عدم تمایل فرزند به ملاقات

عدم تمایل فرزند به ملاقات با پدر و مادر ، ممکن است به دلایلی همچون ترس ، استرس یا ناراحتی از ایشان ، رخ دهد . در چنین مواردی ، می توان با گرفتن نظریه روانشناس ، از دادگاه تقاضا نمود که مدت زمان ملاقات با کودک ، کاهش یابد . البته اگر امتناع از دیدار با پدر یا مادر ، به این دلیل باشد که والد دیگر ، از ملاقات با فرزند جلوگیری می کند، می توان اقدام به پیگیری حقوقی و کیفری موضوع نمود که در این صورت ، ممکن است ضمانت اجرای حبس یا جریمه نقدی ، اعمال گردد .

گاهی ، اختلافات و مشکلاتی که والدین ، در طول زندگی مشترک با آن مواجه می شوند ، مشکلات فراوانی برای فرزندان آنها ایجاد می کند . به عنوان نمونه ، در صورتی که زوجین ، از هم طلاق گرفته باشند ، یا اینکه به خاطر اختلافات مطرح شده ، جدا از هم زندگی کرده و در آستانه طلاق باشند ، فرزندان ، محروم از زندگی در کانون خانواده شده و به ناچار ، باید با یکی از والدین خود ، زندگی کنند . در این شرایط ، بسته به سن فرزند ، ممکن است حضانت ، به عهده مادر یا پدر قرار بگیرد .

اما ارتباط عاطفی و عمیق میان فرزند با والدین ، با طلاق پدر و مادر ، از بین نرفته و در هر صورت ، رابطه فرزند با پدر یا مادر ، به قوت خود باقی می باشد . به همین دلیل ، در صورتی که حضانت ، به عهده یکی از والدین قرار گرفته باشد ، طرف مقابل نیز این حق را دارد که با فرزند خود ، ملاقات نماید . اما گاهی ، فرزند ، تمایل و علاقه ای به ملاقات با والدین خود نداشته و از این موضوع ، امتناع می کند ؛ در حالی که این موضوع ، ممکن است چالش ها و آسیب های روحی برای خود فرزند و والد محروم از ملاقات ، در پی داشته باشد .

نظر به اهمیت این موضوع ، در ادامه این مقاله ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که حکم امتناع از ملاقات و دیدار فرزند با والدین چیست و به طور مشخص ، عدم تمایل فرزند به ملاقات با مادر و عدم تمایل فرزند به ملاقات با پدر ، به لحاظ قانونی چه احکام و آثاری در پی دارد .

عدم تمایل فرزند به ملاقات

قبل از اینکه در ارتباط با عدم تمایل فرزند به ملاقات و امتناع از دیدار با پدر و مادر ، صحبت کنیم ، می بایست حق ملاقات با فرزند را به لحاظ حقوقی ، مورد بررسی قرار دهیم . همانطور که می دانیم ، گاهی بروز اختلاف میان زوجین و طلاق گرفتن آنها از هم ، منجر به این مساله می شود که فرزند ، نتواند به صورت همزمان ، با پدر و مادر خود زندگی کند . در چنین شرایطی ، قانونگذار ، بر اساس اینکه فرزند ، در چه سنی قرار دارد ، حضانت فرزند را به عهده یکی از والدین قرار داده است .

با این توضیح که ، بر اساس قانون مدنی ، هم فرزندان دختر و هم فرزندان پسر ، تا پایان هفت سالگی ، تحت حضانت مادر خود می باشند و پس از آن ، حضانت فرزندان ، تا رسیدن به سن بلوغ ، به عهده پدر خواهد بود . سن بلوغ در مورد دختران ، 9 سال تمام قمری و در مورد پسران ، 15 سال تمام قمری است . البته ، دادگاه برای تعیین والدی که حضانت را به عهده می گیرد ، مصلحت طفل را نیز مد نظر قرار می دهد تا در طول مدت حضانت فرزند ، توسط پدر یا مادر ، مشکلی برای وی ایجاد نشود .

با این وجود ، حق حضانت مادر یا پدر ، موجب آن نمی شود که طرف مقابل ، از دیدار و ملاقات کردن با فرزند خود ، محروم شود ؛ چرا که در هر حال ، رابطه عاطفی میان کودک با والدین را نمی توان از میان برد و این موضوع ، ممکن است ، فرزند یا والد محروم از ملاقات را ، به لحاظ روحی ، تحت الشعاع قرار دهد .

به همین دلیل ، ماده 1174 قانون مدنی ، مقرر نموده است که در صورتی که به دلیل طلاق گرفتن یا موضوعات دیگر ، والدین کودک از هم جدا زندگی کنند ، والدی که حق حضانت ندارد ، حق ملاقات با فرزند خود را خواهد داشت . البته ، در صورتی که در ملاقات با فرزند ، در مورد زمان یا مکان دیدار با فرزندان ، اختلاف یا مشکلی ایجاد شود ، دادگاه یا محکمه ، جزئیات مربوط به ملاقات با فرزند را مشخص می کند .

اما نکته مهمی که وجود دارد ، آن است که ملاقات با کودک ، حق پدر و مادر است و مانند حضانت ، نمی توان والدین را از این حق ، محروم کرد . به همین دلیل است که جلوگیری از ملاقات با فرزند ، ممکن است منجر به اعمال ضمانت اجراهایی از قبیل جزای نقدی ، بازداشت و سلب حضانت از دارنده آن بشود .

اما گاهی ، محرومیت از ملاقات با فرزند ، به دلیل آن است که خود فرزند ، تمایلی به دیدار یا ملاقات با والدین خود ندارد و از دیدار با پدر یا مادر ، امتناع می کند . در چنین مواردی ، عدم تمایل فرزند به دیدار با پدر و مادر ، ممکن است مسائلی را ایجاد کند . به عنوان مثال ، در صورتی که دادگاه ، حکم به ملاقات با کودک داده باشد و زمان و مکان دیدار فرزند با پدر و مادر را مشخص نموده باشد ، ممکن است فرزند ، از رفتن به مراکز بهزیستی یا کلانتری ، امتناع نماید .

در چنین مواردی ، باید توجه داشت که اگر این موضوع ، به دلیل عدم تمایل فرزند به ملاقات و امتناع وی از دیدار با پدر و مادر باشد ، می توان با روش هایی که در قسمت های بعد ارائه می شود ، موضوع را حل و فصل نمود ؛ اما اگر عدم تمایل فرزند به ملاقات با پدر و مادر ، به دلیل امتناع کودک نبوده و شخصی که عهده دار حضانت است ، از بردن طفل برای ملاقات خودداری کرده باشد ، ممکن است ضمانت های اجرایی ، برای ممانعت از ملاقات با کودک ، در خصوص والد امتناع کننده، اعمال گردد .

عدم تمایل فرزند به ملاقات با مادر

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که عدم تمایل فرزند به ملاقات و امتناع از دیدار با پدر و مادر ، ممکن است ، چه آثار و پیامدهایی را داشته باشد . بنابراین ، لازم است که شخص عهده دار حضانت ، از ملاقات فرزند با والد دیگر ، ممانعتی به عمل نیاورد ؛ چرا که طرف مقابل هم می تواند اقدام به ارسال اظهارنامه ملاقات فرزند مشترک و سایر اقدامات حقوقی نماید . اما سوالی که بعضا مطرح می شود ، آن است که حکم عدم تمایل فرزند به ملاقات با مادر چیست و در صورتی که خود فرزند ، تمایلی به دیدار و ملاقات با مادر خود نداشته باشد ، تکلیف چه می باشد ؟

در پاسخ به این سوال ، باید جنبه های مختلف موضوع را مورد بررسی قرار داد . از طرفی ، همانطور که اشاره شد ، هیچ یک از والدین را نمی توان از ملاقات با فرزند خود ، محروم نمود و در هر صورت ، مادری که حضانت فرزند را به عهده ندارد ، باید بتواند در یک مدت معقولی ، با فرزند خود دیدار و ملاقات داشته باشد که این موضوع ، هم به نفع فرزند است و هم به نفع مادر . تفاوتی هم ندارد که ملاقات با فرزند قبل از طلاق ، یا بعد از طلاق و جدایی والدین باشد .

اما از طرف دیگر ، گاهی به دلیل شدت آسیب های وارده به کودک ، در طی فرایند طلاق والدین ، کودک از ملاقات با مادر خود امتناع نموده و تمایلی به دیدار با وی ندارد . این عدم تمایل فرزند به ملاقات با مادر ، ممکن است با بروز رفتارهایی همچون ترس ، اضطراب ، گریه ، اجتناب و مواردی از این قبیل همراه باشد که نشانگر بروز آسیب های روحی برای فرزند است . لذا در این شرایط نیز قاعدتا نباید فرزند را در شرایط آسیب زا قرار داده و او را اذیت کرد .

شرایط فوق ، باعث می شود که دادگاه ، با در نظر گرفتن مصلحت کودک ، جزییات ملاقات فرزند با مادر را معین کند . به عنوان نمونه ، در صورتی که دادگاه ، برای ملاقات با کودک در کلانتری یا بهزیستی ، ساعاتی را مشخص کرده باشد و یا محل ملاقات با کودک در منزل مادر تعیین شده باشد ، می توان به استناد عدم تمایل و امتناع کودک از دیدار با مادر ، اقدام به کاهش مدت زمان ملاقات با فرزند نمود .

اما در هر صورت ، به نظر می رسد که عدم تمایل کودک به ملاقات با مادر و امتناع از دیدار با وی ، نمی تواند موجب محرومیت از حق ملاقات بشود ؛ چرا که در بسیاری از موارد ، ممکن است که عدم تمایل فرزند به دیدار با مادر خود ، به دلیل صحبت ها و اتهاماتی باشد که پدر یا اقوام پدری ، به مادر وارد نموده اند . در حالی که باید در نظر داشت که چنین موضوعاتی ، سلامت روان کودک را به صورت جدی ، در مخاطره قرار می دهند و در آینده ، برای وی آسیب زا خواهند شد .

به این منظور ، در صورت عدم تمایل کودک به دیدار با مادر ، می توان نظریه روانشناسان موجود در مراکز بهزیستی که ملاقات با کودک در آنجا صورت می گیرد را اخذ نموده و ضمن دادخواست به دادگاه خانواده ، تقاضای کاهش مدت زمان ملاقات با فرزند را نمود . در این صورت ، دیگر شخصی که عهده دار حضانت است ، به لحاظ حقوقی ، در معرض اتهام ممانعت از ملاقات با فرزند ، قرار نخواهد گرفت .

عدم تمایل فرزند به ملاقات با پدر

در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که عدم تمایل فرزند برای دیدار با مادر ، چه حکمی دارد و با چه روشی ، می توان از مشکل امتناع از دیدار با پدر و مادر ، جلوگیری نمود . علاوه بر این ، گاهی ممکن است که فرزند ، تمایلی به ملاقات با پدر خود نداشته باشد . لذا در این قسمت ، قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که امتناع از دیدار با پدر ، چه حکمی دارد .

قبل از هر چیز ، باید در نظر داشت که پدر ، حتی اگر حضانت فرزند خود را به عهده نداشته باشد ، کماکان بر فرزندان خود ولایت قهری دارند که همین امر ، لزوم ارتباط و دیدار فرزند با پدر را ضروری می سازد . در هر حال ، مانند مادر ، پدر نیز حق ملاقات با فرزند خود را دارد و نمی توان وی را از این حق ، محروم نمود .

اما گاهی ، عدم تمایل فرزند به ملاقات با پدر و امتناع از دیدار با وی ، به دلیل بروز آسیب های روحی است که فرزند ، در طول دوران طلاق والدین ، متحمل شده است و یا اینکه ، فرزند ، صحنه های خشونت آمیزی همچون کتک زدن ، درگیری ، جدال و مواردی از این قبیل را تجربه نموده و به دلیل وابستگی به مادر ، از ملاقات با پدر ، امتناع یا اجتناب می کند . در این شرایط نیز ، باید ضمن گرفتن نظریه روانشناس و پزشک ، برای درخواست کاهش دادن مدت زمان ملاقات با فرزند ، اقدام نمود .

اما در هر صورت ، عدم تمایل فرزند به ملاقات با پدر ، نمی تواند منجر به حذف امکان ملاقات پدر با کودک شود . به همین منظور ، پدر نیز می تواند متقابلا ، به دادگاه دادخواست دستور موقت ملاقات با فرزند را بدهد تا مدت زمان مشخصی را برای ملاقات با فرزند ، معین نماید . در این صورت ، اگر دادگاه ، ملاقات پدر با کودک را به مصلحت بداند ، جزئیات زمان و مکان ملاقات را مشخص می کند و در این حالت ، دیگر نمی توان از ملاقات با طفل ، جلوگیری کرد .

لازم به ذکر است که حضانت فرزندان ، تنها تا پایان مدت زمانی است که به سن بلوغ برسند ؛ لذا اگر دختر ، به سن نه سالگی و پسر ، به سن 15 سالگی برسد ، خود آنها ، می توانند انتخاب کنند که با کدام یک از والدین خود ، زندگی کنند . پس از آنجا که یکی از شرایط حضانت فرزند ، صغیر بودن می باشد  ، پس از رسیدن به سن بلوغ ، حضانت و ملاقات با والدین ، موضوعیت نخواهد داشت .

بنابراین ، پس از اینکه فرزند ، به سن بلوغ رسید و انتخاب کرد که با پدر یا مادر خود زندگی کند و در عین حال ، از ملاقات و دیدار با مادر یا پدر امتناع کرد ، نمی توان وی را مجبور به ملاقات با آنها نمود و چون به سن بلوغ رسیده است ، خودش می تواند در این خصوص ، تصمیم گیری کند و دادگاه ، دیگر نمی تواند وی را مجبور به ملاقات با والدین خود نماید .

در نهایت ، توصیه می شود که عدم تمایل فرزند به ملاقات یا امتناع از دیدار با پدر و مادر را ، با مراجعه به روانشناسان حوزه کودک و مراکز بهزیستی ، مورد پیگیری قرار دهید و حتی الامکان از امتحان کردن راهکارهای قانونی که منجر به ایجاد فشارهای روحی روانی بر فرزند می شود ، اجتناب نمایید .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص عدم تمایل فرزند به ملاقات در کانال تلگرام حقوق خانواده عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون عدم تمایل فرزند به ملاقات پاسخ دهند .