نحوه اجرای حکم تمکین دادگاه

در شرایطی که حکم الزام به تمکین زوجه قطعیت یافته باشد، می توان اجرای حکم تمکین دادگاه را تقاضا کرد. نحوه اجرای حکم تمکین دادگاه به این صورت است که مرد، از دادگاه، تقاضای صدور اجراییه می کند. در صورت عدم اجرای حکم توسط زن، ضمانت اجرای موضوع، عدم پرداخت نفقه به زن و نیز، امکان ازدواج مجدد شوهر با اجازه دادگاه می باشد.

بر اساس قانون مدنی، زوجه پس از عقد نکاح، می بایست از همسر خود، تمکین نماید. البته، در مقابل این تکلیف زن، شوهر نیز، موظف شده است که به همسر خود نفقه بپردازد؛ لذا در صورتی که عدم تمکین زن، بدون اینکه دلیل موجهی داشته باشد به اثبات برسد، حق دریافت نفقه توسط زن منتفی می شود. در همین راستا، گاهی مرد، به دادگاه مراجعه و دعوای الزام به تمکین زن را اقامه می کند که دادگاه، پس از بررسی دلایل زن برای عدم تمکین، ممکن است حکم الزام به تمکین صادر و یا دعوای مرد را رد کند.

در صورتی که حکم الزام به تمکین توسط دادگاه صادر شود، می بایست به نحو مناسبی اجرا گردد. اجرای حکم الزام به تمکین، به تقاضای مرد، از طریق واحد اجرای احکام دادگستری صورت می گیرد. به همین دلیل، از آن جهت که اطلاع از نحوه اجرای حکم تمکین و ضمانت اجرای آن، نقش مهمی در به نتیجه رسیدن دعوا دارد، آشنایی با آن، هم برای مردان و هم برای زنانی که علیه آنها حکم الزام به تمکین صادر شده، ضروری است.

در همین راستا، در ادامه این مقاله، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که شرایط اجرای حکم تمکین دادگاه چیست و نحوه اجرای آن چگونه است. در ادامه، ضمانت اجرای حکم تمکین را بررسی نموده و نمونه درخواست اجرای این حکم از دادگاه را نیز، ارائه خواهیم نمود. سپس به پرسش های اجراییه حکم تمکین چقدر طول میکشد و بعد از آن چه باید کرد پاسخ داده و یک نمونه اجرائیه حکم الزام به تمکین ارائه خواهیم کرد. در انتها نیز به بررسی اجرای حکم تمکین توسط کلانتری پرداخته شده است.

شرایط اجرای حکم تمکین دادگاه

به لحاظ حقوقی، زن، همانطور که از حق دریافت نفقه از شوهر برخوردار است، می بایست از شوهر خود نیز، تمکین عام و خاص داشته باشد. تمکین عام، به معنای پذیرش ریاست مرد بر کانون خانوادگی است و تمکین خاص نیز، ناظر بر روابط زناشویی میان زوجین است. علاوه بر این، هر دوی زوجین، مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر و تلاش در جهت تقویت کانون خانوادگی هستند.

با این وجود، گاهی زن، شرایط تمکین از شوهر را ندارد؛ به این صورت که ممکن است عذر موجهی بابت عدم تمکین خود داشته باشد. مثل زمانی که مرد، اقدام به ضرب و شتم یا آزار و اذیت زن می کند و او را از خانه بیرون می کند. همچنین است در حالتی که مرد، بیماری مقاربتی دارد. علاوه بر این، شرط تعیین محل سکونت توسط زوجه، به زن این امکان را می دهد که در مواردی، از تمکین برابر شوهر، امتناع کند.

در صورتی که زن، با استناد به دلیل موجهی مرتکب عدم تمکین شود، عنوان زن ناشزه بر وی صدق نکرده و مرد، نمی تواند از طریق دادگاه، وی را الزام به تمکین کند. اما اگر زوجه، پس از طرح دادخواست الزام به تمکین، نتواند موجه بودن عدم تمکین خود را اثبات کند، ممکن است که دادگاه، حکم الزام به تمکین وی را صادر کند که در این صورت، حکم الزام به تمکین زن، مانند سایر احکام دادگاه، قابلیت اجرا خواهد داشت.

با این توضیح که، اجرای حکم تمکین دادگاه، با زور و اجبار، امکان پذیر نمی باشد؛ چرا که اصولا تمکین از شوهر و برقراری روابط زناشویی میان آنها، جز مسائل شخصی و خصوصی است که متوسل شدن به زور برای اجرای آنها، حتی در صورت صدور حکم الزام به تمکین، امکان پذیر نیست.

لذا در پاسخ به این سوال که شرایط اجرای حکم تمکین دادگاه چیست، باید گفت که از جمله شرایط اجرای حکم تمکین دادگاه، این است که شوهر، به عنوان ذی نفع حکم الزام به تمکین، ابتدا باید تقاضای اجرای حکم تمکین را داشته باشد. تقاضای اجرای حکم تمکین دادگاه، از طریق ارائه درخواست و پیگیری این موضوع از طریق واحد اجرای احکام دادگستری می باشد که در قسمت های بعد، نمونه این درخواست را ارائه خواهیم نمود.

اما باید به این نکته اشاره کرد که اصولا تقاضای اجرای حکم تمکین زن که از دادگاه صادر شده و اعمال ضمانت اجرای آن، زمانی میسر است که حکم صادره از دادگاه، قطعیت پیدا کرده باشد. به عبارت دیگر، قبل از صدور حکم و یا قطعی شدن آن، امکان اجرای حکم تمکین، وجود ندارد. حکم قطعی الزام به تمکین، به حکمی گفته می شود که به جز در برخی موارد خاص، قابل رسیدگی مجدد توسط دادگاه نبوده و به همین دلیل، لازم الاجرا محسوب می شود.

نحوه اجرای حکم تمکین دادگاه

همانطور که اشاره شد، از جمله شرایط اجرای حکم تمکین دادگاه، این است که حکم الزام به تمکین زن، به صورت قطعی از دادگاه صادر شده باشد و مرد، متقاضی اجرایی نمودن حکم دادگاه، از طریق درخواست صدور اجراییه باشد. به همین مناسبت، در این قسمت، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که نحوه اجرای حکم دادگاه چگونه است و برای اجرایی کردن حکم الزام به تمکین، مرد باید چه اقداماتی انجام بدهد؟

در پاسخ به این سوال، باید گفت که نحوه اجرای حکم تمکین دادگاه، به این صورت است که مرد، باید درخواست اجرای حکم تمکین دادگاه را مطرح نماید که در قسمت بعد، نمونه این درخواست، آورده شده است. پس از درخواست صدور اجراییه سوالی که به ذهن می رسد این است که اجراییه حکم تمکین چقدر طول میکشد و بعد از آن چه باید کرد؟

درخواست اجرای حکم تمکین زن، مورد رسیدگی قرار می گیرد و به زن ابلاغ می شود تا ظرف مهلت 30 روز پس از صدور اجراییه، با میل خود، اقدام به اجرای حکم نموده و ضمن بازگشت به منزل مشترک و ادای تکالیف زناشویی خود، به دعوای الزام تمکین، خاتمه بدهد.

البته، به لحاظ عملی، اجرایی کردن حکم تمکین، نمی تواند به این صورت باشد که زوجه را مجبور نمود که با شوهر، در یک منزل زندگی کرده و از وی، تمکین عام و خاص به عمل آورد. لذا نحوه اجرای حکم تمکین، با سایر احکام، اندکی متفاوت است؛ چرا که امکان اجبار زن به این تکلیف، وجود ندارد. صرفا اگر زن، پس از گذشت ده روز از ابلاغ اجراییه دادگاه مبنی بر الزام به تمکین، از اجرای آن خودداری کرد، ضمانت های اجرایی عدم تمکین از قبیل قطع شدن نفقه زن و اجازه ازدواج مجدد مرد، ممکن است اعمال گردد.

بنابراین، در صورت وجود شرایط اجرای حکم تمکین دادگاه و درخواست صدور اجراییه از سوی مرد، زن، باید با طوع و رغبت به منزل مشترک بازگردد (نه با زور و اجبار عملی). در غیر این صورت، عنوان زن ناشزه بر وی صدق کرده و ضمانت های اجرایی ناشی از عدم تمکین، بر زن قابل اعمال است که در قسمت بعد، به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

ضمانت اجرای حکم تمکین دادگاه

حکم الزام به تمکین زن که از سوی دادگاه صادر شده است نیز، مانند سایر احکام صادره از دادگاه، پس از قطعی شدن، لازم الاجرا بوده و ذی نفع، باید صدور اجراییه برای حکم قطعی را درخواست نماید. نحوه اجرای حکم تمکین دادگاه، به این صورت است که به زوجه ابلاغ می شود که ظرف مهلت سی روز، به وظایف زناشویی خود عمل کند؛ در غیر این صورت، ممکن است آثار عدم تمکین زن، حسب مورد در خصوص زن، اعمال شود.

اما سوالی که مطرح می شود، این است که ضمانت اجرای حکم تمکین دادگاه چیست؟ پاسخ به این سوال، از این جهت مهم است که برخی، تصور می کنند که عدم تمکین زن، جرم بوده و قابل مجازات است. در حالی که ما در قانون، جرمی به عنوان جرم عدم تمکین نداریم و نمی توان زوجه را به دلیل عدم تمکین از همسر، مجازات نمود. اما عدم اجرای حکم دادگاه، حسب مورد، ضمانت های اجرایی دارد که در این قسمت، قصد داریم به بررسی آنها بپردازیم.

از آن جهت که تکلیف پرداخت نفقه، در مقابل تمکین زوجه از شوهر قرار گرفته است، یکی از آثار عدم تمکین زن، این است که اگر زوجه، بدون دلیل موجهی از تمکین خودداری نموده و حکم تمکین دادگاه را اجرا نکند، مرد نیز، تکلیفی بابت پرداخت نفقه به زوجه نخواهد داشت و اگر مرد نیز، نفقه زن را ندهد، نمی توان وی را به جرم عدم پرداخت نفقه، مجازات کرد.

همچنین، شرط دریافت برخی دیگر از حقوق زن در زندگی زناشویی از قبیل برخورداری از شرط تنصیف اموال و دارایی ها پس از طلاق و نیز، اجرت المثل ایام زندگی مشترک، این است که زن، ناشزه نباشد. به همین دلیل، عدم اجرای حکم تمکین دادگاه، سبب محروم شدن زن از این حقوق، خواهد گردید.

علاوه بر این، یکی دیگر از ضمانت اجراهای حکم تمکین دادگاه، این است که اگر زن ناشزه شده و از اجرای حکم تمکین دادگاه خودداری نماید، مرد نیز، می تواند به خاطر عسر و حرج ناشی از آن، به دادگاه مراجعه و تقاضا کند که به وی اجازه ازدواج مجدد داده شود.

نمونه درخواست اجرای حکم تمکین دادگاه

همانطور که در قسمت های قبل توضیح داده شد، نحوه اجرای حکم تمکین دادگاه، بدین صورت است که زوج، درخواست صدور اجراییه نموده و پس از صدور اجراییه توسط دادگاه، موضوع، به محکوم علیه (زن) ابلاغ می شود تا حکم را اجرا نموده و در غیر این صورت، ضمانت اجرای آن بر زن اعمال می شود. به همین دلیل، از آن جهت که از جمله شرایط درخواست اجرای حکم تمکین، درخواست صدور اجراییه از دادگاه است، در این قسمت قصد داریم برای آشنایی مخاطبین محترم، نمونه درخواست اجرای حکم تمکین دادگاه را نیز، ارائه نماییم.

نحوه درخواست صدور حکم الزام به تمکین توسط مرد و یا قانع نمودن قاضی دادگاه برای عدم تمکین زن اهمیت به سزایی دارد؛ از این رو نحوه درخواست صدور حکم و یا ممانعت از اجرای اجراییه اهمیت به سزایی دارد. از این رو در ادامه به پرسش اجراییه حکم تمکین چقدر طول میکشد و بعد از آن چه باید کرد پاسخ داده ایم.

اجراییه تمکین چقدر طول میکشد

پس از ارائه توضیحاتی در خصوص اجرای حکم تمکین دادگاه در این بخش قصد داریم به این پرسش که اجراییه حکم تمکین چقدر طول میکشد و بعد از آن چه باید کرد پاسخ بدهیم. در خصوص صدور اجرائیه برای حکم تمکین میان دکترین حقوقی اختلاف نظر وجود دارد ولی نظر اکثریت بر این امر استوار است پس از صدور حکم الزام به تمکین باید درخواست صدور اجرائیه توسط زوج مطرح شود.

علت این امر از آن روست که پس از صدور حکم زوجه ملزم به اجرای یک عمل بوده، و صرف اطلاع پیدا کردن زوجه از حکم کفایت نمی کند؛ در واقع علی رغم آن که حکم الزام به تمکین یک حکم اعلانی می باشد اما صدور اجرائیه پس از آن الزامی می باشد. این امر در ماده 4 قانون اجرای احکام مدنی منعکس شده است. 

در پاسخ به پرسش اجراییه تمکین چقدر طول میکشد باید بگوییم، پس از صدور حکم از دادگاه نخستین، ذی نفع باید درخواست صدور اجرائیه را به دادگاه نخستین ارائه نموده و اطلاعات خود و محکوم علیه، حکم دادگاه را بنویسد و ارائه نماید. پس از ابلاغ اجرائیه به زوجه، وی باید ظرف ده روز حکم را اجرا نمایدغ در این غیر این صورت زن ناشزه بوده و مرد این حق را دارد که از پرداخت نفقه امتناع نماید.

بعد از اجراییه تمکین زن چه باید کرد

پس از ثبت دادخواست الزام به تمکین از جانب زوجه و صدور حکم الزام به تمکین در دادگاه خانواده، زوج باید درخواست صدور اجرائیه بدهد. سوالی که در این خصوص به ذهن متبادر می شود این است بعد از اجراییه تمکین زن چه باید کرد؟ یا این که حکم الزام به تمکین چگونه اجرا میشود؟ در پاسخ به این پرسش باید بگوییم از جمله اقدامات بعد از رای تمکین وپس از صدور اجراییه تمکین این است که زن موظف است طرف ده روز نسبت به اجرای حکم اقدام نماید.

زوجه با همراه مامور اجرای حکم باید به منزل شوهر برود، در غیر این صورت ناشزه محسوب می شود. زوج می تواند با طلاع دادن مراتب به دادگاه حکم نشوز زن را دریافت نموده و از پرداخت نفقه زوجه خودداری نماید، البته این امر ارتباطی با پرداخت نفقه فرزندان ندارد و زوج در هر حال ملزم به پرداخت نفقه فرزندان می باشد چراکه وظیفه پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدر است. در صورت استمرار نشوز زن، مرد می تواند با رعایت شرایط اقدام به ازدواج مجدد نماید. 

در خصوص بحث تمکین، لازم به ذکر است چنانچه عدم تمکین زوجه به سبب یک دلیل موجه قانونی باشد، نمی توان وی را ملزم به تمکین نمود، ضمن اینکه نفقه زوجه نیز ساقط نمی شود. برای آشنایی با سوالات قاضی در دادگاه تمکین و آگاهی از نحوه پاسخ به آن مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

نمونه اجرائیه حکم الزام به تمکین

پس از ارائه توضیحاتی در خصوص عدم تمکین و اجرائیه الزام به تمکین و پاسخ به پرسش هایی از قبیل اجراییه حکم تمکین چقدر طول میکشد و بعد از آن چه باید کرد در این بخش قصد داریم به بررسی اجرائیه حکم الزام به تمکین بپردازیم. در این خصوص ممکن است این سوال مطرح شود که در یک نمونه اجرائیه حکم الزام به تمکین چه مواردی درج می گردد.

پس از آن که خواهان، درخواست صدور اجرائیه را به دادگاه نخستین ارائه نماید، دادگاه اقدام به صدور اجرائیه مبنی بر صدور حکم الزام به تمکین به زوجه نموده و در اجرائیه به اطلاع زوجه می رساند که ظرف ده روز از دریافت ابلاغیه باید نسبت به اجرای حکم اقدام نماید. در حقیقت ماهیت اصلی برگ اجرائیه خبر دار نمودن محکوم علیه از مفاد حکم و محکومیت وی به اجرای آن می باشد.

زوجه پس از دریافت اجرائیه تمکین، ده روز مهلت دارد نسبت به اجرای آن اقدام نماید در غیر این صورت ناشزه محسوب می شود، ضمانت اجرای نشوز زن این است که زوج می تواند اقدام به ازدواج مجدد نماید، نفقه زوجه را نپردازد و یا اقدام به طلاق نماید. در ادامه برای آشنایی بیشتر در این خصوص مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

اجرای حکم تمکین توسط کلانتری

پس از صدور اجرائیه الزام به تمکین، زوج می تواند درخواست مامور برای بازگرداندن زوجه به منزل مشترک بنماید. در این صورت می توان گفت اجرای حکم تمکین توسط کلانتری اتفاق افتاده است؛ چرا که مامور کلانتری باید زوجه را تا منزل شوهر مشایعت نماید و در صورتی که زوجه بدون دلیل موجه از اجرای حکم خودداری نماید، این موضوع را صورت جلسه کند؛ در این صورت زوجه ناشزه محسوب می گردد.

در حقیقت حکم الزام به تمکین حکمی قائم به شخص بوده و اجرای حکم تنها بر عهده زوجه می باشد؛ این امر که بگوییم حکم تمکین دادگاه توسط کلانتری اجرا می شود به دلیل الزام کلانتری و ارسال مامور با شرایط مذکور می باشد. این موضوع عموما زمانی اتفاق می افتد که زوجه از اجرای حکم خودداری نموده است، بنابراین زوج با درخواست مامور به نوعی قصد دارد خودش را از تکلیف پرداخت نفقه به زوجه ناشزه رها کند.

این امر به این دلیل می باشد که مادامی که ناشزه بودن زوجه ثابت نشده است، زوج مکلف به پرداخت نفقه زن و زوجه مستحق دریافت آن می باشد. چنانچه عدم تمکین زوجه دارای دلیل موجه باشد، می تواند مادامی که حکم قطعی نشده است، درخواست تجدید نظرخواهی بدهد. برای آشنایی بیشتر در این خصوص مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه اجرای حکم تمکین دادگاه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه اجرای حکم تمکین دادگاه پاسخ دهند.