مالیات بر عایدی سرمایه

مالیات بر عایدی سرمایه ، نوعی مالیات است که از برخی افرادی که اقدام به خرید و فروش در حوزه بازار مسکن ، خودرو ، طلا و سکه یا ارزهای خارجی می نمایند ، دریافت می شود و نرخ و میزان مالیات بر عایدی سرمایه ، از 0 تا 40 درصد ( بسته به نگهداری ملک و یا کالاهای مزبور در مدت زمان مشخص ) ، در نوسان است .

یکی از مهم ترین منابعی که دولت ها به اتکای آن می توانند ، اقدام به اداره کشور نمایند ، دریافت مالیات و عوارض از شهروندان می باشد . البته مالیات ها ، انواع و اقسام مختلفی دارند که در یک دسته بندی کلی ، می توان آنها را به دو دسته مالیات های مستقیم و مالیات های غیر مستقیم ، طبقه بندی نمود . اما ، وجه مشترک تمامی انواع مالیات ، آن است که مقدار آن ، صرفا به موجب قانون ، قابل دریافت بوده و باید در محل تعیین شده ، به مصرف آبادانی و رفاه و توسعه کشور برسد .

البته ، دریافت مالیات ها ، می تواند اهداف دیگری نیز داشته باشد که از جمله آنها ، می توان به کاهش شکاف و فاصله طبقه غنی و فقیر و نیز ، جلوگیری از ایجاد سوداگری در برخی از بازارها ، همچون بازار املاک ، خودرو و یا اوراق بهادار اشاره نمود . در این میان ، یکی از انواع مالیات هایی که اخیرا بحث های مهمی در رابطه با آن شکل گرفته است ، مالیات بر عایدی سرمایه است که ممکن است برای شهروندان ، این ابهام را ایجاد کند که مالیات بر عایدی سرمایه چیست و چه کسانی مشمول پرداخت آن هستند ؟

برای پرداختن به این موضوع ، قصد داریم که در ادامه این مقاله ، ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که مالیات بر عایدی سرمایه چیست و چه انواعی دارد . در ادامه نیز ، به بررسی این مطالب خواهیم پرداخت که میزان و نحوه محاسبه این نوع مالیات به چه صورت است و چگونه باید اقدام به پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه نمود .

مالیات بر عایدی سرمایه چیست

یکی از عمده ترین روش های درآمدی دولت ها ، دریافت مالیات از شهروندان می باشد . دریافت مالیات از شهروندان ، اهداف عدیده ای دارد و در سایر کشورها نیز ، بر اساس قانون ، شهروندان در موارد مشخص شده ، موظف به پرداخت مالیات قانونی خود هستند . مالیات ها ، انواع و اقسام مختلفی دارند که به طور کلی ، می توان آن را شامل مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم دانست .

یکی از مهم ترین تفاوت های مالیات مستقیم و غیر مستقیم ، این است که مالیات مستقیم ، به صورت بلاواسطه ، از درآمدها و دارایی های مشمولان ، دریافت می شود ؛ اما مالیات غیر مستقیم ، به مالیاتی گفته می شود که مصرف کنندگان کالاها و خدمات ، می بایست آن را پرداخت کنند . به عنوان مثال ، در مالیات بر ارزش افزوده که نوعی مالیات غیر مستقیم است ، مصرف کننده کالا و خدمت مورد نظر ، مکلف به پرداخت آن است ؛ اما در مالیات بر حقوق ، مالیات به صورت مستقیم از حقوق شخص کارمند اخذ می گردد .

آنچه که در این خصوص اهمیت دارد ، نوعی از مالیات ، تحت عنوان مالیات بر عایدی سرمایه است که مفهوم و تعریف آن ، محل سوال است . در واقع ، مالیات بر عایدی سرمایه ، بر خلاف سایر انواع مالیات ، همچون پرداخت مالیات خانه های خالی ، کمتر شناخته شده است و دلیل آن ، این است که تا کنون ، قانونی در راستای پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه ، به تصویب مجلس شورای اسلامی نرسیده و در حال حاضر ، اسناد قانونی مربوط به آن ، در حال بررسی توسط مجلس شورای اسلامی می باشند .

اما ، ممکن است ، این سوال مطرح شود که اصلا مالیات بر عایدی سرمایه چیست و شامل چه مواردی می شود ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که منظور از مالیات بر عایدی سرمایه ، مالیاتی است که دولت ، به نسبت افزایشی که در سرمایه ها و دارایی های برخی از افراد حاصل می شود ، تعیین می نماید . اما نکته مهمی که وجود دارد ، این است که مالیات بر عایدی سرمایه ، به همه شهروندان تعلق نمی گیرد .

بلکه ، مالیات بر عایدی سرمایه ، مختص افرادی است که در حوزه های مختلف که معمولا غیر مولد هستند و سبب ایجاد سوداگری در آن زمینه می شوند ، معاملاتی انجام می دهند و به این طریق ، سود و سرمایه های هنگفتی به دست می آورند . در این شرایط ، لازم است که دولت ، بتواند بر اساس قانون ، به دلیل عایدی که در سرمایه های ایشان ایجاد می شود ، مالیات دریافت نماید که در ادامه ، برای توضیح بیشتر در این خصوص ، انواع مالیات بر عایدی سرمایه را نیز ، توضیح خواهیم داد .

انواع مالیات بر عایدی سرمایه

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداختیم که مالیات بر عایدی سرمایه چیست که مالیات بر عایدی خودرو یکی از انواع آن است چیست . همانطور که بیان شد ، مالیات بر عایدی سرمایه ، نوعی مالیات است که دولت ، با هدف جلوگیری از سوداگری در برخی از بازارها ، وضع کرده و از افرادی که به صورت مکرر و گسترده ، معاملاتی انجام داده و سرمایه های خود را افزایش می دهند ، مالیاتی با این عنوان ، دریافت می کند .

نکته مهمی که در خصوص مالیات بر عایدی سرمایه وجود دارد ، این است که اصولا مالیات بر عایدی سرمایه ، با مالیات ارزش افزوده ، تفاوت دارد . مهم ترین تفاوت این دو نوع مالیات ، این است که مالیات بر ارزش افزوده ، نوعی مالیات غیر مستقیم است که ناشی از ارزش افزوده ایجاد شده در کالاها و خدمات می باشد ؛ لکن مالیات بر عایدی سرمایه ، نوعی از مالیات های مستقیم می باشد که معمولا از فعالیت های غیر مولد که بعضا اقتصاد کشور را نیز دچار مشکل می سازند ، دریافت می شود .

اما آنچه که در خصوص مالیات بر عایدی سرمایه محل تامل است ، انواع و اقسام آن می باشد . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که انواع مالیات بر عایدی سرمایه چیست و پرداخت این نوع مالیات ، شامل چه مواردی می شود ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یکی از مهم ترین انواع مالیات بر عایدی سرمایه ، مالیات بر خرید و فروش ملک می باشد .

به این معنا که اگر اشخاص ، در طول مدت زمان مشخص و با فاصله کم از خرید یک ملک تجاری یا مسکونی ، اقدام به فروش آن نمایند ، می توانند مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شوند ؛ چرا که فرض بر آن است که خرید و فروش انجام شده در حوزه ملکی ، نوعی فعالیت غیر مولد یا دلالی بوده و صرفا به منظور کسب سود انجام شده است . همچنین ، برای جلوگیری از ایجاد التهاب در بازار مسکن ، همچون مالیات بر درآمد اجاره ملک ، پرداخت چنین مالیاتی ، لازم و ضروری تلقی می شود .

یکی دیگر از انواع مالیات بر عایدی سرمایه ، مالیات سکه و یا مالیات طلا و جواهر آلات می باشد . از آن جهت که خرید و فروش های انجام شده در این حوزه ، ممکن است ، سبب ایجاد التهاب در این بازارها شده و همچنین ، سبب ساز ایجاد سودهای هنگفتی برای خریداران گردد ، دولت می تواند با اخذ مالیات بر عایدی سرمایه ، تعادل را برقرار نموده و مالیات دریافت شده را در امور عامه به مصرف برساند .

از جمله دیگر انواع مالیات بر عایدی سرمایه که از زمان مطرح شدن این نوع مالیات به گوش می رسید ، مالیات بر نقل و انتقال سهام می باشد . به عبارت دیگر ، از آن جهت که نقل و انتقال سهام و فروش آنها ، در عمده موارد ، سبب ایجاد سود برای افراد می شد ، نقل و انتقال سهام نیز می تواند مشمول پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه باشد که بر اساس طرح اخیر مالیات بر عایدی سرمایه ، دریافت این نوع مالیات ، فعلا منتفی است و به جای آن ، خرید و فروش ارزهای خارجی ، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه است .

لذا ، همانطور که ملاحظه می شود ، مالیات بر عایدی سرمایه ، نوعی مالیات مستقیم محسوب می شود که در عمده موارد ، قشر مرفه و ثروتمند جامعه را هدف خود قرار داده و معمولا ، فعالیت های غیر مولد که ناشی از سوداگری هستند را در بر می گیرد . بنابراین ، انواع مالیات بر عایدی سرمایه را می توان صرفا در خصوص بخش کمی از مردم ، که به نحو گسترده ، فعالیت های مذکور را انجام می دهند ، مقرر نمود ؛ نه همه افرادی که این معاملات را انجام می دهند .

با تصویب دولت در اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه، از این پس خرید و فروش ملک و خودرو و طلا و همینطور انواع ارز مشمول مالیات بر عایدی سرمایه می شوند. البته در مورد اندوخته طلا بیان شده است که، تا میزان 150 گرم طلا، مستثنی و جدا شده و معاف از مالیات خواهد بود. البته بنابر سخن نمایندگان تصویب کننده این طرح، هدف از این طرح در واقع مالیات بر سوداگری و دلالی های کاذب است و شامل حال 99% مردم نمیشود.

میزان و نحوه محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه

در قسمت های قبل ، به بررسی مالیات بر عایدی سرمایه پرداخته شده و برخی از مهم ترین انواع آن را نیز مورد اشاره قرار دادیم . همانطور که اشاره شد ، مالیات بر عایدی سرمایه ، نوعی مالیات مستقیم ، مانند مالیات حقوق و درآمد محسوب می شود که مودی مالیاتی ، باید در مهلت های مشخص شده ، اقدام به پرداخت آن نماید . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که میزان مالیات بر عایدی سرمایه چقدر است و نحوه محاسبه این نوع مالیات به چه صورت است ؟

در پاسخ به این سوال که میزان و نحوه مالیات بر عایدی سرمایه چقدر است ، باید این توضیح را داد که در حال حاضر ، قانون مالیات بر عایدی سرمایه ، توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب نهایی نرسیده است و از آن جهت که طبق قانون اساسی ، اخذ مالیات صرفا بر اساس قانون باید به عمل آید ، تا زمان تصویب قانون و تایید شورای نگهبان ، میزان مالیات بر عایدی سرمایه ، مشخص نبوده و  قابل دریافت نخواهد بود .

لکن ، بر اساس طرح مالیات بر عایدی سرمایه ، میزان مالیات بر عایدی سرمایه در خصوص املاک ، به این صورت است که اگر ملک مورد نظر ، کمتر از یک سال نگه داشته شود ، مشمول 40 درصد مالیات بر عایدی سرمایه است ؛ اما با نگهداری املاک بیش از یک سال ، به ازای هر سال ، سه درصد از این نرخ کاهش پیدا می کند تا سال دوازدهم به بعد ، که نرخ ثابت 4 درصد مالیات برای آن باید پرداخت شود .

در مورد مالیات خودرو ، بر اساس این طرح مقرر شده است که نگهداری خودرو ، کمتر از یک سال ، 30 درصد مالیات بر عایدی سرمایه داشته و در صورت نگهداری آن ، بیش از یک سال ، به ازای هر سال ، 10 درصد از این نرخ کم شده و از سال چهارم به بعد ، مالیات بر عایدی سرمایه ، با نرخ صفر درصد محاسبه می شود .

اما ، در مورد سایر انواع دارایی ها ، همچون طلا ، جواهر آلات و نیز ارزهای خارجی ، نحوه محاسبه مالیات بر عایدی سرمایه به این صورت است که با نگهداری آنها ، برای کمتر از یک سال ، مالیاتی معادل 30 درصد مقرر شده و با نگهداری بیش از یک سال تا دو سال ، به میزان 20 درصد و نگهداری بیشتر از دو سال ، به میزان 10 درصد مالیات بر عایدی سرمایه به آنها تعلق خواهد گرفت .

نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه

در قسمت های قبل ، به صورت کامل به بررسی مفهوم مالیات بر عایدی سرمایه پرداخته و انواع و اقسام آن را نیز بیان نمودیم و در مقاله ای جداگانه نیز ، مالیات نقل و انتقال ملک را مورد بررسی قرار دادیم . همانطور که گفته شد ، در حال حاضر ، مجلس شورای اسلامی ، در حال رسیدگی به طرح مالیات بر عایدی سرمایه بوده و فعلا ، فقط کلیات این طرح را به تصویب رسانیده است که بر اساس آن ، میزان این نوع مالیات نیز ، به صورت تفکیک شده در مورد املاک ، خودرو ، طلا و سکه و نیز ارزهای خارجی ، بیان شده است . اما ، تا تعیین تکلیف نهایی این طرح و تصویب آن ، باید منتظر ماند .

اما در این خصوص ، ممکن است این سوال مطرح شود که نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه به چه صورت است ؟ آیا افرادی که اقدام به انعقاد معاملات مشمول مالیات عایدی سرمایه می نمایند ، می بایست اظهارنامه مالیاتی تنظیم نموده و از این طریق مالیات خود را پرداخت کنند و یا اینکه سازوکار دیگری جهت پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه پیش بینی شده است که مودیان باید مد نظر قرار دهند ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که در حال حاضر ، تکلیف نحوه پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه ، مشخص نشده است . اما ، به طور کلی ، زمانی که قانون به تصویب نهایی برسد ، این احتمال وجود دارد که برای پرداخت آن ، مودیان مشمول مالیات ، از طریق استعلام پرونده مالیاتی خود در سایت سازمان امور مالیاتی کشور ، بتوانند ابتدا قبض های مالیاتی خود را مشاهده نموده و از همان طریق نیز ، اقدام به پرداخت آن نمایند . این نحوه ، در حال حاضر برای پرداخت مالیات بر سکه و یا خودرو نیز ، مورد عمل قرار می گیرد .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مالیات بر عایدی سرمایه در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات بر عایدی سرمایه پاسخ دهند .