مالیات نقل و انتقال ملک

پرداخت مالیات نقل و انتقال ملک ۱۴۰۳، به موجب قانون مالیات های مستقیم، بر عهده مالک عین مورد معامله (فروشنده) قرار گرفته است. میزان مالیات نقل و انتقال ملک، 5 درصد از ارزش مورد معامله می باشد. نحوه پرداخت مالیات نقل و انتقال ملک، از طریق مراجعه حضوری به دفاتر اسناد رسمی و پرداخت این مالیات، با استفاده از دستگاه های پوز می باشد.

مالیات، یک نوع از منابع درآمدی دولت می باشد. مالیات ها، به دو نوع مستقیم و غیر مستقیم، تقسیم می گردند که هر کدام از آن ها، دارای انواع گوناگونی می باشد. یکی از انواع مالیات های مستقیم، مالیات بر دارایی می باشد. مالیات بر دارایی، برای اموال مختلف، مانند خانه، ماشین و مواردی از این قبیل باید پرداخت شود.

یکی از انواع مالیات بر دارایی، مالیات بر املاک است که دارای اقسام گوناگونی می باشد. مالیات اجاره، خانه های لوکس، خانه های خالی و نقل و انتقال ملک از اقسام مالیات بر املاک هستند. درصد مشخصی از ارزش ملک باید در مالیات نقل و انتقال املاک پرداخت گردد و از آنجا که پرداخت این مالیات در زمان نقل و انتقال الزامی بوده و بدون پرداخت آن، نمی توان برای انتقال ملک اقدام کرد، لازم است افرادی که قصد انتقال ملک خود را دارند با این نوع از مالیات، آشنا شوند.

با توجه به اهمیت این مساله، در این مقاله، قصد داریم در ابتدا به این سوال پاسخ دهیم که مالیات نقل و انتقال ملک ۱۴۰۳ بر عهده چه کسی است؟ سپس در ادامه، میزان و نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال ملک در سال 1403 را بررسی نماییم و در نهایت، نحوه پرداخت این نوع از مالیات مشمولان معاف را توضیح دهیم. اگر در خصوص این موضوع سوالاتی دارید، در این مقاله همراه ما باشید.

مالیات نقل و انتقال ملک بر عهده چه کسی است؟

 اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که مالیات نقل و انتقال ملک بر عهده چه کسی است؟ باید به قانون مالیات های مستقیم مراجعه نماییم. به موجب ماده 59 این قانون، مالکان عین (ملک مورد معامله) یا صاحبان حق، باید در هنگام نقل و انتقال قطعی املاک، علاوه بر پرداخت هزینه انتقال سند ملک، نرخ پنج درصد (5%) از ارزش مورد معامله را به عنوان مالیات نقل و انتقال ملک پرداخت نمایند. در خصوص پرداخت مالیات ملک، باید چند نکته در نظر گرفته بشود: 

صاحبان ملک، در هر نوع کاربری (تجاری، مسکونی و ...) باید مالیات نقل و انتقال ملک را پرداخت نمایند. مالیات نقل و انتقال ملک 1403، بعد از قطعی شدن معاملات، در دفاتر اسناد رسمی محاسبه می گردد.

تبصره 1 ماده 59 قانون مالیات های مستقیم، در خصوص عدم ارزش گذاری مورد معامله، این چنین مقرر کرده است: "چنانچه برای مورد معامله، ارزش معاملاتی تعیین‌ نشده باشد، ارزش معاملاتی نزدیک ترین محل مشابه، مبنای محاسبه ‌مالیات خواهد بود." مالیات نقل و انتقال ملک، نیاز به ثبت نام اظهارنامه مالیاتی ندارد.

برای پرداخت مالیات نقل و انتقال ملک ۱۴۰۳، باید مدارک لازم از جانب خریدار و فروشنده ارائه شود، مدارک لازم برای پرداخت مالیات نقل و انتقال ملک، شامل موارد زیر می باشد:

استعلام دفترخانه (با ذکر نام خریدار)

کپی اسناد مالکیت (رسمی، غیر رسمی، قراردادی، اجاری)

کپی گواهی شهرداری

کپی شناسنامه خریدار

کپی شناسنامه فروشنده (صاحب ملک مورد معامله)

کپی کارت ملی خریدار

کپی کارت ملی فروشنده

کپی صورت مجلس تفکیکی (در صورت دسترس بودن)

کپی پروانه ساختمان

کپی پایان کار ملک

نقشه و کروکی محل

آدرس دقیق ملک

همچنین، باید این نکته اشاره شود که میزان مالیات حق واگذاری محل، 2 درصد ارزش معامله می باشد. مصادیق حق واگذاری محل، در تبصره 2 ماده 59 قانون مالیات مستقیم، مشخص شده است. به موجب این تبصره: "حق واگذاری محل، از نظر این قانون، عبارت است از حق کسب یا پیشه یا حق تصرف محل یا حقوق ناشی از موقعیت ‌تجاری محل‌."

بنابراین، با توجه به توضیحات بالا، در معاملات نقل و انتقال ملک، صاحب ملک ( فروشنده) عهده دار پرداخت مالیات می باشد. همچنین، برای پرداخت مالیات، ارائه تمامی مدارک فوق الذکر الزامی بوده و خریدار و فروشنده، باید تمامی آنها را دفترخانه اسناد رسمی انتقال سند، ارائه دهند.

لازم به ذکر است موارد اعلام شده، بر اساس روال سال قبل بوده و در صورت تغییر در سال ۱۴۰۳، متن مقاله بروز رسانی می گردد.

میزان و نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال ملک در سال 1403

در بخش قبل، در پاسخ به این سوال که مالیات نقل و انتقال ملک ۱۴۰۳ بر عهده چه کسی است، گفتیم به موجب قانون مالیات های مستقیم، مالکان عین (ملک مورد معامله) یا صاحبان حق، باید مالیات نقل و انتقال ملک را پرداخت نمایند. حال در این بخش، قصد داریم در خصوص میزان و نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال ملک در سال 1403 توضیح دهیم. میزان مالیات نقل و انتقال ملک، به دو صورت تعیین می شود:

نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال ملک در سال 1403 برای هر نوع کاربری ملک، به صورت زیر می باشد: 

همان طور که در بالا توضیح دادیم، میزان مالیات نقل و انتقال ملک، برابر با 5 درصد ارزش معامله می باشد. به عنوان مثال، شخصی که یک ملک 3 میلیاردی را معامله کرده است، باید مبلغ 150 میلیون تومان را بابت مالیات نقل و انتقال ملک پرداخت نماید.

میزان مالیات حق واگذاری محل، که مالیات سرقفلی، یکی از انواع آن بوده، 2 درصد ارزش معامله می باشد. مصادیق حق واگذاری محل، در تبصره 2 ماده 59 قانون مالیات مستقیم، مشخص شده است. "حق واگذاری محل، از نظر این قانون، عبارت است از حق کسب یا پیشه یا حق تصرف محل یا حقوق ناشی از موقعیت ‌تجاری محل‌." به عنوان مثال، برای واگذاری حق سرقفلی ملکی، به ارزش یک میلیارد تومان، باید مبلغ بیست میلیون تومان به عنوان مالیات واگذاری حق سرقفلی، پرداخت شود.

لازم به ذکر است موارد اعلام شده، بر اساس روال سال قبل بوده و در صورت تغییر در سال ۱۴۰۳، متن مقاله بروز رسانی می گردد.

نحوه پرداخت مالیات نقل و انتقال ملک ۱۴۰۳

در بخش قبل، در خصوص میزان و نحوه محاسبه مالیات نقل و انتقال ملک در سال 1403 صحبت کردیم و گفتیم محاسبه در دفترخانه های اسناد رسمی و به صورت آنلاین و ماشینی انجام می گیرد. حال در این بخش، قصد داریم، نحوه پرداخت مالیات نقل و انتقال ملک را بیان کنیم. 

پرداخت مالیات نقل و انتقال ملک، بر اساس تبصره 4 ماده 187 قانون مالیات های مستقیم، باید به صورت آنی از طریق دفاتر اسناد رسمی انجام گیرد. به موجب این ماده قانونی: "... سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، مکلف است امکان دسترسی برخط به سامانه ثبت الکترونیک سازمان ثبت اسناد و املاک کشور را برای سازمان امور مالیاتی کشور فراهم نماید."

بنابراین، بعد از محاسبه مالیات در دفتر خانه ها، مودیان مالیاتی، بدون آنکه به سامانه عملیات الکترونیکی امور مالیاتی tax.gov.ir مراجعه نمایند، می توانند در همان دفتر خانه اسناد رسمی، مالیات نقل و انتقال ملک خود را پرداخت کنند و دیگری نیاز نیست مودیان مالیاتی، به سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه نمایند.

لازم به ذکر است موارد اعلام شده، بر اساس روال سال قبل بوده و در صورت تغییر در سال ۱۴۰۳، متن مقاله بروز رسانی می گردد.

مشمولین معافیت مالیات نقل و انتقال املاک

معافیت مالیاتی، به معنی هزینه ای است که از میزان مالیات فرد کسر گردیده و مودی، لازم نیست که آن را به سازمان مالیات پرداخت نماید. این معافیت می تواند شامل محاسبه نرخ کمتر برای مالیات، رهایی کامل و یا اخذ مالیات از بخشی از موارد باشد. یکی از سوالات متدوالی که ممکن است، در این میان، برای افراد مطرح شود؛ این است که آیا مالیات نقل و انتقال املاک نیز مشمول معافیت مالیاتی می شود یا خیر؛ و اگر پاسخ به این سوال مثبت است، مشمولان آن چه افراد می باشند؟

 در پاسخ به سوال فوق می بایست بیان نمود که نقل و انتقال برخی املاک مشمول معافیت مالیاتی است و مشمولین معافیت مالیات نقل و انتقال املاک، نیازی به پرداخت مالیات متعلقه ندارند. به موجب ماده 63 قانون مالیات مستقیم، نقل و انتقال بلاعوض املاک، از شمول این نوع مالیات مستثنی شده و به آن، مالیات نقل و انتقال ملک تعلق نمی گیرد.

هم چنین، به موجب ماده 65 همین قانون، نقل و انتقال قطعی املاک که در اجرای قوانین و مقررات اصلاحات ارضی به عمل آمده و یا خواهد آمد و واحدهای مسکونی از طرف ‌شرکت های تعاونی مسکن به اعضاء آن ها، مشمول مالیات نقل و انتقال املاک نخواهد بود. علاوه بر این، مستند به ماده 68 قانون مالیات مستقیم، املاکی که در اجرای ماده ۳۴ قانون ثبت مصوب مرداد ماه ۱۳۲۰ و اصلاحات بعدی آن به دولت تملیک می شود؛ از پرداخت مالیات نقل و‌ انتقال قطعی معاف است.

هر گونه مال و یا وجوهی که از طرف وزارتخانه‌ ها و موسسات و شرکت‌ های دولتی و یا شهرداری‌ ها بابت عین یا حقوق راجع به املاک و اراضی برای‌ ایجاد و یا توسعه مناطق نظامی یا مرافق عامه از قبیل توسعه یا احداث جاده، راه‌آهن، خیابان، معابر، لوله‌کشی آب و نفت و گاز، حفر نهر و نظایر آن ها به‌ مالک یا صاحب حق تعلق می‌ گیرد یا به حساب وی به ودیعه گذاشته می‌ شود، از مالیات نقل و انتقال ملک معاف خواهد بود.

املاکی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده یا می‌ رسد در صورت انتقال به سازمان میراث فرهنگی کشور نسبت به کل‌ مالیات نقل و انتقال قطعی متعلق و در سایر موارد که در دست اشخاص باقی می‌ ماند؛ نسبت به ۵۰ درصد از معافیت مالیاتی برخوردار خواهد شد. 

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مالیات نقل و انتقال ملک در کانال تلگرام حقوق تجاری عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مالیات نقل و انتقال ملک پاسخ دهند.