لایحه عدم حضور در دادگاه

طرفین دعوای حقوقی و کیفری و وکلای آنها، در صورت داشتن عذر موجه عدم حضور در دادگاه، می توانند اقدام به ارائه نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه نمایند. این لایحه، برگه ای است که در آن، شخصی که در دادگاه، حاضر نبوده، با ارسال آن به دادگاه، دلایل عدم حضور خود را به مرجع قضایی توضیح داده و از دادگاه می خواهد که وقت جلسه را تجدید کند.

پس از اینکه در یک دعوا، وقت جلسه دادرسی، تعیین گردید، این وقت، به طرفین دعوا، ابلاغ می شود. در این صورت، آنها ملزم بوده تا در وقت تعیین شده، حاضر شده یا اقدام به انتخاب و فرستادن وکیل دادگستری، به جای خود نمایند. در برخی از موارد نیز بنا بر حکم قانون، ارسال لایحه، کفایت خواهد کرد. 

با این وجود، گاهی، یکی از طرفین دعوا، بنابر علتی خاص، امکان حضور در جلسه دادرسی را نداشته و به عبارتی، دارای عذر موجه عدم حضور در دادگاه می باشد. در این صورت، طرف غایب می تواند با تقدیم یک لایحه، دلایل عدم حصور خود را به دادگاه اطلاع داده و درخواست تجدید وقت جلسه را نماید. این لایحه، که لایحه عدم حضور در دادگاه، نامیده شده، تنها در شرایط و موارد خاصی، قابل ارائه به دادگاه بوده و دارای اصول خاصی، برای تنظیم می باشد. 

لذا، با توجه به اهمیت این لایحه، برای طرفین دعوا و وکلای آنها، در این مقاله، ابتدا به بررسی مساله غایب بودن طرفین در دادگاه و آثار آن، پرداخته؛ سپس، به این سوال، پاسخ می دهیم که لایحه عدم حضور در دادگاه چیست و در پایان، یک نمونه لایحه عدم حضور را برای شاکی و خواهان ارائه خواهیم کرد. 

بررسی عدم حضور در دادگاه و آثار آن

هنگامی که یک دادخواست به دادگاه حقوقی، وارد شده یا یک شکوائیه، به دادگاه کیفری، ارسال می گردد، دادگاه پس از اطمینان از کامل بودن پرونده، دستور تعیین وقت و ابلاغ آن را به طرفین دعوای حقوقی یا کیفری صادر می کند. در این صورت، دفتر دادگاه، اقدام به تعیین وقت نموده و وقت دادرسی، از طریق سامانه ثنا، به طرفین دعوا ابلاغ می گردد.

با ابلاغ وقت دادرسی به طرفین دعوا، هر یک از آنها ملزم بوده تا در وقت تعیین شده، حاضر شده یا اقدام به انتخاب و فرستادن وکیل دادگستری، به جای خود نمایند. در برخی از موارد نیز بنار حکم قانون،  ارسال لایحه به جای حضور در دادگاه ، کفایت خواهد کرد. با این وجود، گاهی، یکی از طرفین دعوا، بنابر علتی خاص، امکان حضور در جلسه دادرسی را نداشته و به عبارتی، دارای عذر موجه عدم حضور در دادگاه می باشد. 

از آنجا که موارد عذر موجه عدم حضور در دادگاه حقوقی و کیفری، متفاوت بوده و این عدم حضور، دارای آثار متفاوتی، بر روند دادرسی دعوای حقوقی و دعوای کیفری در مراجع مربوطه می باشد، در این بخش، به بررسی عذر موجه عدم حضور در دادگاه و آثار آن، به تفکیک دادگاه های حقوقی و کیفری، می پردازیم.

مطابق مواد 93 و 94 قانون آیین دادرسی مدنی، هنگامی که وقت جلسه دادرسی، به طرفین دعوا، یعنی خواهان و خوانده و از طریق سامانه ثنا ابلاغ می شود، هر یک از آنها می توانند شخصا در جلسه حاضر شده یا اقدام به ارسال لایحه نمایند. همچنین، حق انتخاب و معرفی وکیل نیز برای طرفین دعوا وجود داشته که در این صورت، نیاز به حضور آنها در دعوا نخواهد بود، مگر مواردی که به موجب قانون، قاضی رسیدگی کننده به پرونده، حضور خواهان یا خوانده را در جلسه، الزامی تشخیص دهد.

هر چند، موارد عذر موجه عدم حضور خواهان یا خوانده، در قانون آیین دادرسی مدنی، مشخص نشده، اما ماده 41 این قانون، موارد عذر موجه وکیل، جهت عدم حضور در دادگاه را بیان نموده و بنابراین با استفاده از این موارد، می توان موارد عذر موجه عدم حضور خوهان یا خوانده را نیز تشخیص داد.

پیش از آنکه به توضیح موارد عذر موجه عدم حضور در دادگاه حقوقی بپردازیم، ذکر این نکته، ضروری است که بنا بر نظر برخی از حقوق دانان، موارد عذر موجه عدم حضور بیان شده در قانون آیین دادرسی مدنی، در رابطه با وکیل، صرفا اختصاص به عدم حضور وکلا داشته و در مورد سایر اشخاص که وکیل دادگستری نمی باشند، قابل اجرا نخواهد بود. چرا که افراد عادی، در صورت وجود عذر موجه عدم حضور، می توانند اقدام به تعیین و معرفی وکیل به جای خود، به دادگاه نمایند.

مطابق ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی، موارد عذر موجه عدم حضور در دادگاه حقوقی، عبارتند از: فوت یکی از اقوام نسبی یا سببی تا درجه اول از طبقه دوم (که شامل همسر، پدر، مادر، فرزند، پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر، برادر خود فرد و همسر وی می شود.)، مبتلا شدن به بیماری که مانع حرکت کردن وی بوده یا حرکت کردن، برای بیمار، ضررر داشته باشد. حوادث غیرمترقبه، مانند سیل و زلزله که مانع از حضور فرد در دادگاه شود و سایر حوادث خارج از کنترل فرد.

در صورت وقوع هر یک از این اتفاق ها و حوادث، برای خواهان یا خوانده دعوای حقوقی، طرفی که به دلیل وقوع این حوادث و پیش آمدها، عذر موجه عدم حضور دادگاه را داشته، می تواند با ارسال لایحه ای به دادگاه، که تحت عنوان (لایحه عدم حضور در دادگاه)، شناخته شده، ضمن توضیح علت عدم حضور خود، درخواست تجدید وقت جلسه دادرسی را به دادگاه تقدیم کرده تا در وقت جدید، در دادگاه، حاضر شده و اظهارات و مدارک خود را ارائه نماید.

اما، در صورتی که عدم حضور هر یکی از طرفین دعوا، مستند به دلایل عذر موجه تصریح شده در قانون نباشد، عدم حضور وی، غیر موجه بوده و این امر، آثار و تبعات قانونی را برای وی به دنبال خواهد داشت. از آنجا که این آثار و تبعات، برای خواهان و خوانده دعوا، متفاوت بوده، در ادامه، آثار عدم حضور در دادگاه حقوقی، برای خواهان و خوانده، را به طور جداگانه، بررسی خواهیم کرد.

عدم حضور خواهان، در جلسه دادرسی دادگاه حقوقی، بدون عذر موجه، با آثار و تبعاتی، برای وی همراه خواهد بود. از جمله اینکه، اگر مستند دعوای خواهان، یک سند عادی بوده و این سند، در جلسه اول دادرسی، از سوی خوانده، مورد انکار یا تردید، قرار گیرد، در صورت عدم حضور خواهان، سند مزبور از دلایل خواهان، خارج شده و وی دیگر، امکان استناد به آن سند را نخواهد داشت. همچنین، در صورتی که به دلیل عدم حضور، خواهان و نقص تحقیقات، امکان صدور رای برای دادگاه وجود نداشته باشد، دادگاه اقدام به صدور قرار ابطال دادخواست می نماید.

ضمانت اجرای عدم حضور خوانده ، بدون عذر موجه، در رابطه با اسناد عادی، همانند خواهان می باشد؛ با این توضیح که چنانچه، مستند دفاعیه خوانده، یک سند عادی بوده و این سند، در جلسه اول دادرسی، از سوی خواهان، مورد انکار یا تردید، قرار گیرد، در صورت عدم حضور خوانده، سند مزبور از دلایل خوانده، خارج شده و وی دیگر، امکان استناد به آن سند را نخواهد داشت. همچنین، در صورت ابلاغ قانونی احضاریه به خوانده و عدم حضور وی در هیچ از جلسات دادرسی، رای صادر شده در پرونده، رای غیابی بوده و بنابراین، وی می تواند ظرف 20 روز از ابلاغ رای، برای واخواهی اقدام نماید.

بر خلاف قانون آیین دادرسی مدنی، قانون آیین دادرسی کیفری، موارد عذر موجه عدم حضور در دادگاه را تعیین نموده و در ماده 178 خود، به توضیح این موارد پرداخته که در صورت وجود موارد این ماده، مقررات احضار متهم و ضمانت اجرای عدم حضور متهم، متفاوت خواهد بود. البته، این موارد، در مواد قانونی مربوط به تحقیقات مقدماتی و دادسرا، بیان شده اند. لازم به ذکر است که این موارد، می توانند به عنوان عذر موجه عدم حضور شاکی در دادگاه نیز، مورد استناد قرار گیرند.

بر اساس ماده 178 قانون آیین دادرسی کیفری، موارد عذر موجه عدم حضور در جلسه دادرسی، عبارتند از: دیر رسیدن یا نرسیدن احضاریه کیفری، به نحوی که حضور متهم در جلسه، امکان پذیر نباشد. بیماری متهم یا بیماری سخت همسر، پدر و مادر یا فرزند وی. فوت همسر یا یکی از خویشاوندان تا درجه سوم از طبقه دوم( شامل ، پدر، مادر، فرزند، پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر، برادر متهم و فرزندان آنها)، حوادث غیرمترقبه، نظیر سیل و زلزله، که مانع از تردد افراد گردند. توقیف یا حبس بودن متهم و سایر مواردی که تشخیص آن، بر عهده بازپرس و قاضی پرونده می باشد.

حال، اگر عدم حضور هر یک از طرفین دعوای کیفری، مستند به دلایل عذر موجه تصریح شده در قانون نباشد، عدم حضور وی، غیر موجه، تلقی شده و این امر، آثار و تبعات قانونی را برای وی به دنبال خواهد داشت. با توجه به اینکه، آثار و تبعات عدم حضور در دعوای کیفری، برای خواهان و خوانده دعوا، متفاوت بوده، در ادامه، آثار عدم حضور، برای شاکی و متهم، را به طور جداگانه، بررسی خواهیم کرد.

عدم حضور شاکی، در حالت نبود دلایل موجه عدم حضور شاکی در جلسه دادرسی، این خطر را برای وی به دنبال داشته که قرار منع تعقیب، در پرونده کیفری صادر گردد. با این توضیح که اصولا در یک دعوای کیفری، پس از ثبت و ارجاع شکایت به شعبه دادسرا، مرجع تحقیق، موظف به انجام تحقیقات بوده و برای انجام این امر، محدود به دلایل ارائه شده توسط شاکی نمی باشد. با این وجود، چنانچه، انجام تحقیقات، مستلزم حضور شاکی و ارائه توضیحات وی باشد، در صورت عدم حضور وی بدون عذر موجه، به دلیل کافی نبودن دلایل، قرار منع تعقیب متهم صادر خواهد شد.

مهم ترین آثار و تبعات عدم حضور متهم بدون عذر موجه، جلب وی می باشد؛ با این توضیح که متهمی که با دریافت احضاریه، به مرجع کیفری احضار شده، موظف است در مهلت مقرر، در شعبه تعیین شده، حاضر گردد. در صورتی که متهم، در وقت حضور، حاضر نشده و دارای عذر موجه نیز نباشد، به دستور بازپرس یا دادیار، جلب می گردد.

لایحه عدم حضور در دادگاه چیست

در صورتی که هر یک از طرفین دعوای حقوقی، یعنی خواهان و خوانده و هر یک از طرفین دعوای کیفری، یعنی، شاکی و متهم، به دلیل عذر موجه قانونی، امکان حضور در دادگاه را نداشته باشند، می بایست با ارسال یک لایحه به دادگاه، که تحت عنوان لایحه عدم حضور در دادگاه، شناخته شده، عذر موجه خود را برای دادگاه توضیح داده و تقاضای تجدید وقت رسیگی را به دادگاه تقدیم نمایند. به همین دلیل، در این بخش، به این سوال پاسخ داده که لایحه عدم حضور در دادگاه چیست؟ اما پیش از آن به تعریف مفهوم لایحه می پردازیم.

در قوانین آیین دارسی کشور ما، در کنار مفاهیم همچون دادخواست و شکوائیه، یکی از مفاهیمی که به وفور دیده می شود، واژه لایحه یا لایحه قضایی می باشد. منظور از لایحه در مبحث آیین دادرسی و رسیدگی دادگاه ها به دعوی، برگه ای است که در آن، یکی از طرفین دعوای حقوقی یا کیفری، اظهارات خود را که مرتبط با دعوا بوده، نوشته و مکتوب کرده و آن را به دادگاه تقدیم می نماید.

بر خلاف دادخواست، که لازم است بر روی فرم مخصوص این امر نوشته شود، لایحه، بر روی یک برگ ساده نوشته شده و تقدیم دادگاه می گردد. این لایحه، ممکن است به دلایل مختلفی، به دادگاه ارسال شود. توضیحات تکمیلی در مورد دادخواست، اعتراض به نظریه کارشناس رسمی دادگستری، اعلام واریز وجه مربوط به انجام تحقیقات توسط کارشناس و لایحه دفاعیه کیفری، از جمله مواردی است که با ثبت در لایحه، به دادگاه ارائه می گردد.

یکی از مواردی که به موجب قانون، برای اعلام آن به دادگاه، باید اقدام به ارسال لایحه به مرجع قضایی نمود، عدم حضور در دادگاه و داشتن عذر موجه برای عدم حضور می باشد. در این صورت، طرفی که در دادگاه، حاضر نبوده، می بایست با ارسال لایحه به دادگاه، دلایل عدم حضور خود را به مرجع قضایی توضیح دده و درخواست تجدید وقت جلسه را مطرح نماید.

نمونه متن لایحه عدم حضور در دادگاه

در صورتی که هر یک از خواهان یا خوانده یا شاکی و متهم، به دلیل عذر موجه قانونی، امکان حضور در دادگاه را نداشته یا با مشکل عدم حضور در جلسه شورای حل اختلاف، مواجه باشند، می توانند با تقدیم یک نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه، به مرجع قضایی مربوطه، دلایل عدم حضور خود را توضیح داده و تقاضای تجدید وقت جلسه را مطرح نمایند. لازم به ذکر است که صرف عنوان عذر موجه در نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه کافی نبوده و متقاضی باید، دلایل لازم را نیز ضمیمه لایحه نماید.

با توجه به اینکه نوشتن لایحه عدم حضور در دادگاه، برای بسیاری از افرادی که اطلاعات تخصصی حقوقی نداشته، مساله دشواری بوده، در این قسمت، یک نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه، را برای خوانندگان ارائه نموده تا در موارد نیاز به تنظیم لایحه عدم حضور در دادگاه، از این نمونه استفاده نمایند. ضمنا، فایل دانلود نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه، نیز در پایان این قسمت، قرار داده شده است.

نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه

برای دانلود نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه، بر روی دکمه دانلود فایل، کلیک نمایید.

نمونه لایحه عدم حضور شاکی در دادگاه کیفری

دلایل عذر موجه عدم حضور در دادگاه کیفری، در ماده 178 قانون آیین دادرسی کیفری، مورد پیش بینی قانون گذار قرار گرفته است. البته هر چند، این دلایل، در مورد متهم، توضیح داده شده، اما این امکان وجود داشته که در موارد عدم حضور شاکی در دادگاه کیفری نیز مورد استناد قرار گیرد.

بیماری شاکی یا بیماری سخت همسر، پدر و مادر یا فرزند وی. فوت همسر یا یکی از خویشاوندان تا درجه سوم از طبقه دوم( شامل ، پدر، مادر، فرزند، پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر، برادر متهم و فرزندان آنها) و حوادث غیرمترقبه، از جمله دلایل موجه عدم حضور شاکی در دادگاه کیفری بوده که در این موارد، شاکی می بایست با ارائه نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه کیفری، عذر موجه خود را برای دادگاه توضیح دهد. لذا، در این بخش، یک نمونه لایحه عدم حضور شاکی در دادگاه کیفری را آورده و فایل دانلود نمونه را نیز در انتهای مطلب قرار داده ایم.

نمونه لایحه عدم حضور شاکی در دادگاه کیفری

برای دانلود نمونه لایحه عدم حضور شاکی در دادگاه کیفری، بر روی دکمه دانلود فایل، کلیک نمایید.

نمونه لایحه عدم حضور خواهان در دادگاه

هر چند دلایل عدم حضور خواهان در دادگاه حقوقی، در قانون آیین دادرسی مدنی، مورد تصریح مقنن قرار نگرفته، اما با استفاده از دلایل عذر موجه عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه، در ماده 41 قانون آیین دادرسی مدنی، می توان گفت، موارد زیر، دلایل موجه عدم حضور خواهان در دادگاه حقوقی، می باشند:

 فوت یکی از اقوام نسبی یا سببی تا درجه اول از طبقه دوم (که شامل همسر، پدر، مادر، فرزند، پدربزرگ و مادربزرگ، خواهر، برادر خود فرد و همسر وکیل می شود )، مبتلا شدن به بیماری که مانع حرکت کردن وی بوده یا حرکت کردن، برای بیمار، ضرر داشته باشد. حوادث غیرمترقبه، مانند سیل و زلزله که مانع از حضور خواهان در دادگاه شود و سایر حوادث خارج از کنترل وی.

به هر حال، در صورت عدم حضور خواهان در دادگاه به دلیل عذر موجه قانونی، وی موظف است تا با تقدیم یک نمونه لایحه عدم حضور در دادگاه، به مرجع قضایی مربوطه، دلیل یا دلایل عدم حضور خود را به آن مرجع، اعلام نموده و با ارائه مستندات لازم، درخواست تجدید وقت جلسه را نماید. به همین دلیل، در این بخش، یک نمونه لایحه عدم حضور خواهان در دادگاه را آورده و فایل دانلود نمونه را نیز در انتهای مطلب قرار داده ایم.

نمونه لایحه عدم حضور خواهان در دادگاه

برای دانلود نمونه لایحه عدم حضور خواهان در دادگاه، بر روی دکمه دانلود فایل، کلیک نمایید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد لایحه عدم حضور در دادگاه در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون لایحه عدم حضور در دادگاه پاسخ دهند.