شرایط شهود اعسار

بر اساس قانون ، تعداد شهود اعسار ، دو نفر است و نحوه شهادت آنها ، اینگونه است که باید در دادگاه حاضر شده و در خصوص اعسار مدیون ، شهادت بدهند . از جمله شرایط شهود اعسار ، بلوغ ، عقل ، ایمان ، حلال زاده بودن ، نداشتن نفع شخصی در پرونده و یا خصومت با یکی از طرفین و نیز ، عدم اشتغال به تکدی گری و ولگردی است .

در دعاوی حقوقی ، گاهی ممکن است که شخص بدهکار یا مدیون ، توانایی مالی برای پرداخت بدهی های خود به طلبکار یا پرداخت هزینه دادرسی را نداشته باشد که در این صورت ، می بایست اعسار خود را در دادگاه ، به اثبات برساند و فرقی هم ندارد که این اعسار یا عدم توانایی مالی ، در دعوای مطالبه مهریه توسط زن ، مطرح شده و یا در سایر دعاوی مالی .

اما مسئله مهمی که در این خصوص وجود دارد ، آن است که شخص مدعی اعسار ، باید در دادگاه ثابت کند که قادر به ایفای تعهدات خود به صورت یکجا نبوده و به اصطلاح ، معسر است . به همین دلیل ، بر اساس قانون ، می بایست با آوردن شهودی که از وضعیت مالی وی اطلاع کافی دارند ، اعسار خود را ثابت کند . به همین دلیل ، کسانی که قصد اثبات اعسار خود در دادگاه را دارند ، ممکن است با این پرسش مواجه شوند که شهود اعسار باید چه شرایطی داشته باشند ؟

برای پرداختن به این موضوع ، در ادامه این مقاله ، ابتدا به بررسی این موضوع می پردازیم که در قانون ، برای شهود اعسار چه شرایطی مقرر شده است و در ادامه نیز ، تعداد شهود این دعوا و نیز ، نحوه شهادت دادن شهود برای اثبات اعسار را توضیح خواهیم داد .

شرایط شهود اعسار چیست

بر اساس قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی ، هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری بوده و از اجرای حکم دادگاه خودداری کند ، اگر بدهی ، عین معین باشد ، آن مال ، اخذ شده و به طلبکار داده می شود و اگر این امر امکان پذیر نباشد ، سایر اموال بدهکار ، بر اساس قانون نحوه اجرای احکام مدنی ، توقیف شده و پس از توقیف اموال وی ، بدهی طلبکار ، پرداخت خواهد شد .

اما اگر امکان پرداخت بدهی توسط بدهکار ، در این شرایط وجود نداشته باشد ، بنا به تقاضای طلبکار ، می توان بدهکار را تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن ادعای اعسار و یا جلب رضایت طلبکار ، حبس یا بازداشت نمود . به همین دلیل ، افرادی که قادر به تادیه دیون و بدهی های خود نیستند و یا اینکه از پرداخت هزینه دادرسی ناتوان هستند ، در صورتی که شرایط ارائه درخواست اعسار را دارند ، باید دادخواست اعسار خود را به دادگاه تقدیم نمایند تا زندانی نشوند .

به لحاظ حقوقی ، اعسار ، به معنای آن است که شخص ، در وضعیتی قرار گرفته است که اموال کافی برای پرداخت بدهی های خود را نداشته و یا اینکه علی رغم داشتن مال کافی ، به آنها دسترسی ندارد که در این صورت ، می توان گفت که شخص ، معسر یا ندار است . البته ، منظور از اموال کافی ، آن است که بدهکار ، به جز مستثنیات دین ، مال دیگری نداشته باشد و منظور از مستثنیات دین ، اموالی هست که وجود آنها برای زندگی فرد ، لازم و ضروری است و نمی توان آنها را در ازای پرداخت بدهی ، توقیف کرد ؛ مثل خانه در شان بدهکار .

با این وجود ، مسئله مهمی که در این خصوص وجود دارد ، این است که اشخاصی که ادعای اعسار از پرداخت محکوم به یا هزینه دادرسی را مطرح می کنند ، می بایست ابتدا اعسار خود را در دادگاه ، به اثبات برسانند و بر اساس قانون ، این موضوع ، از طریق معرفی شهود اعسار و پاسخ سوالات شهود، به سوالات قاضی از شهود اعسار ، امکان پذیر است که در قسمت بعد ، تعداد شهود اعسار و نحوه شهادت آنها را مورد بررسی قرار می دهیم . اما سوالی که مطرح می شود ، آن است که شرایط شهود اعسار چیست و افرادی که قصد شهادت دادن برای اثبات معسر بودن فرد را دارند ، به لحاظ قانونی باید چه شرایطی داشته باشند ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که اصولا اشخاصی که قصد دادن شهادت دارند ، باید یک سری شرایط داشته باشند و در غیر این صورت ، شهادت آنها ، پذیرفتنی نیست . بر اساس قانون ، از جمله شرایط شهود ، آن است که بالغ و عاقل و با ایمان باشند . همچنین ، شهود معرفی شده ، باید عدالت داشته و حلال زاده باشند . از دیگر شرایط شهادت شهود ، می توان به نداشتن دشمنی با طرفین دعوی و نداشتن نفع شخصی در موضوع دعوی اشاره نمود . اشخاصی هم که به تکدی گری یا ولگردی اشتغال دارند ، قادر به ادای شهادت نیستند .

بنابراین ، در پاسخ به این سوال که شرایط شهود اعسار چیست ، باید گفت که شهود معرفی شده برای اثبات اعسار از پرداخت محکوم به یا هزینه دادرسی ، می بایست شرایط ذکر شده فوق را داشته باشند و در دادگاه ، حضور یافته و در خصوص اینکه وضعیت مالی بدهکار یا مدعی اعسار به چه صورت است ، شهادت بدهند که در قسمت های بعد ، در خصوص تعداد این شهود و نحوه شهادت آنها ، توضیحات لازم را مطرح می نماییم .

البته ، در خصوص شرایط شهود اعسار ، باید به یک نکته توجه داشت و آن هم این است که بر اساس قانون ، شهادت بستگان و خویشاوندان ، با ممنوعیت قانونی مواجه نشده است . به همین دلیل ، حتی در صورتی که شهود اعسار ، از افراد خانواده معسر باشند ، به لحاظ قانونی ، واجد ایراد نیست ؛ مشروط به اینکه شرایط ذکر شده در قانون را داشته باشند .

تعداد شهود اعسار

در قسمت قبل ، به بررسی شهود اعسار و شرایط آن پرداخته و همانطور که اشاره شد ، شرایط شهود اعسار ، همان شرایطی است که در قانون ، برای سایر شهود مقرر شده است و در مقاله شرایط شاهد و جرح و تعدیل شهود نیز ، به بررسی این موضوع ، پرداخته ایم . اما سوالی که ممکن است مطرح شود ، آن است که تعداد شهود اعسار چند نفر است و به عبارت دیگر ، در صورتی که شخصی قصد داشته باشد در دادگاه ، اعسار خود را اثبات کند ، چند نفر شاهد باید معرفی نماید ؟

در پاسخ به این سوال ، می بایست ماده 8 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی را مورد بررسی قرار داد . بر اساس این ماده ، شخصی که قصد دارد در دادگاه ، اقدام به اثبات اعسار خود نماید ، می بایست فهرستی از کلیه اموال خود ، که شامل مقدار و قیمت آنها است ، به علاوه میزان وجوه نقدی که در بانک ها دارد ، به همراه مطالباتی که نزد سایرین دارد و نیز ، فهرست نقل و انتقالات مربوط به اموال خود در طی یک سال قبل از طرح دعوی اعسار را ضمیمه دادخواست اعسار نماید .

به علاوه این ، در صورتی که اثبات اعسار بر عهده مدیون یا بدهکار است و می خواهد از طریق شهادت شهود ، اعسار خود را در دادگاه ثابت کند ، باید شهادت نامه کتبی حداقل دو نفر شاهد را به نحوی که بتوانند نسبت به وضعیت معیشت فرد ، اطلاع کافی داشته باشند ، ضمیمه دادخواست اعسار خود نماید . این شهادت نامه ، باید شامل اطلاعات شهود ، از قبیل هویت آنها و اقامتگاهشان باشد .

البته ، در خصوص تعداد شهود اعسار ، باید به این موضوع توجه داشت که بر اساس قانون ، شهود اعسار باید در شهادت نامه ، هویت ، شغل ، میزان درآمد و نحوه قانونی امرار معاش مدعی اعسار را توضیح داده و به این موضوع نیز تصریح کنند که با مدیون یا بدهکار ، به مدتی که بتوانند نسبت به وضعیت معیشت وی اطلاع کافی داشته باشند ، معاشرت داشته اند و از این امر ، اطلاع دارند که وی ، به جز مستثنیات دین ، مال دیگری ندارد که بتواند با آن ، بدهی خود را پرداخت کند .

بنابراین ، در پاسخ به این سوال که تعداد شهود اعسار چند نفر است ، باید گفت که در حال حاضر ، شهود مورد نیاز برای اثبات ادعای اعسار از محکوم به و هزینه دادرسی ، دو نفر است که در صورت دارا بودن شرایط قانونی لازم ، شهادت آنها توسط دادگاه ، مورد توجه قرار گرفته و در صورت احراز معسر بودن فرد ، با تقاضای اعسار و قسط بندی کردن پرداخت بدهی ، موافقت به عمل می آید .

نحوه شهادت شهود اعسار

در قسمت های قبل ، به بررسی این موضوعات پرداخته شد که شرایط شهادت شهود اعسار چیست و بر اساس قانون ، تعداد شهود اعسار چند نفر است . همانطور که اشاره شد ، برای اثبات ادعای اعسار در همه موارد ، از جمله در خصوص اعسار از مهریه یا اعسار از هزینه دادرسی ، معرفی شهادت نامه دو نفر شاهد دارای شرایط قانونی ، مورد نیاز است . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که نحوه شهادت شهود اعسار چگونه است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که نحوه شهادت شهود اعسار ، به این صورت است که مدعی اعسار ، ضمن دادخواست اعسار خود و تقدیم آن به دادگاه صالح برای ارائه درخواست اعسار ، می بایست یک استشهادیه اعسار از پرداخت محکوم به ، تنظیم و به دادخواست خود ، ضمیمه نماید . همانطور که گفته شد ، به موجب این استشهادیه ، شهود اعسار ، می بایست اطلاعات لازم در خصوص هویت ، شغل ، میزان درآمد و نحوه قانونی امرار معاش مدعی اعسار را قید کنند .

با این وجود ، تنظیم شهادت نامه توسط شهود اعسار ، به تنهایی برای اثبات اعسار کافی نمی باشد . بلکه دادگاه ، به شهود اعسار ابلاغ می نماید که در جلسه دادگاه ، حاضر شده و در خصوص وضعیت مالی بدهکار یا معسر ، توضیحاتی مطرح نمایند . به همین دلیل ، نحوه شهادت شهود اعسار ، به صورت حضور در دادگاه و شهادت شفاهی نیز می باشد .

بنابراین ، ممکن است که دادگاه ، با بررسی شهادت شهود اعسار ، این موضوع را احراز نماید که مدعی اعسار از پرداخت محکوم به ، واقعا توانایی مالی برای پرداخت دین را نداشته و در این صورت ، اقدام به قسط بندی کردن بدهی بدهکار خواهد نمود . البته ، باید در نظر داشت که پس از معرفی شهود اعسار توسط بدهکار ، طلبکار نیز ، می تواند متقابلا به شهود معرفی شده ، اعتراض نموده و اصطلاحا آنها را جرح کند .

در نهایت ، پس از ارائه شهادت توسط شهود اعسار ، این قاضی دادگاه است که می بایست در خصوص شهادت شهود اعسار و اعتبار آن ، تصمیم گیری نموده و بر اساس آن ، حکم صادر نماید . بنابراین ، در خصوص نحوه شهادت شهود اعسار ، باید به دارا بودن شرایط قانونی لازم برای شاهدان و نیز ، به تعداد آنها ، توجه داشت . همچنین ، در صورت جرح شهود اعسار ، ممکن است پذیرش شهادت آنها ، با مشکل مواجه شود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص شرایط شهود اعسار در کانال تلگرام آیین دادرسی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون شرایط شهود اعسار پاسخ دهند .