قرارداد الکترونیکی وکالت

قرارداد الکترونیکی وکالت، وکالتنامه ای است که به شکل الکترونیکی، ثبت شده و در آن، مشخصات طرفین، موضوع وکالت، حق الوکاله و حدود اختیارات وکیل دادگستری، مشخص شده و در نهایت به امضای موکل و وکیل می رسد. نحوه ثبت این قراردادها و مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکیل، از طریق ورود به سامانه عدل ایران می باشد. 

از سال نود و نه و با تصویب قانون بودجه، وکلا، موظف شدند تا وکالتنامه های خود را در سامانه مخصوص به این امر، ثبت کرده و به جای تنظیم قرارداد بر روی فرم های کاغذی، آن قراردادها را در سامانه مربوطه تنظیم نمایند. 

به این ترتیب، قرارداد الکترونیکی وکالت، جایگزین قراردادهای سنتی کاغذی شده و در صورت عدم رعایت مقررات مربوط به نحوه ثبت آن، وکلای دادگستری، با ضمانت اجراهای مقرر قانونی مواجه خواهند شد. از سوی دیگر، موکلینی که برای امضای قرارداد اقدام نموده اند؛ نیز می‌ توانند با مراجعه به سامانه مربوطه، برای مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکیل، اقدام نمایند. 

با توجه به اهمیت این مساله، برای هر دو گروه وکلا و موکلین، در این مقاله، ابتدا به این سوال که قرارداد الکترونیکی وکالت چیست پاسخ داده خواهد شد و پس آن ورود به سامانه وکالتنامه، نحوه تنظیم، ثبت و نحوه مشاهده وکالتنامه الکترونیک توضیح داده خواهد شد. 

قرارداد الکترونیکی وکالت چیست

پیش از آنکه به این سوالات پاسخ دهیم که قرارداد الکترونیکی وکالت چیست و نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت و مشاهده وکالتنامه الکترونیک، به چه صورت می باشد، لازم است تا ابتدا در مورد مفهوم عقد و قرارداد وکالت وکیل دادگستری، توضیح داده و سپس به سوالات فوق، پاسخ دهیم.

عقد وکالت، عقدی است که به موجب آن، فردی (موکل) به شخص دیگری (وکیل)، اعطای نمایندگی کرده تا وکیل، یک امر حقوقی را به نیابت از موکل و با اختیارات تعیین شده در عقد وکالت، انجام دهد. وکالت، به عنوان یکی از عقود معین در قانون مدنی کشور ما، دارای انواع مختلفی بوده که یکی از مهم ترین دسته بندی های آن، تقسیم وکالت به وکالت مدنی (غیر قضایی) و وکالت قضایی می باشد.

منظور از وکالت مدنی یا غیر قضایی، وکالتی است که به موجب آن، یک شخص، برای انجام امر حقوقی، به شخص دیگری که وکیل دارای پروانه وکالت نبوده، اعطای وکالت تام یا وکالت کاری می نماید. این وکالت، به طور معمول، در دفاتر اسناد رسمی و با تنظیم وکالتنامه رسمی به وکیل، داده می شود. به عنوان مثال، شخصی به دیگری، وکالت می دهد که خانه وی را بفروشد.

در مقابل وکالت مدنی، وکالت قضایی، وجود داشته که در آن فردی، با اعطای وکالت به یک وکیل دارای پروانه وکالت، اعم از کارآموز یا وکیل پایه یک دادگستری، انجام امور مربوط به پرونده قضایی خود را در دادگستری، به وی سپرده و به وی اعطای نیابت می کند.

در اعطای وکالت قضایی نیز همچون نوع مدنی وکالت، لازم است تا قراردادی، میان وکیل و موکل، منعقد گردیده و در آن، مشخصات طرفین، موضوع وکالت، حق الوکاله و حدود اختیارات وکیل دادگستری، مشخص شده و در نهایت به امضای موکل و وکیل برسد. این قرارداد، قرارداد وکالت قضایی، نامیده می شود.

در گذشته و تا پیش از اصلاحات سال 99، قرارداد وکالت، به شکل فیزیکی و بر روی کاغذ تنظیم می گشت؛ به این ترتیب که، نهادهای اعطا کننده پروانه وکالت، یعنی کانون وکلا و مرکز وکلای قوه قضائیه، هر کدام، به طور جداگانه، فرم های چاپی خاصی را منتشر می کردند که وکلا پس از خرید فرم های وکالتنامه، در تنظیم قراردادهای وکالتی خود با موکلان، از آن ها استفاده می کردند.

اما از سال 99 و با تصویب قانون بودجه، این رویه تغییر کرد. با این توضیح که مطابق بند (ش) تبصره 6 قانون بودجه سال 99، وکلا، موظف شدند تا وکالتنامه های خود را در سامانه مخصوص به این امر، ثبت کرده و به جای تنظیم قرارداد بر روی فرم های کاغذی، آن قراردادها را در سامانه مربوطه و طبق مقررات نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، تنظیم نمایند.

در این سامانه، پس از ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، امکان مشاهده وکالتنامه الکترونیک وکالت نیز برای موکل وجود داشته و لازم است تا موکل، پس از ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، در سامانه، برای تایید آن، از طریق وکیل، اقدام نماید. لازم به ذکر است که دلیل الزام وکلا، به ثبت قرادادهای خود به شکل الکترونیکی در این سامانه، شفاف سازی اطلاعات درآمدی وکلا و اخذ مالیات، بر اساس میزان درآمد واقعی این افراد و جلوگیری حداکثری از فرار مالیاتی آن ها می باشد.

نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، مطابق مقررات تعیین شده در سامانه مربوطه بوده و پس از ثبت آن توسط وکیل، امکان مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکیل و دریافت پرینت از آن برای موکل، وجود خواهد داشت.

نحوه تنظیم قرارداد الکترونیکی وکالت

پس از مراجعه موکل به وکیل و رسیدن به توافق، بر سر موضوعات وکالت، به ویژه بحث حق الوکاله، لازم است تا وکیل، برای تنظیم قرارداد الکترونیکی وکالت، در سامانه، مطابق مقررات نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، اقدام نموده تا بعدا مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکیل، برای موکل، امکان پذیر باشد. لذا، در این بخش، به توضیح مراحل نحوه تنظیم قرارداد الکترونیکی وکالت، پرداخته خواهد شد.

در مرحله اول، لازم است تا وکیل، با استفاده از نام کاربری و رمز عبوری که در هنگام ثبت نام سامانه ثنا دریافت نموده، وارد حساب کاربری خود در سامانه عدل ایران adliran.ir که به آن سامانه قرارداد الکترونیکی قوه قضاییه نیز می گویند، شود.

در گام بعد، وکیل، می بایست بر اساس مراحل نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، برای وارد کردن اطلاعات مربوط به قرارداد وکالت، شامل نوع وکالت، مشخصات موکل، طرف دعوا، موضوع وکالت، حدود اختیارات وکیل دادگستری و در نهایت، میزان حق الوکاله، اقدام نماید.

در مرحله بعد، لازم است تا امضای وکیل و موکل، در سامانه درج شود. در این حالت، جهت درج امضای موکل در وکالتنامه، یک رمز یک بار مصرف، برای موکل ارسال شده که با فرستادن این رمز برای وکیل، وی می تواند امضا موکل را نیز در قرارداد الکترونیکی وکالت، درج نماید.

در نهایت، با دریافت کد رهگیری، مراحل ثبت قرارداد، مطابق مقررات نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، به پایان رسیده و موکل نیز می تواند برای مشاهده وکالتنامه الکترونیک وکالت و چاپ آن، به سامانه، مراجعه نماید.

سامانه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت

وکلایی که قصد انعقاد قرارداد وکالت با موکل خود را داشته، لازم است تا برای ثبت قرارداد الکترونیکی خود، مطابق مقررات نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، در سامانه اقدام نمایند تا به این ترتیب، پس از تایید قرارداد، توسط موکل، امکان مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکیل نیز برای موکل وجود داشته باشد.

سامانه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت که وکلا، موظف به ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت خود در آن سامانه، مطابق مقررات مربوطه بوده، سامانه عدل ایران قوه قضائیه، یا همان سامانه ثنا، به آدرس اینترنتی adliran.ir می باشند.

وکلای عضو کانون وکلای دادگستری و قوه قضائیه، می توانند با مراجعه به سامانه عدل ایران قوه قضائیه، ابتدا از طریق گزینه سامانه وکلا و کارشناسان، وارد حساب کاربری خود شده و پس از ورود به حساب کاربری، برای ثبت قرارداد، مطابق مقررات نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، اقدام نمایند.

ورود به سامانه ثبت قرارداد الکترونیک وکالت

 در بخش قبلی در این خصوص که قرارداد الکترونیک چیست صحبت شد. در این قسمت ورود به سامانه ثبت قرارداد الکترونیک وکالت برای متقاضیان شرح داده خواهد شد. برای ورود به سامانه لازم است که فرد وارد سامانه ثنا شده و اقدام به ثبت قرارداد الکترونیک خود نماید.

برای این منظور لازم است فرد آدرس سامانه ثنا به نشانی adliran.ir را در مرورگر خود جستجو کرده تا وارد صفحه زیر شده و از بین گزینه ها بر روی سامانه وکلا و کارشناسان کلیک نماید.

در این قسمت باید مطابق تصویر گزینه سامانه وکلا انتخاب شود.

در مرحله بعد شخص کد ملی و رمز عبوری که هنگام ثبت نام سامانه ثنا دریافت کرده است را در کادر مربوطه وارد نموده و بر روی مرحله بعد کلیک می نماید.

در قسمت نیز رمز شخصی که به تلفن همراه متقاضی ارسال شده در کادر مربوطه وارد می گردد. 

وکیل پس از این مرحله وارد کارتابل شخصی خود شده و می تواند با طی کردن مراحلی که در قسمت های بعدی مقاله توضیح داده خواهد شد، اقدام به ثبت قرارداد الکترونیک وکالت نماید. پس از تنظیم و ثبت، این قرارداد برای موکل نیز قابل مشاهده خواهد بود.

نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت

وکلای عضو کانون وکلای دادگستری و قوه قضائیه، می توانند با مراجعه به سامانه عدل ایران قوه قضائیه، به راحتی و با انجام چند مرحله، برای ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت خود اقدام نمایند. لذا، در این بخش به توضیح مراحل نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت پرداخته که مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:

برای ثبت این قرارداد شخص باید در مرورگر دستگاه خود آدرس سامانه عدل ایران به نشانی adliran.ir را جست و جو کرده تا مطابق تصویر زیر، وارد صفحه اصلی سامانه شود.

در مرحله بعد باید مطابق تصویر بر روی سامانه وکلا کلیک نماید.

در این گام از روند نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، شخص شماره ملی و رمز شخصی یا همان کد ثنای خود را که در هنگام ثبت نام ثنا، دریافت نموده را در کادرهای مربوطه، وارد کرده و بر روی دکمه مرحله بعد کلیک می نماید.

در مرحله بعد، یک رمز موقت به شماره همراه متقاضی ارسال می شود که لازم است این رمز را در کادر مشخص شده، وارد کرده و بر روی دکمه ورود، کلیک نماید.

مطابق مقررات نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، به منظور آغاز فرآیند ثبت قرارداد، باید بر روی عبارت (قرارداد الکترونیک وکالت) در سمت راست صفحه، کلیک شود.

اکنون، همانطور که در تصویر زیر مشاهده نمایان است، به منظور ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، باید شش مرحله طی شود که در ادامه به توضیح این مراحل پرداخته خواهد شد.

در این مرحله از مراحل نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، لازم است تا پس از مشخص کردن نوع وکالت، اعم از عادی، تسخیری و معاضدتی، مشخصات وکیل را وارد شود. البته، این مشخصات، به طور خودکار، در کارتابل شخص ثبت شده، اما چنانچه اطلاعات هویتی قابل مشاهده نیست، با وارد کردن کد ملی و تاریخ تولد، بقیه اطلاعات، به طور خودکار، در سامانه نشان داده خواهد شد. در نهایت، باید بر روی دکمه مرحله بعدی، کلیک شود.

مرحله بعد، مربوط به وارد کردن مشخصات موکل می باشد. بدین منظور، باید بر روی دکمه افزودن، کلیک کرده و اطلاعات مربوط به کد ملی و تاریخ تولد موکل را وارد شود تا بقیه اطلاعات هویتی وی، توسط سامانه و به طور خودکار، نشان داده شود. در انتها، مجددا بر روی دکمه مرحله بعد کلیک شود.

در صفحه جدید، مطابق مقررات نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، باید مشخصات طرف دعوا را وارد شود که با استفاده از دکمه افزودن، امکان پذیر می باشد. همچنین، اگر به اطلاعات طرف دعوا، دسترسی وجود ندارد، گزینه هر شخص حقیقی یا حقوقی انتخاب شود.

در این بخش، باید موضوع وکالت مشخص شود. لازم به ذکر است که موضوعات ارائه شده در سامانه، قابل ویرایش می باشند. 

به موجب مقررات نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، در این مرحله، لازم است تا حدود اختیارات وکیل دادگستری، تعیین شود.

در این مرحله، لازم است تا شرایط قرارداد درج شود. کادرهای آبی، قابل ویرایش بوده و چنانچه، شرط جدیدی، مد نظر متقاضی می باشد، می تواند آن را در بند 32 و ذیل عنوان سایر شرایط، اضافه نماید.

در این مرحله از روند نحوه ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، لازم است تا نوع و مبلغ حق الوکاله را تعیین کرده و در نهایت، بر روی دکمه ثبت موقت، کلیک شود.

در این صفحه، کد رهگیری قرارداد، صادر می شود. لازم است فرد این کد را در جایی یادداشت کرده و سپس، بر روی دکمه بازگشت به فهرست، کلیک نماید.

در ادامه می توانید، با استفاده از گزینه ثبت و ویرایش پیوست، پیوست های قرارداد وکالت خود، از جمله قبض مالیات را ضمیمه آن کرده؛ سپس، با کلیک بر روی گزینه اخذ امضای الکترونیک، امضای خود و موکل را وارد نمایید. در مرحله پایانی، با انتخاب گزینه تایید نهایی وکالت، ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت، نهایی می گردد. لازم به ذکر است پس از تایید نهایی امکان ابطال قرارداد وجود ندارد و در صورت عزل و استعفای وکیل باید مراتب به وسیله لایحه به شعبه اطلاع داده شود.

وکالت در توکیل در قرارداد الکترونیک

قبل از آنکه وکالت در توکیل در قرارداد الکترونیک شرح داده شود لازم است توضیح اجمالی در خصوص معنای وکالت در توکیل برای علاقه مندان ارائه گردد. وکالت در توکیل به این معناست که موکل به وکیلی که طی قراردای وکالت در امری را به او سپرده، این اجازه را می دهد تا امر وکالت را به وکیل دیگری بسپارد که به این امر حق توکیل گفته می شود. 

برای اینکه وکیلی اجازه توکیل به غیر را داشته باشد لازم است این امر در قرارداد وکالت ذکر گردیده باشد. وکالت در توکیل از حدود اختیاراتی است که در قرارداد الکترونیک وکالت پیش بینی گردیده و وکیل می تواند با اجازه موکل آن را در قرارداد درج نماید.  

ضمانت اجرای توکیل وکالت بدون اجازه موکل در ماده ماده 673 قانون مدنی آمده که به موجب آن: «اگر وکیل که وکالت در توکیل نداشته انجام امری را که در آن وکالت دارد به شخص ثالثی واگذار کند هر یک از وکیل و شخص ثالث در مقابل موکل نسبت به خساراتی که مسبب محسوب می شود مسئول خواهد بود.»

نحوه مشاهده وکالتنامه قرارداد الکترونیکی وکالت

نحوه مشاهده وکالتنامه قرارداد الکترونیکی وکالت پرسش اغلب کسانی است که در سامانه اقدام به ثبت این قرارداد کرده اند. پس از ثبت قرارداد در سامانه خدمات الکترونیک قضایی هر یک از وکیل و موکل می توانند از طریق سامانه ثنا و ورود به کارتابل خود قرارداد تنظیمی را مشاهده نمایند. البته موکل می تواند پیش از امضا قرارداد از وکیل بخواهد تا متن قرارداد را برای وی ارسال نماید تا پس از مشاهده نسبت به ارسال کد برای وکیل اقدام نماید. 

پس تنظیم و ثبت قرارداد الکترونیک کد رهگیری برای وکیل نمایش داده می شود که لازم است وی این کد را نزد خود نگاه داشته تا در موارد لزوم مانند مشاهده قرارداد الکترونیک وکالت بتواند با وارد کردن کدرهگیری بتواند قرارداد خود را مشاهده نماید. همینطور وکیل می تواند با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ارائه اصل کارت ملی و شناسنامه متن قرارداد الکترونیک خود را دریافت نماید.

پس از این که قرارداد وکالت در سامانه عدل ایران ثبت گردید، موکل می تواند، از طریق همین سامانه، برای مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکیل پایه یک دادگستری، اقدام نماید. لذا در این بخش، به توضیح نحوه مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکیل در سامانه عدل ایران پرداخته که مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:

متقاضی باید آدرس سامانه عدل ایران، یعنی adliran.ir را در مرورگر خود جست و جو کرده تا مطابق تصویر زیر، وارد صفحه اصلی سایت شود.

اکنون، به منظور ورود به سامانه مشاهده وکالتنامه الکترونیکی وکیل، فرد باید کد ملی و رمز شخصی (کد ثنا) را که در هنگام ثبت نام سامانه ثنا دریافت نموده را در کادرهای مشخص شده وارد کرده و در انتها، بر روی دکمه مرحله بعد کلیک نماید.

در این. مرحله، سامانه، یک رمز موقت را به شماره همراه شخص ارسال می کند، که باید این رمز را در کادر مشخص شده، وارد کرده و بر روی دکمه ورود کلیک نماید.

به منظور مشاهده وکالتنامه الکترونیک، باید گزینه قراردادهای وکالت من را انتخاب شود.

اکنون، به منظور مشاهده وکالتنامه الکترونیکی موکل، باید اطلاعات مربوط به زمان انعقاد وکالتنامه را وارد کرده و پس از انتخاب نوع قرارداد وکالتی که امضا شده، دکمه سبز رنگ بازیابی قراردادهای وکالت را انتخاب شود.

استعلام وکالتنامه محضری، با کدملی، رمز تصدیق و شناسه سند، از طریق دو روش مراجعه حضوری و سامانه ثبت من، برای متقاضیان، امکان پذیر می باشد. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ثبت قرارداد الکترونیکی وکالت پاسخ دهند.