جرایم مالیاتی

جرایم مالیاتی که دارای انواعی، نظیر جریمه مالیات بر عملکرد است، سیاست و اهرم فشاری بوده که دولت، برای پرداخت به موقع مالیات، توسط مودی، پیش بینی کرده و میزان آن، با توجه به نوع جرایم، متفاوت خواهد بود. جریمه عدم ارسال اظهارنامه، از جرایم نابخشودنی مالیاتی و جریمه مالیات بر عملکرد، به موجب بخشنامه بخشودگی های مالیاتی، از جرایم قابل بخشش می باشند. 

با توجه به نقش و اهمیت پرداخت به موقع مالیات، در پیشرفت اقتصادی کشور، دولت، برای ترغیب مودیان مشمول پرداخت مالیات، تشویق های مالیاتی را در نظر گرفته و قواعد هریک را در قانون مالیات های مستقیم، پیش بینی نموده است. مهم ترین شرط استفاده از این مشوق های مالیاتی، پرداخت به موقع مالیات متعلقه و خود اظهاری مالیاتی، در موعد مقرر، می باشد.

اما، از آنجا که اهرم های تشویقی، همیشه کارساز نبوده و همواره، برخی مودیان، از پرداخت مالیات خود، اجتناب می ورزند و با در نظر گرفتن اینکه مالیات، از مهم ترین، منابع درآمدی دولت بوده، دولت، به موجب قانون مالیات های مستقیم، انواع جرایم مالیاتی را پیش بینی کرده، اما تحت شرایطی خاص، برای این جرایم، بخشودگی هایی را نیز در نظر می گیرد. با توجه به میزان سنگین جرایم مالیاتی و انواع متفاوت آن، هر مودی، باید نسبت به این مساله که جرایم مالیاتی چیست و قواعد این امر، چه هستند، مطلع باشد.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، بگوییم، جرایم مالیاتی چیست و انواع و میزان آن، کدام است؛ سپس، جریمه های مالیات بر ارزش افزوده را توضیح داده و درباره جرایم غیر قابل بخشش و بخشنامه بخشودگی این جریمه ها، صحبت کنیم.

جرایم مالیاتی چیست

 در پاسخ به این پرسش که جرایم مالیاتی چیست؟ باید گفت، جرایم مالیاتی، سیاستی است که دولت، به عنوان اهرم فشار، برای پرداخت به موقع مالیات، توسط مشمولین این امر، پیش بینی نموده است و دارای انواع متفاوتی می باشد. دولت، در پی آن است تا با جرایم مالیاتی، به نوعی، مودیان را با انگیزه فرار از تعلق جریمه، ترغیب به پرداخت به موقع مالیات نماید.

تمامی مشمولین مالیات، موظف هستند تا از طریق سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی tax.gov.ir و سایر درگاه های پیش بینی شده برای مسائل مالیاتی، نسبت به ثبت و ارسال اظهارنامه مالیاتی خود، همچنین، پرداخت مالیات متعلقه اقدام کنند و در مهلت های مقرر، دفاتر، ترازنامه و صورت حساب های خود را به سازمان امور مالیاتی، ارائه نمایند.

عدم پرداخت مالیات، در موعد مقرر، عدم ثبت و ارسال اظهارنامه مالیاتی، در موارد الزام به انجام این امر یا عدم ارائه دفاتر، صورت حساب سود و زیان و ترازنامه و مواردی از این دست، سبب تعلق انواع جرایم مالیاتی، به مودی مشمول، خواهد شد. در ادامه مقاله، خواهیم گفت که انواع جرایم مالیاتی چیست.

انواع جرایم مالیاتی

با توجه به متفاوت بودن انواع مالیات و همچنین، مراحلی که باید، مودیان حقیقی و حقوقی مشمول پرداخت مالیات، بر اساس گروه بندی مشاغل مالیاتی خود، در خود اظهاری مالیاتی، انجام دهند، انواع جرایم مالیاتی، در قانون مالیات های مستقیم، پیش بینی شده است.

در صورت عدم پرداخت انواع مالیات یا انجام ندادن مراحل، توسط مشمولین، یک یا چند عدد از این جرایم مالیاتی، برای مودی، در نظر گرفته خواهد شد. از این رو، در این بخش از مقاله، قصد داریم، بگوییم، انواع جرایم مالیاتی چیست و شرط تحقق هریک، کدام است. انواع جرایم مالیاتی، عبارتند از: 

جریمه مالیات عملکرد: این جریمه از انواع جرایم مالیاتی، در ماده 190 قانون مالیات های مستقیم، پیش بینی شده است و در صورت پرداخت مالیات و یا تسلیم اظهارنامه مالیاتی عملکرد، پس از موعدهای مقرر، توسط مودی مشمول مالیات عملکرد، به سازمان امور مالیاتی، تحقق می یابد.

جریمه مالیات بر ارزش افزوده: این جریمه از انواع جرایم مالیاتی، در قانون مالیات بر ارزش افزوده، پیش بینی شده است و شرط تحقق آن، تاخیر در پرداخت عوارض و مالیات، عدم ثبت نام در سامانه، دریافت مالیات و عوارض، توسط شخص غیر مجاز و اظهار درآمد غیر واقع یا کتمان آن، می باشد.

جریمه مالیات های تکلیفی: این جریمه، در ماده 199 قانون مالیات های مستقیم، مورد پیش بینی، قرار گرفته است و شرط تحقق آن، زمانی است که مسئول کسر و پرداخت این نوع از مالیات، نظیر کارفرما که تکلیف کسر و پرداخت مالیات حقوق کارمندان را بر عهده دارد و در این خصوص، دارای مسئولیت تضامنی با کارمند خود می باشد، در موعد مقرر، از انجام وظیفه خود، تخلف کند. 

جریمه لیست حقوق و دستمزد: این نوع از انواع جرایم مالیاتی، در ماده 197 قانون مالیات های مستقیم، پیش بینی شده و شرط تحقق آن، زمانی است که شخص مکلف به تسلیم صورت، فهرست، قرارداد یا مشخصات مودی، به موجب این قانون، از تسلیم موارد مورد ذکر، خودداری کرده یا اطلاعات غیر واقعی ارسال کند.

جریمه مدیران تصفیه: این جریمه، در ماده 196 قانون مالیات های مستقیم، مورد پیش بینی، قرار گرفته است و شرط تحقق آن، زمانی است که مدیر تصفیه، قبل از آنکه مالیات شخص حقوقی را بپردازد یا تامینی برای آن، به سازمان امور مالیاتی، بسپرد، دارایی شخص حقوقی را تقسیم کند.

جریمه عدم استفاده از سامانه صندوق مکانیزه فروش: این نوع از انواع جرایم مالیاتی، در ماده 196 قانون مالیات های مستقیم، پیش بینی شده و شرط تحقق آن، زمانی است که مشاغل موظف به استفاده از صندوق های مکانیزه فروش، از انجام این امر، خودداری ورزند.

جریمه مدیران شرکت: این نوع از انواع جرایم مالیاتی، در ماده 195 قانون مالیات های مستقیم، پیش بینی شده و شرط تحقق آن، زمانی است که مدیران شخص حقوقی، در موعد مقرر، اقدام به تسلیم اظهارنامه شخص حقوقی، نکرده یا اظهارنامه خلاف واقع، ارسال کنند.

جریمه ثبت درآمد غیر واقعی: این جریمه، در ماده 194 قانون مالیات های مستقیم، مورد پیش بینی، قرار گرفته است و شرط تحقق آن، زمانی است که درآمد اظهار شده توسط مودی، 15 درصد یا بیشتر، با درآمد واقعی او، اختلاف داشته باشد.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی: این نوع از انواع جرایم مالیاتی، در ماده 192 قانون مالیات های مستقیم، پیش بینی شده است و شرط تحقق آن، زمانی بوده که مودی یا نماینده قانونی او، مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی، به سازمان امور مالیاتی هستند، ولیکن، از این امر، استنکاف می ورزند. 

جریمه عدم ارسال ترازنامه و صورت حساب سود و زیان: این جریمه، در ماده 193 قانون مالیات های مستقیم، مورد پیش بینی، قرار گرفته است و شرط تحقق آن، زمانی است که مودیان موظف به نگهداری دفاتر، از ارائه ترازنامه و دفاتر و صورت حساب های سود و زیان خود، به سازمان امور مالیاتی، استنکاف ورزند.

میزان جرایم مالیاتی

در قسمت قبل، در خصوص انواع جرایم مالیاتی، توضیح داده و گفتیم که شرط تحقق هریک از انواع جرایم مالیاتی چیست. در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص میزان هریک از این جرایم، بر اساس مواد قانون مالیات های مستقیم، صحبت کنیم. میزان انواع جرایم مالیاتی، به شرح زیر است:

میزان جریمه مالیات عملکرد، بر اساس ماده 190 قانون مالیات های مستقیم، 2/5 درصد مالیات، به ازای هر ماه دیرکرد در پرداخت و تسلیم اظهارنامه مالیات عملکرد، خواهد بود.

میزان جریمه مالیات بر ارزش افزوده، 2 برابر مالیات و عوارض اخذ شده، در صورت دریافت مالیات، توسط شخص غیر مجاز، 1 میلیون تومان یا دو برابر مالیات متعلقه، در صورت عدم ثبت نام در سامانه، همچنین، دو برابر مالیات متعلقه، در صورت کتمان درآمد یا کم تر گفتن درآمد حاصل از فروش و یا بیشتر ذکر کردن عوارض ناشی از خرید یا استفاده از اسناد صوری یا ثبت معامله غیر به نام خود و بالعکس و 2 درصد در هر ماه، نسبت به مالیات و عوارض پرداخت نشده، در صورت تاخیر در پرداخت آن، می باشد.

میزان جریمه مالیات های تکلیفی، بر اساس ماده 199 قانون مالیات های مستقیم، 10 درصد مالیات پرداخت نشده، برای عدم پرداخت آن، در موعد مقرر و 2/5 درصد، به ازای هرماه تاخیر می باشد.

میزان جریمه لیست حقوق و دستمزد، بر اساس ماده 197 قانون مالیات های مستقیم، 2 درصد حقوق پرداختی در خصوص حقوق ها و 1 درصد میزان کل قرارداد پیمانکاری، در قراردادهای پیمانکاری، خواهد بود.

میزان جریمه مدیران تصفیه، بر اساس ماده 196 قانون مالیات های مستقیم، 20 درصد مالیات متعلقه به شخص حقوقی خواهد بود.

میزان جریمه عدم استفاده از سامانه صندوق مکانیزه فروش، بر اساس ماده 196 قانون مالیات های مستقیم، 2 درصد مبلغ فروش، خواهد بود. 

میزان جریمه مدیران شرکت ها، بر اساس ماده 195 قانون مالیات های مستقیم، 2 درصد و 1 درصد سرمایه پرداخت شده در زمان انحلال.

میزان جریمه ثبت درآمد غیر واقعی، بر اساس ماده 195 قانون مالیات های مستقیم، محرومیت از تسهیلات مالیاتی و بخشودگی ها، تا سه سال و جریمه مالیاتی، به موجب قانون می باشد.

میزان جریمه عدم ارسال و ثبت نام اظهارنامه مالیاتی، بر اساس ماده 192 قانون مالیات های مستقیم، 30 درصد مالیات متعلقه، برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل و 10 درصد برای باقی مودیان می باشد.

میزان جریمه عدم ارسال ترازنامه و صورت حساب سود و زیان، بر اساس ماده 193 قانون مالیات های مستقیم، 20 درصد مالیات متعلقه خواهد بود.

پس از صحبت در این خصوص که میزان هریک از انواع جرایم مالیاتی، بر اساس قانون مالیات های مستقیم، چقدر است، در ادامه مقاله، درباره انواع و میزان جرایم یک نوع خاص از مالیات، یعنی، جرایم مالیات بر ارزش افزوده، صحبت خواهیم کرد.

جرایم مالیات بر ارزش افزوده

یکی از مهم ترین انواع مالیات، مالیات ارزش افزوده می باشد و با توجه به اینکه قانون گذار، جریمه های ویژه ای را در خصوص عدم پرداخت به موقع این مالیات یا عدم ثبت نام اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده، در موعد مقرر، در نظر گرفته است، در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره جرایم مالیات بر ارزش افزوده صحبت کنیم. جرایم مالیات بر ارزش افزوده، به شرح زیر می باشند:

جریمه ای به میزان 2 برابر مالیات و عوارض دریافتی، در مواردی که عرضه کنندگان کالا و خدمات معاف از مالیات، اقدام به اخذ مالیات معاف نمایند یا شخصی غیر مجاز، اقدام به دریافت مالیات کند.

جریمه ای به میزان 9 درصد ارزش معاملات ثبت نشده یا 9 درصد ارزش طلا و پلاتین، در صورتی که در آمد مودی معاف از مالیات، به حدی برسد که مشمول مالیات گردد و از ثبت آن خودداری کند یا مودی مالیاتی، صورت حساب الکترونیکی خود را در سامانه مودیان ثبت نکند یا درآمد غیر واقعی، اظهار دارد.

جریمه ای به میزان 2 درصد در هر ماه، نسبت به مالیات و عوارض پرداخت نشده، در صورت تاخیر در پرداخت مالیات و عوارض، توسط مودی.

جریمه ای به میزان 2 برابر مالیات متعلقه یا 1 میلیون تومان، در مواردی که مودی مالیاتی، از ثبت نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده، خودداری کند.

جریمه ای به میزان 2 برابر مالیات متعلقه، در مواردی که مودی مالیاتی، اقدام به کتمان درآمد یا کم تر گفتن درآمد حاصل از فروش و یا بیشتر ذکر کردن عوارض ناشی از خرید یا استفاده از اسناد صوری یا ثبت معامله غیر به نام خود و بالعکس کند.

از آنجا که تاخیر در پرداخت مالیات یا استنکاف از پرداخت آن، سبب ممنوع الخروجی مالیاتی فرد می گردد، جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص این موضوع، مطالعه مقاله ای که در زیر، آمده، پیشنهاد می گردد.

جرایم غیر قابل بخشش مالیاتی

همانگونه که در قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده، انواع مشوق های مالیاتی و جرایم مالیاتی، برای مودیان، پیش بینی شده است، بخشودگی جرایم مالیاتی نیز مورد پیش بینی قرار گرفته و جرایم قابل بخشش و غیر قابل بخشش مالیاتی، مشخص شده اند. ماده 191 قانون مالیات های مسقیم، در این رابطه، مقرر می دارد:

"تمام يا قسمتی از جرايم مقرر در اين قانون، بنا به درخواست مودی، با توجه به دلایل ابرازی، مبنی بر خارج از اختيار بودن عدم انجام تكاليف مقرر و با در نظر گرفتن سوابق مالياتی و خوش حسابی مودی، به تشخيص و موافقت سازمان امور مالياتی كشور، قابل بخشوده شدن می باشد."

بر اساس این ماده، در صورتی که مودی، بتواند، دلایلی مبنی بر عدم تقصیر عمدی خود، در دیر پرداخت کردن مالیات مقرر و صحیح انجام ندادن تکالیفش، به سازمان امور مالیاتی ارائه دهد و در صورتی که خوش حسابی وی نیز محرز گردد و سازمان نیز با درخواست بخشودگی، موافقت نماید، فرد، مشمول بخشودگی مالیاتی، قرار خواهد گرفت. اما برخی جرایم، بر اساس ماده 192 قانون مالیات های مستقیم، غیر قابل بخشش هستند که عبارتند از:

جرایمی که ناشی از عدم تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی، در زمان ثبت نام اظهار نامه مالیاتی هستند.

جرایمی که ناشی از کتمان برخی از درآمد ها، در اظهارنامه مالیاتی هستند

جرایمی که ناشی از اعلام کردن هزینه های غیر واقعی، در اظهارنامه های مالیاتی هستند.

از آنجا که اطلاع از بدهی مالیاتی و پرداخت به موقع آن، از طریق استعلام پرونده مالیاتی، ممکن و میسر می باشد، مطاله مقاله ای که در قسمت حتما بخوانید آمده است، پیشنهاد می گردد. در ادامه مقاله، قصد داریم، درباره بخشنامه بخشودگی جرایم مالیاتی صحبت کنیم و توضیح دهیم که بخشنامه بخشودگی جرایم مالیاتی چیست.

بخشنامه بخشودگی جرایم مالیاتی

در پاسخ به این پرسش که بخشنامه بخشودگی جرایم مالیاتی چیست؟ باید گفت، بخشنامه بخشودگی که در هر سال، توسط سازمان امور مالیاتی کشور، صادر می شود، بخشنامه ای است که در آن، شرایط بخشودگی های مالیاتی و میزان آن ها، تعیین می گردد که متن این بخشنامه بخشودگی در سال 1402، در فایل دانلود ارائه گردیده است.

لازم به ذکر است با توجه به تکریم ارباب رجوع و بنا بر اعلام رئیس کل سازمان امور مالیاتی طبق بخشنامه ای که خطاب به مدیران کل امور مالیاتی ابلاغ گردید، مهلت بخشودگی جرایم مالیاتی حداکثر تا پایان اسفندماه 1402 تمدید شد.

با ابلاغ بخشنامه تفویض اختیار تقسیط بدهی و نحوه بخشودگی جرایم قابل بخشش مالیاتی از سوی رئیس سازمان امور مالیاتی، حداکثر تفویض اختیار زمان تقسیط بدهی، از تاریخ ابلاغ بدهی قطعی سال / دوره مربوط برای مالیات‌های مستقیم به مدت سه سال و برای مالیات و عوارض موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده یک سال تعیین می‌شود. از طرف دیگر حداکثر تفویض اختیار زمان تقسیط بدهی برای مالیات‌های ابزاری موضوع قانون مالیات‌های مستقیم یک سال و مالیات و عوارض ابزاری موضوع قانون مالیات بر ارزش افزوده یک سال تعیین می‌شود. 

علاقمندان به دانلود فایل کامل بخشنامه بخشودگی های جرایم مالیاتی 1402 می توانند، از طریق لینک زیر، برای دانلود، اقدام نمایند.

بنابر بخشنامه جدید سازمان امور مالیاتی مودیانی که محکومیت قطعی به جرایم مالیاتی دارند، چنانچه اقدام به پرداخت بدهی کرده  یا ترتیب پرداخت آن را فراهم نمایند و همچنین طی 5 سال اخیر محکومیت قطعی به جرایم مالیاتی نداشته باشند می توانند مشمول بخشودگی مالیاتی شوند. این شرایط مرتبط با موضوع ماده 274 قانون مالیات های مستقیم و تبصره آن می باشد، بر این اساس چنانچه قبل از صدور قرار نهایی یا کیفر خواست پرداخت یا ترتیب پرداخت مالیات از جانب مؤدی که محکومیت قطعی به جرایم مالیاتی در پنج سال گذشته نداشته صورت گیرد، امکان بخشودگی وی فراهم می شود.

از آنجا که یکی از علت های تعلق جرایم مالیاتی غیر قابل بخشش، به مودی مالیاتی، اظهار درآمدهای غیر واقعی، با هدف پرداخت مالیات کمتر است، جهت اطلاع از راه های قانونی پرداخت مالیات کمتر، مطالعه مقاله ای که در زیر، در قسمت در ادامه بخوانید آمده است، پیشنهاد می گردد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص جرایم مالیاتی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون جرایم مالیاتی پاسخ دهند.