شناسه اصالت قطعات خودرو

شناسه اصالت قطعات خودرو یا همان شناسه رهگیری، یک کد 13 رقمی است که برای قطعات خودروی تولیدی یا وارداتی و برای هر قطعه ای، به طور جداگانه و اختصاصی، صادر می گردد. نحوه دریافت این شناسه، با ورود به سامانه جامع تجارت، دریافت شناسه کالا و در مرحله آخر، دریافت شناسه اصالت، از طریق گزینه اظهار موجودی بوده و عدم دریافت آن، صادرکننده یا تولیدکننده را مشمول مقررات قاچاق کالا خواهد کرد. 

یکی از جرایمی که به نحو مخربی، بر اقتصاد کشورها، اثرگذار بوده، جرم قاچاق می باشد. در اثر وقوع این جرم، از یک سو، منابع درآمدی دولت از عوارض گمرکی و مالیات های مربوط به آن، به شدت، کاهش یافته و از سوی دیگر، تولید داخل، با آسیب های جدی مواجه می گردد.

به منظور مقابله، با این اثرات مخرب، در سال های اخیر، دولت، قوانین و مقررات متعددی را وضع نموده که یکی از این مقررات، لزوم دریافت شناسه رهگیری کالا است که این حکم اجباری، در مورد 53 قطعه از قطعات خودرو نیز لازم الاجرا شده است. در نتیجه، تولیدکنندگان و واردکنندگان قطعات خودرو نیز باید برای دریافت و نصب شناسه اصالت محصولات خود اقدام نمایند تا مشمول ضمانت اجراهای قانونی نشوند.

با توجه به اهمیت دریافت و نصب این شناسه، در مقاله حاضر، ابتدا به این سوال پاسخ داده که شناسه اصالت قطعات خودرو چیست و پس از معرفی سایت اخذ آن، نحوه دریافت، مهلت نصب و ضمانت اجرای عدم نصب کد رهگیری قطعات خودرو را توضیح خواهیم داد.

شناسه اصالت قطعات خودرو چیست

مطابق آیین ‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، کلیه تولید کنندگان و وارد کنندگان کالا، موظف شده اند تا برای دریافت شناسه اصالت یا کد رهگیری کالاهای تولیدی یا وارداتی خود و نصب برچسب این شناسه، بر روی کالاهای خود اقدام نمایند.

یکی از گروه هایی که موظف به دریافت شناسه رهگیری یا کد اصالت کالا، بوده، تولیدکنندگان و واردکنندگان قطعات خودرو می باشند. لذا، ممکن است، این سوال، برای این گروه، مطرح گردد که شناسه اصالت قطعات خودرو چیست و نحوه دریافت و مهلت گرفتن آن، به چه صورت می باشد؟

برای اینکه به این سوال، پاسخ دهیم که شناسه اصالت قطعات خودرو چیست و مهلت و نحوه دریافت این شناسه را بررسی کنیم، لازم است تا ابتدا، دو مفهوم مرتبط، یعنی، شناسه کالا و شناسه اصالت یا همان شناسه رهگیری را توضیح داده و پس از آشنایی با این مفاهیم پایه، شناسه اصالت قطعات خودرو را تعریف نماییم.

شناسه کالا

شناسه کالا، در آیین ‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، تعریف شده و دستورالعمل اخذ و نصب شناسه رهگیری قطعات یدکی و مصرفی وسائل نقلیه، مصوب سال 1401 ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، با استفاده از تعریف فوق، به بیان مفهوم شناسه کالا، پرداخته است.

به موجب ماده 1 دستورالعمل مزبور: « شناسه کالا، شناسه‌ای است چند رقمی که مبتنی بر یک نظام جامع طبقه‌ بندی کالاست و مشخصات ماهوی هر قلم کالا، احصاء شده و در یک سامانه ملی، به منظور ایجاد برداشت مشترک از هر قلم کالا، به صورت رمزینه (بارکد) و یا نظایر آن، بر روی کالا، نصب یا درج می‌ گردد. به هر شناسنامه کالا، یک شناسه‌ کالای یکتا تخصیص می ‌یابد. »

با توجه به ماده فوق الذکر، در تعریف شناسه کالا، می توان گفت، کدی است که به کالاهایی که توصیف یکسانی داشته، اختصاص می یابد و حاوی اطلاعات شناسنامه آن کالا، از جمله، جنس، مارک و رنگ آن می باشد.

همانطور که در این تعریف ملاحظه می شود، شناسه کالا، برای تمام کالاهایی که توصیف یکسانی داشته، مشترک می باشد. بنابراین، به عنوان مثال، تمام یخچال هایی که توسط یک تولید کننده، تولید شده و مطابق مقررات نحوه دریافت شناسه، برای اخذ شناسه کالای آنها اقدام شده، دارای یک شناسه کالای یکسان می باشند.

شناسه اصالت(کد رهگیری)

دستورالعمل اخذ و نصب شناسه رهگیری قطعات یدکی و مصرفی وسائل نقلیه، مصوب سال 1401 ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، در ماده یک خود، در تعریف شناسه رهگیری یا همان شناسه اصالت کالا، مقرر داشته :

« شناسه رهگیری، شناسه‌ ای چند رقمی، مبتنی بر شناسه کالاست و به منظور منحصر به فرد نمودن هر واحد کالا، به کلیه کالاهای دارای بسته ‌بندی با ابعاد مشخص اختصاص می‌ یابد. ماهیت، مالکیت و موقعیت کالا، در هر نقطه از زنجیره تامین، مبتنی بر این شناسه، قابل استعلام و رهگیری است و در قالب یک رمزینه بر روی کالاهای مزبور، نصب یا درج می ‌شود.»

بنابراین، با توجه به این تعریف، شناسه اصالت یا شناسه رهگیری کالا، کدی است که بر مبنای شناسه کالا، به هر واحد کالا، به طور جداگانه، اختصاص یافته و با نصب آن بر روی کالا، اصالت کالا و قاچاق نبودن آن، قابل استعلام می باشد.

در همان مثال یخچال های تولیدی که در بالا توضیح داده شد، پس از اختصاص شناسه کالای واحد، برای تمام یخچال های تولید شده، یک شناسه رهگیری یا شناسه اصالت بر مبنای آن شناسه کالا، به هر یخچال، اختصاص می یابد که در هر دستگاه یخچال، متفاوت از یخچال دیگر می باشد.

حال، پس از مشخص شدن معنی دو کلمه شناسه کالا و شناسه اصالت یا همان کد رهگیری، در پاسخ به این سوال که شناسه اصالت قطعات خودرو چیست، می توان گفت، شناسه اصالت قطعات خودرو، همان شناسه رهگیری یا کد اصالت 13 رقمی است که پس از دریافت شناسه کالا برای قطعات خودرو تولیدی یا وارداتی، برای هر قطعه ای، به طور جداگانه و اختصاصی، صادر می گردد.

نحوه دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو یا همان شناسه رهگیری، به شکل اینترنتی بوده و پس از دریافت، به شکل یک برچسب، بر روی قطعات خودرو تولیدی یا وارداتی، نصب می گردد. در نهایت، با استعلام کد اصالت، مصرف کننده می تواند از قاچاق نبودن قطعات خودرو خریداری شده، مطمئن گردد.

همچنین مطابق دستورالعمل اخذ و نصب شناسه رهگیری قطعات یدکی و مصرفی وسائل نقلیه، دریافت و نصب شناسه اصالت یا رهگیری قطعات یدکی و مصرفی وسائل نقلیه، برای 53 قطعه، اجباری می باشد که این قطعات را در جدول زیر، ملاحظه می نمایید:

شناسه کالا یا کد کالا، کدی است که متمایز کننده کالای قاچاق از غیر قاچاق است و دریافت این شناسه، اجباری می باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه سامانه اصالت خودرو، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

سایت دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو

مطابق مقررات نحوه دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو، تولیدکنندگان و واردکنندگان این قطعات، جهت دریافت شناسه اصالت یا شناسه رهگیری، باید به روش اینترنتی و ازطریق سایت اختصاص یافته به این امر، اقدام نمایند. لذا، در این بخش، به معرفی سایت دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو می پردازیم.

سامانه ایران کد، سامانه ای برای ارائه خدمات به وارد کنندگان، تولید کنندگان و همچنین، توزیع کنندگان کالا، تاسیس شده است. برای عضویت در سامانه ایران کد، می توان با ورود به سایت irancode.ir و انتخاب گزینه ایجاد درخواست عضویت جدید، اقدام کرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

نحوه دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو

تولیدکنندگان و واردکندگان قطعات خودرو، جهت دریافت شناسه اصالت این قطعات، باید در مهلت تعیین شده توسط دولت، با مراجعه به سامانه جامع تجارت ایران، به آدرس اینترنتی ntsw.ir، برای ثبت درخواست خود و دریافت کد یا شناسه رهگیری، اقدام نمایند. از آنجا که نحوه دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو، دارای ترتیب و مراحل خاصی بوده، دراین بخش به توضیح این مراحل پرداخته که مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:

برای دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو، متقاضی، اعم از این که شخص حقیقی باشد یا یا شخص حقوقی و شرکت تجاری، ابتدا باید برای اخذ شناسه کالا، اقدام نماید. بدین منظور، پس از ورود به سامانه جامع تجارت، به آدرس ntsw.ir، نام کاربری و رمز عبور خود، را وارد کرده و بر روی دکمه ورود، کلیک نمایید.

در این مرحله از مراحل نحوه دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو، به منظور تعیین نقش خود، یکی از گزینه های شناسه صنفی یا کارت بازرگانی را انتخاب نمایید.

در صفحه جدید، از منوی سمت راست، گزینه فهرست کالاهای وارداتی را انتخاب نمایید و سپس، بر روی دکمه ثبت کالای جدید، کلیک کنید.

در این مرحله، نوع کالا را قطعات خودرو، تعیین نمایید.

در این گام از روند نحوه دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو، شناسه بین المللی کالا ( GTIN ) را که قبلا، از مرکز ملی شماره گذاری کالا و خدمات، دریافت نموده اید را وارد کنید.

در صفحه بعد، باید، کادرهایی که مرتبط با توصیف اجباری قطعات خودرو بوده را تکمیل نمایید. همچنین، در مرحله بعد، می توانید ویژگی های تکمیلی کالا را وارد نموده که انجام آن، اجباری نیست و می توانید بدون وارد کردن اطلاعات، از این مرحله گذر کنید.

پس از بارگذاری مستندات قطعات خودرو، اطلاعاتی که وارد سامانه کرده اید، به شما نشان داده می شود. در صورت صحت اطلاعات، با تایید آن، بر روی دکمه ثبت، کلیک کنید. در این مرحله، شناسه کالای قطعات خودرو مورد نظر شما، ایجاد شده و شما می توانید با مراجعه به منوی سمت راست حساب کاربری خود و از طریق گزینه ( فهرست کالاهای وارداتی ) و سپس، کلیک بر روی دکمه( کاتالوگ ) به اطلاعات مربوط به شناسه کالای قطعات، دسترسی پیدا کنید.

اکنون، پس از اخذ شناسه کالای قطعات خودرو، باید برای دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو، مطابق مراحل نحوه دریافت آن در سامانه جامع تجارت، اقدام کنید. بدین منظور، وارد حساب کاربری خود، در سامانه جامع تجارت شده و بر روی گزینه (اظهار موجودی) کلیک نمایید.

در آخرین مرحله، لازم است تا شناسه کالا و تعداد قطعات خودرو تولیدی یا وارداتی خود را در کادرهای مربوطه وارد کرده تا یک فایل اکسل، حاوی شناسه اصالت یا کد رهگیری قطعات را از سامانه جامع تجارت، دریافت کنید.

مهلت نصب شناسه اصالت قطعات خودرو در سال 1401

پس از اینکه تولیدکنندگان و واردکنندگان قطعات خودرو، مطابق مقررات نحوه دریافت شناسه اصالت سامانه جامع تجارت، برای دریافت شناسه رهگیری قطعات تولیدی یا وارداتی خود اقدام نمودند، لازم است تا برچسب حاوی شناسه اصالت را بر روی قطعات، نصب کنند. 

ضمانت اجرای عدم دریافت و نصب شناسه اصالت قطعات خودرو

در بخش های قبل، به این سوال، پاسخ دادیم که شناسه اصالت قطعات خودرو چیست و نحوه دریافت این شناسه و مهلت اخذ آن را توضیح دادیم. در این بخش، قصد داریم به بررسی ضمانت اجرای عدم دریافت و نصب شناسه اصالت قطعات خودرو پرداخته و به این پرسش جواب دهیم که در صورت عدم دریافت و نصب شناسه رهگیری این قطعات، چه مجازاتی، متوجه تولیدکننده یا صادرکننده خواهد بود؟ 
برای تعیین ضمانت اجرای عدم دریافت و نصب شناسه اصالت قطعات خودرو، باید به ماده 16 آیین ‌نامه اجرایی ماده 13 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، مراجعه نمود. به موجب این ماده قانونی: 

چنانچه، برای کالاهای تولیدی یا وارداتی، شناسه اصالت، صادر نشده باشد، دستگاه‏‎ های متولی سامانه‏‌ های حمل و نقل، از صدور اسناد حمل برای آن کالاها، خودداری خواهند کرد.

حمل کالاهایی که شناسه رهگیری آن ها اخذ نشده، توسط شرکت‏ های حمل و نقل، ممنوع می باشد.

در صورت عدم دریافت شناسه اصالت برای کالا، قبض انبار برای آن کالاها، صادر نخواهد شد.

انباردارها، از انبار کردن کالاهای فاقد شناسه اصالت، ممنوع هستند.. تنها استثنای این مقرره، انبار کردن کالا در اماکن گمرکی و در خصوص کالاهای وارداتی می باشد.

همچنین، بر اساس اعلام معاون صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت، پس از اتمام مهلت دریافت شناسه اصالت قطعات خودرو، تمامی محصولاتی که شناسه رهگیری، برای آنها دریافت و نصب نشده باشد، کالای قاچاق، محسوب شده و مشمول مقررات قاچاق می گردد.

کد تعرفه گمرکی کالای وارداتی که به آن، HS Code نیز می گویند، یک عدد 8 تا 10 رقمی است که هر دو رقم آن، از چپ به راست، نشان دهنده اطلاعات و جزئیات خاص مربوط به هر کالا می باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شناسه اصالت قطعات خودرو و نحوه دریافت آن در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شناسه اصالت قطعات خودرو و نحوه دریافت آن پاسخ دهند.