جرم تهمت زدن

جرم تهمت زدن، یعنی، مرتکب، عملی که در قانون، جرم است را بدون توان اثبات آن، صریحا، به دیگری، نسبت دهد که ارتکاب این جرم، حکم مجازات تهمت زدن، یعنی، جزای نقدی و در مواردی حد، را در پی خواهد داشت. برای رسیدگی به جرم، در دادسرا و دادگاه کیفری، جهت صدور حکم مجازات، شاکی باید، از طریق دفاتر خدمات قضایی، شکواییه خود را ثبت کند و به دادسرا ارسال نماید. 

خداوند، در قرآن، انسان را اشرف مخلوقات خطاب کرده و برای او، شان و کرامت والایی، در نظر گرفته است. بر همین مبنا، آبروی افراد، یکی از مهم ترین مسائل، در جامعه بوده و هیچ کس، حق ندارد، تحت هیچ عنوان و به هیچ دلیلی، با آبروی افراد، بازی کرده و آن را در معرض خطر قرار دهد. متاسفانه، در اغلب دعواها و درگیری ها، افراد، به قصد تخریب دیگری، اقدام به تهمت زدن، به طرف مقابل، می کنند، تا با در معرض خطر قرار دادن شان و آبروی وی، ایجاد فشار کرده و انتقام بگیرند.

اهمیت این مساله، به اندازه ای است که قانون گذار، تهمت زدن را جرم انگاری کرده و برای آن، حکم مجازات بسیار سنگینی در نظر گرفته است. بنابراین، چنانچه، شخصی، اقدام به تهمت زدن به دیگری نماید، این امر، قابل پیگیری خواهد بود و مرتکب را با جزای سنگینی، مواجه خواهد کرد. اما، از آنجا که بدون اطلاع از اینکه ارکان جرم تهمت زدن چیست و این مساله که ادله اثبات آن، چه می باشند، نمی توان، این جرم را اثبات کرد و مرتکب را به سزای عملش رساند، باید، این جرم را از منظر قانونی، مورد بررسی قرار داد.

به همین منظور، در این مقاله، قصد داریم، بگوییم که تعریف جرم تهمت زدن چیست و حکم مجازات آن، بر اساس قانون مجازات اسلامی، چه می باشد، سپس، در خصوص نحوه شکایت و رسیدگی به این جرم، در دادسرا و دادگاه، توضیح دهیم. جهت کسب اطلاعات بیشتر، در خصوص این موضوع، با ما، همراه باشید.

تعریف جرم تهمت زدن

یکی از ترفند هایی که افراد، برای تحت فشار قرار دادن دیگری، در دعواهای سیاسی یا درگیری های خانوادگی، مورد استفاده قرار می دهند تا بدین ترتیب، طرف مقابل خود را اذیت کرده و با تحت فشار قرار دادن وی، او را مجبور به تن دادن به خواسته خود نمایند، تهمت زدن، به طرف مقابل دعوا است.

تهمت زدن، همیشه، با انگیزه ایجاد فشار نیست و گاهی می تواند، صرفا، با انگیزه انتقام جویی، صورت گیرد. به هر روی، به جهت اهمیت شان و کرامت و آبروی افراد، تهمت زدن، با هر انگیزه ای که صورت گیرد، از منظر قانون گذار، جرم بوده و مرتکب آن را با حکم مجازات جرم تهمت زدن، روبرو خواهد کرد.

پرسشی که مطرح می گردد، این است که تعریف جرم تهمت زدن چیست و حکم مجازات آن، چه می باشد. برای اینکه بتوانیم بگوییم، تعریف جرم تهمت زدن چیست و مجازات آن، چه می باشد، باید، به قانون مجازات اسلامی، مراجعه کرد و با استفاده از این قانون، جرم افترا و قذف را مورد بررسی قرار داد. البته، قبل از مراجعه به قانون مجازات اسلامی، لازم است این نکته را متذکر شد که جرم افترا، به دو دسته افترای عملی و افترای قولی یا لفظی، تقسیم می گردد و تهمت زدن، یک افترای قولی یا لفظی است. 

در افترای عملی، نظیر پرونده سازی، شخصی، با انگیزه متهم شدن فرد دیگری، اقدام به قرار دادن اشیا و وسایلی که داشتن آن ها، از منظر قانون، جرم بوده و سبب تعقیب دارنده می گردد، در محلی نموده و بدین ترتیب، موجب مورد اتهام گرفتن و تعقیب آن فرد دیگر، می شود. اما، در افترای لفظی یا تهمت زدن، اقداماتی از این دست، صورت نمی گیرد، بلکه، جرم، با نسبت دادن یک عنوان مجرمانه یا نشر آن، صورت می گیرد. 

برای بررسی افترای قولی و توضیح اینکه تعریف جرم تهمت زدن چیست، باید، به ماده 697 قانون مجازات اسلامی، بخش تعزیرات، مراجعه کرد. ماده 697، در تعریف اینکه جرم تهمت زدن چیست، مقرر می دارد:

بر اساس این ماده، در پاسخ به این پرسش که تعریف جرم تهمت زدن چیست؟ می توان گفت، تهمت زدن، یعنی، تهمت زننده، به وسیله انتشار و درج در روزنامه ها یا سخن رانی در مجامع عمومی یا هر وسیله دیگری، ولو با صحبت رو در رو یا ارسال پیامک، یک امر را که از منظر قانون گذار، انجام آن، جرم می باشد و قابلیت اثبات آن نیز وجود ندارد، به صراحت، به دیگری، نسبت دهد.

بنابراین، صرف اینکه کسی، با صراحت تمام، به طور شفاهی یا کتبی، یک فعل مجرمانه را به دیگری نسبت دهد و نتواند آن را ثابت نماید، برای تحقق جرم تهمت زدن، کافی است و مرتکب جرم تهمت زدن را با حکم مجازات این جرم که در قسمت بعدی، توضیح خواهیم داد، روبرو خواهد کرد.

شایان ذکر است، در مواردی استثنایی، نظیر زمانی که نشر ارتکاب یک جرم، توسط دیگری، سبب ترویج فحشا و اشاعه آن گردد، حتی اگر، امر نشر داده شده، قابل اثبات نیز باشد، مرتکب، به علت نشر چنین امری که سبب اشاعه فحشا در جامعه می گردد و به خاطر تاثیری که بر نظم عمومی جامعه گذاشته است، به حکم مجازات تهمت زدن، محکوم خواهد شد.

یک نوع خاص از تهمت زدن نیز وجود دارد که در قانون مجازات اسلامی، تحت عنوان قذف، پیش بینی شده است و مرتکب را با مجازات حد قذف، روبرو می کند. قذف یعنی، فردی، به شخص دیگری، هرچند مرده، نسبت زنا و لواط دهد و نتواند آن را اثبات کند.

مجازات تهمت زدن

 قانون گذار، در قانون مجازات، مجازات تهمت رابطه نامشروع یا هر نوع تهمت دیگری را پیش بینی کرده است که در صورت شکایت شاکی و اثبات افترا یا همان تهمت، برای مرتکب جرم، صادر خواهد شد. از این رو، در این بخش، قصد داریم، حکم مجازات جرم تهمت زدن را با مراجعه به قانون مجازات اسلامی، مورد بررسی قرار دهیم.

همانطور که در پاسخ به این پرسش که تعریف جرم تهمت زدن چیست؟ گفتیم، جرم تهمت زدن، همان، افترا و در شکل خاص آن، قذف می باشد و بنابراین، برای بررسی حکم مجازات آن، باید، به ماده قانونی افترا، یعنی، ماده 697 که در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی آمده و ماده قانون قذف، یعنی ماده 245 قانون مجازات، مراجعه کرد.

ماده 697، در صدر خود، جرم افترا را تعریف کرده و در بخش انتهایی خود، حکم مجازات افترا را پیش بینی می نماید. ماده 697 قانون مجازات، مقرر می دارد: " هر کس، به وسیله اوراق چاپی یا خطی .... یا هر وسیله دیگر، به کسی، امری را‌ صریحا، نسبت دهد... که مطابق قانون، آن امر، جرم محسوب می ‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید، جز در مواردی که‌ موجب حد است، به جزای نقدی درجه شش، محکوم خواهد شد." 

بر اساس این ماده، حکم مجازات تهمت زدن به همسر یا تهمت زدن به هر شخص دیگری، در مواردی که تهمت وارده، مجازات حد نداشته باشد، جزای نقدی درجه شش می باشد که مقصود از جزای نقدی درجه شش، بر اساس ماده 19 قانون مجازات، جزای نقدی بیش از 6 میلیون تومان تا 24 میلیون تومان است و منظور از تهمت موجب مجازات حد، نسبت دادن امری مانند زنا که در قانون، به آن، قذف می گویند، می باشد.

مجازات جرم قذف که یک نوع، تهمت خاص است نیز در ماده 250 قانون مجازات اسلامی، پیش بینی شده است، این ماده، در خصوص مجازات قذف، مقرر می دارد: "حد قذف، هشتاد ضربه شلاق است."  بر اساس این ماده، مرتکب این نوع از تهمت خاص، 80 ضربه شلاق حدی، یعنی، شلاقی که تخفیف، در آن، راه ندارد، خواهد خورد.

نحوه شکایت از جرم تهمت زدن

هنگامی که شخصی، با جرم تهمت زدن، مواجه می گردد، اغلب، این پرسش را دارد که نحوه شکایت از جرم تهمت زدن چیست و چگونه و از طریق طی کردن چه مراحلی، می توان، خواهان صدور حکم مجازات جرم تهمت زدن، از دادگاه شد؟ از این رو، در این بخش، قصد داریم، نحوه شکایت از جرم تهمت زدن را توضیح دهیم.

اولین مرحله ای که شاکی از جرم تهمت زدن، باید، طی نماید، ثبت نام در سامانه ثنا، می باشد. چرا که بدون داشتن حساب کاربری سامانه ثنا، امکان ثبت شکایت از جرم تهمت زدن و ارسال آن، به دادگاه صالح، جهت رسیدگی، وجود نخواهد داشت. برای ثبت نام، هم می توان به صورت حضوری، به دفاتر خدمات قضایی رفت و هم می توان با مراجعه به سایت sana.adliran.ir، در خانه یا از طریق کافی نت، ثبت نام نمود.

در مرحله دوم، شاکی باید، متن شکواییه شکایت از جرم تهمت زدن را تنظیم کند و فایل تایپی آن را داشته باشد. این امر، با استفاده از نمونه شکواییه ها یا با کمک وکیل، ممکن می باشد. همچنین، می توان، از متن شکواییه پیش فرضی که در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی وجود دارد، استفاده کرد.

در مرحله آخر، شاکی باید، با داشتن متن شکواییه، جهت ثبت و ارسال آن به دادگاه صالح، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کرده و با پرداخت هزینه دادرسی شکایت خود، شکواییه خود را ثبت نماید. در ادامه، نحوه رسیدگی به جرم تهمت زدن، پس از ثبت شکایت آن را توضیح خواهیم داد.

نحوه رسیدگی به جرم تهمت زدن

پس از ثبت شکواییه جرم تهمت دزدی یا هر تهمت و افترای دیگری، پرونده شکایت مطروحه، در دادسرای محل وقوع جرم، تشکیل می شود و رسیدگی به موضوع شکایت شاکی، در دادسرا، آغاز می گردد. ابتدا، مقام تحقیق، ادله ارائه شده، توسط شاکی را مورد رسیدگی، قرار می دهد و وقوع جرم را بررسی می نماید.

پس از رسیدگی به وقوع جرم و انجام تحقیقات مقدماتی دادسرا، یکی از دو قرار منع تعقیب یا جلب به دادرسی، صادر خواهد شد. با این توضیح که چنانچه، ادله ارائه شده، برای اثبات جرم تهمت یا انتساب این عنوان مجرمانه، به متهم، کافی نباشد، دادسرا، اقدام به صدور قرار منع تعقیب، خواهد نمود و در صورتی که وقوع جرم، محرز باشد یا ادله، برای انتساب عنوان مجرمانه، به متهم، کافی باشند، قرار جلب به دادرسی، توسط دادسرا، صادر خواهد شد.

پس از صدور  قرار جلب به دادرسی، پرونده برای مطالعه و صدور کیفر خواست، نزد دادستان که عالی ترین مقام دادسرا و رئیس آن، می باشد، فرستاده خواهد شد و بعد از اینکه دادستان، حداکثر، ظرف سه روز، کیفرخواست را صادر نمود، پرونده، از دادسرا، به دادگاه کیفری دو، ارسال خواهد شد.

در دادگاه کیفری دو، قاضی رسیدگی کننده به پرونده، مجددا، ادله را بررسی نموده و به متهم و شاکی، فرصت دفاع می دهد و در صورتی که وقوع جرم را محرز بداند، اقدام به صدور حکم مجازات جرم تهمت زدن که بسته به تهمت، حد یا جزای نقدی است، می نماید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد تهمت زدن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون تهمت زدن پاسخ دهند.