مهریه عندالمطالبه

 در پاسخ به این پرسش که مهریه عندالمطالبه چیست، می توان بیان داشت که مطابق با قانون جدید، مهریه ای است که هر زمان زن مطالبه کند، مرد ملزم به پرداخت آن می باشد و در صورت عدم پرداخت توسط زوج، تحت شرایطی مهریه عندالمطالبه زندان دارد.

در قانون و شرع مقدس اسلام مهریه به عنوان یک حق برای زن در نظر گرفته شده است. با انعقاد عقد نکاح زن مالک مهریه می شود و میزان و مقدار مهریه تابع قانون نبوده و به توافق و تفاهم طرفین بستگی دارد. ممکن است که افراد اصطلاح مهریه عندالاستطاعه و مهریه عندالمطالبه شنیده شده باشند. مهریه می تواند عندالمطالبه و حال باشد و به محض تقاضای زوجه پرداخت شود و یا عندالاستطاعه بوده و پرداخت آن منوط به توانایی مرد باشد.

ممکن است که اخیرا اصطلاح مهریه عندالاستطاعه و مهریه عندالمطالبه شنیده شده باشد. این دو مهریه با هم متفاوت هستند و آثار متفاوتی هم به بار می آورند. گاها دیده یا شنیده ایم که مردانی به جهت ناتوانی در پرداخت مهریه به زندان رفته اند و یا زنانی نتوانسته اند مهریه شان را وصول کنند. لذا ضروری است که این دو نوع مهریه مورد بررسی قرار بگیرد.

این امر از تفاوت میان مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه ناشی می شود. به همین دلیل، اطلاع از انواع مهریه موضوع مهمی است که قصد داریم در این مقاله به آن بپردازیم. بنابراین، در این مقاله به بررسی مهریه عندالمطالبه در قانون جدید 1402 و مهریه عندالمطالبه در طلاق و اینکه آیا مهریه عندالمطالبه زندانی دارد؟ و اینکه آیا قسطی هم میتوان مهریه عندالمطالبه را پرداخت کرد؛ تفاوت مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه پرداخته شده است.

انواع مهریه

یکی از مهمترین حقوق مالی که در شرع و قانون برای زنان پیش بینی شده است، مهریه است. مهریه در واقع مالی است که هم در عقد دائم و هم در عقد موقت به زن تملیک می شود و به همین مناسبت، زن هر زمان که بخواهد می تواند در دادگاه دادخواست مطالبه مهریه دهد و مرد موظف به پرداخت مهریه می شود. البته، ذکر این نکته ضروری است که ذکر مهریه در عقد موقت ضروری است.

مطابق مواد 1087 الی 1101 قانون مدنی در خصوص مهریه زن مقرراتی تدوین شده است. بر این اساس، انواع مهریه را می توان شامل مهر المسمی، مهر المثل و مهرالمتعه دانست. اما در سال های اخیر نوع جدیدی از مهریه را می توان شناخت که بر اساس قانون مدنی زن و مرد می توانند در خصوص عند المطالبه یا عندالاستطاعه بودن مهریه با هم توافق کنند که تعریف هر یک در قسمت زیر آمده است.

مهریه عندالمطالبه: در توضیح مهریه عندالمطالبه می توان گفت؛ مهریه ای است که زن هر زمان که بخواهد می تواند آن را مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت آن بوده و در صورتی که مرد آن را نپردازد. زن می تواند به مراجع قضایی مراجعه کرده و مهریه خود را مطالبه نماید. 

مهریه عند الاستطاعه: عندالاستطاعه به معنای توانایی مالی است و مرد هر زمان که توانایی مالی داشته باشد ملزم به پرداخت آن می شود که در مهریه عندالاستطاعه زن برای دریافت مهریه باید استطاعت و توانایی مرد را در پرداخت مهریه ثابت کند.

مهریه عندالمطالبه چیست

آنچه که به لحاظ عرفی از شنیدن واژه مهریه زن به ذهن خطور می کند مهریه ای است که در اصطلاح حقوقی به آن مهریه عندالمطالبه  گفته می شود، اما در طی سال های اخیر نوع جدیدی از مهریه رواج یافته است که به آن مهریه عندالاستطاعه گفته می شود. این مهریه که با توافق زن و مرد تعیین می شود، با مهریه عندالمطالبه تفاوتهایی دارد. برای اطلاع از تفاوت مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه ابتدا بایستی در خصوص مهریه عندالمطالبه توضیحاتی ارائه کنیم. 

در پاسخ به این پرسش که معنی مهریه عندالمطالبه چیست؛ می توان گفت معنی عند المطالبه آن است که به محض مطالبه زن، مرد موظف به پرداخت می شود. مهریه عندالمطالبه مهریه ای است که زن هر زمان اراده کند می تواند آن را مطالبه کند. تا زمانی هم که مرد مهریه را به زن نپردازد، زن می تواند از حق حبس خود استفاده کند و تمکین نکند.

بنا بر آنچه گفته شد، وصول مهریه عندالمطالبه آسان تر از وصول مهریه عندالاستطاعه است و زن می تواند با مراجعه به اجرای اسناد رسمی مهریه اش را وصول کند. همچنین، مراجعه به شورای حل اختلاف و دادگاه خانواده نیز برای دادخواست مهریه امکانپذیر می باشد. در صورتی که مرد مهریه عندالمطالبه را به زن نپردازد، ممکن است که به درخواست زن روانه زندان بشود. 

مهریه عندالمطالبه در طلاق

در قسمت های قبل انواع مهریه توضیح داده شد و گفتیم مهریه به دو نوع مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم می شود. در پاسخ به این پرسش که مهریه عندالمطالبه چیست؛ می توان گفت که مهریه ای است که زن هر زمان که خواست میتواند آن را مطالبه نماید و مرد ملزم به پرداخت آن بوده، ولی عندالاستطاعه مهریه ای است که مرد هر زمان که توانایی مالی داشته باشد ملزم به پرداخت می باشد.

در توضیح اینکه تکلیف مهریه عندالمطالبه در طلاق چیست؛ و مهریه عندالمطالبه چقدر است؛ میتوان گفت مهریه عندالمطالبه در طلاق به میزان و مقدار آن بستگی داشته و اینکه مهریه عندالمطالبه چقدر است، با توجه به میزان مهریه شرایط خاص خود را دارد. مهریه عندالامطالبه در طلاق در زمان حال قابل مطالبه بوده به این معنی که هر زمان که زن مطالبه کرد، مرد باید بپردازد.

در پاسخ به این پرسش که مهریه عندالمطالبه چیست و چقدر باید باشد، می توان گفت در صورتی که مهریه بیشتر از 110 سکه بهار آزادی باشد. در صورتی که مرد توان پرداخت مالی آن را داشته باشد باید تمام آن را بپردازد، اما اگر توان پرداخت آنرا نداشته باشد، باید 110 سکه را به صورت یکجا یا قسطی بپردازد و اگر میزان مهریه برابر یا کمتر از 110 سکه باشد، نیز باید آن را کامل پرداخت کند. 

مهریه عندالمطالبه زندان دارد؟

در قسمت قبل تکلیف مهریه عندالمطالبه و اینکه مهریه عندالمطالبه چقدر است؛ شرح داده شد و گفتیم مهریه عندالمطالبه در طلاق به میزان آن بستگی داشته، در صورتی که مرد توانایی پرداخت آنرا داشته باشد باید تمام آن را بپردازد. اگر توان پرداخت نداشته باشد، باید 110 سکه را بپردازد. 

در پاسخ به این پرسش که مهریه عندالمطالبه زندان دارد؟ میتوان گفت زمان پرداخت مهریه عندالمطالبه به زمان درخواست زوجه بستگی دارد. و هر زمان که زن درخواست کند مرد ملزم به پرداخت خواهد بود،  ولی اگر مرد در صورت استطاعت و تمکن مالی از پرداخت مهریه خودداری کند، در اینجا عدم پرداخت مهریه عندالمطالبه زندان خواهد داشت. زن از چند طریق می توان مهریه را مطالبه کرد؛ مطالبه مهریه از طریق دادگاه، مطالبه مهریه از طریق شورای حل اختلاف و مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت.

ماده 22 قانون حمایت خانواده سقف پرداخت مهریه را 110 سکه قرار داده و بیان داشته چنانچه مهریه بیش از 110 سکه باشد، پرداخت آن مشروط به توانایی مالی زوج است. بنابراین طبق ماده 22 قانون حمایت خانواده ضمانت اجرای کیفری مهریه تا 110 سکه می باشد که مرد ملزم به پرداخت می باشد و وصول آن مشمول مقررات ماده 2 قانون اجرای محکومیت های مالی است.

برخلاف تصور عموم مردم قانون جدید مهریه به این معنا نیست که فقط می توان تا 110 سکه را به عنوان سقف مهریه قرار داد و بیشتر از آن را نمیتوان بلکه مهریه در قانون جدید به این معنا بوده که تا میزان 110 سکه شامل ضمانت اجرا ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی می شود و در قانون جدید مازاد بر 110 سکه را می توان قسطی پرداخت کرد.

بنابراین مهریه در قانون جدید در صورتی که سقف 110 سکه را رد کند، دادگاه توانایی مالی مرد را مورد بررسی قرار داده و با تشخیص و تصمیم دادگاه مشخص می شود که فرد زندانی شود یا خیر؟ یعنی تمکن مالی زوج ملاک پرداخت می باشد.

بنابراین اگر مهریه بیش از 110 سکه تعیین شده باشد، در ابتدا باید 110 سکه طبق قانون پرداخت شود، که در صورت امتناع مرد از پرداخت مطابق ماده 2 محکومیت های مالی فرد زندانی خواهد شد. در واقع این ماده تقاضای طلبکار در بازداشت کردن بدهکار تا زمان پرداخت را قبول کرده و به رسمیت شناخته است.

بنابراین اگر مهریه زن معادل 110 سکه یا بیشتر باشد، و مرد نتواند آن را پرداخت کند، و با فرض اینکه معسر هم شناخته نشود، در این موقع با تقاضای ذی نفع مرد به زندان می افتد. هم چنین باید مهریه به صورت عندالمطالبه باشد، تا بتوان مرد را به زندان انداخت.

مهریه عندالمطالبه قسطی می شود؟

مهریه یک بدهی می باشد که با تشخیص و تصمیم دادگاه به جای پرداخت یکباره می توان به صورت قسطی نیز پرداخت شود. پرداخت قسطی هیچ تاثیری در ماهیت مهریه ندارد. برعکس تصور اشتباه برخی از آقایان مبنی بر اینکه با پرداخت چند قسط، دیگر می توانند مابقی را نپردازند. در صورت عدم پرداخت مهریه، این دین از حالت اقساط به حالت "حال" در می آید و مرد ملزم به پرداخت یکجای مهریه خواهد بود.

در پاسخ به این پرسش که مهریه عندالمطالبه قسطی می شود؟ می توان گفت؛ کسی که به پرداخت مهریه محکوم می شود، تنها در صورت ناتوانی از پرداخت مهریه و اثبات این ناتوانی در دادگاه و نداشتن مال می تواند از تقسیط استفاده کند. اعسار به معنای نداشتن مال به غیر از مستثنیات دین می باشد، که مطابق ماده 277 قانون مدنی "متعهد نمی‌ تواند متعهدله را مجبور به قبول قسمتی از موضوع تعهد نماید ولی حاکم می‌ تواند نظر به وضعیت مدیون، مهلت عادله یا قرار اقساط دهد".

محکومیت پرداخت مهریه مانند سایر محکومیت های مالی این قابلیت را داشته که مرد با مراجعه به دادگاه، تقاضای اعسار و تقسیط کند. فرد محکوم با ادعای ناتوانی از پرداخت درخواست مهلت خواسته و در صورتیکه دادگاه با اعسار مرد موافقت کند، تقسیط مهریه صورت می گیرد. 

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه

همانطور که گفتیم، مهریه عندالمطالبه به مهریه ای گفته می شود که از حین عقد ازدواج بر عهده مرد قرار می گیرد و زن هر زمان بخواهد می تواند آن را مطالبه کند. مهریه عندالمطالبه در هر زمانی که زن درخواست کند باید به او پرداخت بشود که این امر، یکی از تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه است.

در مهریه عندالاستطاعه، زن در صورتی می تواند مهریه اش را بگیرد که مرد توانایی یا استطاعت پرداخت آن به زن را داشته باشد. به علاوه اینکه در مهریه عندالاستطاعه زن موظف است که برای دریافت مهریه، دارا بودن مرد را ثابت کند و اموالی از او به دادگاه معرفی نماید. در مهریه عندالمطالبه این مرد است که برای عدم پرداخت مهریه باید ندار بودن خود را ثابت کند یا تقاضای اعسار کند. 

از دیگر تفاوت های مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه اینست که در عندالمطالبه زن بدون نیاز به معرفی مال از شوهر، هر زمان که خواست می تواند مهریه اش را مطالبه کند ولی در عندالاستطاعه زن با معرفی مال از شوهر می تواند مهریه اش را بگیرد. در غیر اینصورت اگر مرد درخواست اعسار بدهد و با درخواست او موافقت شود، تقسیط مهریه صورت می گیرد.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مهریه عندالمطالبه در کانال تلگرام خانواده عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دریافت مهریه عندالمطالبه پاسخ دهند.