شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی

از جمله شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی ، این است که مجازات حبس یا زندان تعیین شده ، از نوع مجازات درجه هشت تا سه ( حبس یا زندان تا 15 سال ) بوده و شرایطی ، همچون جهات تخفیف در مجازات ، اصلاح مرتکب ، جبران ضرر و زیان بزه دیده و عدم وجود سابقه کیفری موثر ، وجود داشته باشد تا تعلیق زندان ، امکان پذیر شود .

بر اساس قانون مجازات اسلامی ، انواع و اقسام مجازات هایی که در خصوص جرایم ارتکابی پیش بینی شده است ، شامل 4 دسته کلی حدود ، قصاص ، دیات و تعزیرات می باشد . مجازات های تعزیری یا تعزیرات ، به مجازات هایی گفته می شود که مقدار و میزان آن ها ، بر خلاف مجازات های حدی ، در اسلام ، تعیین نشده است و به همین دلیل ، قاضی دادگاه ، پس از رسیدگی به جرم ، اختیار تعیین میزان مجازات را خواهد داشت .

اما گاهی ، ممکن است که بنا به دلایل و شرایطی ، دادگاه صادر کننده حکم ، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات تعزیری یا زندان مرتکبین را ، به حال تعلیق درآورد که در این صورت ، تبدیل حبس تعزیری به حبس تعلیقی ، به این معنا است که مجازات زندانی ، در طول مدت زمان مشخصی ، اجرا نشود . اما اگر در طول این مدت ، وی دوباره جرمی مرتکب شود ، مجازات زندان تعلیق شده ، اعمال خواهد شد . اما سوال مهمی که در این خصوص مطرح می شود آن است که در چه شرایطی حبس تعزیری تعلیق می شود ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی ، امکان پذیر می باشد یا خیر . سپس ، شرایط تبدیل حبس تعزیری به حبس تعلیقی را مورد بررسی قرار داده و به این سوال نیز پاسخ می دهیم که تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی در چه جرایمی امکان پذیر نمی باشد ؟

آیا تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی امکان پذیر می باشد

در قانون مجازات اسلامی ، انواع مجازات ها ، تعیین شده است که از میان آنها ، می توان به قصاص ، دیات ، حدود و تعزیرات اشاره نمود . مجازات های حدی ، به مجازات هایی گفته می شود که میزان و مقدار آنها ، به صورت کامل ، در شرع اسلام ، تعیین شده است و از آن رو که قانون مجازات اسلامی نیز ، بر اساس موازین اسلامی تدوین یافته ، مجازات های حدی در این قانون ، کاملا بر اساس اسلام ، تعیین شده است .

با این حال ، دسته دیگری از مجازات ها وجود دارد که مقدار و میزان آنها در شرع ، معین نشده ، بلکه قاضی دادگاه ، با عنایت به قانون ، می تواند مقدار آن را مشخص کند که به این مجازات ها ، مجازات تعزیری  گفته می شود. در ماده 18 قانون مجازات اسلامی ، در خصوص مجازات تعزیری ، چنین مقرر شده است که تعزیر ، نوعی مجازات است که نوع ، مقدار ، کیفیت اجرا و مقررات مربوط به تخفیف ، تعلیق ، سقوط و سایر احکام مربوط به آن ، در قانون مشخص شده است .

لذا مجازات تعزیری ، به مجازاتی گفته می شود که قاضی دادگاه ، با در نظر گرفتن شرایط خاصی ، مقدار و میزان آن را بر اساس محدوده قانونی تعریف شده ، معین می کند . به عنوان نمونه ، بر اساس شرایطی ، همچون وضعیت روحی مرتکب ، قصد و انگیزه وی ، شیوه ارتکاب جرم ، وضعیت شخصی و خانوادگی مرتکب و مواردی از این قبیل ، میزان مجازات تعزیری ، ممکن است کم یا زیاد شود .

لازم به ذکر است که بر اساس قانون مجازات اسلامی ، می توان 8 درجه مجازات تعزیری را ملاحظه نمود که مجازات تعزیری درجه 8 ، خفیف ترین آنها ( شامل حبس تا سه ماه ، شلاق تا 10 ضربه و جزای نقدی تا 10 میلیون ریال ) و مجازات تعزیری درجه 1 ( شامل حبس بیش از 25 سال ، جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال ، مصادره اموال و انحلال شخص حقوقی ) ، شدیدترین نوع مجازات تعزیری محسوب می شود . پیشنهاد می شود برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مجازات های تعزیری ، به مقاله تقسیم بندی درجات مجازات تعزیری ، مراجعه نمایید .

لذا یکی از انواع مجازات های تعزیری ، حبس یا زندان است  که دارای انواع مختلفی همچون حبس تعزیری و تعلیقی است . اما در این خصوص ، سوالی که مطرح می شود ، این است که آیا تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی امکان پذیر می باشد ؟ برای اینکه به این سوال پاسخ دهیم ، بهتر است اندکی در خصوص مجازات تعلیقی صحبت کرده و بگوییم که منظور از تبدیل حبس تعزیری به حبس تعلیقی چیست . به طور کلی ، زمانی که از تعلیق حکم صحبت می کنیم ، منظور این است که دادگاه ، با در نظر گرفتن شرایط به خصوصی ، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را ، معلق نموده و برای مدت زمان مشخص ، اجرای آن را به تاخیر اندازد

بنابراین ، منظور از تبدیل حبس تعزیری به حبس تعلیقی یا تعلیق زندان ، این است که دادگاه صادر کننده حکم ، با در نظر گرفتن شرایط قانونی ، اجرای مجازات تعزیری زندان را برای مدت زمان مشخص ، به تعویق اندازد . اما به این سوال که آیا تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی امکان پذیر است ، باید پاسخ مثبت داد . به عبارت دیگر ، هر چند مجازات زندان یا حبس تعزیری ، لازم الاجرا است ، در صورت وجود شرایط خاص ، دادگاه می تواند حکم به تعلیق آن ، برای مدت زمان مشخص بدهد که در قسمت بعد ، شرایط تبدیل زندان تعزیری به تعلیقی را توضیح خواهیم داد .

شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که آیا تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی یا همان تعلیق زندان امکان پذیر می باشد ؟ همانطور که گفتیم ، در قانون مجازات اسلامی ، شرایطی پیش بینی شده است که در آن ، دادگاه صادر کننده حکم زندان تعزیری ، می تواند ، حکم به تعلیق اجرای آن صادر نموده و به عبارت دیگر ، حبس تعزیری را به تعلیقی تبدیل نماید . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی چیست ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که شرایط تعلیق نمودن اجرای مجازات های تعزیری و تعلیق نمودن زندان ، همچون حبس یا زندان تعزیری ، به موجب ماده 46 قانون مجازات اسلامی ، مورد پیش بینی قرار گرفته است که بر اساس این ماده ، از جمله شرایط تعلیق در اجرای مجازات های تعزیری همچون زندان یا حبس تعزیری ، می توان به موارد زیر اشاره نمود :

اولا ، در صورتی می توان حبس تعزیری را به حبس تعلیقی تبدیل نمود که جرم تعزیری ، جزء جرایم تعزیری درجه سه تا هشت باشد . به عبارت دیگر ، بر اساس تقسیم بندی مجازات های تعزیری ، جرایمی که مجازات آنها ، حبس تا پانزده سال می باشد ، قابل تعلیق شدن هستند . بنابراین ، در صورتی که مجازات زندان فردی ، بیشتر از پانزده سال باشد ، شرایط لازم برای تعلیق نمودن آن وجود نخواهد داشت .

یکی دیگر از شرایط تبدیل حبس یا زندان تعزیری به تعلیقی و شرایط تعلیق زندان ، آن است که شرایط مقرر برای صدور قرار تعویق صدور حکم وجود داشته باشد . از جمله شرایط تعویق صدور حکم ، بر اساس قانون مجازات اسلامی ، این است که یکی از جهات تخفیف در مجازات ، وجود داشته باشد . همچنین ، در حالتی که پیش بینی شود که مرتکب ، اصلاح شده است و یا در حالت جبران ضرر و زیان وارده به بزه دیده و فقدان سابقه کیفری موثر در وی ، دادگاه می تواند حبس تعزیری را به تعلیقی تبدیل نماید .

از جمله جهات تخفیف در اجرای مجازات که منجر به تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی می شود ، مشارکت متهم در شناخت شرکا و معاونین جرم ، اوضاع و احوال تحریک کننده ای که موقع ارتکاب جرم وجود داشته ، معرفی کردن خود ، وضعیت خاص وی به لحاظ سابقه کیفری و یا تلاش و کوشش وی در راستای تخفیف اثرات جرم و جبران ضرر و زیان وارده می باشد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، می توانید مقاله جهات تخفیف مجازات را مطالعه نمایید .

یکی دیگر از شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی ، این است که دادگاه صادر کننده حکم ، تمام یا قسمتی از اجرای مجازات را ، برای مدت یک تا پنج سال ، به حال تعلیق در آورده و آن را برای مدت زمان مشخص ، به تعویق می اندازد . به این معنا که اگر در طول این مدت ، مرتکب ، جرم دیگری انجام نداد ، مجازات زندان یا حبس ، لغو و منتفی می شود ؛ اما اگر در طول این مدت ، جرم دیگری انجام داد ، به مجازات هر دوی آنها ، محکوم شده و اجرای مجازات حبس ، در خصوص وی انجام می شود .

علاوه بر این ، از دیگر شرایط تبدیل مجازات حبس تعلیقی به تعزیری ، این است که علاوه بر دادگاه صادر کننده حکم قطعی زندان ، دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری نیز ، پس از اینکه یک سوم از مجازات زندان تعزیری اجرا شد ، می توانند تقاضای تعلیق اجرای مجازات حبس را داشته باشند . همچنین ، خود محکوم نیز ، در صورتی که یک سوم از مجازات حبس تعزیری را تحمل کرده باشد ، در صورت وجود شرایط قانونی ، می تواند از طریق دادستان یا قاضی اجرای احکام کیفری ، تبدیل مجازات زندان به حبس تعلیقی را درخواست کند .

تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی در چه جرایمی امکان پذیر نمی باشد

در قسمت های قبل ، به بررسی این موضوعات پرداختیم که تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی در چه شرایطی امکان پذیر است . همانطور که اشاره شد ، بر اساس قانون مجازات اسلامی ، شرایط خاصی ، برای تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی پیش بینی شده است . اما سوالی که مطرح می شود ، این است که در کدام دسته از جرایم ، امکان تبدیل حکم زندان تعزیری به حکم تعلیقی وجود داشته و تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی و تعلیق زندان در چه جرایمی امکان پذیر نمی باشد ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که تبدیل حبس تعزیری به حبس تعلیقی ، صرفا در خصوص جرایمی ، امکان پذیر است که به صورت مجازات حبس یا زندان تعزیری باشند . به عبارت دیگر ، مجازات های حدی ، قابل تعلیق و تبدیل کردن نیستند ؛ چرا که نوع و میزان آنها ، به صورت دقیق در شرع تعیین شده است و قاضی دادگاه ، این اختیار را ندارد که اقدام به تعلیق مجازات های حدی نماید .

علاوه بر این ، همانطور که گفته شد ، یکی از شرایط تبدیل حبس تعزیری به حکم تعلیقی ، این است که حبس تعزیری ، از نوع حبس درجه سه تا هشت باشد . بنابراین ، مجازات حبس های تعزیری درجه یک و دو ، قابل تعلیق کردن نیستند . بر اساس قانون مجازات اسلامی ، حبس یا زندان بیشتر از پانزده سال تا بیست و پنج سال ( حبس تعزیری درجه دو ) و حبس تعزیری بیشتر از بیست و پنج سال تا سی سال ( حبس تعزیری درجه یک ) ، قابل تعلیق نخواهند بود ؛ بلکه صرفا مجازات های زندان یا حبس تا 15 سال ، قابل تعلیق می باشند .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی در کانال تلگرام حقوق کیفری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط تبدیل حبس تعزیری به تعلیقی پاسخ دهند .