قرار عدم استماع دعوا

قرار عدم استماع دعوا یعنی، دعوا به علت وجود موانعی، قابلیت رسیدگی نداشته است. دادگاه بدون ورود به ماهیت دعوا، اقدام به صدور این قرار خواهد نمود و افراد پس از رفع موانع، می توانند اقدام به طرح مجدد دعوا در محاکم نمایند. چنانچه اصل حکم راجع به دعوا، قابلیت تجدید نظر داشته باشد، قرار عدم استماع دعوی در خصوص آن نیز، قابلیت تجدید نظر خواهد داشت و مهلت اعتراض به آن،  20 روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی می باشد.

از جمله حقوق مهمی که هر فرد در طول حیات خود و به موجب قانون از آن برخوردار می باشد، حق اقامه دعوا در محاکم دادگستری، جهت احقاق حقوق خویش است و هیچ کس، اجازه سلب حق اقامه دعوا از افراد را ندارد. پس از طرح دعوا در دادگاه، قاضی پرونده باید بعد از انجام بررسی های لازم، در خصوص موضوع مطروحه، اقدام به صدور رای نماید. 

بخش مهمی از آرایی که در دادگاه ها صادر می شوند را قرارهای دادگاه تشکیل می دهند. یکی از انواع قرارها، قرارهای قاطع دعوا است که با صدور آنها، رسیدگی پرونده در دادگاه رسیدگی کننده به دعوا، اتمام می یابد و پرونده از دادگاه خارج می شود. از جمله انواع قرارهای قاطع دعوا، قرار عدم استماع دعوا می باشد. بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوا، در مواردی صادر می شود که دعوا با توجه به قوانین و مقررات، غیر قابل استماع باشد.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم تا به بررسی اینکه قرار عدم استماع دعوا چیست، بپردازیم و سپس در ادامه، در خصوص آثار قرار عدم استماع دعوا و مهلت اعتراض به این قرار، صحبت کنیم. چنانچه سوالاتی پیرامون موضوع قرار عدم استماع دعوا دارید و می خواهید بدانید قرار عدم استماع دعوی یعنی چه، با ما همراه باشید.

قرار عدم استماع دعوا چیست

بخش مهمی از قرارها را، قرارهای قاطع دعوا تشکیل می دهند که قرار عدم استماع دعوی، یکی از آن هاست. این قرار، از جمله قرارهایی است که دادگاه صادر کننده آن، بدون ورود به ماهیت پرونده و به علت وجود ایراداتی در طرح دعوا، نظیر عدم طرح برخی دعوی ها به صورت توامان به ویژه در خصوص امور مالکیت و ثبتی، موجه و قانونی نبودن خواسته، حفظ حقوق احتمالی اشخاص ثالث، طرف دعوا قرار ندادن کلیه اصحاب دعوا در دعاوی طاری و مواردی از این دست، اقدام به صدور آن می نماید. 

در قانون، تعریف مشخصی از اینکه قرار عدم استماع دعوا چیست و یعنی چه، ارائه نشده و صرفا در قانون آئین دادرسی مدنی، در ماده 332 این قانون، بند ب، این قرار را، یکی از قرارهای قابل تجدید نظر دانسته، آن هم صرفا در صورتی که اصل دعوای مطرح شده، قابلیت تجدید نظر خواهی داشته باشد. مفهوم کلی قرار عدم استماع دعوا آن است که دعوا با توجه به مواد قانون آیین دادرسی مدنی، غیر قابل استماع باشد. به عبارت دیگر، قرار عدم استماع دعوا، در مواردی صادر می شود که رسیدگی به ماهیت دعوی، به علت مانعی که وجود دارد، قانونا مجاز نبوده و یا بیهوده شمرده می شود.

نمونه قرار عدم استماع دعوا

در قسمت قبل، در این خصوص که قرار عدم استماع دعوی یعنی چه و اینکه ماهیت قرار عدم استماع دعوا چیست، توضیح دادیم. از آنجا که در قانون، اینکه موارد صدور قرار عدم استماع دعوا چیست، به طور مشخص، بیان نشده است، در ادامه قصد داریم تا به ذکر یک نمونه از مواردی که منجر به صدور قرار عدم استماع دعوا، می گردد، بپردازیم.

طرفین قرارداد، برای انجام موضوع بازسازی ملک، اقدام به انعقاد قرارداد نموده اند و در آن، رسیدگی به اختلافات پیش آمده در خصوص موضوع قرارداد را، به جای ارجاع به دادگاه، منوط به نظر داور مورد رضایت طرفین، دانسته اند و نام شخصی را نیز به عنوان داور در قرارداد ذکر نموده اند. به عبارتی، برای قرارداد خود، شرط داوری در نظر گرفته اند. حال، در صورت بروز اختلاف، چنانچه یکی از طرفین، به جای ارجاع امر به داور، اقدام به طرح دعوا در محاکم نماید، به علت اصل حاکمیت اراده، قاضی پرونده، بدون ورود به ماهیت دعوا، اقدام به صدور قرار عدم استماع دعوی، می نماید.

در زیر یک نمونه شرط داوری در قرار دادها و یک نمونه رای قرار عدم استماع دعوی، جهت دانلود، برای شما عزیزان ارائه می گردد.

آثار قرار عدم استماع دعوا

هر قراری که در دادگاه ها صادر می شود، دارای آثار مخصوص به خود است که قرار عدم استماع دعوا نیز مستثنی از این امر نیست. آثار قرار عدم استماع دعوا، مشابه قرار رد دعوا است که در زیر به آنها اشاره خواهیم نمود. آثار قرار عدم استماع دعوی عبارت است از:

به طور موقت از رسیدگی به دعوا جلوگیری می کند.

هزینه دادرسی پرداخت شده، قابل استرداد نیست.

در صورتی که حکم راجع به اصل دعوا، قابلیت تجدید نظر خواهی داشته باشد، قابل تجدید نظر خواهی در مهلت اعتراض است.

اعتبار امر مختوم ندارد، یعنی امکان اقامه مجدد دعوایی که در خصوص آن، این قرار صادر شده، پس از رفع علتی که منجر به صدور این قرار شده است، امکان پذیر است.

مهلت و نحوه اعتراض به قرار عدم استماع دعوا

در این خصوص که قرار عدم استماع دعوی یعنی چه و آثار آن چگونه است، در قسمت های قبل، توضیح دادیم. در این قسمت قصد داریم، در خصوص مهلت و نحوه اعتراض به قرار عدم استماع دعوا، توضیحاتی را ارائه دهیم. همانند سایر امور، مانند تجدید نظر خواهی، واخواهی، اعاده دادرسی، قرار منع تعقیب و موقوفی تعقیب که مهلت های اعتراض مشخصی دارند، قرار عدم استماع دعوا نیز، مهلت اعتراض مخصوص به خود را دارد.

به استاد ماده 332 قانون آئین دادرسی مدنی، قرار عدم استماع دعوا، در صورتی قابل اعتراض است که حکم راجع به اصل دعوا، قابلیت تجدید نظر خواهی و اعتراض داشته باشد. یعنی در صورتی که اصل دعوا و حکم راجع به آن، قابلیت تجدید نظر نداشته باشد، قرار عدم استماع دعوا نیز در خصوص آن دعوا، قابیلت تجدید نظر نخواهد داشت. مهلت اعتراض به قرار عدم استماع دعوا، 20 روز از تاریخ ابلاغ رای بدوی می باشد.

نحوه اعتراض به قرار عدم استماع دعوا، در صورتی که این قرار، به استناد ماده 332 قانون آئین دارسی مدنی، قابل تجدید نظر خواهی باشد و شرط لازم را داشته باشد، بدین صورت خواهد بود که فرد باید مراتب اعتراض خود را طی یک دادخواست تجدیدنظر، با ذکر شماره پرونده و شماره دادنامه و شرح اعتراض خود، در مهلت اعتراض تجدیدنظر خواهی، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، برای دادگاه، ارسال نماید.

 برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد قرار عدم استماع دعوا در کانال تلگرام آیین دادرسی و ادله اثبات دعوا عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون قرار عدم استماع دعوا پاسخ دهند .