دعاوی شرکت

دعاوی سهامداران و اشخاص ثالث علیه شرکت، مبنی بر ورشکستگی یا کلاهبرداری و دعوای شرکت، علیه این افراد یا شرکتی دیگر، از جمله دعاوی شرکت ها بوده که نحوه طرح آن، بسته به موضوع دعوا، با ثبت دادخواست یا شکوائیه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می باشد. مرجع رسیدگی به دعاوی شرکت، بسته به موضوع آن، دادگاه حقوقی یا کیفری است.

شرکت ها، یکی از مهم ترین تاثیر گذاران، در عرصه اقتصاد کشور بوده و قواعد مربوط به تشکیل، انحلال و ثبت آن ها، در قانون تجارت، مورد پیش بینی قرار گرفته است. بر اساس قانون تجارت، شرکت سهامی، شرکت غیر سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تعاونی تولید و مصرف و شرکت نسبی، از انواع شرکت های تجاری می باشند.

شرکت ها، دارای شخصیت حقوقی هستند و همانند شخص حقیقی، می توانند، طرف دعوا قرار گیرند یا اقدام به طرح دعاوی حقوقی و کیفری، علیه شخصی دیگر، اعم از حقیقی یا حقوقی نمایند. دعاوی مربوط به شرکت ها، خاص خود آن ها بوده و نحوه طرح و مرجع رسیدگی مخصوص به خود را داشته که برای موفقیت در طرح دعوا علیه شرکت یا طرح دعوا توسط شرکت، علیه دیگری، باید با قواعد آن، آشنا بود.

از این رو، در این مقاله، قصد داریم، بررسی کنیم که دعاوی شرکت، شامل چه مواردی است، نحوه طرح آن، چگونه است و مرجع رسیدگی به آن، کدام دادگاه، خواهد بود؛ سپس، در خصوص انواع این دعاوی، یعنی، دعوای سهام داران و اشخاص ثالث علیه شرکت و دعاوی شرکت علیه آن ها، صحبت خواهیم کرد.

دعاوی شرکت شامل چه مواردی است؟

انواع شخصیت، در عالم حقوق، شخصیت حقیقی و شخصیت حقوقی بوده که شرکت ها، از جمله اشخاص دارای شخصیت حقوقی هستند که قواعد مربوط به آن ها، در قانون تجارت ایران، مورد پیش بینی قرار گرفته است. شخصیت های حقوقی نیز مانند شخصیت حقیقی، دارای تولد و مرگ بوده که تولد آن ها، با ثبت شرکت، در سامانه جامع ثبت شرکت ها و مرگ آن ها، با انحلال شرکت می باشد.

همانطور که شخصیت های حقیقی، از حقوق قانونی، برخوردارند و می توانند، اقدام به طرح دعوا، علیه دیگری نمایند یا طرف دعوا قرار گیرند، شخصیت های حقوقی نیز مستثنی از این امر نیستند و می توانند، طرف دعوا قرار گیرند یا نماینده آن ها، اقدام به طرح دعوی، از جانب آن ها نماید. از این رو، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص دعاوی شرکت ها صحبت کرده و بگوییم که شامل چه مواردی هستند.

دعاوی شرکت ها، در یک تقسیم بندی کلی، با توجه به موضوع آن ها، می تواند، به دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری، تقسیم بندی گردد. یعنی، شرکت، هم می تواند، در یک موضوع حقوقی، نظیر مطالبه وجه و ورشکستگی، طرف دعوا قرار گیرد یا اقدام به طرح دعوا کند؛ هم می تواند، در یک موضوع کیفری، نظیر کلاهبرداری یا سرقت، اقدام به ثبت شکایت کرده یا طرف شکایت قرار گیرد. 

در یک تقسیم بندی دیگر، دعاوی شرکت ها، می تواند، به دعاوی سهام داران و اشخاص ثالث، علیه شرکت و دعاوی شرکت، علیه سهام داران و اشخاص ثالث یا شرکتی دیگر، تقسیم شود که در ادامه مقاله، به تفصیل، به بررسی انواع دعاوی شرکت، خواهیم پرداخت و نحوه طرح و مرجع رسیدگی به آن ها را خواهیم گفت.

نکته ای که باید در نظر داشت، این است که چه در دعاوی حقوقی و چه در دعاوی کیفری، استفاده از وکلایی که در وکالت دعاوی شرکت تخصص دارند و به طور اختصاصی در این حوزه فعالیت می کنند، می تواند به شرکت ها برای رسیدن به خواسته خود، چه در مقام خوانده و چه در مقام خواهان، کمک شایانی کند.

نحوه طرح دعاوی علیه شرکت

چنانچه شخصی حقیقی یا حقوقی، قصد داشته باشد، اقدام به طرح دعوا، علیه شرکت نماید، باید این امر را بر اساس نحوه طرح دعاوی علیه شرکت ها و پس از دریافت کد ثنا، انجام دهد تا دعوای او، به مرجع رسیدگی کننده به دعاوی علیه شرکت، ارجاع داده شود و حکم مقتضی، صادر گردد. از این رو، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص نحوه طرح دعاوی علیه شرکت، صحبت کنیم.

برای طرح دعوا علیه شرکت، ابتدا باید، توجه داشت که موضوع دعوا علیه شرکت، چیست؛ چنانچه موضوع دعوا علیه شرکت، یک موضوع حقوقی بوده، خواهان یا نماینده قانونی او، باید، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اقدام به ثبت دادخواست حقوقی، علیه شرکت نموده و مدارک مثبت ادعای خود را نیز به عنوان ضمائم، پیوست دادخواست کند.

در صورتی که موضوع دعوا علیه شرکت، یک مساله کیفری، نظیر کلاهبرداری بوده، شاکی یا نماینده قانونی او، باید، با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اقدام به ثبت شکوائیه و ارسال آن، به مرجع صالح، نماید و در صورت امکان، ادله مثبت ادعای خود را پیوست شکوائیه نماید.

شایان ذکر است، در صورتی که خواهان یا شاکی، پیش از این، اقدام به دریافت کد ثنا، نکرده اند، باید، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا مراجعه به آدرس اینترنتی adliran.ir، بخش خدمات ویژه، کد ثنای خود را دریافت نمایند تا از آرای دادگاه و وقت جلسات رسیدگی که با ارسال ابلاغیه الکترونیکی، به سامانه ثنا، اطلاع رسانی می گردد، مطلع شوند.

مرجع رسیدگی به دعاوی شرکت

پس از اینکه شاکی یا خواهان، بر اساس نحوه طرح دعوا علیه شرکت و با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، اقدام به طرح دعوی، علیه شرکت نمودند، دادخواست یا شکوائیه آن ها، توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، با در نظر گرفتن حقوقی یا کیفری بودن موضوع دعوا، به مرجع صالح رسیدگی به دعاوی شرکت ها، فرستاده می شود. از این رو، در این بخش از مقاله، قصد داریم، درباره مرجع رسیدگی به دعاوی شرکت صحبت کنیم.

مرجع رسیدگی به دعاوی شرکت، کاملا، بسته به موضوع دعوای مطرح شده توسط خواهان یا شاکی دارد. چنانچه دعوای مطرح شده علیه شرکت، یک موضوع حقوقی، نظیر صدور حکم ورشکستگی شخص حقوقی یا شرکت و یا انحلال آن، باشد، مرجع رسیدگی کننده به آن، دادگاه عمومی حقوقی، خواهد بود.

چنانچه دعوای مطرح شده علیه شرکت، یک موضوع کیفری، نظیر کلاهبرداری باشد، مرجع رسیدگی کننده به آن، دادسرا و دادگاه کیفری، خواهد بود و اگر دعوای علیه شرکت، مربوط به جرایمی مانند اختلاس، ارتشا، تبانی در معاملات دولتی و مواردی از این دست باشد، مرجع صالح رسیدگی، مجتمع تخصصی ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی می باشد.

دعاوی شرکت

همانطور که در قسمت های قبل، اشاره کردیم، شرکت ها، از جمله اشخاص حقوقی بوده و در صورتی که مطابق قوانین ثبت شرکت، تاسیس شده باشند، به رسمیت شناخته می شوند، از حقوق قانونی، برخوردار خواهند بود و می توانند، طرف دعوا، قرار گیرند یا اقدام به طرح دعوا، علیه دیگری، اعم از شخص حقیقی یا حقوقی، نمایند. دعاوی شرکت ها به طور عمده، شامل مواردی از قرار زیر هستند: 

دعاوی مربوط به ابطال شرکت ها یا ابطال صورت جلسات تصمیمات آن ها: این دسته از دعاوی شرکت که در زمره دعاوی حقوقی، علیه شرکت است، زمانی مطرح هستند که به عنوان مثال، شرکت، مراحل ثبت خود را به درستی، طی نکرده، یا اتخاذ تصمیمات جدید که در صورت جلسات شرکت، آورده شده، مطابق قانون نبوده و جلسه، برای تصویب تصمیم، به نصاب قانونی مورد نظر قانون تجارت، نرسیده است.

دعاوی مربوط به انحلال شرکت: این دسته از دعاوی شرکت نیز در زمره دعاوی حقوقی، علیه شرکت است و ناظر به زمانی می باشد که سهام داران یا اشخاص ثالث ذی نفع یا خود موسسان شرکت، صدور حکم انحلال را به علت وجود یکی از موارد انحلال، نظیر ورشکستگی، پایان یافتن موضوع فعالیت یا مدت تاسیس شرکت و سایر موارد مندرج در قانون تجارت، از مرجع رسیدگی کننده، یعنی دادگاه عمومی حقوقی، می خواهند.

دعاوی مربوط به حل اختلافات بین شرکای شرکت و مطالبه سهم الشرکه: این دعوای حقوقی در شرکت ها، ناظر به زمانی است که مثلا، شرکا، به تعهداتی که در قبال یک دیگر دارند و در اساسنامه، ذکر کرده اند، عمل ننموده و سهم الشرکه یا سهم سود یک شریک را که به عنوان مثال، در برگه سهم شرکت سهامی، مشخص شده، نمی پردازند.

دعاوی سهامداران علیه شرکت: این دعوا یکی از دعاوی حقوقی، علیه شرکت است و ناظر به زمانی است که نقل و انتقال سهام، توسط شرکت، به درستی، صورت نگرفته و سهامداران، ابطال این نقل و انتقال را از دادگاه، می خواهند و یا شرکت، اقدام به تحویل سهام سهامداران یا گواهینامه موقت آن، نمی کند و یا از انتقال سند رسمی سهام، خودداری می ورزد و سهام داران، الزام شرکت را به این امر، خواستارند.

دعاوی اشخاص ثالث علیه شرکت: دعاوی اشخاص ثالث علیه شرکت، می تواند، شامل انواع موارد حقوقی و کیفری، نظیر مطالبه وجه، زمانی که شرکت، بابت کالای خریداری شده، وجه مورد نظر را به شخص ثالث، نمی پردازد یا کلاهبرداری، زمانی که شرکت، اقدام به کلاهبرداری از اشخاص ثالث نموده باشد. 

دعاوی شرکت، علیه سهامداران و اشخاص ثالث: این دسته از دعاوی شرکت ها، ناظر به زمانی است که شرکت، با ثبت دادخواست یا شکوائیه، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، علیه شخص ثالث یا سهام داری، اقدام به طرح دعوای حقوقی یا کیفری می نماید.

پس از توضیح دعاوی شرکت، در ادامه مقاله، قصد داریم، در خصوص انواع دعاوی سهامداران و اشخاص ثالث، علیه شرکت، صحبت کنیم و نحوه طرح و موارد امکان شکایت را از منظر قانون، مورد بررسی قرار دهیم. 

دعاوی سهام داران علیه شرکت

یکی از انواع دعاوی شرکت، دعاوی سهامداران علیه شرکت است که نحوه طرح آن، با ثبت دادخواست حقوقی، از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و سپس، پیگیری دادخواست قضایی، از طریق مراجعه به سامانه ثنا یا سایت adliran.ir می باشد. دعاوی سهام داران علیه شرکت، دارای انواع و موارد مختلفی است که از قرار زیر هستند: 

دعوای مربوط به الزام شرکت، به تحویل سهام یا گواهینامه آن: در مواردی که شرکت، از تحویل سهام سهام دار یا گواهینامه آن، به وی، امتناع می ورزد، سهامدار می تواند، با تقاضای رسیدگی از مرجع رسیدگی کننده که دادگاه عمومی حقوقی می باشد، صدور حکم به الزام شرکت، به تحویل سهام را بخواهد که نحوه طرح این دعوا، بر اساس قوانین آیین دادرسی مدنی، با ثبت دادخواست، صورت می گیرد.

 دعوای مربوط به ابطال نقل و انتقال سهام شرکت: در مواردی که نقل و انتقال سهام شرکت، مطابق تشریفات نقل و انتقال مندرج در قانون تجارت، صورت نگرفته است، سهامدار می تواند، ابطال این نقل و انتقال نادرست را با ثبت دادخواست، از مرجع رسیدگی کننده که دادگاه عمومی حقوقی است، بخواهد.

 دعوای مربوط به انحلال شرکت یا ابطال صورت جلسه تصمیمات: در شرایطی که موارد انحلال شرکت، نظیر ورشکستگی یا پایان مدت فعالیت شرکت، وجود دارد، هریک از سهام داران، می تواند، با ثبت دادخواست، صدور حکم به انحلال شرکت به علت وجود موارد انحلال را از دادگاه، بخواهد.

پس از صحبت در خصوص دعاوی سهامداران علیه شرکت و ذکر انواع آن، در ادامه مقاله، قصد داریم، درباره دعاوی اشخاص ثالث، علیه شرکت و نحوه طرح آن، صحبت کنیم و بگوییم که اشخاص ثالث، در چه مواردی، می توانند، علیه شرکت، طرح دعوی نمایند.

دعاوی اشخاص ثالث علیه شرکت

از جمله دعاوی علیه شرکت ها، دعاوی ای هستند که اشخاص ثالث، می توانند، علیه یک شرکت، مطرح نمایند و بررسی و صدور حکم به خواسته خود را از مرجع رسیدگی کننده صالح به رسیدگی، بخواهند. لذا، در این بخش از مقاله، قصد داریم، در خصوص دعاوی اشخاص ثالث علیه شرکت، صحبت کنیم.

دعاوی اشخاص ثالث علیه شرکت، می تواند شامل انواع دعاوی حقوقی یا کیفری، باشد که برای اقامه آن ها، شخص ثالث یا نماینده قانونی او، باید، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مراجعه کرده و با ثبت دادخواست و شکوائیه، اقدام به طرح دعوا نمایند.

بر اساس توضیحات بالا و با توجه به اینکه دعاوی شخص ثالث، علیه شرکت، می تواند، انواع موضوعات حقوقی یا کیفری را در بر بگیرد، موضوعاتی همچون، کلاهبرداری، الزام به ایفای تعهد، مطالبه وجه و یا هر امر دیگری، بسته به اختلاف ثالث با شرکت، می تواند عنوان دعوا قرار گیرد.

دعاوی شرکت علیه سهام داران و اشخاص ثالث

یکی از دعاوی شرکت، دعاوی هستند که شرکت، علیه سهام داران یا شخص ثالثی، به موجب ثبت دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی و تعرفه های خدمات قضایی در سال 1401، مطرح می کند و از مرجع رسیدگی کننده صالح به رسیدگی، تقاضای بررسی و صدور حکم را دارد.

از جمله دعاوی شرکت علیه سهامداران، می توان به مواردی اشاره کرد که سهام دار، با عمل خود، منجر به کاهش ارزش سهام شرکت یا بروز خسارت، به شرکت شده است؛ در این شرایط، نماینده شخص حقوقی، با ثبت دادخواست، اقدام به طرح دعوای مطالبه ضرر و زیان ناشی از عمل سهام دار می نماید.

از دیگر دعاوی شرکت علیه سهامداران، می توان به مواردی اشاره کرد که مدیران شرکت که سهام داران آن هستند، اقدام به انجام معاملات ممنوع می نمایند، یعنی، بدون اجازه هیئت مدیره، در معاملات به حساب شرکت یا با شرکت، به طور مستقیم یا غیر مستقیم، سهیم می شوند یا طرف معامله قرار می گیرند یا به طور مخفی، معامله می کنند؛ در این شرایط، نماینده شخص حقوقی، می تواند، با ثبت دادخواست، اقدام به طرح دعوای ابطال معامله سهام دار نماید.

از جمله دعاوی شرکت، علیه شخص ثالث، می توان، به زمانی اشاره کرد که شخصی ثالث، منجر به ورود ضرر به شرکت شده یا به شرکت، بدهکار است یا مرتکب جرمی نسبت به شرکت شده است. در این موارد، نماینده قانونی شخص حقوقی، می تواند، با ثبت شکوائیه یا دادخواست، اقدام به طرح دعوا، علیه ثالث نماید. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص دعاوی شرکت در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون دعاوی شرکت پاسخ دهند.