چک تخلیه ملک

چک ضمانت تخلیه ملک، چکی است که در عقد اجاره، به عنوان تضمین تخلیه به موقع ملک، از جانب مستاجر، به موجر داده می شود. اجرا گذاشتن چک تخلیه و توقیف اموال صادر کننده آن، در صورت استنکاف مستاجر از تخلیه، از جمله عواقب صدور این چک بوده و نحوه اجرا گذاشتن آن، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ثبت دادخواست، می باشد.

چک، از جمله اسناد تجاری لازم الاجرا است که امروزه، در بسیاری از موارد، من جمله، در معاملات میان تجار، حکم پول نقد را داشته و به عنوان جایگزینی برای آن، استفاده می شود. به جهت قدرت نقد شوندگی بالای چک، در بسیاری از موارد، نظیر قرارداد کار میان کارگر و کارفرما، از آن، به عنوان ابزاری برای تضمین حسن انجام کار، استفاده می شود. 

قرارداد اجاره، از دیگر مواردی است که می توان در آن، از چک، به عنوان تضمین استفاده نمود. با وجود راه های قانونی برای تخلیه ملک، بسیاری از موجرین، هنگام انعقاد عقد اجاره، تمایل به دریافت چک تخلیه، از جانب مستاجر دارند. صدور چک ضمانت تخلیه ملک، دارای آثار حقوقی مخصوص به خود است و در مواردی، می تواند، سبب جلب یا توقیف اموال صادر کننده آن گردد. به همین جهت، اطلاع از اینکه این چک، چیست و قوانین ناظر بر آن چه می باشد، ضروری به نظر می رسد.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، بررسی کنیم که چک ضمانت تخلیه ملک چیست و آثار و عواقب صدور آن چه می باشد؛ سپس، نحوه اجرا گذاشتن آن و نکات مربوط به این چک را توضیح دهیم. چنانچه، پیرامون این موضوع، سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

چک تخلیه ملک چیست

برای پاسخ به این پرسش که چک ضمانت تخلیه ملک چیست؟ ابتدا باید، چک را تعریف کرده و آثار و عواقب حقوقی صدور آن را بررسی نماییم. برای تعریف چک، باید به قانون تجارت، مراجعه نمود. این قانون، در ماده 310 خود، در تعریف چک، مقرر می دارد: "چک، نوشته‌ ای است که به موجب آن، صادر کننده، وجوهی را که در نزد محال‌ علیه دارد، کلا یا بعضا، مسترد یا به دیگری واگذار می‌ نماید." بر اساس این ماده، چک، یک سند است که به عنوان ابزاری برای انتقال پول به دیگری، استفاده می شود.

بر اساس قانون، چک، دارای انواع مختلفی بوده و هریک از انواع آن، نحوه صدور و آثار و عواقب مخصوص به خود را دارد. چک رمز دار یا چک بین بانکی، چک تضمین شده، چک تایید شده، چک مسافرتی، چک مدت دار، چک سفید امضا و چک عادی که امروزه، چک صیاد، جایگزین آن شده است، از انواع چک می باشند.

به جهت قدرت بالای نقد شوندگی چک و ضمانت اجراهای پیش بینی شده برای آن در قانون، امروزه، این سند تجاری، به عنوان جایگزینی برای پول نقد در معاملات، به ویژه میان تجار و همچنین، به عنوان ضمانتی برای حسن انجام کار یا عمل به تعهد مورد توافق طرفین، در قرارداد های مختلف، مورد استفاده قرار می گیرد. 

قرارداد اجاره، از جمله قراردادهایی است که می توان در آن، از چک، به عنوان تضمین و ضمانت، استفاده کرد. در بسیاری از موارد، از آنجا که موجر، بیم این را دارد که مستاجر، در موعد مقرر تخلیه ملک، از تحویل آن، استنکاف ورزد، اقدام به دریافت چک ضمانت تخلیه ملک​ می نماید تا در صورت خودداری مستاجر از تخلیه ملک، در پایان قرارداد، از آن، به عنوان اهرم فشاری برای تخلیه، استفاده کند.

با توجه به توضیحات فوق، در پاسخ به این پرسش که چک ضمانت تخلیه ملک چیست؟ باید گفت، چک ضمانت تخلیه ملک، چکی است که در انواع قرارداد اجاره، اعم از قرارداد اجاره ملک تجاری، اداری یا مسکونی، به عنوان تضمینی برای تخلیه ملک در موعد مقرر و پایان قرارداد، از جانب مستاجر به موجر داده می شود و در صورت استنکاف مستاجر از تحویل و تخلیه ملک، پس از پایان قرارداد، قابل اجرا گذاشتن، خواهد بود.

آثار و عواقب چک تخلیه ملک

در قسمت قبل، گفتیم که چک، یکی از انواع اسناد تجاری است و ذکر کردیم که انواع آن، کدامند. همچنین، توضیح دادیم که در بسیاری از موارد، از چک، به عنوان تضمین، استفاده می شود و چک ضمانت تخلیه ملک، چکی است که به عنوان ضمانت، برای تحویل به موقع ملک در پایان قرارداد، از جانب مستاجر به موجر داده می شود. پس از توضیح درباره چک ضمانت تخلیه ملک، در این قسمت از مقاله قصد داریم، در خصوص آثار و عواقب چک تخلیه ملک، صحبت کنیم.

همانگونه که در قسمت قبل توضیح دادیم، چک ضمانت تخلیه ملک، صرفا، جنبه تضمین داشته و در صورتی که مستاجر، در موعد مقرر، اقدام به تحویل ملک به موجر نماید، قابل وصول و به اجرا گذاشتن، نخواهد بود. اما، چنانچه مستاجر، در موعد مشخص شده در قرارداد، اقدام به تخلیه و تحویل ملک نکند، موجر، می تواند، برای به اجرا گذاشتن این چک، اقدام قانونی کرده و در این صورت، صادر کننده چک ضمانت تخلیه ملک، با آثار و عواقب صدور چک تخلیه، مواجه خواهد شد که عبارتند از: 

به اجرا گذاشتن چک ضمانت تخلیه ملک، توسط موجر 

صدور حکم جلب صادر کننده چک، به درخواست دارنده چک، پس از اجرای آن و استنکاف مستاجر از تخلیه ملک

توقیف اموال صادر کننده چک، به درخواست دارنده چک، پس از اجرای آن و استنکاف مستاجر از تخلیه ملک

شایان ذکر است، در صورتی که مستاجر، در موعد مقرر و مورد توافق در قرارداد اجاره، اقدام به تحویل و تخلیه ملک نماید، موجر باید، چک ضمانت را به وی، مسترد کند. در صورت استنکاف موجر از تحویل چک، صادر کننده می تواند، از طریق مراجع قضایی، استرداد چک خود را پیگیری نماید.

نحوه اجرا گذاشتن چک تخلیه ملک

در قسمت های قبل، توضیح دادیم که چک ضمانت تخلیه ملک چیست و گفتیم که صدور حکم جلب صادر کننده یا توقیف اموال وی، می تواند از عواقب صدور این چک، در صورت استنکاف مستاجر از تخلیه ملک و به اجرا گذاشتن چک تخلیه، توسط دارنده آن باشد. پس از توضیح درباره چک ضمانت تخلیه ملک و عواقب صدور آن، در این قسمت از مقاله، قصد داریم، در خصوص نحوه اجرا گذاشتن چک تخلیه ملک، صحبت کنیم.

بر اساس قانون، دارنده چک، می تواند، به سه طریق حقوقی، کیفری و ثبتی، اقدام به اجرا گذاشتن وجه چک و مطالبه و وصول آن نماید. البته، هر یک از این روش ها، شرایط مخصوص به خود را دارند و صرفا، در صورت وجود جمیع شرایط، می توان، از طریق آن، برای وصول و مطالبه وجه چک، اقدام نمود. دارنده چک ضمانت تخلیه ملک نیز می تواند، از طریق حقوقی و ثبتی، اقدام به مطالبه وجه این چک کند که در زیر، به توضیح نحوه اجرا گذاشتن چک تخلیه، با استفاده از هریک از این دو روش، خواهیم پرداخت.

روش حقوقی اجرا گذاشتن چک تخلیه: در این نحوه اجرا گذاشتن چک ضمانت تخلیه ملک، دارنده، باید، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه نماید و اقدام به ثبت دادخواست مطالبه وجه چک کند. پس از ثبت دادخواست، توسط دفاتر خدمات الکترونیک، پرونده، تشکیل و جلسه رسیدگی، توسط پیامک ابلاغیه سامانه ثنا، به خواهان، اطلاع رسانی خواهد شد. 

روش ثبتی اجرا گذاشتن چک تخلیه: وصول چک از طریق اجرای ثبت، یکی دیگر از روش های اجرا گذاشتن چک تخلیه ملک می باشد. در این روش، دارنده چک، پس از مراجعه به بانک محال علیه و دریافت گواهی عدم پرداخت، می تواند، به دایره اجرائیات ثبت، مراجعه نموده و نسبت به توقیف اموال صادر کننده اقدام نماید. 

شایان ذکر است، چک تخلیه ملک، امکان تعقیب کیفری و اعمال مجازات صدور چک بلامحل، برای صادر کننده آن را نخواهد داشت؛ چراکه از جمله شرایط تعقیب کیفری چک، این است که چک مدت دار و مشروط نباشد. در ادامه، به توضیح نکاتی در خصوص چک ضمانت تخلیه ملک، خواهیم پرداخت. 

نکات مربوط به چک تخلیه ملک

در قسمت های قبل، انواع چک را بر اساس قانون تجارت توضیح دادیم و گفتیم که چک ضمانت تخلیه ملک چیست. همچنین، اشاره کردیم که نحوه اجرا گذاشتن این چک وعده دار، به دو صورت ثبتی و حقوقی می باشد. از آنجا که صدور چک تخلیه ملک، دارای آثار حقوقی برای صادر کننده آن بوده و صرفا در موارد خاصی، وجه آن، قابل مطالبه است، در این قسمت از مقاله، قصد داریم، نکات مربوط به چک تخلیه ملک را بگوییم که عبارتند از:

صدور چک ضمانت تخلیه ملک، اجباری نبوده و بسته به توافق طرفین و رضایت هر دوی آن ها دارد.

برای اجرا گذاشتن این نوع از چک، حتما باید، موعد قرارداد اجاره، به پایان رسیده باشد و مستاجر، از تخلیه ملک، استنکاف کند.

در نوشتن چک تخلیه ملک، حتما قواعد نحوه نوشتن چک، رعایت گردد و در آن، قید شود که این چک، صرفا، به عنوان ضمانتی برای تخلیه ملک صادر می گردد.

شماره چک، تاریخ صدور و علت آن، حتما در قراداد اجاره فی مابین، درج شود.

نکته قابل ذکر این که از آنجا که بار اثبات عدم تخلیه ملک، بر عهده موجر است، بهتر می باشد که پس از پایان موعد قرارداد اجاره و استنکاف مستاجر از تخلیه، مالک ابتدا، طی یک اظهارنامه، درخواست خود، مبنی بر تخلیه ملک را از مستاجر داشته باشد و به او، خاطر نشان کند که در صورت عدم تخلیه، چک ضمانت وی را به اجرا خواهد گذاشت.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد چک تخلیه ملک​ در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون چک تخلیه ملک پاسخ دهند.