اعتراض به حکم نفقه

نحوه اعتراض به حکم قطعی نفقه توسط زوج و زوجه، با ثبت دادخواست اعتراض و با استفاده از یکی از روش های اعتراض، از قرار فرجام خواهی و یا اعاده دادرسی که روش اعتراض به رای قطعی است، می باشد. از مدارک لازم برای اعتراض به حکم قطعی نفقه توسط زوج و زوجه، رای مورد اعتراض بوده و هزینه این امر، در فرجام خواهی و اعاده دادرسی، 5/5 درصد محکوم به است.

نفقه، یکی از مهم‌ ترین حقوق مالی زنان در عقد نکاح دائم می باشد. البته، تنها در صورتی مرد، در ازدواج، موظف به پرداخت این حق مالی زن است که زن، از او تمکین عام و خاص داشته باشد. در غیر این صورت و در شرایطی که زن، بدون هیچ گونه عذر موجهی، از تمکین همسر خود، خودداری کند، مرد، وظیفه پرداخت نفقه را نخواهد داشت. گاهی، علی رغم تمکین عام و خاص زن، مرد از پرداخت نفقه همسر خود، استنکاف می ورزد و زن را در عسر و حرج قرار می‌ دهد.

در چنین شرایطی، زوجه می تواند، با ثبت دادخواست مطالبه نفقه معوقه و جاری، از دادگاه، تقاضای صدور حکم به پرداخت نفقه را داشته باشد. پس از رسیدگی و صدور حکم، در صورتی که هر یک از اصحاب دعوا، نسبت به رای صادره در خصوص نفقه، اعتراض داشته باشند، باید، از طریق نحوه اعتراض به حکم نفقه و در صورت قطعی بودن رای، از طریق روش اعتراض به رای قطعی، نسبت به این مساله، اقدام نمایند که این موضوع، نیازمند رعایت قواعد بخصوصی است، در غیر این صورت، اعتراض فرد، به نتیجه نخواهد رسید.
از این رو، در این مقاله، قصد داریم، در خصوص راه و روش ها و مراحل و نحوه اعتراض به حکم قطعی نفقه توسط زوج و زوجه صحبت کنیم و مدارک و هزینه های لازم، برای این امر را بگوییم و توضیح دهیم، روش اعتراض به رای نفقه شورای حل اختلاف، چگونه است. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، با ما، همراه باشید.

راه ها و روش های اعتراض به رای نفقه

شرط دریافت نفقه، تمکین عام و خاص، از سوی زوجه است. زمانی که زوج، با وجود تمکین زوجه، نفقه وی را ندهد، زن می تواند، با ثبت دادخواست حقوقی مطالبه نفقه، اقدام به مطالبه نفقه جاری و معوق خود نماید. همچنین، در صورتی که مرد، علی رغم داشتن استطاعت مالی، از پرداخت نفقه حال حاضر زوجه، خودداری کند، زوجه می تواند، با ثبت شکواییه ترک انفاق، از او شکایت کرده و تقاضای صدور حکم مجازات حبس را برای وی داشته باشد.

پس از اینکه زوجه، اقدام به ثبت دادخواست مطالبه حقوقی نفقه نمود یا شکوائیه کیفری ترک انفاق را ثبت کرد، دادگاه صالح که در خصوص ترک انفاق، دادگاه کیفری و در خصوص مطالبه حقوقی نفقه، در موارد زیر 20 میلیون تومان، شورای حل اختلاف و بالاتر از آن، دادگاه خانواده می باشد، اقدام به رسیدگی و صدور رای، خواهد نمود. اما پیش از صدور رای لازم است، طرفین دعوا به سوالات قاضی در دادگاه نفقه پاسخ دهند.

در شرایطی که هریک از طرفین دعوا، یعنی زوج و زوجه، نسب به رای صادره از مرجع صالح، در خصوص نفقه زن، اعتراض داشته باشند، می توانند، از طریق راه و روش های اعتراض به حکم نفقه و در صورت قطعی شدن رای، از طریق روش اعتراض به رای قطعی، به رای صادره، اعتراض نموده و تقاضای رسیدگی به اعتراض خود را از مرجع صالح، داشته باشند. سوالی که مطرح می شود، این است که راه ها و روش ها و نحوه اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه چگونه است؟

در پاسخ به این پرسش که را ه ها و روش ها و مراحل و نحوه اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه چگونه است و در صورت قطعی شدن رای نفقه، روش اعتراض به رای قطعی، به چه شکل، خواهد بود؟ باید گفت، همانند  اعتراض به حکم مهریه، تجدیدنظر خواهی، واخواهی و در صورت وجود شرایط مندرج در قانون، اعاده دادرسی و فرجام خواهی، از راه و روش های اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه، هستند که هر کدام، شرایط مخصوص به خود را داشته که در زیر، به توضیح هریک از آن ها، خواهیم پرداخت: 

واخواهی: واخواهی، یکی از طرق و نحوه اعتراض به حکم نفقه، توسط زوج است و ماده 305 قانون آیین دادرسی مدنی، در خصوص آن، مقرر می دارد: "محکوم علیه غایب، حق دارد، به حکم غیابی، اعتراض نماید. این اعتراض، واخواهی نامیده می‌ شود. دادخواست واخواهی، در دادگاه صادر کننده حکم غیابی، قابل رسیدگی است."

بر اساس این ماده، در صورتی که زوج، در جلسه رسیدگی به نفقه، حضور نداشته باشند و رای، به ضرر وی، صادر شود، او می تواند، نسبت به واخواهی نفقه، یعنی واخواهی از رای غیابی، اقدام نموده تا به موجب آن، دادگاه صادر کننده رای، مجددا، به دادخواست، رسیدگی کرده و رای صادر نماید. مهلت واخواهی، 20 روز از تاریخ ابلاغ رای، برای اشخاص مقیم ایران و دو ماه از تاریخ ابلاغ رای، برای اشخاص مقیم خارج ایران خواهد بود.

تجدیدنظر خواهی: تجدید نظر خواهی نیز یکی از راه و روش ها و نحوه اعتراض به حکم نفقه، توسط زوج و زوجه است و صرفا، در صورت وجود جهات تجدید نظر خواهی، قابل اعمال، خواهد بود. ماده، 348 قانون آیین دادرسی مدنی، جهات تجدید نظر را مواردی همچون "ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه، ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود، ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی، ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رای، ادعای مخالف بودن رای با موازین شرعی و یا مقررات قانونی" می داند.

بر اساس این ماده، چنانچه زوج و یا زوجه، بخواهند، نسبت به رای صادره در خصوص نفقه، از طریق روش تجدید نظر خواهی، اعتراض کنند، باید، با ذکر یکی از این جهات و ارائه ادله اثبات کننده آن، در مهلت قانونی که 20 روز از تاریخ ابلاغ رای، برای افراد مقیم ایران و دو ماه از تاریخ ابلاغ رای، برای افراد مقیم خارج از ایران می باشد، نسبت به این امر، اقدام کنند. 

فرجام خواهی: فرجام خواهی نیز یک روش اعتراض به حکم قطعی نفقه توسط زوج و زوجه است و صرفا، در صورت وجود جهات فرجام خواهی، قابل اعمال، خواهد بود. ماده، 367 قانون آیین دادرسی مدنی، جهات فرجام خواهی، در خصوص آرایی که به علت عدم تجدید نظر خواهی، قطعی شده اند را منحصر به مواردی نظیر "احکامی که خواسته آن، بیش از مبلغ بیست میلیون (20/000/000) ریال باشد" می داند.

بر اساس این ماده، چنانچه زوج و یا زوجه، بخواهند،  از طریق این روش اعتراض به رای قطعی، یعنی فرجام خواهی، نسبت به رای صادره در خصوص نفقه، اعتراض کنند، اولا، رای باید، به موجب عدم تجدید نظر خواهی، قطعی شده باشد و ثانیا، مبلغ خواسته، بالای دو میلیون تومان باشد.

اعاده دادرسی: اعاده دادرسی حقوقی، یکی از روش های اعتراض به حکم قطعی نفقه توسط زوج و زوجه بوده و صرفا، در صورت وجود جهات آن، قابل اعمال است. ، جهات اعاده دادرسی از رای قطعی، بر اساس ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی، شامل اموری نظیر این موارد می باشد که "موضوع حکم، مورد ادعای خواهان نبوده باشد، حکم به میزان بیشتر از خواسته، صادر شده باشد،.... پس از صدور حکم، اسناد و مدارکی به دست اید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یاد شده در جریان دادرسی مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است."

بر اساس این ماده، چنانچه رای نفقه، توسط دادگاه صالح، صادر شود و پس از گذشت مهلت های واخواهی و تجدیدنظر خواهی، قطعی گردد و زوج یا زوجه، بعد از قطعی شدن رای، یکی از جهات اعاده دادرسی را داشته باشند، می توانند، از طریق این روش اعتراض به رای قطعی دادگاه، نسبت به رای قطعی نفقه، اعتراض کنند. در ادامه مقاله، در خصوص مراحل نحوه اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه، در هر یک از این روش ها، توضیح خواهیم داد.

نحوه و مراحل اعتراض به رای نفقه

همانطور که گفتیم، روش های اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه، مواردی از قرار واخواهی، تجدیدنظر خواهی، فرجام خواهی و اعاده دادرسی هستند که هر یک از این روش ها، مراحل و نحوه مخصوص به خود را دارند. لذا، در این قسمت از مقاله، قصد داریم، در خصوص مراحل و نحوه اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه، در هریک از این روش ها، صحبت کنیم.

مراحل و نحوه اعتراض به حکم نفقه، همانند نحوه اعتراض به حکم طلاق غیابی، توسط زوج و زوجه، در هریک از روش های فوق الذکر، با ثبت دادخواست واخواهی، تجدیدنظر خواهی، فرجام خواهی یا اعاده دادرسی، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، در مهلت قانونی مورد نظر، برای این امور می باشد. برای این امر، فرد باید، از قبل، متن دادخواست اعتراض خود را در یک فایل ورد آماده کرده باشد و هنگام مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، آن را تحویل دفاتر دهد.

شایان ذکر است، در تمامی این موارد، شخصی که قصد ثبت دادخواست اعتراض به حکم نفقه را دارد، باید، دارای حساب کاربری در سامانه ثنا یا همان سامانه ابلاغیه الکترونیک باشد و مدارک مثبت ادعای خود، برای اعتراض را نیز پیوست دادخواست نماید که در ادامه مقاله، در خصوص این مدارک، صحبت خواهیم کرد.

مدارک لازم برای اعتراض به رای نفقه

همانگونه که هنگام ثبت دادخواست اعتراض به اجرت المثل ایام زوجیت، از طریق دفاتر خدمات الکرونیک قضایی، زوجه یا نماینده قانونی او، باید، مدارک لازم برای این امر را به فایل دادخواست خود، پیوست کنند و در صورت لزوم، آن ها را در محکمه، به قاضی پرونده، ارائه دهند، در نحوه اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه نیز اعتراض کننده، باید، مدارک لازم برای اعتراض به رای نفقه را داشته باشد، آن مدارک را پیوست دادخواست اعتراض خود کند و در صورت لزوم، به دادگاه، ارائه دهد.

لذا، در این قسمت از مقاله، قصد داریم، در خصوص مدارک لازم برای اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه، صحبت کنیم و بگوییم برای اعتراض از طریق هریک از روش های اعتراض به حکم نفقه، چه مدارکی لازم و ضروری است. مدارک لازم برای اعتراض به حکم نفقه، عبارتند از:

داشتن حساب کاربری در سامانه ثنا و نام کاربری و رمز عبور آن

مدارک هویتی اعتراض کننده 

رای مورد اعتراض، شماره رای و شماره پرونده

هر گونه مدرکی که به استناد آن، اعتراض به رای نفقه، صورت می گیرد.

پس از صحبت در خصوص مدارک لازم برای اعتراض به حکم نفقه، توسط زوج و زوجه، در ادامه مقاله، قصد داریم، در خصوص هزینه اعتراض به رای نفقه، بر اساس تعرفه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، صحبت کنیم.

هزینه اعتراض به رای نفقه

اعتراض به حکم نفقه، توسط زوج و زوجه، به موجب ثبت دادخواست تجدیدنظر خواهی، واخوهی، فرجام خواهی یا اعاده دادرسی، نیازمند پرداخت هزینه های این امر است و نپرداختن هزینه اعتراض به رای نفقه، موجب عدم ثبت و ارسال دادخواست اعتراض، به مرجع رسیدگی کننده به آن، خواهد شد و بدین ترتیب، حق اعتراض فرد، تضییع می گردد. لذا در این قسمت، قصد داریم، در خصوص هزینه اعتراض به رای نفقه، صحبت کنیم.

هزینه اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه، بر اساس تعرفه اعلام شده به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، محاسبه می گردد. بر اساس هزینه دادرسی و تعرفه های خدمات قضایی در سال 1401، هزینه اعتراض به رای نفقه، در واخواهی، تجدید نظر خواهی، فرجام خواهی و در اعاده دادرسی، از قرار زیر می باشد: 

هزینه واخواهی، برای اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه: 4/5 درصد محکوم به

هزینه تجدید نظر خواهی، برای اعتراض به حکم نفقه توسط زوج و زوجه: 4/5 درصد محکوم به

هزینه فرجام خواهی، برای اعتراض به حکم قطعی نفقه توسط زوج و زوجه: 5/5 درصد ارزش خواسته

هزینه اعاده دادرسی، برای اعتراض به حکم قطعی نفقه توسط زوج و زوجه: 5/5 درصد ارزش خواسته

شایان ذکر است، هزینه واخواهی، تجدیدنظر خواهی، فرجام خواهی و اعاده دادرسی، در دعاوی مالی و دعاوی غیر مالی، متفاوت بوده و از آنجا که دعوای مطالبه نفقه، دعوای مالی محسوب می گردد، هزینه دادرسی آن، بیشتر از دعاوی غیر مالی، می باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص هزینه دادرسی و تعرفه های خدمات قضایی در سال 1401، مطالعه مقاله زیر، پیشنهاد، می گردد.

اعتراض به رای نفقه شورای حل اختلاف

هنگامی که زن، اقدام به ثبت دادخواست مطالبه نفقه معوقه یا جاریه خود می نماید، در صورتی که مبلغ نفقه را معین نکند و صرفا، تعین میزان آن را از دادگاه بخواهد یا در صورتی که مبلغ را مقوم کند، یعنی، میزان خواسته خود را به ریال یا تومان، معین نماید و خواسته او، کمتر از 20 میلیون تومان باشد، پرونده او، به شورای حل اختلاف، فرستاده خواهد شد.

هنگامی که شورای حل اختلاف، به دعوای نفقه مطرح شده، رسیدگی کرد و اقدام به صدور رای مقتضی نمود، در صورت صدور رای به صورت غیابی، نسبت به زوج، او حق دارد با ثبت دادخواست واخواهی، از شورا، تقاضای رسیدگی مجدد به پرونده را داشته باشد و در صورتی که رای حضوری صادر شده باشد، هریک از زوج و زوجه، می توانند، با ثبت دادخواست تجدید نظر خواهی در مهلت آن، از دادگاه بدوی حقوقی، تقاضای رسیدگی به تجدیدنظر خود را نمایند.

شایان ذکر است، در صورتی که رای شورای حل اختلاف، به صورت گزارش اصلاحی باشد، امکان اعتراض و تجدید نظر خواهی، نسبت به آن، وجود نخواهد داشت. گزارش اصلاحی، در مواردی صادر می گردد که طرفین دعوا، در شورای حل اختلاف، با یکدیگر، مصالحه و صلح و سازش نمایند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد اعتراض به حکم نفقه در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون اعتراض به حکم نفقه پاسخ دهند.