مراجع حل اختلاف مالیاتی

مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی، شامل هیات های حل اختلاف مالیاتی بدوی و تجدیدنظر، شورای عالی مالیاتی و هیات ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم، می باشند. فرآیند و نحوه اعتراض به آرای این مراجع، از طریق درگاه ملی خدمات مالیات، بخش ثبت اعتراضات و شکایات، بوده و پیگیری اعتراض نیز از این سامانه، امکان پذیر می باشد.

مراجع رسیدگی به اختلافات در کشور ما، به دو گروه مراجع قضایی و غیر قضایی، تقسیم می شوند. منظور از مراجع قضایی، دادگستری و زیر مجموعه های آن، بوده و مراجع غیر قضایی یا اداری نیز به مراجعی اشاره داشته، که به اختلافات غیر قضایی اشخاص رسیدگی می کنند.

یکی از مهم ترین مراجع غیر قضایی در کشور ما، مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی می باشند. این مراجع به اختلافات مالیاتی اشخاص با سازمان امور مالیاتی کشور رسیدگی می کنند. رسیدگی در مراجع حل اختلاف مالیاتی، دارای فرآیند و نحوه اعتراض مخصوص بوده که در قانون مالیات های مستقیم، ذکر شده و مودیان مالیاتی، جهت ثبت اعتراض و پیگیری آن، باید به این مقررات توجه داشته باشند.

لذا، با توجه به اهمیت آشنایی با این مقررات برای مودیان مالیاتی، در این مقاله، ابتدا به این سوال پاسیخ داده که مراجع حل اختلاف مالیاتی کدامند؟ سپس در ادامه، فرآیند و نحوه اعتراض در این مراجع و نحوه پیگیری اعتراض را توضیح خواهیم داد.

مراجع حل اختلاف مالیاتی کدامند؟

پیش از پاسخ به این سوا ل که مراجع حل اختلاف مالیاتی کدامند؟ لازم است تا کمی در مورد انواع مراجع رسیدگی در آیین دادرسی توضیح دهیم. مراجع رسیدگی به اختلافات در کشور ما؛ به دو گروه مراجع قضایی و غیر قضایی، تقسیم می شوند. منظور از مراجع قضایی، دادگستری و زیر مجموعه های آن، نظیر دادسرا، دادگاه حقوقی، دادگاه کیفری و دادگاه تجدید نظر استان می باشد.

مراجع غیر قضایی یا اداری نیز به مراجعی اشاره داشته، که به اختلافات غیر قضایی اشخاص رسیدگی کرده و صلاحیت آن ها محدود به موارد مطروح در قانون یا آیین نامه مربوطه می باشد. هیات های حل اختلاف کارگر و کارفرما، نمونه ای از این مراجع می باشند.

یکی از مهم ترین مراجع غیر قضایی در کشور ما، مراجع حل اختلاف مالیاتی می باشند. مراجع حل اختلاف مالیاتی، همانطور که از عنوان آن ها مشخص است، به اختلافات مالیاتی اشخاص با سازمان امور مالیاتی کشور رسیدگی می کنند. در پاسخ به این سوال که مراجع حل اختلاف مالیاتی کدامند؟ باید گفت که این مراجع، شامل موارد زیر می باشند:

هیات های حل اختلاف مالیاتی بدوی و تجدیدنظر

هیات های حل اختلاف مالیاتی، صلاحیت رسیدگی به کلیه اختلافات مالیاتی را دارا می باشند؛ با این توضیح که در صورت اختلاف مالیاتی میان مودی و ممیز مالیاتی، اختلاف و اعتراض مودی در مورد مالیات، ابتدا در هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، مورد رسیدگی قرار می گیرد.

بعد از صدور رای از سوی هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، در صورتی که مودی، همچنان به رای هیات و میزان مالیات تعیین شده، معترض باشد، اعتراض وی، قابل طرح در هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر خواهد بود.

هر هیات حل اختلاف مالیاتی، از سه عضو تشکیل می شود که این اعضا عبارتند از: نماینده سازمان امور مالیاتی کشور، یک قاضی اعم از شاغل یا بازنشسته و یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی و صنایع و معادن یا جامعه حسابداران رسمی یا مجامع حرفه‌ای یا اتاق تعاون یا تشکل‌ های صنفی یا شورای‌ اسلامی شهر(با توجه به شغل مودی یا موضوع مالیات مربوطه)

شورای عالی مالیاتی

شورای عالی مالیاتی ، مرجعی است که به اعتراضات وارده نسبت به آراء قطعی هیات‌ های حل اختلاف مالیاتی، رسیدگی می نماید. بنابراین، در صورتی که مودی مایاتی، مدعی عدم رعایت قوانین و مقررات مالیاتی یا نقض رسیدگی در هیات حل اختلاف مالیاتی، در رابطه با اظهارنامه مالیاتی ثبت شده باشد، حق اعتراض در شورای عالی مالیاتی را خواهد داشت.

هیات ماده 251 مکررقانون مالیات های مستقیم

هیات ماده 251 مکرر قانون مالیات های مستقیم، از مراجع حل اختلاف مالیاتی بوده که به اعتراضات نسبت به مالیات های قطعی موضوع قانون مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم، در صورتی که در مرجع دیگری، قابل بررسی نباشد، رسیدگی می کند.

در این صورت، چنانچه معترض، با ادعای غیر عادلانه بودن میزان مالیات، اعتراضی را اقامه نماید، هیاتی سه نفره، به انتخاب وزیر امور اقتصادی و دارایی، تشکیل شده و به موضوع اعتراض رسیدگی می نماید.

پس از پاسخ به این سوال که مراجع حل اختلاف مالیاتی کدامند؟ در بخش بعد، در مورد فرآیند و نحوه رسیدگی در مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی، صحبت کرده و آیین رسیدگی در این مراجع را بررسی خواهیم نمود.

فرآیند و نحوه رسیدگی در مراجع حل اختلاف مالیاتی

در بخش قبل، به این سوال پاسخ دادیم که مراجع حل اختلاف مالیاتی کدامند؟ و توضیح دادیم که هیات های حل اختلاف مالیاتی بدویی و تجدیدنظر، شورای عالی مالیاتی و هیات مقرر در ماده 251 قانون مالیات های مستقیم، مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی می باشند. 

پس از پاسخ به این سوال که مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی کدامند و توضیح ساختار و تشکیلات این مراجع، در این بخش، در مورد فرآیند و نحوه اعتراض در مراجع حل اختلاف مالیاتی، توضیح داده و آیین رسیدگی این مراجع را بررسی خواهیم کرد.

فرآیند و نحوه رسیدگی در هیات های حل اختلاف مالیاتی

فرآیند و نحوه رسیدگی در هیات های حل اختلاف مالیاتی، تابع تشریفات و آیین رسیدگی مقرر در قانون مالیات های مستقیم بوده که مطابق مراحل زیر می باشد:

پس از ابلاغ برگ تشخیص مالیاتی به مودی، وی حق دارد تا ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ، به این برگه ، اعتراض کند. در صورتی که دلایل اعتراض، به نظر ممیز مالیاتی، مورد قبول نبوده و ضمنا، مودی نیز نظر ممیز را در مورد میزان مالیات، قبول نداشته باشد، اعتراض به هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، ارسال می شود.

در مورد حد نصاب لازم برای تشکیل و صدور رای در هیات حل اختلاف مالیاتی، باید گفت که جلسات هیات، با حداقل سه نفر از اعضا، رسمیت یافته و رای هیات حل اختلاف مالیاتی نیز با اکثریت آراء، قطعی و لازم‌الاجرا می باشد.

وقت جلسه رسیدگی هیات حل اختلاف مالیاتی، به مودی مالیاتی و اداره مالیات مربوطه، از طریق ارسال ابلاغیه، ابلاغ می گردد تا در صورت تمایل اداره، نماینده اداره مالیاتی، برای حضور در جلسه حاضر گردد. فاصله ابلاغ وقت تا تشکیل جلسه رسیدگی، حداقل 10 روز بوده و عدم حضور و غیبت مودی یا نماینده اداره مالیات، مانع رسیدگی نخواهد بود.

بعد از صدور رای از هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی، این رای، ظرف 20 روز از ابلاغ از طرف مودی مالیاتی و اداره مالیات مربوطه، قابل اعتراض بوده که به این اعتراض، در هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر، رسیدگی می شود. رای هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر، همچون رای دادگاه تجدید نظر استان، قطعی می باشد.

لازم به ذکر است که آرای مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی، به نشانی محل سکونت یا کسب مودی مالیاتی ابلاغ شده و در صورت عدم حضور وی، تحویل بستگان یا خادمان وی می گردد. همچنین، در صورتی که نشانی معتبری از مودی در دسترس نباشد، آری صادر شده، یک نوبت در رونامه کثیرالانتشار محل اداره مالیات آگهی خواهد شد.

فرآیند و نحوه رسیدگی در شورای عالی مالیاتی

همانطور که گفتیم، شورای عالی مالیاتی، مرجعی است که به اعتراضات وارده نسبت به آراء قطعی هیات‌ های حل اختلاف مالیاتی، رسیدگی می نماید. بنابراین، در صورتی که مودی مالیاتی، مدعی عدم رعایت قوانین و مقررات مالیاتی یا نقض رسیدگی در هیات حل اختلاف مالیاتی باشد، حق اعتراض در شورای عالی مالیاتی را خواهد داشت.

در صورتی که اعتراض به رای قطعی هیات حل اختلاف مالیاتی در مهلت مقرر20 روزه انجام گرفته و این اعتراض، متکی به دلایل و قراین قابل قبول باشد، پس از ورود اعتراض به شورای عالی مالیاتی، اعتراض توسط رئیس شورا، به یکی از شعب ارجاع می شود.

پس از وصول پرونده به شعبه، آن شعبه، صرفا از لحاظ رعایت مقررات رسیدگی و تشریفات و آیین داردسی، به پرونده رسیدگی کرده و در صورت عدم رعایت قوانین و مقررات، رای صادره را نقض می نماید. در غیر این صورت، آن را تایید می کند. بنابراین، رسیدگی در شورا، مانند نحوه رسیدگی در دیوان عالی کشور، شکلی بوده و شورا وارد ماهیت اختلاف نمی شود.

در صورت نقض رای در شورا، پرونده اختلاف مالیاتی، برای رسیدگی مجدد به یک هیات حل اختلاف مالیاتی دیگر، در همان حوزه مالیاتی ارجاع می شود. هیات حل اختلاف مالیاتی، مربوطه،موظف است به پرونده ،مطابق نظر شورای عالی مالیاتی، رسیدگی کرده و صدور رای نماید. این رای، قطعی و لازم الاجرا می باشد.

در مورد هزینه دادرسی، یا به عبارت بهتر، هزینه رسیدگی در مراجع حل اختلاف مالیاتی، نیز باید گفت، بر خلاف تعرفه هزینه داردسی در مراجع قضایی، که در مراجع مختلف، متفاوت بوده، هزینه رسیدگی در مراجع حل اختلاف مالیات، به این صورت، تعیین شده که در صورت رد اعتراض در هر یک از این مراجع، برای هر مرحله، معادل 1 درصد اختلاف مالیات تعیین شده در رای و مالیات ابراز شده توسط مودی در اظهارنامه مالیاتی، به عنوان هزینه رسیدگی آن مرحله، از وی اخذ خواهد شد.

تسلط بر مراجع مالیاتی و آیین رسیدگی دراین مراجع، مسلما بری افراد غیر متخصص ،امری دشوار و تقریبا غیر ممکن می باشد. به همین دلیل، توصیه می شود که مودیان، در برخورد با مشکلات و اعتراضات مالیاتی، از مشاور مالیاتی یا وکیل دعاوی مالیاتی، استفاده نمایند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

نحوه اعتراض در مراجع حل اختلاف مالیاتی

در گذشته و پیش از راه اندازی سامانه های ایرنتتی سازمان امور مالیاتی کشور، نحوه اعتراض در مراجع حل اختلاف مالیاتی، در تمام مراحل، به صورت مراجعه حضوری، به مرجع مربوطه بود. اما، با راه اندازی سامانه های مالیاتی، در حال حاضر، این اعتراض ، به شکل اینترنتی، انجام می گیرد. لذا، در این بخش، به توضیح مراحل نحوه اعتراض در مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی پرداخته که مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:

مرورگر دستگاه خود را باز کرده و آدرس درگاه ملی خدمات مالیات، یعنی my.tax.gov.ir که از زیر مجموعه های سامانه عملیات الکترونیکی tax.gov.ir بوده را در آن جست و جو نمایید تا مطابق تصویر زیر، وارد صفحه اصلی سامانه شوید. به منظور ورود به سامانه و انجام مراحل فرآیند و نحوه اعتراض، کد ملی و کلمه عبور خود را وارد کرده و بعد از وارد کردن عدد تصویر امنیتی، بر روی دکمه (ورود به پنل کاربری) کلیک نمایید.

اکنون، یک رمز یکبار مصرف 6 رقمی، به شماره همراه شما پیامک می شود. این رمز را در کادر مربوطه، وارد کرده و دکمه ورود به سامانه را بزنید.

در ادامه انجام مراحل فرآیند و نحوه اعتراض، پس از ورود به حساب کاربری، بر روی گزینه درخواست ها در سمت راست صفحه، کلیک کنید.

در صفحه جدید، گزینه ثبت شکایات و اعتراضات را بزنید.

کلاسه پرونده مالیاتی را که قصد اعتراض به رقم مالیات آن را دارید، با کلیک بر روی آیکون قلم، در ستون انتخاب پرونده، انتخاب نمایید.

در این مرحله از مراحل فرآیند و نحوه اعتراض، مرجع حل اختلاف مالیاتی که قصد اعتراض به آن را داشته، انتخاب کنید. ما به عنوان مثال، هیات حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر را انتخاب کرده ایم.

در این صفحه، از روند فرآیند و نحوه اعتراض به مالیات ، باید ابتدا، شماره برگه تشخیص مالیاتی را قصد اعتراض به آن را داشته، وارد کرده و پس از وارد کردن اطلاعاتی نظیر تاریخ صدور و ابلاغ برگه، نوع مرجع و شرح شکایت، اعتراض مالیاتی خود را مطابق مقررات، ثبت نمایید.

درگاه ملی خدمات مالیات my.tax.gov.ir، توسط سازمان امور مالیاتی کشور، با هدف ارائه خدمات الکترونیکی مالیاتی راه اندازی شده است. استعلام بدهی مالیاتی و استعلام پرونده های مالیاتی به صورت الکترونیک، از جمله امکانات این سامانه می باشند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

پیگیری اعتراض در مراجع حل اختلاف مالیاتی 

هنگامی که مودیان مالیاتی، برای اعتراض مالیاتی، در مراجع رسیدگی به حل اختلاف مالیاتی، اقدام می کنند، مدتی طول می کشد تا نتیجه اعتراض مشخص شود. در این مدت، مودیان مالیاتی می توانند برای پیگیری نحوه اعتراض در مراجع حل اختلاف مالیاتی، اقدام کرده که فرآیند و نحوه پیگیری اعتراض، طبق راهنمای تصویری زیر می باشد:

پس از ورود به درگاه ملی خدمات مالیات، به آدرس my.tax.gov.ir ، که از زیر مجموعه های سایت سازمان امور مالیاتی کشور www.intamedia.ir بوده و انجام مراحل فرآیند و نحوه پیگیری اعتراض، مطابق راهنمای تصویری بخش قبل، در قسمت انتخاب پرونده، پرونده مالیاتی مورد نظر را انتخاب کرده و در قسمت مراجع حل اختلاف مالیاتی، بر روی دکمه مشاهده و پیگیری شکایت قبلی، کلیک نمایید.

پرداخت مالیات کمتر برای مودیان، موضوع مهمی است که با استفاده از راه های قانونی برای کاهش میزان مالیات، می توان این امر را محقق نمود. از جمله راه های دادن مالیات کمتر، استفاده از مشوق هایی است که در قانون مالیات های مستقیم ذکر شده است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مراجع حل اختلاف مالیاتی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مراجع حل اختلاف مالیاتی پاسخ دهند.