نحوه انتقال سردفتری از پدر به پسر

بر اساس قانون ، نحوه انتقال سردفتری از پدر به پسر ، اینگونه است که سردفتر ، حین بازنشستگی ، پسر خود را به عنوان فرد واجد صلاحیت ، به سازمان ثبت اسناد و املاک معرفی نماید . همچنین ، فوت سردفتر نیز موجب انتقال حق سردفتری به ورثه شده و ایشان می توانند فردی را به سازمان معرفی کنند . التبه ، طبق طرح تسهیل صدور مجوز کسب و کار ، شرایط انتقال سردفتری از پدر به پسر ، قبولی فرزند در آزمون است .

دفاتر اسناد رسمی ، که به آنها ، دفترخانه یا محضر هم گفته می شود ، یکی از نهادهایی هستند که زیر مجموعه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور قرار دارد و سازمان ثبت اسناد و املاک نیز ، خود یکی از زیر مجموعه های قوه قضاییه می باشد . دفاتر اسناد رسمی ، از طریق افراد دارای صلاحیتی ، تحت عنوان سر دفتر و دفتر یار ، خدماتی در زمینه ثبت املاک و اسناد ، ارائه می دهند و حق الزحمه ای که دریافت می کنند ، مطابق تعرفه ای است که از طرف سازمان ثبت اسناد تعیین می شود .

یکی از مباحث مهمی که در حال حاضر ، پیرامون صدور مجوز فعالیت یا تاسیس دفاتر اسناد رسمی وجود دارد ، آن است که بر اساس قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران ، مجوز تاسیس دفترخانه ، قابل نقل و انتقال به دیگران می باشد و حتی بدون اینکه آزمون خاصی از انتقال گیرنده گرفته شود ، می توانند مجوز ادامه فعالیت دفترخانه را داشته باشند . البته ، معمولا ، انتقال سردفتری از پدر به پسر ، صورت می گیرد که این موضوع ، به لحاظ عدالت قانونی ، محل تامل جدی است .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که قانون انتقال سردفتری از پدر به پسر چیست و نحوه آن به چه صورت است . در ادامه ، به این موضوع نیز پرداخته می شود که آیا انتقال حق سردفتری از پدر به پسر ، در حال حاضر ، مجاز است یا خیر .

قانون انتقال سردفتری از پدر به پسر

قوه قضاییه ، سازمان های تخصصی مختلفی دارد که از طریق آن ، امور قضایی ، تامینی و تربیتی را انجام می دهد ؛ از جمله سازمان زندان ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور ، سازمان پزشکی قانونی ، سازمان بازرسی کل کشور ، سازمان قضایی نیروهای مسلح و نیز ، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور . از جمله وظایف سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، می توان به ثبت معاملات ، املاک ، قراردادها و مواردی از این قبیل ، اشاره نمود .

در این میان ، نقش دفاتر اسناد رسمی ، به عنوان یکی از نهادهای زیر مجموعه سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، بسیار مهم است . در خصوص دفاتر اسناد رسمی ، قانونی ، تحت عنوان « قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران » ، در سال 1354 ، به تصویب رسیده است که قانون حاکم بر فعالیت دفاتر اسناد رسمی می باشد . اما سوالی که در خصوص این دفترخانه ها مطرح می باشد ، آن است که آیا انتقال سردفتری از پدر به پسر امکان پذیر است ؟

برای پاسخ دادن به این سوال ، می بایست به قانون مذکور ، مراجعه نمود . در این قانون ، ماده ای در خصوص انتقال حق یا مجوز سردفتری به دیگران ، پیش بینی شده است و علاوه بر این ، امتیاز یا مجوز سردفتری ، قابل به ارث رسیدن نیز می باشد . لذا بر اساس این ماده قانونی ، می توان از حق انتقال سردفتری از پدر به پسر ، سخن گفت . بر اساس ماده 69 این قانون ، نحوه انتقال سردفتری از پدر به پسر ، چنین پیش بینی شده است :

سردفتر شاغلی که به سن بازنشستگی رسیده و بازنشسته می شود ، می تواند شخصی را که بر اساس مقررات این قانون ، واجد صلاحیت است ، برای تصدی امور مربوط به دفترخانه اسناد رسمی ، به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، معرفی کند تا شخص مذکور ، از این طریق ، بتواند امور مربوط به دفترخانه را انجام بدهد .

لذا ، می توان گفت که بر اساس این قانون ، سردفتران اسناد رسمی ، می توانند اقدام به انتقال امتیاز سردفتری به شخص دیگری نمایند ؛ حال این شخص ، می تواند از نزدیکان یا خویشاوندان سردفتر ، همچون فرزندان وی بوده و یا اینکه حتی شخصی غریبه باشد و به همین دلیل ، امروزه ، مجوز سردفتری ، بر خلاف مجوز تاسیس دفاتر الکترونیک خدمات قضایی ، قابل نقل و انتقال یا فروش به اشخاص دیگر می باشد ؛ البته با پرداخت هزینه های گزاف .

معمولا ، انتقال سردفتری ، به اشخاص معتمدی ، همچون فرزندان صورت می گیرد و به همین دلیل ، در قسمت های بعدی ، نحوه انتقال حق سردفتری از پدر به پسر را بر اساس قانون ، توضیح داده و سپس ، به این سوال پاسخ می دهیم که آیا انتقال حق سردفتری از پدر به پسر در حال حاضر مجاز است یا خیر .

نحوه انتقال سردفتری از پدر به پسر

همانطور که در قسمت قبل توضیح داده شد ، انتقال سردفتری از دفتردار به اشخاص دیگر ، همچون فرزندان پسر ، به استناد قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران مصوب 1354 ، صورت می گیرد . علاوه بر این ، بر اساس ماده قانونی مربوطه ، امکان به ارث گذاشتن امتیاز سردفتری نیز ، وجود دارد . به همین دلیل ، در این قسمت ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که نحوه انتقال سردفتری از پدر به پسر ، چگونه است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یکی از روش های انتقال سردفتری از پدر به پسر ، به این صورت است که سردفتر ، قبل از تاریخ بازنشستگی خود ، می تواند شخصی که واجد صلاحیت است را ، به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، معرفی کند . در صورتی که بازنشستگی سردفتر ، اجباری یا الزامی باشد ، این معرفی ، باید ظرف 2 ماه قبل از بازنشستگی ، صورت گیرد و در غیر این مورد ، باید معرفی شخص واجد صلاحیت ، ضمن تقاضای بازنشستگی به عمل آید .

علاوه بر این ، همانطور که اشاره شد ، نحوه انتقال سردفتری از پدر به پسر ، می تواند به شکل ارث رسیدن امتیاز سردفتری نیز باشد . بر اساس این قانون ، ورثه سردفتر متوفی ، تا مدت شش ماه از تاریخ فوت سردفتر ، می توانند همگی با هم ، اقدام به معرفی شخص واجد صلاحیت نمایند تا شخص مزبور ، به جای سردفتر متوفی ، امتیاز دفترخانه را به دست آورده و امور مربوط به تنظیم سند رسمی را انجام بدهد .

البته ، در صورتی که در این مهلت تعیین شده ، ورثه ، شخصی را برای تصدی امور دفترخانه اسناد رسمی معرفی نکنند ، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، می تواند به جای آنها ، تصمیم گیری نموده و تصدی دفترخانه را با رعایت قانون ، به شخص دارای صلاحیت ، واگذار نماید و دیگر ورثه ، امکان اعتراض نسبت به موضوع را نخواهند داشت . البته ، ورثه نیز می توانند اقدام به فروش امتیاز دفتر اسناد رسمی نمایند .

آیا انتقال سردفتری از پدر به پسر در حال حاضر مجاز است

در قسمت های قبل ، به بررسی قانون انتقال سردفتری از پدر به پسر پرداخته و شرایط و نحوه آن را بر اساس قانون ، مورد بررسی قرار دادیم . با این حال ، ایجاد انحصار در خصوص انتقال حق سردفتری از پدر به پسر ، به نوعی با قانون اساسی و سیاست های کلی اقتصادی تعیین شده در اصل 44 ، دارای مغایرت است و به همین دلیل ، این سوال مطرح می شود که آیا انتقال سردفتری از پدر به پسر ، در حال حاضر مجاز است ؟

در پاسخ به این سوال ، باید گفت که در حال حاضر نیز ، به استناد ماده 69 قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران ، انتقال سردفتری به شخص دارای صلاحیت ، اعم از فرزند پسر یا سایر اشخاص ، امکان پذیر است . با این حال ، در راستای رفع انحصار در این حوزه ، تلاش هایی صورت گرفته است تا انتقال حق سردفتری از پدر به پسر یا سایر اشخاص ، دیگر امکان پذیر نباشد و در واقع ، اعطای مجوز سردفتری ، با استفاده از ضوابط قانونی ، صورت گیرد .

یکی از این تلاش های قانونی ، طرح تسهیل صدور برخی از مجوزهای کسب و کار می باشد که علاوه بر حذف انتقال حق سردفتری به سایرین و نیز رفع انحصار در برگزاری آزمون وکالت ، گرفتن مجوز برای فعالیت های قانونی اشخاص را ساده تر می سازد . بر اساس ماده 5 این طرح ، در خصوص حذف انحصار سردفتری و ممنوعیت انتقال حق سردفتری از پدر به پسر ، چنین مقرر شده است :

سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، موظف است که هر سال ، اقدام به برگزاری آزمون سردفتری و دفتریاری نماید و افرادی که با مطالعه منابع آزمون سردفتری اسناد رسمی و شرکت در این آزمون ، امتیاز لازم را کسب کنند ، پذیرفته شده ، تلقی می شوند و می توانند جهت طی مراحل بعدی ، به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه نمایند و هر گونه انتقال امتیاز سردفتری از پدر به پسر ، منوط به قبولی انتقال گیرنده ، در این آزمون است .

لازم به ذکر است که طرح تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار ، در حال بررسی توسط شورای نگهبان است و هنوز ، به تایید نهایی شورای نگهبان ، نرسیده و جنبه قانونی ، نیافته است . لذا ، در خصوص پاسخ به این سوال که آیا انتقال حق سردفتری از پدر به پسر ، در حال حاضر ، مجاز است یا خیر ، باید منتظر بود و دید که آیا شورای نگهبان ، طرح مذکور را تایید می کند یا خیر . در صورت تایید شورای نگهبان ، این طرح ، جنبه قانونی به خود گرفته و لازم الاجرا می باشد ؛ به این معنا که دیگر ، انتقال سردفتری از پدر به پسر ، از طریق آزمون ، خواهد بود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه انتقال سردفتری از پدر به پسر در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون نحوه انتقال سردفتری از پدر به پسر پاسخ دهند .