامله که در واقع، شرایط صحت تمام اعمال حقوقی بوده، در این مورد نیز وجود داشته باشد. بنابراین، برای صحیح بودن ابطال وکالت در طلاق، شوهر باید دارای قصد و رضا و اهلیت بوده، موضوع معین، یعنی ابطال عقد وکالت مشخصی را مدنظر داشته و جهت انجام عمل او نیز مشروع باشد.

برای اینکه ابطال حق طلاق، موثر بوده و وکیل(زن) حق طلاق خود را از دست بدهد، لازم است تا بلافاصله بعد از ابطال وکالت در طلاق، قصد شوهر برای باطل کردن وکالت، به وکیل(زن) اطلاع داده شود؛ چرا که به موجب ماده 680 قانون مدنی: « تمام اموری که وکیل، تا قبل از رسیدن خبر عزل به او، در حدود وکالت خود بنماید، نسبت به موکل، نافذ است » بنابراین، تا زمانی که شوهر، عزل وکیل(زن) و ابطال حق طلاق را به وی اطلاع نداده، اقدام زوجه برای طلاق از طریق وکالت اعطا شده، صحیح می باشد.

از آنجا که برای وکالت در طلاق، سند رسمی تنظیم می گردد، شرط سوم از ابطال حق طلاق، آن است که موکل(شوهر) با حضور در دفتر اسناد رسمی تنظیم کننده سند وکالت طلاق، ضمن اعلام قصد خود برای ابطال حق طلاق، سند وکالت داده را نیز باطل نماید.

نحوه و مراحل ابطال حق طلاق

پس از بررسی امکان و عدم امکان ابطال حق طلاق و شرایط انجام آن، در این قسمت، قصد داریم تا به این سوال پاسخ داده که چگونه حق طلاق را باطل کنیم و به بررسی نحوه و مراحل ابطال وکالت در طلاق بپردازیم.

در شرایطی که ابطال حق طلاق، مانند ابطال سند وکالت زن برای بذل مدت در عقد موقت، امکان پذیر بوده، رایج ترین و اصلی ترین شکل ابطال وکالت اعطا شده، عزل وکیل(زن)، توسط موکل(شوهر) می باشد. در این روش، موکل (شوهر)، باید بلافاصله پس از عزل همسر خود، این عزل را به روشی مطمئن، از جمله با فرستادن اظهارنامه، به وی اطلاع داده و سپس، با حضور در دفتر اسناد رسمی تنظیم کننده وکالت نامه، برای ابطال سند حق طلاق نیز اقدام نماید.

در حالتی که وکالت، بلاعزل بوده و در نتیجه، شوهر، امکان عزل وکیل(زن) را ندارد، وی می تواند با تنظیم یک وکالت نامه جدید، برای ضم وکیل دوم به وکیل اول(زن) اقدام کرده و در وکالت دوم، تعیین نماید که انجام موضوع وکالت(یعنی طلاق) صرفا با تصمیم و اقدام هر دو وکیل و به نحو اجتماع، امکان پذیر می باشد. البته، این روش، تنها در صورتی، قابل انجام بوده که در وکالت در طلاق داده شده به زوجه، حق ضم و تعیین وکیل جدید، از شوهر سلب نشده باشد.

پس از پاسخ به این سوال که چگونه حق طلاق را باطل کنیم و بررسی نحوه و مراحل ابطال وکالت در طلاق، در بخش های بعد، در مورد مدارک لازم برای این اقدام، صحبت کرده و به توضیح این مدارک، خواهیم پرداخت.

مدارک لازم برای ابطال حق طلاق

در بخش قبل، به این سوال پاسخ داده که چگونه حق طلاق را باطل کنیم و ضمن بررسی نحوه و مراحل ابطال وکالت در طلاق، توضیح دادیم که با عزل وکیل(زن) یا ضم وکیل به وی، شوهر، این امکان را داشته تا برای باطل کردن حق طلاق اقدام نماید. 
اما، از آنجا که این اقدام حقوقی، نیازمند ارائه مدارک لازم برای انجام آن بوده، در این بخش، به توضیح مدارک لازم برای ابطال حق طلاق پرداخته که این مدارک، شامل موارد زیر می باشد:

کارت ملی و شناسنامه شوهر

سند وکالت نامه طلاق

کارت ملی و شناسنامه وکیل جدید(در صورتی که ابطال حق طلاق، از طریق ضم وکیل جدید انجام گیرد)

در خصوص مرجع رسیدگی به طلاق، باید گفت، متقاضیان طلاق، ابتدا باید در سامانه تصمیم طلاق، ثبت نام انجام داده و مراحل مشاوره طلاق را سپری کنند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

ابطال وکالت بلاعزل طلاق

در کنار این سوال مهم که چگونه حق طلاق را باطل کنیم، یکی از حساس ترین مسائل مرتبط با ابطال این حق، بحث باطل کردن وکالت بلاعزل طلاق می باشد که در این بخش، قصد داریم تا در مورد آن صحبت کنیم. اما، پیش از صحبت در مورد ابطال وکالت بلاعزل طلاق، لازم است تا در مورد مفهوم وکالت بلاعزل توضیح دهیم.

وکالت بلاعزل، بدین معنا است که در جریان انعقاد عقد وکالت و معمولا، در انتهای سند و در قسمت شرایط، موکل، حق عزل وکیل را از خود ساقط کرده و به این ترتیب، اعلام می کند که حق عزل وکیل را نخواهد داشت.

با توجه به مفهوم، وکالت بلاعزل طلاق، می توان گفت که در این نوع از وکالت، از آنجا که حق عزل وکیل، از موکل و با رضایت خود او، ساقط شده، لذا، شوهر، به عنوان موکل، حق ندارد تا برای عزل وکیل(زن) و باطل کردن حق طلاق، اقدام نماید. بدیهی است که در این فرض، زن همچنان، حق استعفا و ابطال وکالت در طلاق را خواهد داشت.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ابطال حق طلاق در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ابطال حق طلاق پاسخ دهند.