سند اجاره ای

سند اجاره ای، سندی است که توسط شخص یا موسسه، برای مدت مشخص، در ازای دریافت مبلغی معین، به افرادی که نیازمند سند هستند، اجاره داده می شود. این نوع سند، معمولا برای ارائه وثیقه به مراجع قضایی یا برای دریافت وام از بانک ها مورد استفاده قرار می گیرد.

اشخاصی که برای دریافت وام از بانک، اقدام نموده و طبق مقررات بانکی، ملزم به سپردن وثیقه بوده یا زندانیانی که در صدد آزادی خود برآمدند، اما دارای وثیقه لازم برای سپردن، نبوده، با مفهومی تحت عنوان سند اجاره ای آشنا می باشند.

در این میان، اشخاص و موسساتی هستند که با شرایطی، برای دادن سند اجاره ای به افراد فوق، اقدام می کنند. از آن جا که استفاده از سند اجاره ای، مستلزم پرداخت قیمت و هزینه آن بوده و از سوی دیگر، دریافت آن، با ریسک ها و خطراتی برای دریافت کننده همراه می باشد، کسب اطلاع از قوانین و ریسک های این نوع از سند، ضروری می باشد.

به همین دلیل در این مقاله، ابتدا به بیان مفهوم سند اجاره ای و بررسی آن از منظر قانونی پرداخته و در ادامه، موارد استفاده از سند اجاره ای، برای زندانی و وام و چالش های آن، نظیر تعیین قیمت سند اجاره ای را بررسی می کنیم. در انتهای مقاله، نکات مهم و قابل توجه که در اجاره کردن سند باید به آن توجه شود را بیان می کنیم.

سند اجاره ای چیست؟

امروزه افرادی هستند که برای ارائه وثیقه به مراجع قضایی یا گرفتن وام به سند نیاز دارند، اما سندی که متعلق به خودشان باشد، ندارند. برای مثال، شخصی که برای وی قرار وثیقه صادر شده، اگر نتواند در مهلت مقرر، سندی معتبر به مرجع قضایی ارایه دهد، ناچارا به بازداشتگاه فرستاده می شود و ممکن است مشکلاتی برای او به وجود بیاید. یا شخصی که نیاز به دریافت وام دارد، به دلیل نداشتن سند، موفق به دریافت وام نمی شود.

بنابراین می توان در پاسخ به سوال، سند اجاره ای چیست، گفت، برخی افراد و موسسات، اسنادی را در ازای دریافت وجه و برای زمان مشخصی به افراد متقاضی اجاره می دهند که در عرف، اصطلاحا به آن، سند اجاره ای گفته می شود. سند اجاره ای در موارد متفاوتی کاربرد دارد و قیمت آن بسته به شرایط می تواند متفاوت باشد.

حال ممکن است، این سوال پیش بیاید که آیا اجاره سند از نظر قانونی مشکلی دارد یا خیر؟ در جواب به این سوال باید گفت، در قوانین ایران، ماده قانونی مشخصی در این خصوص به تصویب نرسیده و در قوانین به طور صریح به سند اجاره ای اشاره نشده و حکمی در خصوص آن صادر نشده است. بنابراین از نظر قانونی، هیچ منعی ندارد.

همچنین در ماده 10 قانون مدنی آمده است: « قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد، نافذ است». با توجه به این ماده و توضیحات داده شده، می توان گفت، سند اجاره ای از نظر قانونی مشکلی ندارد، اما باید به این نکته توجه کرد که هنگام اجاره سند، حتما باید از اصالت و اعتبار آن، اطمینان حاصل شود.

اگر شخص، هنگام اجاره سند به معتبر بودن آن توجه نکند، این امکان وجود دارد که توسط افراد سودجو، مورد سواستفاده قرار گیرد و سند مورد اجاره، جعلی باشد. این مسئله می تواند مشکلات زیادی برای شخص به وجود آورد، چرا که استفاده از سند مجعول، در قانون ایران جرم است.

موارد استفاده از سند اجاره ای

در پاسخ به این سوال که کاربرد سند اجاره ای چیست، باید گفت، سند اجاره ای می تواند، در هر موقعیتی که شخص نیاز به گذاشتن سند، به عنوان تضمین دارد، مورد استفاده قرار بگیرد. افراد برای موارد و موقعیت های گوناگونی از سند اجاره ای استفاده می کنند. در این بخش، به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

افراد ممکن است، برای آزادی یا مرخصی زندانی، به سند نیاز داشته باشند، اما شخص زندانی یا خانواده وی، سند مالکیتی نداشته باشند که در این مواقع می توانند از سند اجاره ای استفاده کنند.

یکی از مهم ترین قرارهای تامین کیفری، قرار وثیقه است که در صورت عدم تامین وثیقه، در مدت مشخص شده توسط بازپرس، متهم بازداشت می شود.

از کاربردهای رایج سند اجاره ای، می توان به اجاره سند برای اخذ وام از بانک اشاره کرد. که شخص از سند اجاره ای برای دادن تضمین به بانک استفاده می کند.

ممنوع الخروجی، یکی از قرارهای نظارت قضایی است که برای تضمین حضور متهم در کشور تا پایان تحقیقات یا بنا به دلایل دیگر صادر می شود. افرادی که بر این اساس ممنوع الخروج هستند، می توانند با ارائه سند به عنوان تضمین بازگشت، از کشور خارج شوند.

ممنوع الخروج شدن افراد، می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد، مانند، ممنوع الخروجی مالیاتی، ممنوع الخروجی بابت پرداخت مهریه، ممنوع الخروجی بدهکاران بانکی، ممنوع الخروجی متهم در راستای انجام تحقیقات بیشتر و همچنین ممنوع الخروجی مشمولان سربازی. برای اطلاع بیشتر در خصوص، رفع ممنوع الخروجی، می توانید به مقاله زیر مراجعه نمایید.

سند اجاره ای برای زندانی

به طور کلی، قرار وثیقه زندانی در مواردی صادر می شود که قاضی تشخیص دهد، امکان فرار زندانی وجود دارد و در راستای گرفتن تضمین از متهم، وی را ملزم به ارائه وثیقه می کند، که شرایط آن، بسته به جرم ارتکابی متهم می تواند متفاوت باشد. قرار وثیقه، در دو حالت می تواند صادر شود:

۱

زمانی که بازپرس، قرار وثیقه صادر کرده و در صورت عدم تامین وثیقه مناسب، متهم بازداشت می شود.

۲

زمانی که متهم در زندان است و درخواست مرخصی می کند و مقام قضایی، قرار وثیقه صادر می کند.

در مواردی که زندانی یا خانواده وی، سندی که متعلق به خودشان باشد را نداشته باشند، ناچار به اجاره سند برای وثیقه زندانی می شوند. این سند باید دارای یکسری شرایط باشد، از جمله اینکه، ارزش سند وثیقه زندانی، نباید از خسارت وارده توسط متهم، کمتر باشد.

هزینه و قیمت سند اجاره ای

برخی تصور می کنند، هزینه اجاره سند، بر اساس ارزش آن تعیین می شود یا بسته به تعداد سندی که اجاره می شود، قیمت آن ها را محاسبه می کنند و هر سند، قیمت مشخصی دارد. اما باید گفت همیشه این طور نیست و در شرایط مختلف و نوع سندی که اجاره داده می شود که می تواند سند ملک یا اتوموبیل باشد، این قیمت، متفاوت است.

به طور کلی، نمی توان هزینه مشخصی برای اجاره سند عنوان کرد، چرا که بسته به نوع سند و مواردی که سند برای آن اجاره می شود، این قیمت متفاوت است و قیمت ثابتی وجود ندارد. موسساتی که اقدام به اجاره دادن سند می کنند، بر اساس نوع، ارزش و مورد استفاده از آن (در مواردی که اجاره سند برای آزادی زندانی باشد، به جرم ارتکابی نیز بستگی دارد) قیمت اجاره سند را محاسبه می کنند.

سند اجاره ای برای وام

زمانی که اشخاص می خواهند از بانک تقاضای وام میلیاردی کنند، باید به بانک، مدارک هویتی ارائه کنند تا بانک بتواند اصالت هویت تقاضا کننده را تشخیص دهد و در کنار آن باید به بانک، تضمینی ارائه دهند که در موعد مقرر، مبلغ مورد نظر بانک را که اصطلاحا به آن، اقساط وام گفته می شود، پرداخت کنند.

تضمین مورد نظر بانک در ازای پرداخت وام میلیاردی، می تواند سند ملک یا در برخی موارد، فیش حقوقی معتبر کارمندان باشد. سندی که به عنوان تضمین به بانک داده می شود، باید دارای شرایطی باشد، از جمله اینکه، سند ملک باید شش دانگ کامل بوده و استعلام آن بدون هیچ مشکلی باشد. به این معنی که از نظر ثبتی، مشکلی نداشته یا در رهن بانک دیگری نباشد.

اما نکته ای که وجود داشته این است که الزامی وجود ندارد تا سندی که به عنوان تضمین وام در رهن بانک گذاشته می شود، به نام شخص دریافت کننده وام باشد. پس اگر شخص، ملکی به نام خود نداشته باشد و نتواند از  دوستان و آشنایان خود سندی پیدا کند و برای دریافت وام، در رهن بانک قرار دهد، می تواند از اسناد اجاره ای استفاده کند. تنها باید به این مسئله توجه کند که سندی که اجاره می کند، از نظر ثبتی دارای مشکل نباشد.

نکات مهم در مورد سند اجاره ای

همان طور که از نام سند اجاره ای مشخص است، در واقع صاحب سند، طی عقد اجاره ای سند را به شخصی که نیازمند سند است، اجاره می دهد. در این سند اجاره نیز مانند اجاره نامه های دیگر باید یکسری موارد به طور صریح و روشن اشاره شود تا در صورت لزوم، طرفین بتوانند به آن ها استناد کنند و از تضییع حق خود جلوگیری نمایند.

مبلغ اجاره باید مشخص باشد. میزان قیمت اجاره به موارد گوناگونی مثل ارزش سند، مدت اجاره، نوع سند یا کاری که سند برای آن اجاره می شود، بستگی دارد.

مدت زمان اجاره باید مشخص باشد. این مدت باتوجه به زمانی که فرد به سند نیاز دارد و توافق طرفین تعیین می شود. 

طرفین می توانند مبلغی را به عنوان وجه التزام تعیین کنند. وجه التزام، مبلغ مشخصی وجه نقد است که برای مواقعی که یکی از طرفین به تعهدات خود و شرایط قرارداد پایبند نباشد، کاربرد دارد و می تواند خسارات وارد شده را جبران کند.

سند اجاره باید به امضای طرفین قرارداد برسد و در نهایت به هر کدام، نسخه ای از اجاره نامه داده شود.

نکته ای که در اجاره سند، حتما باید به آن توجه شود، اعتبار سند است. همان طور که پیش تر اشاره شد، افرادی هستند که با اجاره دادن اسناد جعلی یا مشکل دار، علاوه بر ایجاد ضرر مالی برای شخص، باعث به دردسر افتادن و ایجاد مشکلات زیادی برای شخصی که از سند استفاده می کند، می شوند. به همین دلیل، پیش از امضا قرارداد اجاره سند، باید حتما اعتبار سند بررسی شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سند اجاره ای در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مسائل مربوط به سند اجاره ای​ پاسخ دهند.