دینا / خانواده / نفقه / مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند

مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند

به موجب قانون مدنی، پرداخت نفقه فرزند با پدر است. اما ممکن است او با داشتن استطاعت مالی، از پرداخت نفقه خودداری کند. حکم ندادن نفقه فرزند، در قانون مجازات اسلامی و حمایت از خانواده، حبس تعزیری درجه 6 است. برای طرح شکایت از پدر، باید یک شکواییه، توسط خود فرزند، در صورت داشتن گواهی رشد یا مادر او در دفتر خدمات قضایی ثبت شود، تا روند رسیدگی در دادسرا و دادگاه کیفری انجام گیرد.

برای مشاوره مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند

از مهمترین تکالیفی که به موجب قانون، والدین در قبال فرزندان خود بر عهده دارند، فراهم آوردن محیطی برای رشد آنها است، آنها باید نیاز های مالی فرزندان را برطرف کنند. که این نیاز ها شامل خوراک، پوشاک، مسکن و غیره می شود. برطرف کردن این امور، نیازمند هزینه کردن مالی است که عرفا به آن نفقه گفته می شود.

در کشور ما، به دلیل اینکه مسئولیت مالی خانواده در درجه اول بر عهده پدر خانواده است ، او موظف است تا علاوه بر پرداخت نفقه زوجه، به اولاد یا فرزندان خود نیز نفقه بدهد. به لحاظ حقوقی ، الزام مرد به پرداخت نفقه فرزندان، در قانون مدنی مطرح شده است و در صورت فوت او یا عدم توانایی مالی، پرداخت به اجداد پدری، مادر، اجداد مادری واگذار می شود. اما اگر پدر با وجود استطاعت مالی، از پرداخت نفقه ممانعت ورزد، مجازاتی برای او در قانون در نظر گرفته شده است.

با توجه به اهمیت این موضوع ، در این مقاله قصد داریم به توضیحاتی در خصوص جرم عدم پرداخت نفقه فرزند و مجازات آن بپردازیم و در ادامه، چگونگی شکایت از این جرم و نحوه رسیدگی به آن را مورد بررسی قرار دهیم.

جرم عدم پرداخت نفقه فرزند

به موجب ماده 1199 قانون مدنی، پرداخت نفقه فرزند، بر عهده پدر است. اما در صورتی که پدر، فوت کرده باشد یا توانایی پرداخت نفقه نداشته باشد، این وظیفه، به ترتیب بر عهده اجداد پدری، مادر، اجداد مادری قرار می گیرد. مواردی که شامل نفقه اقارب می شود، در ماده 1204 قانون مدنی، بیان شده اند: "مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق "

براساس تعریفی که در ماده 2 قانون مجازات اسلامی، از جرم ارائه شده است" هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است، جرم محسوب می شود." بنابراین، ترک فعلی، که دارای عنصر قانونی باشد، می تواند جرم تلقی بشود. عدم پرداخت نفقه به فرزند، نوعی ترک فعل محسوب می شود، که در قانون مجازات اسلامی، نیز برای آن، مجازات تعیین شده است.

در پاسخ به این سوال که چگونه نفقه ندهیم، باید گفت، مرد، در صورتی، می تواند، نفقه زن و فرزندان خود را نپردازد و با ضمانت اجرای عدم پرداخت نفقه، نظیر حبس روبرو نگردد که شرایط عدم پرداخت نفقه زن و فرزند، وجود داشته باشد.

در بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، عدم پرداخت نفقه فرزند، به عنوان کسی که پرداخت نفقه به او واجب است، برای پدر، الزامی تعیین شده و عدم انجام آن، جرم انگاری شده است. به موجب ماده 642 قانون تعزیرات، هرکس با داشتن استطاعت مالی، از پرداخت نفقه فرزند خود امتناع ورزد، د‌‌اد‌‌گاه، او را از سه ماه و یک ‌روز تا پنج ماه حبس محكوم می‌ کند‌‌. همچنین، ماده 53 قانون حمایت از خانواده مصوب 1391، پدر را در صورت عدم پرداخت نفقه و به شرط داشتن استطاعت مالی، به حبس تعزیری درجه 6 محکوم می کند.

مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند

همان طور، که در بخش قبل توضیح دادیم، پرداخت نفقه فرزند براساس قانون، بر عهده پدر او است و عدم انجام آن به موجب قانون، جرم تلقی شده و برای آن، مجازات مقرر شده است. دو قانون، یعنی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و قانون حمایت از خانواده مصوب 1391، برای جرم ندادن نفقه فرزند، مجازات تعیین کرده اند. اما قانون حمایت از خانواده، چون قانون خاص است، قانون مجازات اسلامی که قانون عام بوده را تخصیص زده و مجازات تعیین شده در این ماده ، در مورد متهم اعمال می شود.

بر اساس ماده 53 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، مجرم به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود. که این مجازات، به موجب ماده 19 قانون مجازات اسلامی برابر با حبس بیش از شش تا دو سال است. فلذا، فرزندان می توانند با استناد به این ماده از پدر خود در صورت عدم پرداخت نفقه شکایت کنند.

باید به این نکته اشاره شود، که براساس ماده 53 قانون حمایت از خانواده، تعقيب كيفری منوط به شكايت شاكی خصوصي است و درصورت گذشت فرزند از شكايت، در هر زمان تعقيب جزایی يا اجرای مجازات موقوف مي شود. همچنین، به موجب تبصره همین ماده، فرزندان حاصل از لحاق مصنوعی نیز مشمول مقررات این ماده هستند.

نحوه شکایت از جرم عدم پرداخت نفقه فرزند

برای شکایت از پدر در خصوص عدم پرداخت نفقه فرزند، دو گروه می توانند با تنظیم شکواییه عدم پرداخت نفقه فرزند، علیه پدر اقامه دعوا کنند:

اولا، اگر کودک به سن 18 سال تمام رسیده باشد و یا گواهی رشد دریافت کرده باشد، خود او می تواند برای عدم پرداخت نفقه، طرح دعوا کند.

دوما، اگر فرزند دختر ، دارای سن کمتر از 9 سال و پسر ، دارای سن کمتر از 15 سال باشد، کسی که وظیفه نگهداری و حضانت فرزند بر عهده او است، مانند مادر کودک ، می تواند برای دریافت نفقه او علیه پدر اقامه دعوا کند.

به موجب ماده 53 قانون حمایت از امور خانواده، شروع تعقیب کیفری متهم، نیازمند شکایت کیفری شاکی است و چون از دعاوی قابل گذشت است، هر زمان که شاکی گذشت کند، تعیقب جزایی و مجازات موقوف خواهد شد. برای شکایت از این جرم، خود فرزند اگر دارای گواهی رشد است و یا مادر صغیر، باید یک شکواییه تنظیم کنند. سپس باید شکواییه را در دفاتر خدمات قضایی به ثبت برسانند تا روند دادسی از طریق دادسرا و دادگاه صورت بگیرد.

نحوه رسیدگی به جرم عدم پرداخت نفقه فرزند

شکایت از پدر، به علت عدم پرداخت نفقه در قالب تنظیم شکواییه الزام به پرداخت نفقه فرزند است. همان طور، که در بخش قبل توضیح دادیم ، تنظیم شکواییه یا توسط خود فرزند یا مادر او صورت می گیرد. بعد از تنظیم آن، باید به دفاتر خدمات قضایی، مراجعه کنند و شکواییه خود را به ثبت برسانند، که ثبت آن به صورت آنلاین و الکترونیکی است. دفاتر خدمات قضایی به ترتیب شکواییه ها را به دادسرا صالح برای رسیدگی، ارسال می کنند. که در اینجا، دادسرا صالح برای رسیدگی، دادسرا محل وقوع جرم، یعنی اقامتگاه پدر است.

در دادسرا، دادیاران تحقیقات مقدماتی در خصوص شکایت از جرم عدم پرداخت نفقه را به عمل می آورند. و شرط لازم برای پرداخت نفقه، یعنی استطاعت مالی پدر را بررسی می کنند. سپس، اگر توانایی مالی پدر، برای پرداخت نفقه برای دادسرا به اثبات برسد؛ پرونده همراه با رای قرار جلب به دادرسی، برای صدور رای نهایی به دادگاه کیفری فرستاده می شود.

باید به این نکته اشاره شود، که اگر فرزند صغیر نبوده و دارای گواهی رشد است و خود او شاکی باشد، وضعیت او نیز باید بررسی شود. یعنی اگر پسر باشد سن وی و وضعیت اشتغال به تحصیلش و اگر دختر باشد وضعیت تاهل او مورد بررسی قرار می گیرند، این موارد، ملاک هایی برای محق بودن دریافت نفقه هستند.

در دادگاه کیفری، بعد از دریافت پرونده، دادگاه دستور احضار شاکی و متهم و تعیین وقت رسیدگی را صادر می نماید. سپس با بررسی اظهارات ایشان و تحقیقات صورت گرفته توسط دادسرا ، اقدام به صدور حکم ندادن نفقه فرزند می نماید و در صورت اثبات استطاعت مالی پدر، برای پرداخت نفقه فرزند، وی را به مجازات مقرر در قانون محکوم می کند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند در کانال تلگرام مشاور حقوق خانواده مراجعه کنید . کارشناسان مرکز مشاور حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند پاسخ دهند .

سوالات متداول

1- جرم عدم پرداخت نفقه فرزند چیست؟

پرداخت نفقه فرزند بر عهده پدر است که اگر او با وجود داشتن استطاعت مالی از پرداخت آن خودداری کند به جرم عدم پرداخت نفقه مبادرت ورزیده است که در متن مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.

2- مجازات جرم ندادن پرداخت نفقه فرزند چیست؟

در قانون مجازات اسلامی و حمایت از خانواده برای ندادن نفقه اولاد علاوه بر الزام به پرداخت حبس تعزیری پیش بینی شده است که در متن مقاله به صورت کامل توضیح داده شده است.

3- نحوه شکایت از جرم عدم پرداخت نفقه فرزند چیست؟

مادر فرزند یا خود او برای طرح شکایت با تنظیم شکواییه و ثبت آن در دفاتر خدمات قضایی شکایت خود را طرح می کنند که روند آن به صورت کامل در مقاله توضیح داده شده است.

برای مشاوره مجازات عدم پرداخت نفقه فرزند

نظرات کاربران

تعداد کل نظرات: 67

زهرا

1402/04/29

سلام بنده سال نود طلاق رفتم و مهریه خود را بخشیده ام و آن زمان دادگاه حضانت تنها فرزند هشت ماهه پسر را به من که مادر می‌باشم واگذار کرد و نفقه فرزند را برعهده پدر نوشته است الان فرزند پسر من اوتیسم و معلول ذهنی شدید می‌باشد و ۱۳سال سن دارد و هزینه ها و مخارجش با بچه های عادی فرق دارد خودم مستاجر هستم و پدرش ازدواج مجدد نموده و یک فرزند دختر شش ساله از همسر جدیدش دارد خودش شغل بازاری دارد و حتی تمکن مالی هم دارد ولی از دادن نفقه فرزند خودداری می‌کند و حتی بنده را تهدید میکند و فحاشی میکند و میگوید ببر بزار بهزیستی من نمیتوانم نفقه پرداخت کنم و حتی میگوید یا خودت نگه دار یا ببر بهزیستی برایم مهم نیست من بچه معلول ذهنی و اوتیسم نمی‌خواهم لطفاً بنده را راهنمایی بفرمایید مرسی با تشکر

پاسخ مشاور: با سلام. دادخواست مطالبه نفقه فرزندتون رو بدید تمکن مالی کرد رو هم اثبات کنید و نیازهای بچه رو هم درج کنید رای میگیرید ایشون موظف به پرداخت هستن

خانی‌ام

1402/04/29

سلام من 19 سالمه پدر و مادرم وقتی 6 سالم بود جداشدن و پدرم تو 8 سالگی منو ترک کرد و من تنها بزرگ شدم حتی اون زمان که یارانه 45 تومن بود همونم نمیداد به زور تا کلاس دهم تحصیل کردم این وسط تکلیف من چیه میتونم از پدرم به عنوان حق فرزندی شکایت کنم لطفا راهنماییم کنین دوست عزیز

پاسخ مشاور: با سلام. حق فرزندی در قانون مفهومی ندارد اما میتوانید درخواست نفقه نمایید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی رفته و دادخواست مطالبه نفقه ثبت کنید.

طاهرمحمدی

1402/04/11

سلام ودرود .بنده ۱۲سال پیش جدا شدم تا ۹سالگی دخترم رو خودم و بعد با همسر جدیدم بزرگ کردیم بعدا درخواست کرد که به پیش مادرش بره منم موافقت کردم.مادرش به من دستخطی داده که هیچوقت دنبال نفقه نمیاد و ۷ ۸ شاهد هم امضا کردن الان که دارای ۲ فرزند دیگه هم هستم شکایت کرده و یه ۱۳ ملیون برای پارسال گرفته.. من هم مستاجرم و کارگر الان ماهی ۲ملیون بسته آن. اولا اون دستخط و شاهد میتونه به من کمک کنه؟؟ و چطوری باید اثبات کنیم که توان پرداخت نداریم.در ضمن دادگاه آخر تو برگه نوشتم که دارای دوفرزند دیگه هستم...اون دستخط رو هم تازه پیدا کردم ممنون میشم راهنمایی کنید این زندگیم هم درخطر افتاده..

پاسخ مشاور: با سلام. نفقه تکلیف شما است و ساقط نمیشه و مادر نمیتونه حق فرزند خودش رو ساقط کنه اما، در خصوص مبلغ شما میتونید درخواست تعدیل بکنید و به رای قبلی هم اعسار بزنید اگر هنوز 13 تومان رو پرداخت نکردین دوست عزیزم شرط پرداخت نفقه فرزند یا اقارب، این هست که اولا فرزند خودش توان کارکردن نداشته باشه یا اگر داره نتونه با اون کار مخارج زندگیش رو تامین کنه ثانیا شما که منفق هستین با دادن نفقه در تنگنا و مشقت قرار نگیرین و کلا استطات مالی داشته باشین درخواست تعدیل بدین، لیست اموال، صورت بدهی ها و وام ها، مدارک مثبت میزان اجاره خانه، استشهادیه و فیش حقوقی و ادعاهایی که دارین رو جمع آوری و مکتوب کرده و از طریق دفاتر خدمات قضایی برای تعدیل میزان نفقه (2 میلیون) یا اعسار، در خصوص 13 میلیون تومان یا هر دو اقدام کنید.

ابوالفضل

1402/02/09

سلاممن22سالم هست و کارمند هستم پدر و مادرم وقتی که 6ماهه بودم جدا شدن الان هم بابام یک ریال هم بهم کمک نمیکنه با توجه به اینکه من خودم کارمند هستم و حقوق دریافت میکنم بازم میتوان از پدرم برای دریافت نفقه شکایت کنم

پاسخ مشاور: با سلام. منعی در خصوص شکایت نیست ولی بعید است قاضی رای دهد چون توان کار کردن و گذران امور خود را دارید مگر اثبات کنید درآمد شما برای گذران امورتان کافی نیست یا اصلا اشاره ای به شغل داشتن نکنید و پدر نیز نتواند اثبات کند معسر است و در صورت دادن نفقه به شما در تنگنا قرار می گیرد.

ساره

1400/02/18

سلام خسته نباشید من ۲۰ سالمه چند سال پیش رفتیم از پدرم شکایت کردیم قاضی نفقه بندر و ۳۵۰ هزار کرد ، پدرم کلا یه بار پرداخت کرد نفقمو، میخواستم بدونم الان برم شکایت کنم این چند وقتی که نداره رو میتونم همرو بگیرم؟؟؟ و اینکه اگه برم شکایت کنم مبلغ نفقرو بیشتر میکنن؟؟ چون ماهی ۳۵۰ هزار تومن واقعا عادلانه نیست . ممنون میشم جواب بدید

مصطفی

1402/03/27

بله میشه در صورتی که پدرت وضع مالیش خوب باشه

بهزاد

1399/12/27

سلام خدمت کارشناس محترم.اگر زوج درخواست عدم تمکین بدهد ودادگاه درخواست زوج را رد کند وحکم به نفع زوجه صادر شود بدلیل ارائه فقط یک نامه پزشکی قانونی که حتی برای زوج محکومیت کیفری صادرنشده ودرکلانتری صلح سازش شده وزوجه رضایت داده پرونده مختومه شده ومربوط به گذشته است وچندین ماه بعد ازان موضوع بازوج زندگی مشترک داشته ودرحال حاضراقدام به گرفتن مهریه کرده ونمیخواهدزندگی کند دادگاه عدم تمکین به استناد نامه پزشکی قانونی که زوجه ارائه داده درخواست زوج را رد کرده وزوجه میخواهد به استناد همین رای دادگاه عدم تمکین که به نفعش صادر شده درخواست طلاق بدهد ایا قاضی دادگاه طلاق به استناد رای دادگاه عدم تمکین که به نفع زوجه صادرشده حکم طلاق راصادرمیکند؟؟

پاسخ مشاور: سلام پاسخ سوال شما داده شد

مجتبی

1399/12/12

سلام من همسرم را طلاق دادم و نفقه ی فرزندم رو تا 9 سالگی پرداخت کردم زن سابقم مانع ملاقات فرزندم شد و من نفقه ی فرزندم را 4 سال است که نپرداختم چون خودم توان مالی ندارم و 4نفر هستم خودم و حقوقی ندارم کارگرم و مستاجرهم هستم الان زن سابقم مرا شکایت کرده آیا نفقه ای به اوطعلق میگیرد?? ممنون میشم پاسخ مرا بدهید.

پاسخ مشاور: سلام بابت نفقه گذشته فرزند نمی توان طرح دعوا کرد چون از نوع نفقه اقارب است

یگانه

1399/12/11

با سلام . ببخشید همسر سابق من نفقه دخترمو نمیده ایا من با شکایت میتونم اون چند ماهی که نفقه نداده بگیرم؟؟

پاسخ مشاور: سلام نفقه فرزند، نفقه اقارب محسوب شده و تنها نفقه آینده آنها را می توان مطالبه نمود.

1399/11/25

سلام ببخشید من ۱۷ سالمه، و یه خواهر کوچک تر از خودم دارم، پدرم معتاده سرسختی هست چند باری هم کمپ ترک اعتیاد رفته اما دوباره شروع به مصرف مواد مخدر کرده وقتی که مواد میکشه توهم های شدیدی میزنه. با مطالعاتی که من داشتم حدس میزنم به احتمال خیلی زیاد بیماری اسکیزوفرنی داشته باشه. مادرم چند باری میخواست طلاق بگیره که با پادرمیونی عمه هام و مادربزرگم که خدا ازشون نگذره دوباره برگشتیم سر زندگی، راستش امروز مادر و پدرم بحثشون شد و پدرم مادرم رو تهدید کرد که از خونه پرتش میکنه بیرون منم طرف مادرم رو گرفتم و اون من رو مورد فحاشی خیلی بدی قرار داد و گفت دیگه رو من حساب نکن و فکر کن یتیمی رو هزینه هاتم حساب نکن البته که ما در گذشته زندگی خیلی سختی داشتیم و با اعتیاد پدرم اوضوع مالیمون خیلییی بد بود الان که خونمون رو فروختیم و اوضاعش کمی بهتر شده خیلی منت میذاره سر ما. میخواستم بدونم من الان باید چه کار کنم و اینکه هزینه های مدارس خاص مثل تیزهوشان هم جزو نفقه حساب میشه و نفقه دختر در حال حاضر چه قدره؟

پاسخ مشاور: سلام میزان نفقه را کارشناس تعیین می کند

سیدابراهیم حاجی پور

1399/05/25

باسلام واحترام در صورتیکه زوجین دارای فرزند مشترک باشند و زوجه ناشزه محسوب شده است و به زندگی مشترک مراجعه نمیکند آیا چون فرزند مشترک با زوجه است به ایشان نیز نفقه تعلق نمیگیرد ؟ ممنونم از پاسخگویتون

پاسخ مشاور: با سلام اول آنکه اثبات ناشزه بودن زوجه با زوج بوده و صرف آنکه زوجه در منزلی که همسرش معین کرده زندگی کند دال بر تمکین است مگر آنکه زوج بتواند عدم تمکین را اثبات کند اما اگر زوجه در منزل زوج زندگی نکرده و یا آنکه زوج بتواند عدم تمکین را اثبات نماید به زوجه نفقه تعلق نمی گیرد .

نمایش نظرات بیشتر...