سفته الکترونیکی

سفته الکترونیکی، یک سند تجاری است که به صورت الکترونیکی، صادر شده و نحوه تکمیل و دریافت سفته اینترنتی، مراجعه به سامانه و اپلیکیشن های پیش بینی شده، برای انجام این امر بوده و پشت نویسی آن، با انتخاب گزینه ظهر نویسی، در سایت و اپلیکیشن مربوطه و وارد کردن مشخصات شخص مورد نظر می باشد.

اسناد تجاری، در معنای خاص آن، دسته ای از اسناد هستند که از جمله مهم ترین ویژگی های آن ها، قابلیت نقل و انتقال و معامله است و می توانند، وجود طلبی را به نفع دارنده آن، ثابت کنند. اسناد تجاری خاص، امروزه، در بسیاری از معاملات، به عنوان جایگزین پول نقد استفاده می شوند. همچنین، می توان از این اسناد، جهت ضمانت و تضمین نیز استفاده نمود.

چک، برات، سفته یا فته طلب، اسناد تجاری، در معنای خاص آن هستند. تمامی اسناد تجاری، قوانین و تشریفات صدور مخصوص به خود را دارند و قانون تجارت یا برخی قوانین خاص، نظیر قانون چک، این تشریفات را پیش بینی نموده اند. سفته نیز که از جمله مهم ترین اسناد تجاری است، از این امر، مستثنی نیست. با شیوع بیماری کرونا و همچنین، الکترونیکی شدن امور، وزارت اقتصاد، امور و دارایی، از پدیده ای به نام سفته الکترونیکی، رونمایی کرده و متقاضیان استفاده از سفته را ملزم نموده که اقدام به صدور سفته الکترونیکی، از طریق سامانه های مربوطه نمایند.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، در این خصوص صحبت کنیم که سفته الکترونیکی چیست و نحوه تکمیل و دریافت و خرید سفته اینترنتی چگونه است؛ سپس، نحوه ظهر نویسی این نوع از سفته را توضیح دهیم. چنانچه، پیرامون این موضوع سوالاتی دارید، با ما همراه باشید.

سفته الکترونیکی چیست

قبل از پاسخ به این پرسش که سفته الکترونیکی چیست؟ ابتدا باید، با مراجعه به قانون تجارت ایران، توضیح دهیم که اسناد تجاری چه هستند و در قانون تجارت، به چه سندی، سفته می گویند؛ سپس، به این سوال پاسخ دهیم که سفته الکترونیکی چیست و نحوه تکمیل و دریافت سفته اینترنتی، چگونه می باشد. 

در قانون تجارت، کلمه اسناد تجاری، در دو مفهوم عام و خاص، به کار می رود. سند تجاری در مفهوم عام آن، شامل هر نوع از سند تجاری، نظیر انواع اوراق، مثل اوراق قرضه، اوراق سهامی، چک و مواردی از این دست می شوند. اسناد تجاری، در معنای خاص آن، دسته ای از اسناد هستند که ویژگی های منحصر به فرد و مخصوص به خود را دارند؛ از جمله اینکه جایگزین پول نقد در معاملات می شوند و یکی حق دینی را نشان می دهند. چک، سفته و برات یا فته طلب، اسناد تجاری در معنای خاص آن می باشند.

همانطور که اشاره کردیم، سفته، یکی از اسناد تجاری، در معنای خاص آن بوده که احکام و تشریفات مخصوص به خود را دارد. قانون تجارت، در تعریف سفته، در ماده 307 خود، مقرر می دارد: "فته‌ طلب، سندی است که به موجب آن، امضا کننده، تعهد می‌ کند، مبلغی در موعد معین، یا عند المطالبه، در وجه حامل یا شخص معین و یا به‌ حواله‌ کرد آن شخص، کارسازی نماید." بر اساس این ماده، سفته یا همان فته طلب، سندی است که به موجب آن، صادر کننده، پرداخت وجهی معین در تاریخی معین را در قبال گیرنده، بر عهده می گیرد.

با شیوع بیماری کرونا، سختی رفت و آمد به بانک ها برای تاجر ها و سایر افراد متقاضی سفته، همچنین با رواج الکترونیکی شدن امور، وزارت امور اقتصاد و دارایی، در راستای تسهیل روند نحوه تکمیل و دریافت سفته، همچنین، ظهر نویسی آن، از سری جدیدی از سفته، به نام سفته الکترونیکی، رونمایی کرد که سه بانک ملی، آینده و قرض الحسنه رسالت، خدمات مربوط به آن را ارائه می دهند.

سفته الکترونیکی، همان سفته یا فته طلب، در قانون تجارت است و از قابلیت واخواست سفته برخوردار می باشد؛ با این تفاوت که نحوه صدور آن، به صورت الکترونیکی و از طریق سامانه های مخصوصی نظیر سامانه بانک آینده یا سامانه بانک قرض الحسنه رسالت و اپلیکیشن آی کاپ که از سوی این بانک معرفی شده، صورت گرفته است.

با الکترونیکی شدن نحوه تکمیل و دریافت سفته و انجام تمام مراحل آن، از طریق سامانه های مخصوص به این موضوع، همچنین رواج چک الکترونیکی، پیش بینی می شود، تا حد زیادی، پرونده های مربوط به سفته های بدون تاریخ و امضا در دادگاه ها کاهش یابد. همچنین، کاهش سوء استفاده از سفته های سفید امضایی که جهت ضمانت به دیگری سپرده می شوند، می تواند، از دیگر فواید سفته الکترونیکی باشد.

نحوه خرید سفته الکترونیکی

در قسمت قبل، توضیح دادیم که سفته الکترونیکی چیست و اشاره کردیم که فواید صدور سفته به صورت الکترونیکی، چه مواردی می باشد. پس از توضیح در این باره که سفته الکترونیکی چیست، در این قسمت، قصد داریم، در باره نحوه دریافت سفته اینترنتی صحبت کنیم و بگوییم که نحوه خرید آن، به چه صورت می باشد.

قبل از بررسی نحوه دریافت سفته اینترنتی، بهتر است در خصوص نحوه خرید سفته کاغذی، توضیح دهیم. برای دریافت سفته کاغذی، متقاضی سفته، باید، به شعب بانک ها یا دکه های روزنامه فروشی دارنده سفته، مراجعه می نمود و با پرداخت مبلغ قیمت سفته در سال 1400 یا سالی که در آن، اقدام به خرید سفته می نمود، سفته خود را دریافت و تکمیل می کرد.

نحوه دریافت سفته اینترنتی، کاملا بر خلاف سفته کاغذی می باشد و دیگر، نیاز به مراجعه حضوری، به هیچ مرجع و نهادی، نظیر بانک ها یا دکه های روزنامه فروشی، نخواهد بود. به موجب طرح سفته الکترونیکی، نحوه خرید این سفته، برای متقاضیان آن، مراجعه به سامانه ها و اپلیکیشن های مخصوص صدور سفته الکترونیکی، احراز هویت با وارد کردن اطلاعات هویتی و پرداخت قیمت سفته می باشد.

شایان ذکر است، زیر ساخت های لازم، برای این موضوع، در خصوص برخی بانک ها هنوز به طور کامل، راه اندازی نشده و اپلیکیشن آی کاپ که از سوی برخی بانک ها نظیر بانک قرض الحسنه رسالت، معرفی شده اند، صرفا امکان صدور سفته الکترونیک این بانک را فراهم می آورد.

نحوه تکمیل سفته الکترونیکی

در قسمت های قبل، به این پرسش پاسخ دادیم که سفته الکترونیکی چیست و نحوه دریافت و خرید آن، چگونه می باشد. همچنین، اشاره کردیم، با الکترونیکی شدن صدور سفته، جرایم مربوط به این سند، تا حد زیادی کاهش خواهد یافت، چراکه امکان جعل یا ورود اطلاعات غیر واقعی، در تکمیل الکترونیکی آن، تقریبا، غیر ممکن است. در این قسمت، قصد داریم، درباره نحوه تکمیل سفته الکترونیکی، صحبت کنیم و بگوییم که نحوه تکمیل آن، به چه شکل می باشد.

همانطور که در تکمیل سفته کاغذی، صادر کننده، بر اساس قانون سفته، می بایست، نام و نام خانوادگی خود، مبلغ و تاریخ صدور و سررسید به حروف و عدد، نام گیرنده و محل پرداخت را مشخص می نمود و سپس، سفته را امضا می کرد، در سفته الکترونیکی نیز، ورود این اطلاعات، هنگام تکمیل، ضروری است. با این تفاوت که نحوه تکمیل سفته الکترونیکی، با ورود به سایت سامانه و اپلیکیشن مخصوص و وارد کردن اطلاعات در صفحه مخصوص صدور سفته می باشد و هیچ یک از فرایند تکمیل، به صورت دستی، انجام نخواهد شد. 

نحوه پشت نویسی سفته الکترونیکی

در قسمت های قبل، توضیح دادیم که نحوه تکمیل و دریافت سفته اینترنتی، چگونه می باشد و اشاره کردیم که متقاضی صدور سفته الکترونیکی، باید به سامانه مخصوص آن، مراجعه نماید. در این قسمت، قصد داریم، درباره نحوه پشت نویسی سفته الکترونیکی صحبت کنیم. اما پیش از این، لازم است تا بگوییم که منظور از پشت نویسی سفته یا چک چیست.

پشت نویسی یا ظهر نویسی سفته، به معنای وارد کردن اطلاعاتی در پشت سفته کاغذی، جهت ضمانت از صادر کننده، انتقال سفته به شخص دیگر یا دادن وکالت در خصوص سفته می باشد. ذکر تاریخ ظهرنویسی(پشت نویسی) و امضای سفته پشت نویسی شده، توسط شخصی که اقدام به ظهرنویسی کرده است، از مهم ترین موارد، هنگام پشت نویسی می باشد.

نحوه پشت نویسی سفته الکترونیکی، با مراجعه به سامانه های مخصوص راه اندازی شده برای سفته الکترونیکی، انتخاب گزینه ظهرنویس، ورود اطلاعات شخصی که قصد داریم، با پشت نویسی، سفته را به او انتقال داده یا در خصوص سفته، به او وکالت دهیم و در نهایت، تایید اطلاعات می باشد. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد سفته الکترونیکی در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره تلفنی حقوقی به سوالات شما عزیزان پیرامون سفته الکترونیکی پاسخ دهند.