ممنوع الخروجی مالیاتی

ممنوع الخروجی مالیاتی، به وضعیتی اطلاق می شود که در آن، یک فرد، به دلیل داشتن بدهی به سازمان امور مالیاتی کشور، بیش از سقف مجاز قانونی، قادر به خروج از کشور نبوده و نحوه استعلام این ممنوع الخروجی، از طریق ورود به سامانه درگاه ملی خدمات مالیات سازمان امور مالیاتی کشور، امکان پذیر می باشد.

مالیات ها در هر کشوری، یکی از مهم ترین منابع درآمدی دولت ها محسوب شده و به همین دلیل، دولت ها، همواره نظارت دقیقی بر روند پرداخت مالیات توسط شهروندان داشته اند. اما با وجود تمامی سخت گیری های انجام شده در زمینه شناسایی مودیان مالیاتی و دریافت مالیات از این اشخاص، باز هم همواره گروهی از مشمولین مالیات، عامدانه یا به نحو غیر عمد، از پرداخت مالیات خودداری کرده و به این ترتیب، اقدامات قانونی سازمان امور مالیاتی کشور، برای برخورد با این اشخاص آغاز می گردد. 

یکی از مهم ترین اقدامات سازمان امور مالیاتی کشور، جهت اجبار مودیان بدهکار، به پرداخت بدهی مالیاتی آنها، صدور قرار ممنوع الخروجی مالیاتی این اشخاص می باشد. صدور این قرار، دارای شرایط و مراحل خاصی بوده و جز در موارد مصرح در قانون، نمی توان برای لغو آن اقدام نمود.

با توجه به توضیحات فوق و نظر به اهمیت اطلاع اشخاص از وضعیت بدهی مالیاتی خود، در این مقاله، ابتدا، به این سوالات پاسخ داده که شرایط ممنوع الخروجی مالیاتی چیست و مراحل و نحوه انجام آن به چه صورت می باشد؛ سپس در ادامه، نحوه رفع این قرار را توضیح داده و در انتها، به معرفی سامانه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی و نحوه اخذ استعلام، پس از ورود به سامانه مزبور می پردازیم.

شرایط ممنوع الخروجی مالیاتی چیست

مالیات ها در هر کشوری، یکی از مهم ترین منابع درآمدی دولت ها محسوب شده که البته، مبالغ دریافتی، بابت مالیات ها صرف عمران و آبادانی کشور و ارائه خدمات عمومی به شهروندان آن کشور می گردد. به همین دلیل، دولت ها، همواره نظارت دقیقی بر روند پرداخت مالیات توسط مشمولین داشته و با وضع قوانین و مقررات جدید، به طور مداوم، سعی در تشدید این کنترل ها و جلوگیری از فرار مالیاتی شهروندان دارند.

اما با وجود تمامی سخت گیری های انجام شده در زمینه شناسایی مودیان مالیاتی و دریافت مالیات از این اشخاص، باز هم همواره گروهی از مشمولین مالیات، عامدانه یا به نحو غیر عمد، از پرداخت مالیات خودداری کرده و به این ترتیب، اقدامات قانونی سازمان امور مالیاتی کشور، برای برخورد با این اشخاص آغاز می گردد.

سازمان امور مالیاتی کشور، در درجه اول، سعی داشته تا با شناسایی اموال این گروه از مودیان، بدهی های معوقه مالیاتی آن ها را وصول کند. اما در صورتی که این تلاش سازمان مالیاتی به نتیجه نرسد و در حالتی که بدهی مالیاتی مودی، بیشتر از حداکثر و سقف مجاز قانونی باشد، سازمان، برای ممنوع الخروجی مالیاتی مودی، اقدام خواهد کرد.

بنابراین، ممنوع الخروجی مالیاتی، به وضعیتی اطلاق می شود که در آن، یک فرد، به دلیل داشتن بدهی به سازمان امور مالیاتی کشور، بیش از سقف مجاز قانونی و وقوع جرم فرار مالیاتی، قادر به خروج از کشور نبوده و جز در موارد استثنایی، تا زمان پرداخت بدهی مالیاتی و جرایم تعلق گرفته به آن، ملزم به ماندن در داخل مرزهای کشور می باشد.

نکته ای که لازم است به آن توجه شود، این مساله بوده که هر بدهی مالیاتی و با هر میزان، لزوما به ممنوع الخروجی مالیاتی مودی منتهی نمی شود؛ بلکه برای ایجاد وضعیت ممنوع الخروجی مالیاتی، لازم است، شرایطی وجود داشته باشد. شرایط ممنوع الخروجی مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی، در ماده 202 قانون مالیات های مستقیم که در سال 1394 اصلاح و به روز رسانی گردید، تعیین شده است. قانون گذار، در این ماده، شرایط ممنوع الخروجی مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی و واحد های تولیدی دارای پروانه را از سایر اشخاص، به شرح زیر، تفکیک نموده است:

« وزارت امور اقتصادی و دارایی... می ‌تواند از خروج بدهکاران مالیاتی که میزان بدهی قطعی آنها از«برای اشخاص حقوقی تولیدی دارای پروانه بهره‌برداری از مراجع قانونی ذی ‌ربط از بیست درصد(۲۰%) سرمایه ثبت شده و یا مبلغ پنج میلیارد(۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال، سایر اشخاص حقوقی و اشخاص حقیقی تولیدی از ده ‌درصد(۱۰%) سرمایه ثبت شده و یا دو میلیارد (۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال و سایر اشخاص حقیقی از یکصد میلیون(۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰) ریال»(۱) بیشتر‌است، از کشور جلوگیری نماید.» بنابراین، با توجه به این ماده، شرایط ممنوع الخروجی مالیاتی، عبارتند از:

در صورتی که بدهی مالیاتی شخص حقوقی تولیدی، نظیر یک شرکت تجاری که پروانه بهره برداری داشته، از 20 درصد سرمایه ثبت شده آن یا مبلغ 5 میلیارد ریال، بیشتر گردد، مدیران شخص حقوقی، ممنوع الخروج خواهند شد.

حکم ممنوع الخروجی مالیاتی سایر اشخاص حقوقی و حقیقی تولیدی، در صورتی صادر می شود که بدهی مالیاتی آنها، از 10 درصد سرمایه ثبت شده یا مبلغ 2 میلیارد ریال، تجاوز کند.

ممنوع الخروجی مالیاتی سایر اشخاص حقیقی(غیر تولیدی)، منوط به تجمیع بدهی مالیاتی، بیش از 100 میلیون ریال خواهد بود.

در صورتی که شرایط ممنوع الخروجی مالیاتی، در مورد هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی، وجود داشته باشد، سازمان امور مالیاتی کشور، مطابق روند قانونی و مراحل و سلسله مراتب مقرر، برای ممنوع الخروجی مالیاتی مودی، اقدام خواهد کرد.

لازم به ذکر است،طبق اعلام سخنگوی قوه قضاییه در صورتی که ماده مرتبط با ممنوع الخروجی در برنامه هفتم توسعه نهایی شود، نیروی انتظامی مکلف می شود ممنوع الخروجی افراد را در همان لحظه و از طریق سامانه ابلاغ الکترونیک قوه قضائیه به افراد اعلام نماید.

از آنجا که مراجع متعددی نظیر محاکم دادگستری، اجرائیه های ثبت و مالیات اقدام به ممنوع الخروجی میکنند و سامانه های که در حال حاضر اقدام به استعلام ممنوع الخروجی می کنند، ممکن است صرفا از یکی از پایگاه ها استعلام ممنوع الخروجی را بگیرند، برای رفع این مشکل تمام داده های مرتبط با ممنوع الخروجی به نیروی انتظامی منتقل خواهد شد. 

مراحل و نحوه ممنوع الخروجی مالیاتی

چنانچه، شرایط ممنوع الخروجی مالیاتی مودی، اعم از شخص حقیقی و شخص حقوقی و واحد تولیدی یا غیر تولیدی، فراهم باشد، سازمان امور مالیاتی کشور، با انجام روند قانونی و طی مراحل و سلسله مراتب، برای ممنوع الخروجی مالیاتی این شخص، اقدام خواهد کرد. نحوه ممنوع الخروجی مالیاتی، مطابق مراحل زیر می باشد:

در صورتی که بدهی مالیاتی مودی، اعم از شخص حقیقی یا حقوقی، از حداکثر و سقف اعلام شده در ماده 202 قانون مالیات های مستقیم، بیشتر گردد، سازمان امور مالیاتی کشور، در درجه اول، اقدامات قانونی، برای استعلام امول بدهکار مالیاتی، نظیر استعلام حساب بانکی از بانک مرکزی، را آغاز خواهد کرد.

در مرحله بعد و در صورت عدم شناسایی اموال مودی مالیاتی، اخطار پرداخت از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، از طریق پیامک، برای مودی ارسال شده و یک ماه، برای پرداخت بدهی مالیاتی، به وی، مهلت داده می شود.

در مرحله سوم و چنانچه، بدهکار مالیاتی باز هم از پرداخت بدهی مالیاتی و دریافت مفاصای حساب مالیات، خودداری نماید، مطابق اعلام اداره کل امور مالیاتی، قرار ممنوع الخروجی مالیاتی بدهکار، توسط دادستانی انتظامی مالیاتی، صادر و برای معاونت دادستان کل کشور، ارسال می گردد.

در مرحله پایانی، در صورتی که قرار ممنوع الخروجی مالیاتی، مطابق ضوابط قانونی، صادر شده باشد، دستور ثبت قرار، از سوی دادستان کل کشور، برای اداره گذرنامه نیروی انتظامی، ارسال شده تا در سیستم مرکزی، ثبت گردد.

ممنوعیت خروج از کشور از جمله قرارهای نظارت قضایی تکمیل کننده می باشد که مقام قضایی می تواند در کنار یکی از قرار های تامین، متهم را از خروج از کشور منع نماید. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قرار ممنوعیت خروج از کشور، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

نحوه رفع ممنوع الخروجی مالیاتی

در صورتی که مراحل و نحوه ممنوع الخروجی مالیاتی مودی، مطابق روند قانونی طی شده و با ارسال قرار ممنوع الخروجی مالیاتی، از سوی دادستان انتظامی مالیاتی و تایید آن ، توسط دادستان کل کشور، این قرار، برای اداره گذرنامه نیروی انتظامی، ارسال شده و در سیستم، ثبت شود، دیگر، امکان خروج بدهکار مالیاتی از کشور وجود نخواهد داشت، مگر در موارد مقرر قانونی. 

نحوه رفع ممنوع الخروجی مالیاتی، نیز همچون مراحل و نحوه ممنوع الخروجی مالیاتی، در قانون، تعیین  و مشخص شده و جز در این موارد، هیچ یک از مراجع قانونی، حق صدور مجوز رفع ممنوع الخروجی مالیاتی بدهکار را نخواهند داشت. لذا، در این بخش، به توضیح نحوه رفع ممنوع الخروجی مالیاتی، پرداخته که از طریق روش های زیر، قابل انجام می باشد:

پرداخت بدهی مالیاتی: چنانچه مودی، بدهی مالیاتی خود را به طور کامل تسویه نموده و مفاصا حساب مالیاتی خود را از سازمان امور مالیاتی کشور دریافت نماید، با صدور نامه اداره مالیاتی مربوطه، قرار ممنوع الخروجی مالیاتی، رفع خواهد شد.

ابطال برگ تشخیص قطعی مالیات، به موجب رای هیات حل اختلاف مالیاتی: چنانچه، در جریان اعتراض به مالیات، برگ تشخیص قطعی مالیات به موجب رای هیات حل اختلاف مالیاتی، باطل گردد، قرار ممنوع الخروجی مالیاتی نیز لغو خواهد شد.

اعزام به سفر حج واجب: مطابق بخش دوم ماده 202 قانون مالیات های مستقیم، در صورتی که مودی مالیاتی، عازم سفر حج واجب بوده و در زمان اعزام، از توانایی لازم برای پرداخت بدهی مالیاتی خود برخوردار نباشد، مشروط برآنکه تضمین مناسب داده و عدم توانایی وی، به تایید مراجع مربوطه برسد، برای یک مرتبه، قرار ممنوع الخروجی مالیاتی وی، رفع خواهد شد.

سامانه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی

به طور معمول، اشخاص، زمانی از ممنوع الخروجی مالیاتی خود مطلع می شوند که در هنگام خروج از کشور و در گیت فرودگاه، از عبور آنها از گیت جلوگیری شده و با مراجعه به دفتر پلیس فرودگاه، متوجه می شوند که بابت بدهی خود به سازمان امور مالیاتی کشور، ممنوع الخروج شده اند.

در چنین شرایطی، لغو یک باره و ناگهانی سفر خارجی، با وجود هزینه های بسیاری که برای آن شده و به ویژه در حالتی که این سفر، از جهاتی، همچون لزوم انعقاد یک قرارداد تجاری بزرگ، دارای اهمیت ویژه باشد، ضربه غالبا جبران ناپذیری را به مودی مالیاتی که ممنوع الخروج شده، وارد می سازد.

در این صورت و در مواجه شدن با این مشکلات، این سوال مطرح می گردد که راه حل چیست؟ در پاسخ باید گفت، راه حل قانونی، جهت اجتناب از مواجه شدن با ممنوع الخروجی ناگهانی و تبعات سنگین آن، استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی می باشد. با این توضیح که هر مودی مالیاتی، می تواند با ورود به سامانه اختصاص یافته برای استعلام بدهی مالیاتی، همچون سامانه استعلام ممنوع الخروجی با کد ملی exitban.ssaa.ir از وضعیت ممنوع الخروجی خود، مطلع شده و در صورت ممنوع الخروج بودن، پیش از اقدام برای سفر خارجه، ابتدا، ممنوع الخروجی خود را رفع نماید.

نحوه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی 

مودیان مالیاتی که قصد سفر به خارج از کشور را داشته، می توانند پیش از اقدام برای خروج از کشور و به منظور اجتناب از مشکلات و محدودیت های قرار ممنوع الخروجی، از طریق ورود به سامانه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی یا همان درگاه ملی خدمات مالیات سازمان امور مالیاتی کشور، به آدرس my.tax.gov.ir برای استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی و پرداخت قبض مالیات اقدام نمایند. لذا، در این بخش، به توضیح نحوه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی، از طریق ورود به سامانه مزبور پرداخته که مطابق راهنمای تصویری زیر می باشد:

در اولین مرحله از مراحل نحوه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی، آدرس سامانه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی، یعنی my.tax.gov.ir را در مرورگر دستگاه خود جست و جو کرده تا مطابق تصویر زیر، وارد صفحه اصلی سامانه شوید. اکنون، پس از ورود به سامانه، در این صفحه، نام کاربری که کد ملی شما بوده و رمز عبور خود را در کادر های مربوطه وارد کرده و دکمه (ورود به پنل کاربری) را کلیک نمایید.

در این مرحله، یک رمز عبور موقت، به شماره همراه شما ارسال می گردد. این رمز را در کادر تعیین شده، وارد نموده و سپس، بر روی دکمه (ورود به سامانه) کلیک کنید.

در مرحله آخر از روند نحوه استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی، می توانید پس از ورود به حساب کاربری خود، طبق تصویر زیر، با کلیک بر روی گزینه (استعلام ممنوع الخروجی) برای استعلام ممنوع الخروجی مالیاتی خود اقدام نمایید.

پرداخت مالیات کمتر برای مودیان، موضوع مهمی است که با استفاده از راه های قانونی برای کاهش میزان مالیات، می توان این امر را محقق نمود. از جمله راه های دادن مالیات کمتر، تنظیم به موقع اظهارنامه مالیاتی و استفاده از مشوق هایی است که در قانون مالیات های مستقیم ذکر شده است. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این مورد، مطالعه مقاله زیر توصیه می شود.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد ممنوع الخروجی مالیاتی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون ممنوع الخروجی مالیاتی پاسخ دهند.