دینا / سرمایه گذاری / بازار سرمایه و بورس / حجم مبنا

حجم مبنا

ارتباط با ما

درصورتی که برای مشاوره در تمامی زمینه های ذکر شده در سایت، به دانش چندین ساله ما در این زمینه نیاز داشتید می توانید با شماره تلفن 9099075303 ( تماس با تلفن ثابت از سراسر کشور و به ازای هر دقیقه 180000 ریال ) در ارتباط باشید. سایت مشاوره دینا یک مرکز خصوصی و غیرانتفاعی است و به هیچ ارگان دولتی و خصوصی دیگر اعم از قوه قضاییه ، کانون وکلا ، کانون کارشناسان رسمی دادگستری و .... هیچگونه وابستگی ندارد.
جهت ارئه انتقادات، پیشنهادات و شکایات با شماره تلفن 54787900-021 تماس حاصل فرمایید.

logo-samandehi

تمامی حقوق این سایت متعلق به دینا می باشد ©

تماس از کل کشور : ۳ ۰ ۳ ۵ ۷ ۰ ۹ ۹ ۰ ۹
همه روزه حتی ایام تعطیل از :  ۸ صبح   الی ۱  شب

از آنجایی که بازار بورس یکی از بزرگ ترین بازار های مالی به شمار می رود و روزانه مبالغ زیادی در آن جابجا می شود، قوانینی وجود دارد که مانع سوء استفاده افراد سودجو خواهد شد. حجم مبنا یکی از این قوانین می باشد که به نوعی در قیمت نهایی نمادهای بورسی تاثیر گذار می باشد.

 

در بازار بورس به صورت روزانه مبالغ و سرمایه های بسیار زیادی جابجا شده و همین موضوع حساسیت استفاده از آن را تا حد زیادی بالا خواهد برد. در همین راستا به خاطر حساسیت های زیادی که در بازار بورس وجود دارد قوانین و چارچوب هایی شکل می گیرند که باعث می شوند افراد بتوانند خیلی راحت تر سرمایه های خود را در این بستر معامله کنند.

همیشه در بازار های مالی از جمله بازار بورس افرادی سودجو وجود دارند که به دنبال منافع شخصی خود حاضر هستند از خط قرمز های زیادی عبور کنند. با توجه به همین موضوع یکی از قوانین بازدارنده ای که در بازار بورس وجود دارد حجم مبنا خواهد بود.

این قانون به صورت خلاصه بیان می کند که آیا شرکت ها امکان ایجاد تغییرات مجاز در قیمت را برای تعیین قیمت روز بعد خواهند داشت یا نه. به همین منظور می توان گفت که حجم مبنا به نوعی در تعیین قیمت نهایی نماد های بورسی تاثیر گذار بوده و ما در این مقاله قصد داریم به صورت کامل به تعریف حجم مبنا، تاریخچه آن، کاربرد و نحوه محاسبه آن و همچنین شیوه مشاهده حجم مبنا بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

حجم مبنا چیست

همان طور که در ابتدای این مقاله به این موضوع اشاره داشتیم، حجم مبنا یکی از قوانینی است که در بورس برای ایجاد نظم و تعیین کردن برخی محدودیت ها از آن استفاده می شود. به کمک این قانون افراد سودجو توانایی سوء استفاده از شرایط را نداشته و هر فرد باید در چارچوب تعیین شده معاملات خود را انجام دهد.

حالا در این بخش در کنار کاربرد ها و فوایدی که حجم مبنا برای بازار بورس دارد می توانیم به این موضوع بپردازیم که حجم مبنا چیست و چگونه از آن استفاده می شود؟

در جواب به این سوال می توان گفت که به صورت کلی حجم مبنا به تعداد سهام یک شرکت گفته می شود که می بایست در طول یک روز معاملاتی خرید و فروش شود تا آن سهم این امکان را داشته باشد که بر اساس دامنه نوسان افزایش یا کاهش پیدا کند. در واقع این توضیح تعریف حجم مبنا در بورس به زبان ساده است و در ادامه خواهیم دید که از این قانون چگونه در این بازار مالی استفاده می شود.

بنابراین حجم مبنا از جمله قوانینی است که نقش یک عامل کنترل کننده در برابر نوسانات شدید قیمت سهام را ایفا می کند. وقتی حجم مبنا در یک روز معاملاتی اعمال می شود، قیمت پایانی سهم مشخص شده برابر با میانگین وزنی قیمت در آن روز خواهد شد.

 

حجم مبنا چیست

 

هدف از تعیین نمودن حجم مبنا این است که افراد با اطمینان بیشتری بتوانند معاملات خود را در بازار بورس انجام داده و بدانند که نواسات قیمت سهام به خاطر خرید و فروش تعداد زیادی از آن سهم به وقوع پیوسته است. اگر حجم مبنا برای یک سهم در نظر گرفته نشود معامله تعداد کمی از یک سهم شرکت نیز می تواند قیمت آن سهام را تغییر داده و منجر به وجود آمدن قیمت های غیر واقعی شود.

تاریخچه حجم مبنا

در بخش های قبلی این مقاله به این موضوع پرداختیم که حجم مبنا چیست و تعریف حجم مبنا به زبان ساده چه خواهد بود. با این حال برای آشنایی بهتر با این مفهوم در کنار تعریف و کاربرد های آن می توان به تاریخچه حجم مبنا نیز اشاره کرد.

در سال 1382 حجم مبنا توسط سازمان بورس و اوراق بهادار که توسط حسین عبده تبریزی به عنوان سردبیر فعالیت داشت صورت گرفت. در مراحل اولیه شکل گیری قانون حجم مبنا، قرار بود که 15 درصد از کل سهام یک شرکت بورسی در بازه یک ساله معامله شود و تعداد روز های کاری در یک سال 250 روز در نظر گرفته شده بودند. بر اساس این چارچوب حجم مبنای هر سهم به صورت روزانه 0.0006 کل سهام یک شرکت در نظر گرفته شد تا در نتیجه قیمت اصلی و یا پایانی سهم بتواند در بازه خود نوسان داشته باشد.

با این حال بعد از گذشت یک سال در سال 1382 این قانون از 15 درصد به 20 درصد افزایش پیدا کرد و حجم مبنای روزانه سهم نیز به 0.0008 رسید. اگرچه دوباره در سال 1393 این رقم کاهش پیدا کرده و به 10 درصد رسید و تا به امروز همچنان این قانون برای سهم ها در همان بازه 10 درصد ثابت مانده است. در نتیجه آن، حجم مبنای یک سهم به صورت روزانه به رقم 0.0004 کاهش پیدا کرد که در شروع هر هفته در صفحه نماد هر سهم نمایش داده خواهد شد.

با توجه به این قانون ها و چارچوب های در نظر گرفته شده، در حال حاضر در همه شرکت های بورسی باید 10 درصد از تعداد کل سهام آن شرکت در بازه یک ساله معامله شود تا آن سهم بتواند قیمت اصلی و نهایی خود را تجربه کند. حالا این قیمت می تواند پایین ترین یا بالا ترین حد سهام شرکت باشد.

کاربرد حجم مبنا

در بخش های قبلی این مقاله با قانون حجم مبنا آشنا شده و دیدیم که در چه بازه ای این قانون در بازار بورس شروع به کار کرد. در ادامه این بخش می خواهیم ببینیم که کاربرد حجم مبنا در این بازار مالی چه چیزی است و چرا بازار بورس از این قانون استفاده می کند.

یکی از دلایل بهره وری از قانون حجم مبنا در بازار بورس این است که همیشه اشخاصی هستند که قصد دارند با شبیه سازی قانون عرضه و تقاضا، مثل خرید و فروش تعداد محدودی از یک سهم در قیمت های کم و زیاد، در ارزش آن سهام تغییر ایجاد کرده و سود خود را جدا کنند.

در این شرایط قانون حجم مبنا وارد کار شده و تعداد مشخصی معامله برای سهام ها را تعیین می کند. با تعیین شدن این بازه حداقلی معاملات سهام، می توان از چنین فعالیت هایی در بازار جلوگیری کرد و این امر اجازه می دهد که هر سهم روند عادی خود را برای نوسانات قیمتی تجربه کند.

یکی از دیگر کاربرد های قانون حجم مبنا در بازار بورس این است که افراد می توانند سهم شرکت هایی که معاملات پایینی دارند را شناسایی کرده تا با خرید آن ها ضرر نکنند. به صورت کلی وقتی تقاضا برای یک سهم کم باشد به همان ترتیب حجم مبنای سهام نیز رقم کم تری خواهد بود. این موضوع به این دلیل اتفاق می افتد چون سهام های با تقاضای کم، خرید و فروش چندانی نداشته و تقاضایی برای افزایش قیمت سهم وجود نخواهد داشت. در نتیجه بازار آن سهم بی حرکت و راکد باقی خواهند ماند و خریداران سود قابل توجهی از این دسته سهم ها نمی برند.

بنابراین افرادی که با تجربه هستند و درباره بازار اطلاعات دارند با استفاده از همین روش ها می توانند سود بیشتری را تجربه کنند. در بازه هایی که بازار تقاضای چندانی ندارد اما امکان رشد نرخ وجود دارد، این افراد سهام را خریداری کرده و تا زمانی که تقاضا افزایش پیدا کند منتظر می مانند. به همین دلیل این دسته از معامله گران به خاطر اطلاع از شرایط بازار و همچنین کاربرد حجم مبنا می توانند سود خوبی از بازار دریافت نمایند.

نحوه محاسبه حجم مبنا

نحوه محاسبه حجم مبنا با توجه به شرایط وضع قانون و همچنین یک فرمول مشخص انجام خواهد شد. در بخش های قبلی این مقاله به صورت کامل با تعریف حجم مبنا در بورس آشنا شدیم و شیوه استفاده از آن را به شما آموزش دادیم. با این حال نحوه محاسبه حجم مبنا در بورس نیز می تواند یکی از دیگر اطلاعاتی باشد که ممکن است برای بسیاری از معامله گران کاربردی واقع شود.

برای آشنایی با نحوه محاسبه حجم مبنا در بورس یک شرکت با سرمایه ای کم تر از 20 هزار میلیارد ریال را در نظر بگیرید. در مرحله اول تعداد سهام این شرکت را در عدد 0.0004 ضرب خواهیم کرد. حاصل ضرب و عدد به دست آمده همان حجم مبنای شرکت در نظر گرفته شده خواهد بود. با این حال نکات و شرایطی نیز وجود دارند که باید آن ها را نیز در محاسبات خود در نظر داشته باشیم. ما باید عدد به دست آمده را در قیمت پایانی آن سهم در روز چهارشنبه ضرب کرده که چند حالت زیر را شامل خواهد شد:

اگر عددی که در آخرین روز کاری هفته به دست می آید بین 50 میلیارد ریال و 100 میلیارد ریال بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با همان عدد به دست آمده در ابتدای این بخش.

اگر عددی که به دست می آید کم تر از 50 میلیارد ریال بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با 50 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه.

اگر عددی که به دست می آید بیش تر از 100 میلیارد ریال یا بالا تر بود، حجم مبنا در روز شنبه برابر است با 100 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی سهم در روز چهارشنبه.

همچنین اگر تعداد سهام یک شرکت 20 هزار میلیارد ریال یا رقمی بالا تر از آن باشد، حداکثر ارزش مبنا 120 میلیارد ریال در نظر گرفته خواهد شد.

 

نحوه محاسبه حجم مبنا

 

قانون حجم مبنا در بورس

همان طور که در بخش های قبلی این مقاله به این موضوع اشاره کردیم، قانون حجم مبنا در بورس به خودی خود از چند قانون و فرمول پیروی می کند.

در بخش قبلی به نحوه محاسبه قانون حجم مبنا در بورس پرداختیم و دیدیم که برای هر شرکت با توجه به میزان سهم آن ها روش متفاوتی برای محاسبه حجم مبنا مورد استفاده قرار می گیرد. با این حال شرایط در نظر گرفته شده و قانون تعیین شده برای تمامی سهم ها و شرکت ها یکسان بوده و فقط برخی محاسبات متفاوت خواهند بود.

در کنار روش های محاسبه شرط هایی وجود دارند که برای سهام شرکت ها باید در نظر گرفته شوند. به صورت کلی این شرط های برای تمامی شرکت های بورسی و فرابورسی به صورت زیر خواهند بود:

حداقل ارزش مبنا برای تمامی شرکت‌ ها در بازار بورس بازار اول و دوم فرابورس برابر با 50 میلیارد ریال

حداقل ارزش مبنا در بازار پایه زرد برابر با 20 میلیارد ریال

حداقل ارزش مبنا در بازار پایه نارنجی برابر با 10 میلیارد ریال

حداقل ارزش مبنا در بازار پایه قرمز برابر با 5 میلیارد ریال

حداکثر ارزش مبنا برای شرکت ‌های با سرمایه 20 هزار میلیارد ریال و بالا تر، 120 میلیارد ریال

برای شرکت‌ های با سرمایه کم تر از 20 هزار میلیارد ریال، 100 میلیارد ریال

تاثیر حجم مبنا در معاملات بورسی

به صورت کلی می توان گفت که اصلی ترین تاثیر حجم مبنا در معاملات بورسی این است که این قانون باعث می شود شیب تندی قیمت در سهام صورت نگیرد. سهم های شرکت ها یک چرخه صعودی یا نزولی واقعی دارند که باید به مرور زمان آن را طی کنند. به همین خاطر است که قیمت های کاذب و غیر واقعی کم تر در بازار مشاهده می شوند. بنابراین اصلی ترین ویژگی قانون حجم مبنا کنترل بازار و همچنین کاهش سفته بازی خواهد بود.

با این حال سرمایه گذارانی که در بازار های مالی فعالیت می کنند همیشه از قیمت گذاری بر اساس عرضه و تقاضا پشتیبانی کرده اند. به همین دلیل است که در اکثر بازار های جهانی این میزان عرضه و تقاضا است که ارزش سهم ها را تعیین کرده و نه ارزش اصلی کالا و یا خدمات ارائه شده. این شیوه تفکر مباحث پایه ای را مطرح نکرده و وجود قوانینی مثل حجم مبنا باعث ایجاد محدودیت هایی در بازار شده که رضایت سرمایه گذاران با این نوع تفکر را در بر نخواهد داشت.

یک صف را در نظر داشته باشید که برای خرید و فروش یک سهم صورت گرفته است. در این حالت مقدار زیادی سرمایه بلوکه می شود و روند صعودی یا نزولی کند خواهد شد. در نتیجه حجم معاملات کاهش یافته و نوسانی در سهم دیده نمی شود. می توان گفت که قانون حجم مبنا در بورس و همچنین دامنه نوسان اجازه مانور در بازه مشخص شده ای را داده و سهمی که به سقف یا کف خود برسد امکان حرکت بیشتر را نخواهد داشت.

با این حال راه حل هایی برای این شرایط وجود دارند. به عنوان مثال اگر سازمان بورس با چنین وضعیتی مواجه شود برای یک بازه کوتاه سهم را بدون در نظر گرفتن قانون حجم مبنا برای معامله باز می کند. در نتیجه معاملات دوباره جریان گرفته و سهم در ادامه بر اساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری خواهد شد.

راهنمای مشاهده حجم مبنا

در بخش های قبلی این مقاله به صورت کامل به تعریف حجم مبنا و این که حجم مبنا چیست پرداختیم. به صورت کلی میزان حجم مبنا توسط سامانه معاملات به صورت خودکار اندازه گیری شده و معامله گران تاثیری در محاسبه آن نخواهند داشت.

با توجه به همین موضوع افراد به راحتی می توانند با مراجعه به سایت های معاملاتی از حجم مبنا مطلع شوند. برای این کار در ادامه مراحل اشاره شده در راهنمای مشاهده حجم مبنا را دنبال کنید.

به صورت کلی راحت ترین و ساده ترین راه برای مشاهده حجم مبنا در بازار بورس و فرابورس بهره وری از امکانات سایت www.tsetmc.ir است.

برای این کار کافی است به آدرس سایت که بالا تر قرار داده شده است وارد شده و مشابه آن چه در تصویر زیر نمایش داده شده است میزان حجم مبنا را در این بستر مشاهده نمایید.

 

راهننمای مشاهده حجم مبنا

 

همان طور که در عکس بالا نیز می توان دید، کاربران با مراجعه به سایت های مختلفی که در زمینه بازار های مالی فعالیت داشته و اجازه معامله به کاربران را می دهند، می توانند به اطلاعات زیادی در رابطه با سهام های متنوع دسترسی داشته باشند. یکی از همین اطلاعات موجود، امکان مشاهده حجم مبنا است که در سایت هایی مثل www.tsetmc.ir در دسترس کاربران قرار گرفته است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد حجم مبنا در کانال تلگرام سرمایه گذاری عضو شوید همچنین کارشناسان مرکز مشاوره سرمایه گذاری دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره سرمایه گذاری تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون حجم مبنا در بازار بورس پاسخ دهند.