قرار عدم صلاحیت

قرار عدم صلاحیت یکی از انواع قرارهایی است که دادگاه ها ممکن است در پی رسیدگی به یک دعوا صادر کنند . در مواردی که خود دادگاه تشخیص دهد که صلاحیت رسیدگی به پرونده ای را ندارد ، بایستی قرار عدم صلاحیت صادر کند . همچنین ، ممکن است طرفین دعوا نیز به صلاحیت دادگاه اعتراض داشته باشند که باید این اعتراض را تا پایان اولین جلسه دادرسی مطرح کنند . در این صورت ، دادگاه باید به ایراد عدم صلاحیت رسیدگی کرده و در خصوص آن تصمیم گیری نماید . 

یکی از مهمترین قواعدی که در آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده است و باید در حین رسیدگی به دعوا مورد توجه قرار بگیرد ، اقامه دعوا و رسیدگی به آن در دادگاه صلاحیت دار است . بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، صلاحیت دادگاه را می توان به دو نوع صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی تقسیم بندی نمود . بی توجهی به این صلاحیت سبب می شود که در برخی موارد حکم دادگاه فاقد اعتبار و ارزش شود و بتوان آن را ابطال کرد .

لذا زمانی که دادگاه به پرونده ای برخورد می کند که در صلاحیت او نیست ، بایستی قرار عدم صلاحیت صادر کند . بر این اساس ، در این مقاله به بررسی صلاحیت دادگاه پرداخته و سپس به توضیح معنی قرار عدم صلاحیت خواهیم پرداخت . 

صلاحیت دادگاه

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی ، هر دعوایی باید در دادگاه خاصی که صلاحیت رسیدگی به آن دعوا را دارد و در حوزه قضایی آن دادگاه، اقامه شود . یکی از فایده های آیین دادرسی مدنی آن است که در آن صلاحیت دادگاه ها تعیین و مشخص شده است که بر اساس آن ، صلاحیت دادگاه برای رسیدگی به پرونده های حقوقی را می توان به دو نوع صلاحیت ذاتی و صلاحیت محلی تقسیم بندی نمود .

به عبارت دیگر ، در صورتی یک دادگاه صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد که هم به لحاظ ذاتی صلاحیت داشته باشد و هم به لحاظ محلی . صلاحیت ذاتی ناظر بر آن است که کدام دادگاه ( حقوقی ، کیفری ، نظامی ) صلاحیت رسیدگی به دعوا را دارد و صلاحیت محلی ناظر بر اقامه دعوا در همان شهری است که بر طبق قواعد آیین دادرسی مدنی ، صالح به رسیدگی دعواست ( به عنوان مثال ، خواهان باید در دادگاهی که شهر محل اقامت خوانده است دعوای خود را مطرح نماید ) .

قرار عدم صلاحیت چیست

قرار عدم صلاحیت یکی از انواع قرارهایی است که دادگاه ها ممکن است در پی رسیدگی به یک دعوا صادر کنند . همانطور که در قسمت قبل توضیح داده شد ، در مواردی که خود دادگاه تشخیص دهد که صلاحیت رسیدگی به پرونده ای را ندارد ، بایستی قرار عدم صلاحیت صادر کند .

نکته مهم این است که ممکن است طرفین دعوا نیز به صلاحیت دادگاه اعتراض داشته باشند که باید این اعتراض را تا پایان اولین جلسه دادرسی مطرح کنند . در این صورت ، دادگاه باید به ایراد عدم صلاحیت رسیدگی کرده و در خصوص آن تصمیم گیری نماید . در صورتی که پس از اعتراض ، دادگاه همچنان خود را صالح به رسیدگی تشخیص داد ، به دعوا ادامه می دهد . اما در صورتی که اعتراض و ایراد عدم صلاحیت را وارد دانست ، قرار عدم صلاحیت صادر می کند . 

آثار قرار عدم صلاحیت

در قسمت قبل به توضیح مفهوم و معنای قرار عدم صلاحیت پرداخته شد و موارد صدور قرار عدم صلاحیت نیز بررسی گردید . حال اگر بخواهیم ماهیت و آثار قرار عدم صلاحیت که توسط دادگاه صادر شود را مورد بررسی قرار دهیم ، باید بگوییم که قرار عدم صلاحیت یکی از قرارهای شبه قاطع می باشد و نمی توان آن را جزء قرارهای قاطع دعوا محسوب کرد .

به این معنا که هر چند با صدور قرار عدم صلاحیت ، پرونده از دادگاهی که دعوا در آن مطرح شده است ، خارج می شود ؛ اما رسیدگی به آن دعوا متوقف نمی شود . بلکه در این مرحله پرونده باید به دادگاه صلاحیت دار صادر بشود تا در آنجا از ابتدا به دعوا رسیدگی شود . البته در مواردی ممکن است که در خصوص صلاحیت دادگاه اختلاف به وجود آید که در اینجا ، دیوان عالی کشور مرجع صلاحیت دار را تعیین می کند و پرونده را برای رسیدگی به آنجا ارجاع می دهد . 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قرار عدم صلاحیت به کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قرار عدم صلاحیت پاسخ دهند .