مبایعه نامه املاک چیست و قوانین آن

مبایعه نامه املاک ، سند عادی است که با استفاده از آن ، می توان قرارداد بیع منعقد نمود و یک ملک در عوض پرداخت بهای آن ، توسط فروشنده به خریدار انتقال می یابد . قوانین مبایعه نامه ملک ، عمدتا ناظر بر ضوابطی است که در قانون مدنی ، برای عقد بیع تعیین شده است . طرفین قرارداد ، قبل از مراجعه به بنگاه برای تنظیم مبایعه نامه ، می توانند نمونه آن را مشاهده نمایند تا با شرایط و قوانین مربوطه ، آشنا شوند .

خرید و فروش املاک ، اعم از مسکونی یا تجاری ، حتی با وجود تورم کنونی ، رواج نسبتا وسیعی در جامعه داشته و حجم بالایی از معاملات مربوط به اموال غیر منقول را به خود اختصاص داده است . خرید و فروش ، همان عقد بیع است که بر اساس آن ، یکی از طرفین ، مالکیت مالی را در ازای پرداخت بهای مشخص ، به شخص دیگری ، واگذار می نماید . احکام مربوط به عقد بیع و فروش املاک را می توان در قانون مدنی ، مورد بررسی قرار داد .

در حال حاضر ، فروش املاک ، از طریق تنظیم سندی ، تحت عنوان مبایعه نامه ، انجام می گیرد که معمولا ، در دفاتر املاک ، میان طرفین منعقد می شود و به موجب آن ، ملکی ، به شخص دیگری ، فروخته می شود . نظر به اهمیت معاملات ملکی و مبلغ نسبتا زیادی که برای خرید و فروش املاک ، هزینه می شود ، آشنایی با مبایعه نامه املاک و قوانین مربوط به آن ، امری ضروری است ؛ چرا که هر یک از طرفین ، می توانند در مبایعه نامه املاک ، شرایط مد نظر خود را ، تعیین نموده ، به نحوی که از اختلافات بعدی ، پیشگیری شود .

به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوعات بپردازیم که مبایعه نامه املاک چیست و چه احکامی دارد . سپس ، قوانین مربوط به تنظیم این نوع از  مبایعه نامه را مورد بررسی قرار داده و در خاتمه نیز ، یک نمونه مبایعه نامه املاک ، برای مشاهده و دانلود ، ارائه خواهد شد .

مبایعه نامه املاک چیست

در قانون مدنی ، انواع مختلف عقود و قراردادها ، مورد پیش بینی قرار گرفته است ؛ اعم از عقد اجاره ، عقد صلح ، عقد هبه ، عقد قرض ، عقد رهن و غیره ، که هر کدام از قراردادهای مذکور ، احکام و قوانین مربوط به خود را دارند . در میان این قراردادها ، عقد بیع یا خرید و فروش ، یکی از مهم ترین و پرکاربردترین عقود و قراردادهایی است که در قانون مدنی ، بیان شده است .

عقد بیع ، همان عقد خرید و فروش است و به طور کلی ، در توضیح اینکه بیع یعنی چه ، باید گفت که در این قرارداد ، شخصی ، در ازای دریافت کردن مبلغ مشخصی ، مالکیت مالی را به دیگری ، انتقال می دهد . با این تعریف از عقد بیع ، مشخص می شود که این عقد ، در خرید و فروش هر نوع وسیله و کالایی ، می تواند مورد استفاده قرار گیرد و تفاوتی هم ندارد که عقد بیع ، مربوط به اموال منقول و یا اموال غیر منقول باشد .

با این حال ، در این مقاله ، قصد داریم به بررسی عقد بیع در مورد یکی از اموال غیر منقول ، یعنی املاک پرداخته و به این سوال پاسخ دهیم که مبایعه نامه املاک چیست . در توضیح این مطلب که مبایعه نامه املاک چیست ، باید گفت که مبایعه نامه املاک ، همان سند و قراردادی است که مفاد عقد بیع املاک ، بر روی آن نوشته می شود و به موجب آن ، مالی فروخته می شود . البته ، مبایعه نامه یا سند بیع ، برای هر نوع خرید و فروشی می تواند مورد استفاده قرار بگیرد ؛ اما تنظیم مبایعه نامه برای فروش املاک ، کاربرد وسیعی دارد .

تنظیم مبایعه نامه برای املاک ، به این معنا است که طرفین عقد بیع ، ضمن در نظر گرفتن قانون ، شرایط مد نظر خود برای خرید و فروش املاکی را بر روی سند مشخصی ، درج می کنند تا آثار عقد بیع ، از آن ناشی شود و خریدار ، متعهد به پرداخت بهای ملک به فروشنده شده و فروشنده نیز ، مالکیت ملک را به خریدار انتقال بدهد . البته ، گاهی ، مبایعه نامه و قولنامه ، با هم اشتباه گرفته می شوند و به جای هم به کار می روند ؛ در صورتی که مبایعه نامه و قولنامه املاک ، یکی نیستند .

تفاوت مبایعه نامه و قولنامه ، آن است که در قولنامه ، صرفا طرفین ، با همدیگر قول و قرار می گذارند که در شرایط خاصی ، با هم عقد بیع منعقد نمایند ؛ در صورتی که هنوز عقد بیع ، میان آنها بسته نشده است . در حالی که بیع نامه یا مبایعه نامه ، همان عقد بیع است که به موجب آن ، مالی به دیگری فروخته شده و در ازای پرداخت بها ، به ملکیت وی در می آید .

تنظیم مبایعه نامه برای املاک ، این حسن را دارد که طرفین ، در موقع تنظیم نمونه مبایعه نامه ، کلیه شرایط مورد نظر خود را در آن درج کرده و در خصوص جزئیات مربوط به خرید و فروش ملک ، به توافق می رسند . این مبایعه نامه ، معمولا در دفتر املاک ، توسط طرفین ، به تنظیم می رسد و در صورتی که قوانین مربوط به مبایعه نامه در تنظیم آن مورد توجه قرار گیرد ، می تواند منشاء آثار حقوقی مهمی برای طرفین شده و از اختلافات بعدی ، جلوگیری کند .

قوانین مبایعه نامه املاک

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که مبایعه نامه املاک چیست . همانطور که گفته شد ، مبایعه نامه ، با قولنامه ، تفاوت داشته و در صورتی که برای خرید و فروش ملک ، مبایعه نامه منعقد شود ، به معنای آن است که طرفین ، با هم ، عقد بیع منعقد نموده اند و مالکیت ملک مورد نظر ، در مقابل عوض مال ، به خریدار انتقال می یابد .

بر این اساس ، می توان گفت انعقاد مبایعه نامه ، تابع قوانین عقد بیع است که در قانون مدنی ، به صورت مفصل ، شرایط عقد بیع و نیز اوصاف عقد بیع ، بیان شده است . در این قسمت ، برخی از مهم ترین قوانین مبایعه نامه املاک را مورد بررسی قرار می دهیم .

یکی از مهم ترین قوانین مبایعه نامه املاک ، آن است که طرفین قرارداد ، به صورت دقیق ، در قرارداد ، تعیین شوند و موقع تنظیم مبایعه نامه املاک در بنگاه املاک ، حتما هویت خریدار یا فروشنده ، احراز گردد تا از مشکلات حقوقی همچون کلاهبرداری ، فروش مال غیر و مواردی از این قبیل ، جلوگیری شود .

یکی دیگر از قوانین مبایعه نامه املاک ، تعیین دقیق مشخصات ملکی است که قرار است خریداری شود . به این معنا که تمام جزئیات مربوط به املاک ، اعم از مشخصات ملک ، امکانات آن ، وام دار بودن یا نبودن و کلیه موارد پر اهمیت ، حین سند مبایعه نامه ، درج شود . به این دلیل که گاهی به علت مشخص شدن وجود عیب و نقص در ملک ، ممکن است خریدار ، حق فسخ قرارداد را داشته باشد .

از دیگر قوانین مبایعه نامه املاک ، تعیین کردن بها یا عوض قرارداد می باشد که باید در تنظیم مبایعه نامه املاک ، به آن توجه داشت . در صورتی که از پرداخت های غیر نقدی ، همچون چک برای پرداخت عوض معامله استفاده می شود ، می بایست مشخصات چک به صورت دقیق ، ذکر شود . همچنین ، لازم است که شرایط مربوط به تحویل ملک نیز به صورت روشن ، در مبایعه نامه درج گردد .

از دیگر قوانین مربوط به تنظیم مبایعه نامه املاک ، آن است که مبایعه نامه ، نوعی عقد لازم است ؛ به این معنا که طرفین ، صرفا در صورتی می توانند از عمل کردن به آن خودداری کنند که یکی از شرایط فسخ قرارداد وجود داشته باشد یا اینکه هر دوی طرفین ، بر فسخ قرارداد ، رضایت داشته باشند .

البته ، در صورتی که فروشنده ، تعهدات خود را در خصوص تنظیم سند رسمی و انتقال مالکیت به خریدار انجام نداد ، می توان در دادگاه ، به استناد مبایعه نامه ، دعوای الزام به تنظیم سند رسمی را اقامه نمود . در صورتی هم که خریدار ، وجه تعیین شده در مبایعه نامه را پرداخت نکند ، می توان ضمانت اجرایی تعیین نمود که بر اساس آن ، ملزم باشد به ازای هر روز تاخیر در پرداخت ، مبلغی را به عنوان جریمه ، پرداخت کند که به آن وجه التزام گفته می شود و یا اینکه فروشنده در دادگاه ، دعوای مطالبه ثمن قرارداد را اقامه کند .

یکی از قوانین مهم دیگر در خصوص مبایعه نامه املاک ، آن است که پس از مراجعه به دفترخانه و دادن وکالت فروش ملک به خریدار ، در صورت عدم تنظیم مبایعه نامه ملک ، هنوز هم خریدار ، مالک قطعی ملک مورد نظر محسوب نمی شود . یعنی ، تا قبل از اینکه سند رسمی تنظیم شده باشد ، سند ملکی ، به صورت رسمی بنام خریدار در نیامده و می بایست از طریق دفاتر اسناد رسمی ، سند رسمی برای ملک اخذ کرد . پس در این صورت ، مبایعه نامه املاک ، صرفا یک سند عادی است ؛ هرچند به استناد آن ، می توان دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی داد .

به یاد داشته باشید که در تنظیم نمونه مبایعه نامه ملک ، طرفین ، می توانند هرگونه شرایط دیگری را که می خواهند ، ذیل نمونه مبایعه نامه املاک ، درج نموده و به آن ، پایبند شوند ؛ البته به این شرط که موارد ذکر شده ، با قانون ، مغایرت نداشته باشد . در هر حال ، برای تنظیم قرارداد ، می بایست قوانین مبایعه نامه املاک را به صورت دقیق مورد توجه قرار داد تا از دعاوی احتمالی بعدی در این خصوص ، جلوگیری شود .

دانلود نمونه مبایعه نامه املاک

در قسمت های قبل ، به بررسی مبایعه نامه املاک و قوانین مبایعه نامه املاک پرداخته و برخی از نکات مهم در خصوص این موضوع ، توضیح داده شد . همانطور که می دانیم ، در حال حاضر ، انعقاد مبایعه نامه ملکی ، در دفاتر املاک یا بنگاه ها به عمل می آید و طرفین ، با تعیین شرایط مورد نظر و امضای نمونه مبایعه نامه املاک ، با هم عقد بیع منعقد می نمایند که این مبایعه نامه ، نوعی سند عادی است . در تنظیم نمونه مبایعه نامه املاک ، می بایست شهودی نیز ، حاضر بوده و ذیل آن را امضا کنند .

در این قسمت ، قصد داریم برای آشنایی بیشتر مخاطبین محترم ، نمونه مبایعه نامه املاک را برای مشاهده و دانلود ، ارائه نماییم . اما قبل از ارائه نمونه مبایعه نامه املاک ، باید به این نکته توجه داشت که در حال حاضر ، مبایعه نامه هایی که در بنگاه های املاک تنظیم می شوند ، در سامانه مخصوص ، به ثبت می رسند که پس از آن ، کد رهگیری 13 رقمی مربوط به آن ، به فروشنده و خریدار ، پیامک می شوند و از طریق آن ، می توان اقدام به استعلام قرارداد املاک از طریق کد ملی و کد رهگیری نمود .

ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که قبل از امضای مبایعه نامه و اقدام به انعقاد عقد بیع ، بهتر است که نمونه مبایعه نامه املاک را به صورت دقیق ، مطالعه کرده تا از رعایت قوانین مبایعه نامه املاک ، اطمینان حاصل نمایید و مطمئن شوید که تمام شروط مد نظر ، به صورت دقیق ، در بیع نامه تنظیم شده ، درج شده است . پس از امضای نمونه مبایعه نامه املاک ، یک نسخه از مبایعه نامه تنظیم شده را ( که دارای کد رهگیری و هولوگرام است ) دریافت کنید تا در صورت لزوم ، بتوانید به آن استناد نمایید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص مبایعه نامه املاک و قوانین آن در کانال تلگرام حقوق قراردادها و عقود عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مبایعه نامه املاک و قوانین آن پاسخ دهند .