توهین به زن

جرم توهین به زن، در قالب یکی از جرم های توهین در اماکن خصوصی، در معابر عمومی و به شکل قذف، قابل تحقق می باشد. مجازات توهین به زن در شرایطی که مصداق قذف نباشد، 74 ضربه شلاق و بسته به شرایط تحقق جرم، حبس یا جزای نقدی می باشد. برای شکایت از جرم توهین، زن می تواند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی شکایت خود را ارائه دهد.

توهین و فحاشی، یکی از انواع خشونت است که با توجه به نوع فعل آن، که تنها با استفاده از الفاظ محقق می شود، یکی از رایج ترین خشونت ها می باشد. در توهین نیز مانند انواع خشونت، به فرد مورد توهین، صدماتی وارد می شود. اما به دلیل تاثیر توهین بر روح و روان افراد و عدم بروز نشانه ظاهری در آن ها، علاوه بر فرد توهین کننده، سایر افراد نیز ممکن است به نتایج زیان بار آن توجه نکنند، و توهین را به اندازه دیگر انواع خشونت مورد توجه قرار ندهند.

اما، قانون گذار ایران، به این آثار مخرب توجه داشته و به تعیین ضمانت اجرا و جرم انگاری عمل توهین پرداخته است. یکی از مواردی که در آن، شاهد توهین به افراد هستیم، در مواجهه با زنان و به خصوص خشونت های خانگی است. در این موارد، قانون گذار، با اقدام به جرم انگاری کیفری در خصوص توهین، امکان شکایت و احقاق حق برای زنانی که مورد توهین واقع شده اند، را فراهم کرده؛ لذا، لازم است تا این گروه از افراد جامعه، با حقوق قانونی خود در برخورد با جرم توهین به زن و نحوه شکایت از آن، آشنا شوند.

بنابراین، در این مقاله دینا، ابتدا جرم توهین به زن را تعریف کرده و مجازات های تصویب شده در خصوص این جرم را بیان می کنیم و در ادامه، به بررسی نحوه شکایت از جرم توهین توسط توهین شونده و نحوه رسیدگی به آن در مراجع قضایی می پردازیم.

جرم توهین به زن

به منظور فراهم کردن امنیت افراد جامعه، علاوه بر تمامیت جسمانی افراد، باید تمامیت معنوی آن ها نیز به رسمیت شناخته شود و مورد توجه قرار گیرد. در همین راستا و برای حفاظت از آبرو و شخصیت افراد جامعه، قانون گذار به تصویب موادی در قانون مجازات اسلامی پرداخته است.

جرائم مربوط به تمامیت معنوی افراد، بر خلاف جرائم مربوط به تمامیت جسمانی، تاثیر ظاهری و بیرونی نداشته و اثرات مخرب آن با چشم قابل مشاهده نمی باشد؛ مانند توهین و به خصوص توهین و فحاشی به همسر که در مسائل خانوادگی شاهد آن هستیم، مستقیما بر روان و شخصیت فرد تاثیر می گذارد.

جرائم به طور کلی، دارای سه عنصر مادی، معنوی و قانونی می باشند. در عنصر قانونی، عمل مورد نظر، توسط قانون گذار جرم انگاری می شود و در قانون، برای آن، مجازات تعیین می شود؛ عنصر معنوی نیز بر نیت و سو قصد مرتکب، هنگام ارتکاب عمل مجرمانه دلالت دارد. عنصر سوم که عنصر مادی جرم می باشد، به انجام عمل مجرمانه اختصاص دارد.

عنصر مادی جرم، بسته به نوع تحقق عمل مجرمانه،در جرائم گوناگون، می تواند متفاوت باشد. عنصر مادی جرم توهین به زن و فحاشی به همسر، نیازی به اقدام فیزیکی ندارد و تنها با ادای الفاظ توهین آمیز و فحاشی، از طرف توهین کننده محقق می شود.

جرم توهین به زن و فحاشی به همسر از جمله جرائمی است که در راستای محافظت از شخصیت و جایگاه زن توسط قانون گذار جرم انگاری شده است. این جرم، مطابق پیش بینی قانون مجازات اسلامی، در سه حالت می تواند تحقق یابد.

حالت اول این است که، توهین به زن و فحاشی به همسر در یک مکان خصوص و نه یک مکان عمومی، انجام شود و نتوان عنوان قذف را برای آن صادق دانست.

حالت دومی که می توان برای تحقق جرم توهین به زن و فحاشی به همسر متصور شد، زمانی است که توهین در اماکن عمومی و معابر صورت گیرد و موجب آسیب به آبروی اجتماعی زن شود.

اما جرم انگاری فعل توهین به زن و فحاشی به همسر، در همین دو حالت خلاصه نشده و در ماده دیگری از قانون مجازات نیز، تحت عنوان قذف به آن اشاره شده است. قذف، به معنای نسبت دادن زنا یا لواط به شخص دیگر است که از شرایط آن، این است که شخص قذف کننده، به معنای آن کلمات، آگاه باشد و به طور مشخص، قصد نسبت دادن آن الفاظ به مخاطب را داشته باشد.

حکم مجازات جرم توهین به زن

همانطور که در بخش قبل گفته شد، توهین به زن و همسر، در سه مورد جداگانه، در قانون مجازات اسلامی، از سوی قانونگذار، جرم انگاری شده و برای آن، مجازات تعیین شده است. لذا، در ادامه توضیح خواهیم داد، توهین و جرم فحاشی، در هر مورد، چه حکم مجازاتی دارد.

مطابق ماده 608 قانون مجازات، حکم مجازات توهین تا 74ضربه شلاق یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی پیش بینی شده است، برای تحقق جرم موضوع این ماده، قیدی توسط قانون گذار ذکر نشده، اما از آنجا که حکم توهین به زن در اماکن عمومی در ماده قانونی جداگانه، مشخص شده، می توان این ماده را ناظر بر توهین در مکان های خصوصی و در غیر مورد قذف، دانست.

در ماده 619 قانون مجازات اسلامی که موضوع آن به طور خاص زنان و کودکان هستند، مخاطبان توهین، محدود شده و فضای ارتکاب جرم نیز تنها شامل اماکن عمومی و معابر می شود، حکم مجازات این نوع توهین، حبس از دو تا شش ماه و تا 74 ضربه شلاق، پیش بینی شده است. قانون گذار با محدود کردن دایره مخاطبان توهین، به زنان و کودکان و تعیین مجازات مزاحمت برای نوامیس و بانوان، اهمیت ویژه این گروه را نشان داده است.

یکی از اشکال توهین، در قالب جرم قذف تحقق می یابد که در دسته جرائم حدی قرار می گیرد و دارای حکم مجازاتی سنگین تر می باشد و در صورت اثبات وقوع آن، مرتکب به مجازات 80 ضربه شلاق محکوم می شود. طبق ماده 251 قانون مجازات اسلامی، برای اثبات جرم قذف، مرتکب باید عاقل، بالغ، مسلمان بوده و به معنای کلمات مورد استعمال آگاه باشد.

مطابق بندهای ماده 261 قانون مجازات اسلامی، قانون گذار شرایطی را پیش بینی کرده که در آن مرتکب جرم قذف، مجازات نمی شود. از جمله این شرایط، لعان همسر توسط مرد است. طبق این ماده اگر مرد، همسر خود را بعد از قذف به زنای قبل یا زمان زوجیت لعان کند، مجازات قذف در خصوص وی جاری نمی شود.

مسئله ای که در خصوص اجرای حکم مجازات جرم قذف باید به آن توجه کرد این است که، جرم قذف یکی از جرائمی است که ذیل جرائم، با موضوع  حق الناس قرار می گیرد و تعقیب و اجرای مجازات آن منوط به مطالبه مقذوف (فردی که مورد قذف واقع شده است) می باشد.

نحوه شکایت از جرم توهین به زن

مطابق مقررات قانون آیین دادرسی کیفری و رویه موجود، اگر شخص بخواهد اقدام به تنظیم شکایت نامه و ارجاع آن به مراجع رسمی، کند، باید ابتدا به دفتر خدمات قضایی مراجعه کرده و پس از طرح شکایت، آن را به دادسرا ارسال کند تا توسط مرجع قضایی به آن رسیدگی شود.

در خصوص نحوه شکایت از جرم توهین به زن و فحاشی به همسر نیز باید به همین نحو عمل بشود. در صورت وقوع جرم توهین به زن، زنی که مورد توهین و فحاشی توسط همسر یا فرد دیگر،واقع شده است می تواند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی و طرح شکواییه استفاده از الفاظ رکیک توسط همسر، بسته به نوع جرم و توهین واقع شده، و ارسال آن به دادسرا، اقدام به شکایت از توهین کننده، نموده و خواستار اجرای حکم مجازات آن جرم در خصوص فرد خاطی شود.

نحوه رسیدگی به جرم توهین به زن

در خصوص نحوه رسیدگی به جرم توهین به زن نیز، مانند نحوه شکایت از جرم توهین به زن، باید طبق آیین دادرسی موجود عمل کرد. به این نحو که قربانی جرم توهین، برای درخواست اجرای حکم مجازات در خصوص توهین کننده، پس از ارائه مدارک و طرح شکایت در دفتر خدمات قضایی، به دادسرا ارجاع می شود.

مقامات تحقیق دادسرا به بررسی مدارک و شواهد می پردازند و در صورت کامل بودن مدارک، برای متهم به جرم توهین به زن و فحاشی به همسر، قرار جلب به دادرسی، صادر کرده و و در صورت کافی نبودن ادله موجود، قرار منع تعقیب برای متهم صادر می شود.

در ادامه رسیدگی، متهم در دادگاه کیفری 2 حاضر شود تا طی مراحل رسیدگی در مراجع صالح به رسیدگی به جرم توهین، از خود دفاع کند و قاضی به بررسی ادله بپردازد؛ در شرایطی که قاضی، علم به وقوع جرم توهین پیدا کند، حکم محکومیت متهم را صادر می کند و حکم صادره، پس از گذارندن مراحل مربوط به اعتراض و قطعیت، به اجرای احکام ارجاع داده می شود.

پس از اثبات جرم در دادگاه و صدور رای توسط قاضی، فرد مجرم بسته به نوع توهین و این که عمل او زیر مجموعه کدام یک از عناوین مجرمانه مربوط به توهین به زن قرار می گیرد، به مجازات مشخص شده در ماده قانونی مربوطه به آن جرم خاص محکوم می شود.

به این معنی که اگر عمل ارتکابی تنها شامل توهین به معنای عام آن شده باشد و هیچ یک از موارد خاص را شامل نشود، به مجازات ذکر شده در ماده 608 که 74 ضربه شلاق و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزاي نقدی است، محکوم می شود. اما اگر مشمول شرایط ماده 619 شده و عمل ارتکابی در مکانی که داری قید عمومی است، واقع شده باشد، به مجازات 74 ضربه شلاق و حبس از دو تا شش ماه محکوم خواهد شد.

در شرایطی که لفظ مورد استفاده در عمل توهین، شامل یکی از الفاظ زنا یا لواط باشد و فرد استعمال کننده به معنای آن آگاه بوده و عاقل، بالغ و مسلمان باشد ، حکم مجازات جرم قذف در خصوص وی اجرا می شود. مطابق ماده 250 قانون مجازات اسلامی، مجازات قذف 80 ضربه شلاق می باشد که با درخواست مقذوف، لازم الاجرا می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد توهین به زن در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی، تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون توهین به زن پاسخ دهند.